Peres buigzaam
in rede bij VN
WIEL
Wallraff ontmaskert uitbuiting gastarbeiders
Craxi benoemd
tot formateur
contactlenzen,
das pas fijn.
van der
Jordanië zou voorstel afwijzen
Top Warschau-pact
in Bulgarije bijeen
Botha dreigt met chroom-boycot
DINSDAG 22 OKTOBER 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
TEL AVIV (GPD/UPI) - Premier Peres van Israël heeft gisteravond in zijn toespraak tot
de Verenigde Naties alle Arabische landen opgeroepen met zijn land vrede te sluiten.
Voorts nodigde hij koning Hoessein van Jordanië en vredesgezinde Palestijnen opnieuw
uit directe onderhandelingen te beginnen, zonder daaraan voorwaarden vooraf te verbin
den.
Volgens de Jordaanse krant Jor
dan Times zal Jordanië het voor
stel tot directe vredesonderhande
lingen echter afwijzen. Wat Peres
betreft starten de onderhandelin
gen zo spoedig mogelijk in de Jor
daanse hoofdstad Amman.
Israël zal daarbij geen bezwaar
maken tegen „internationaal fo
rum" dat de vredebesprekingen
gadeslaat en steunt, mits dit gezel
schap zich onthoudt van beïnvloe
ding van de een of andere partij.
Ter voorbereiding van de agenda
voor de conferentie stelde Peres
voor binnen dertig dagen uit de be
trokken partijen een werkgroep te
formeren. Nog dit jaar moet de eer
ste stap tot vredesonderhandelin
gen zijn gezet, aldus Peres tegen
over een sterk uitgedund gehoor in
de vergaderzaal van de Assemblee.
De rede van de Israëlische pre
mier bevatte hoofdzakelijk diens
eerder gelanceerde vredesinitiatie-
Oegandese
soldaten
moorden en
plunderen
KAMPALA (IPS) - Het Oegandese
leger heeft in de afgelopen week
zeker 15 burgers omgebracht. Re
geringssoldaten, die naar de dis
tricten Luwero en Kamuli in het
midden van het land waren ge
stuurd om op te rukken tegen het
Nationale Verzets Leger (NRA),
sloegen aan het plunderen en
moorden. Dit meldde het katholie
ke, Oegandese dagblad Munno ge
meld.
Volgens de krant doodden solda
ten vrijdag twee burgers en ver
wondden ze 28 anderen 20 kilome
ter ten noorden van de oostelijke
stad Jinja. De mensen versperden
de militairen de weg en eisten hun
fietsen terug die de soldaten eerder
van hen gestolen hadden. Als ant
woord openden de soldaten het
vuur, aldus Munno.
Een ander incident vond eerder
vorige week plaats. Regeringssol
daten vielen een katholieke missie
post aan bij Katikamu, 50 kilome
ter ten noorden van de Oegandese
hoofdstad Kampala. Vrijdag be
reikten ooggetuigen Kampala en
deden hun verhaal aan de katholie
ke krant.
Volgens hen werden 13 mensen
gedood in de missiepost, die dien
de als toevluchtsoord voor mensen
die ontsnapt waren aan de gevech
ten tussen het regeringsleger en de
NRA. De vluchtelingen vertelden
dat de soldaten aan het plunderen,
verkrachten en moorden waren ge
slagen.
Buitenland kort
Cuba
Brazilië heeft besloten de betrek
kingen met Cuba weer aan te kno
pen. Een officiële aankondiging
hiervan wordt binnenkort ver
wacht. Dit heeft de krant „Folha do
Sao Paulo" gemeld.
President Sarney heeft volgens
het blad een positief advies van het
ministerie van buitenlandse zaken
overgenomen na raadpleging van
de Nationale Raad voor de Veilig
heid. Het bleek dat de diplomatie
ke stap op weerstand stuitte bij en
kele hoge militairen, maar generaal
Ruben Bayma Denys, chef van het
militaire bureau van de president,
ging ermee akkoord, aldus Folha.
Tyfoon
De tyfoon Dot heeft op de Filip
pijnen aan 63 mensen het leven ge
kost. Dat heeft het staatspersbu-
reau PNA gisteren gemeld. Ook
raakten 28 mensen gewond, wer
den duizenden mensen dakloos en
werd voor miljoenen schade aan
gericht aan oogsten en gebouwen.
Dot was de zwaarste tyfoon van
de afgelopen 15 jaar op de Filippij
nen en bereikte windsnelheden tot
240 kilometer per uur. Kort nadat
de Filippijnen bereikt werden,
splitste de storm zich echter in
twee kleinere stormen, waardoor
minder schade werd aangericht
dan werd verwacht.
Marcos
De politie van Manilla heeft gis
teren een protestmars tegen het be
wind van president Marcos en de
Amerikaanse steun uiteengejaagd,
waarbij een jongen om het leven
kwam en 27 andere
wond raakten.
ven voor het Midden-Oosten. In
feite was het een antwoord op de
voorstellen van koning Hoessein
van Jordanië, die eerder deze
maand de VN had toegesproken.
Peres anticipeerde wel op de toe
speling van Hoessein dat vredes
onderhandelingen onder een „in
ternationaal auspicieën" zijn zegen
hebben. Voordien had de Jordaan
se vorst overeenkomstig het „Ak
koord van Amman" met PLO-lei-
der Jasser Arafat stellig vastgehou
den aan een „internationale vre
desconferentie". Unaniem was dit
door de Israëlische regering als
„storende en vertragende" factor
van de hand gewezen. Nu blijkt Pe
res zelfs bereid de vijf permanente
leden van de Veiligheidsraad als
„pottekijkers" te dulden, mits de
Sowjet-Unie en China diplomatie
ke betrekkingen met Israël (op
nieuw) aangaan.
Een ander belangrijk punt was
Peres' beschrijving van die Pale
stijnen die als onderhandelings
partner voor Israël acceptabel zijn.
Weliswaar bleef de premier steken
in vage bewoordingen - „zij die de
vrede en niet de terreur represente
ren" - maar wekte daarbij wel de
indruk dat gematigde PLO-leden
niet bij voorbaat van de vredescon
ferentie zijn uitgesloten.
Politieke waarnemers in het
Midden-Oosten zien in die plotse
linge buigzamere houding van Is
raël de hand van de Verenigde Sta
ten. Peres zou gedurende het ge
heime overleg met president Rea
gan en regeringsadviseurs van het
Witte Huis zijn overgehaald een
flexibeler standpunt ten aanzien
van de PLO in te nemen.
Jordanië zal het voorstel van de
Israëlische premier voor directe
vredesonderhandelingen van de
hand wijzen. Amman zal geen af
zonderlijke regeling sluiten met de
joodse staat. Dit meldde het dag
blad Jordan Times vandaag onder
aanhaling van een regeringsbron.
Jordanië staat op een lijn met de
overige Arabische staten, waaron
der Syrië, waarmee het bezig is de
banden te normaliseren, dat het
vredesproces in het Midden-Oos
ten plaats moet hebben in een in
ternationaal kader, aldus het dag
blad.
Jordaanse en Syrische functio
narissen hebben gisteren in Riaad
een nieuwe ronde van verzoenings
besprekingen afgerond. In een ver
klaring zei de Saoedische bemid
delaar, kroonprins Abdullah Ab
dul Aziz, dat de Jordaanse en Syri
sche delegaties het eens werden
over een politiek akkoord van drie
punten op basis van het Arabische
vredesplan van Fez uit 1982. Daar
in wordt opgeroepen tot een inter
nationale conferentie over het Mid
den-Oosten onder auspiciën van de
Verenigde Naties, met deelneming
van alle bij het conflict betrokken
partijen. „Het Jordaanse antwoord
op Peres blijkt uit hetgeen de Jor
daanse en Syrische partijen zijn
overeengekomen", zei kroonprins
Abdullah.
BELFAST (AP)-
Prinses Diana, de
echtgenote van de
Britse troonopvolger
Charles, heeft gisteren
volslagen onverwacht
een bezoek gebracht
aan Noord-lerland.
Bewaakt door
duizenden
politiemannen met
honden, vuurwapens
en helikopters bracht
de prinses vijf uur in
de provincie door.
Énkele keren begaf
de prinses, onder
toeziend oog van
uiterst zenuwachtige
agenten, zich onder
het publiek om
handen te geven.
Door de
protestanten in
Noord-lerland werd
de prinses juichend
ingehaald.
Andersdenkenden
werden op een
afstand gehouden.
Eenmaal kreeg
iemand de kans een
spandoek met de tekst
'ga weg' omhoog te
steken. De prinses zag
het niet. (foto pai
MOSKOU/SOFIA (Rtr./AFP) -
Vrijwel de volledige politieke en
militaire leiding van Oost-Europa
is vandaag en morgen in Sofia bij
een voor besprekingen over wa
penbeheersing en ontspanning.
Het betreft een bijeenkomst van
het Raadgevend Politiek Comité,
het hoogste politieke orgaan van
het Oosteuropese militaire bond
genootschap, het Warschau-pact.
De bijeenkomst valt kort voor de
topontmoeting Reagan-Gorbatsjov
eind november in Genève en
westelijke waarnemers zeiden te
verwachten dat de Warschaupact-
landen hun politiek ten opzichte
van het Westen hier zullen coördi
neren. Verder wordt aangenomen
dat in het slotcommuniqué van de
conferentie steun zal worden be
tuigd aan Gorbatsjovs voorstellen
op het gebied van wapenbeheer
sing die hij begin oktober in Parijs
heeft onthuld.
De Russische partijleider Gor-
batsjov kwam gistermiddag in So
fia aan. Hij werd ontvangen door
onder meer de Bulgaarse partijlei
der, Todor Zjivkov, en premier
Grisja Filipov. Gorbatsjov werd
vergezeld door president Gromy-
kn nrpmier Ryzjkov, minister van
buitenlandse zaken Sjevardnadze,
minister van defensie Sokolov en
een uitgebreide militaire delegatie,
onder wie de opperbevelhebber
van het Warschaupact, maarschalk
Koelikov.
Eerder waren de delegaties van
Polen (Jaroezelski), Tsjecho-Slo-
wakije (Hoesak), de DDR (Honec-
ker), Hongarije (Kadar) en Roeme
nië (Ceausescu) op de luchthaven
van Sofia gearriveerd.
Het Raadgevend Politiek Comité
komt gewoonlijk een maal per jaar
bijeen. Aan een dergelijke topcon
ferentie wordt deelgenomen door
partij- en regeringsleiders, alsmede
de ministers van buitenlandse za
ken en defensie.
Aanvankelijk zou deze top op 15
januari van dit jaar hebben plaats
gevonden, maar hij moest worden
opgeschort in verband met de
slechte gezondheidstoestand van
de toenmalige partijleider van de
Sowjet-Unie, Konstantin Tsjernen-
ko, die twee maanden later over
leed. Het Raadgevend Politiek Co
mité heeft ook in april in Warschau
vergaderd, maar dit was ter gele
genheid van het twintigjarig be
staan van de alliantie.
ROME (AP) - Vier dagen nadat de
socialistische premier Craxi van
Italië het ontslag had ingediend
van zijn kabinet in verband met de
kaping van de Achille Lauro, is hjj
gisteren gevraagd een nieuwe rege
ring te formeren.
Politici zeiden dat Craxi, die
door president Cossiga werd aan
gewezen als formateur, zou probe
ren een nieuwe regering te vormen
met de vijf partijen van de vorige
coalitie - de christen-democraten,
de socialisten, de republikeinen,
de sociaal-democraten en de libe
ralen.
De verwachting dat de huidige
kabinetscrisis snel zal worden op
gelost, vond zijn weerslag op de ef
fectenbeurs van Milaan. Aandelen
die vorige week na de val van de
regering 6 procent in waarde wa
ren gedaald, herstelden zich giste
ren gemiddeld met 4 procent.
Het succes van Craxi's formatie
poging lijkt vooral af te hangen van
zijn besprekingen mét de Republi
keinse partij van minister van de
fensie Giovanni Spadolini. De drie
republikeinse ministers stapten
op, omdat Zij het niet eens waren
met Craxi's beslissing om de PLF-
leider Aboel Abbas, volgens de
Verenigde Staten het brein achter
de kaping van de Achille Lauro, te
laten gaan.
Een nieuwe coalitie van vijf par
tijen met Craxi als premier zou de
meest realistische oplossing zijn,
omdat een dergelijk kabinet op een
comfortabele meerderheid in het
NEW YORK (Rtr/AFP/DPA) - Pre
sident Ortega van Nicaragua heeft
gisteren in een toespraak tot de Al
gemene Vergadering van Verenig
de Naties president Reagan opge
roepen zijn "beleid van agressie"
jegens Nicaragua te staken. Zodra
deze agressie wordt beëindigd,
wordt de staat van beleg in Nicara
gua opgeheven, aldus Ortega. De
Nicaraguaanse president riep Rea
gan op om tijdens zijn toespraak
tot de Algemene Vergadering (don
derdag) zijn bereidheid te tonen
vrede tussen beide landen te slui
ten.
President Ortega die als eerste
de Algemene Vergadering mocht
toespreken tijdens de festiviteiten
ter ere van het veertigjarig bestaan
van de VN, hield de VS een lange
lijst van "daden van agressie" voor
en beschuldigde Washington van
het bedrijven van "staatsterroris-
me tegen het Nicaraguaanse volk".
Ortega vraagt
met rust te
worden gelaten
De afgelopen vijf jaar hadden de
door de CIA gesteunde rebellen in
Nicaragua 3652 mensen omge
bracht en waren 5232 Nicaragua-
nen ontvoerd. Meer dat 240.000
burgers waren hun huis kwijtge
raakt, aldus Ortega.
"Nicaragua is een klein land dat
besloten heeft vrij te zijn en dat
zich nu te weer moet stellen tegen
een beleid dat er op uit is ons dat
recht af te nemen", zo zei hij. "Wij
zijn geen vijand van de Verenigde
Staten en er is niets in onze revolu
tie dat normale vriendschappelijke
betrekkingen met Washington in
de weg staat", aldus De Nicara
guaanse president.
Het Amerikaanse televisiesta
tion CBS heeft gisteren gemeld dat
voor het eerst sinds vorig jaar no
vember de Sowjet-Unie mogelijk
via Cuba weer wapens naar Nicara
gua heeft gestuurd.
Volgens CBS zijn in een Cubaan
se haven Russische schepen gesig
naleerd, die bezig waren met het
uitladen van militair materieel.
Amerikaanse spionagedeskundi-
gen menen dat de goederen wor
den overgeladen op Nicaraguaanse
vrachtschepen, die hun lading naar
Nicaragua brengen.
De experts denken tien tanks te
hebben gezien. Zij zijn hier echter
niet zeker van omdat de lading be
dekt zou zijn met camouflagenet-
ten. Eén van de Nicaraguaanse
schepen zou al aan de terugweg
zijn begonnen.
Craxi;
premier
parlement kan rekenen. Het zou
voorkomen dat de communisti
sche partij in de regering komt.
Behalve de Republikeinen heb
ben de vier overige partners uit de
vorige coalitie zich al bereid ver
klaard om met Craxi in een nieuwe
regering te gaan zitten. De Repu
blikeinen hebben drie voorwaar
den gesteld, waaronder een betere
coördinatie tussen de ministers in
tijden van crisis, en herbezinning
op het buitenlands beleid ten aan
zien van de VS en het Midden-Oos
ten.
JOHANNESBURG (GPD/AP) -
De Zuidafrikaanse president Pie-
ter Botha heeft gisteren in een ver
kiezingstoespraak in Bethlehem
gedreigd dat een miljoen Amerika
nen werkloos worden als Zuid-
Afrika besluit de chroom-leveran
ties aan de Verenigde Staten stop
te zetten.
'Ze kunnen zelf in de kuil vallen
die ze voor Zuid-Afrika graven,' zei
Botha, doelend op de economische
sancties die de Verenigde Staten
en de landen van het Gemenebest
hebben afgekondigd. 'De wereld
moet juist met Zuid-Afrika samen
werken, in het belang van geheel
zuidelijk Afrika,' aldus Botha.
Zuid-Afrika is een van de grootse
chroom-leveranciers ter wereld,
maar deskundigen zijn het er niet
over eens in hoeverre het Westen
voor de levering van chroom en an
dere metalen werkelijk afhankelijk
is van Zuid-Afrika.
In de Zuidafrikaanse stad Pieter-
maritzburg is gisteren het hoogver-
raad-proces tegen zestien vooraan
staande leden van het Verenigde
Democratische Front (UDF) be
gonnen. De zestien, onder wie Al-
bertina Sisulu, de vrouw van de tot
levenslang veroordeelde ANC-lei-
der Walter Sisulu, verklaarden bij
het begin van het proces onschul
dig te zijn aan de beschuldiging
van een samenzwering, teneinde
de rechtmatige regering in het land
omver te werpen.
Bij het proces zullen vertegen
woordigers van minstens zes lan
den en internationale organisaties
als waarnemer aanwezig zijn, waar
onder de Amerikaanse advocaten-
organisatie en de in Genève geves
tigde internationale commissie van
juristen. Bij de aanvang van de zit
ting zongen de UDF'ers een lang-
zal-zij-leven voor Albertina Sisulu,
de vice-presidente van het UDF,
die 67 jaar werd.
Tot de aangeklaagden behoren
ook de 70-jarige Archie Gumede en
de Aziatische leider Essop Jassat.
Als zij tijdens het proces schuldig
zullen worden bevonden, kunnen
zij in het uiterste geval de dood
straf krijgen. De aanklacht beslaat
586 pagina's en naar verwachting
zal het proces minstens een jaar
duren.
BONN - De stilte rond de West-
duitse schrijver Günter Wallraff is
na twee-en-een-half jaar verbro
ken. Gisteren presenteerde hij in
Bonn zijn nieuwe boek 'Ganz Un-
ten', dat in het Nederlands de titel
'Ik, Ali' krijgt. Meer dan twee en
een half jaar heeft Wallraff, ver
momd als de Turk Ali Levent Si-
nirlioglu, onder de meest erbarme
lijke omstandigheden gewerkt als
buitenlandse werknemer bij een
aantal Duitse bedrijven. 'Ik, Ali' is
een grote aanklacht tegen de men
sonterende uitbuiting door de kop
pelbazen, de industrie waarvoor zij
werken en de - uiteindelijk verant
woordelijke - maatschappij als ge
heel.
door
Hans Hoogendijk
Wallraff zei gisteren op de pers
conferentie onder meer dat hij
geestelijk en lichamelijk tot op de
grens was gegaan. Maar wat hem
op de been hield, was het feit dat
hij er uiteindelijk mee op kon hou
den, „maar mijn collega's niet. Zij
moesten door, tot soms letterlijk
de dood erop volgde". Wallraff zei
dat hij zich wel een beeld van de
ellende aan de onderkant van de
samenleving had gevormd, maar
dat zijn stoutste verwachtingen
overtroffen zijn. Hij noemde 'Ik,
Ali' zijn politiek en maatschappe
lijk belangrijkste boek. Vooral de
opschudding die alleen al de voor-
publikatie heeft veroorzaakt, heeft
hem daarvan overtuigd.
Het openbaar ministerie is al een
onderzoek begonnen naar diverse
in zijn boek gepubliceerde overtre
dingen van de verordeningen van
de arbeidsinspectie. Ook het ge
bruiken van buitenlandse werkne--
mers als proefkonijn voor medi
sche proeven wordt onderzocht.
De universiteit van Bremen neemt
bloedmonsters bij Turken die,
door geldgebrek tot uiterste wan
hoop gedreven, bij diverse farma
ceutische bedrijven als medisch
proefkonijn hebben gefungeerd,
en de resultaten zullen aan de auto
riteiten worden overgedragen. En
kelen van hen overleefden het niet,
doordat zij van het ene laborato
rium naar het andere liepen om
zich te laten inspuiten, terwijl an
dere experimentele middelen nog
niet eens waren uitgewerkt. Wall
raff heeft zichzelf ook aan een der
gelijk experiment onderworpen.
Ontmaskerd
Verder heeft de overkoepelende
vakorganistie DGB laten weten
een onderzoek te zullen laten in
stellen naar de werkomstandighe
den van deze armsten der armen,
de industriële slaven die nai ge
bruik weggeworpen worden. Wall
raff: „Het heeft mij ontzettend veel
gekost, maar na mijn werk bij Bild-
zeitung had ik weer zoiets nodig.
Daar raakte ik mijn identiteit vJng6Z0nd.
kwijt, hier kon ik, hoe erbarmelijk
istandigheden ook waren,
merken dat er iets niet klopte.
Maar niemand wantrouwde mij".
Op de werkvloer, onder de sme
rigste omstandigheden, waren er
wel collega's die Wallraff door had
den. Maar als dat gebeurde, vroe
gen ze hem door te gaan, zijn werk
af te maken en zo hun ellende ken
baar te maken.
Op een verkiezingsfeest van de
regeringspartij CDU nam hij in
1983 de proef op de som. Het ging
feilloos. Van Franz-Jozef Strauss
kreeg Ali zelfs later een handteke
ning: „Voor Ali met hartelijke
groet". Het was het begin van twee
en een half jaar werk, helemaal onr
deraan.
schrijven. Eerlijk schrijven over
iets gruwelijks. Dit keer heb ik zelf
de afloop kunnen bepalen, hóewei
het twee keer bijna fout is gelopen.
Een keer werd ik opgepakt omdat
de politie mij ten onrechte ervan
verdacht bij een bankoverval te
zijn betrokken, de tweede keer
ging het om een ongeluk. Ik had
het grootste geluk van de wereld
niet in volle camouflage ontmas
kerd te worden".
De maskerade was perfect. Wall
raff (moeder Grieks, vader Turk),
zwart geverfd haar, donkere con
tactlenzen en met zorg uitgekozen
kleren, maakte wc's schoon bij
McDonald's, was hulparbeider bij
de multinationals Thyssen en Man-
nesmann, was chauffeur bij een
koppelbaas, en maaide brandne
tels op een boerderij.
Tien jaar heeft Wallraff met het
idee gespeeld, maar hij durfde het
niet aan. In maart 1983 plaatste hij
echter een advertentie: „Buiten
lander, krachtig, zoekt werk.
Maakt niet uit wat. Ook zwaar en
smerig werk. Ook voor weinig
geld". Het werk kwam, en wat voor
werk.
Wallraff over het gevaar van ont
dekking: „Ik had mij zogenaamd
buitenlander-Duits aangeleerd,
maar iedereen die de moeite zou
hebben genomen eens echt naar
een Turk of Griek in Duitsland te
luisteren, zou hebben moeten op-
Wallraff, die door weinig scrupu
leuze koppelbazen werd verhuurd
aan multinationals als Thyssen en
Mannesmann, zag met eigen ogen
hoe de gezondheid van Turkse ar
beiders in weken, maanden, volsla
gen geruïneerd werd. Als de alarm
bellen gingen omdat er vervuilde
lucht tot boven de veiligheidsgren-
zen was gestegen, stopten de legale
werkers. De illegalen en half-lega-
len niet. Zij moesten door.
Werken onder mensonterende
omstandigheden, tegen minder,
dan de helft van het beloofde loon,
dat weer vele tientallen procenten
onder het minimumloon lag. Zij
kregen geen enkele beschermende
bedrijfskleding of maskers. Be
drijfsongevallen werden niet aan
gemeld. Werknemers die ernstig
gewond raakten, bleven doorwer
ken om de paar centen die zij ver
dienden niet in gevaar te brengen.
De vakbonden wisten niets van
wat zich onder de werkvloer af
speelde. De Duitse werknemers
die het wel konden weten, wilden
het niet zien.
Ronduit verbijsterend is de rol
van de koppelbaas, door Wallraff
Adler genoemd. In werkelijkheid
heet de man Vogel en woont hij in
Oberhausen. Schatrijk, met con
tacten in de hoogste maatschappe
lijke en politieke kringen, naar ei
gen zeggen SPD-lid. Adler of Vo
gel heerst over honderden onge
lukkige Turken, zet ze in voor de
smerigste klussen, laat ze des
noods blootstellen aan doses stra
ling die absoluut zeker kanker ver
oorzaken, en betaalt minder dan
wie ook. Maar hij houdt zichzelf
voor een pure zakenman die
slechts geld moet verdienen.
In zijn boek schildert Wallraff de
levensopgave die de koppelbaas
zichzelf heeft gesteld als volgt: uit
stront geld maken en daarvoor nog
dik betaald worden ook". Deze
koppelbaas is ook werkzaam in
Nederland. Hij heeft er een soort
filiaal. Waar precies kon Wallraff
desgevraagd niet vertellen. Wel dat
de man een jacht, genaamd Zee
ster, in Noord-Limburg heeft lig
gen en vaak met vrienden in Ne
derland ontspanning zoekt. Hij
dient als voorbeeld voor hoe de
koppelbazen werken en hoe de
miljardenconcerns hun winsten
weer op peil hebben gekregen.
Koppelbazen als Vogel-Adler, en
volgens Wallraff zijn het er honder
den, verdienen door hun uitbuite-
rq vele miljoenen per jaar.
Nederland
Ook Nederlandse bedrijven doen
mee. Zo vertelt de koppelbaas over
een Nederlands bedrijf dat door de
autoriteiten is ingehuurd om de
met gif en gas verziekte kolenslak-
kenberg af te voeren. „Die Hollan
der krijgt zijn geld voor de afvoer
per kubieke meter. Wat doet hij er
mee? Hij vermaalt het en verkoopt
het duur aan tennisbanen. Dat is
business op dit moment. Er zitten
zuren en alle mogelijke soorten gif
in. Als je een keer valt, houd je er
de smerigste wonden aan over.
Jongen, Ali, heel wat mensen ste
ken hun vinger in de stront en als
ze hem eruit halen zit er goud aan".
Met buitenlandse werknemers
springen Adler-Vogel en zijn kor
nuiten precies hetzelfde om. De
grote industriëlen varen er wel bij.
Günter Wallraff heeft twee-en-een-
half jaar van zijn leven besteed om
deze smeerlapperij boven tafel te
brengen. Toestemming voor zijn
undercover-journalistiek had hij
niet. Vandaar ook dat Wallraff een
aantal processen vreest. „Ik heb
om de continuiteit van het boek te
waarborgen een aantal reserve
.^SStSÊÊ
1
hoofdstukken in voorbereiding",
zei hij. Bq elke baan als Ali droeg
hij een speciaal vervaardigde tas,
waarin een video-camera en micro
foon. De belangrijkste gebeurte
nissen uit 'Ik, Ali' zijn dan ook au-
dio-visueel vastgelegd.
In Nederland komt het schok
kende relaas over twee weken uit.
Eind dit jaar, begin volgend jaar
komt er ook een film uit. In Neder
land wordt deze door de VARA uit
gezonden. Günter Wallraff wil met
het grootste deel van de opbreng
sten van zijn boek een solidariteits
fonds voor buitenlanders oprich
ten. Rechtshulp, onderzoekcam-
pagnes en een speciaal woonpro
ject moeten eruit gefinancierd wor
den.
advertentie
maar dan wel van een
ANVC-contactlensspecialist
Nieuwe Rijn 62
Leiden - 071-124108
