NUMBER ONE
Ware meesters
op het gebied
van vormgeving
DOE-HET-ZELF artikelen
t HOUTijiur) .4
dè hifi-speciaalzaak in Leiden
Foor jarenlang luistergenot
de beste keus in elke prijsklasse.
De Finnen:
UW BOTE MAAT fff 001KTW mBQÊMÊ&Mmmmm
Het adres voor al uw
IJZERWAREN
VERF
ELEKTRA
HOUT
PLAATMATERIAAL UW BSTE MAAI DOl HEtTBJl
OP MAAT GEZAAGD
THUISBEZORGD
VERHUUR VAN GEREEDSCHAP GEBR DEKKER
PICKÉSTRAAT 66 - TELEFOON 13728 - 2201 ET NOORDWIJK
THE HIFI STUDIO-""""
NUMBER ONE
Wij verkopen de volgende
topmerken:
DENON/YAMAHA/
HARMAN KARDON/
KENWOOD/LUXMAN/
ACCUPHASE/THRESHOLD/
MISSION/NAKAMICHI/
AUDIO RESEARCH/QUAD/
BRAUN/ONKYO/CELLO
PHILIPS/YAMAHA/
SONY/DENON/
NAKAMICHI/DUAL/
BRAUN/REVOX/
KENWOOD/HARMAN
KARDON/AUDIO-TECHNICA
diverse
luisterstudio's
B&W/KEF/M.B./
TRANSLATOR/CABASSE/
CANTON/MAGNEPAN/
QUAD/M°A/T+A/
J.K. ACOUSTICS/
AUDIOLAB/
MAGNAT/CELESTION/
LINK/MISSION/
ELIPSON/ROGERS/
LAMBDA/AUDIOART/
DYNAUDIO/
SYNTHESE/TRIAD/
SYNTHESE/TRIAD
DUAL/THORENS/
MICRO-SEIKI/DENON/
YAMAHA/MISSION/
THORENS/KENWOOD/
NAKAMICHI/ALPINE/
TANDBERG/REVOX/
AIWA/DENON/
YAMAHA/
HARMAN KARDON
ORTOFON/DENON/
YAMAHA/DYNAVECTOR/
PICKERING/STANTON/
GOLDRING/ELAC/AKG/
SHURE/HIGHPHONIC/
ACCUPHASE/EMPIRE/
KISEIKI/
AUDIÖ-TECHNICA/
MISSION/
SME/STAX/REGA
DlVERSEM AKG/SENNHEISER/
M.B. JECKLIN/
AUDIO TECHNICA/
V.D. HUL naaldmodificatie
kabel/
speciale LP's/
Compact disc's/
ALLE Hifi e
speaker-signaal kabel
pluggen etc.
Jong en oud hebben bij
ons optimale mogelijkheden om
in elke prijsklasse een keuze
te bepalen.
Velen weten al dat wij méér
bieden dan alleen geluids
apparatuur. Kort gezegd:
gedegen vakkennis en
jarenlangeervaring (óók
op muziekgebied!)
betrouwbare én
enthousiaste voorlichting
wij proberen
in alle rust
(ook op afspraak)
aan uw wensen te voldoen
eigen technische dienst
(ook voor het op specifi
catie brengen van uw apparatuur)
Wij bieden u dié componenten
waarmee u een perfecte
installatie opbouwt met
jarenlang luistergenot!
Stap gerust binnen bij THE HIFI
STUDIO NUMBERONE.
Voor velen reeds een vertrouwd
adres.
Bijvoorbeeld: een
Compact-Disc speler
van 799,- maar
ook van 9000,-
THE HIFI STUDIO
Gangetje 14,2311 ER LEIDEN Telefoon 071-131512
WONEN
door drs. Max L. Snijders
Stoel van Simo Heikkilü
Wie Finland bezoekt
ontkomt niet aan
gesprekken over
ontwerpen. Ontwerpen
van gebouwen, meubels,
stoffen, glas, keramiek
en leren kleding.
Finland heeft een
traditie van schone
vormgeving en heeft tal
van grote namen
voortgebracht.
„Er komt een nieuwe golf
van functionalisme", zegt
meubelontwerper Simo
Heikkila. „We gaan terug
naar ideeën uit de periode
1955 tot 1957". Kaj Kalin,
rondleider in het Museum
van Toegepaste Kunsten in
Helsinki, bevestigt dat met
andere woorden. Hij laat
zware vazen zien, ontwor
pen door Tomo Sarpaneva,
met van binnen een holte
van diep gekleurd glas. Ze
lijken sterk op de vazen die
in de jaren vijftig als nieuw
tje uit Scandinavië naar ons
toe kwamen: de vazen zijn
nu weer nageblazen.
„En ze worden", zegt Kalin er
met een glimlach bij, „weer
evenveel waard. Want de bla
zers die deze nieuwe serie heb
ben gemaakt het bijzondere
is dat tegen de gekleurde figuur
rondom witte schijven in het
glas zichtbaar zijn hebben de
produktie beëindigd. Dat
maakt de unieke exemplaren
die een paar jaar zijn voortge
bracht, al gauw zeer kostbaar".
Wie Finland bezoekt kan niet
ontkomen aan gesprekken over
ontwerpen. Ontwerpen voor
gebouwen en voor keramiek,
voor glas en voor leren kleding,
voor meubels en Voor stoffen.
Op al die terreinen munten de
Finnen uit in heldere vormen
van schoonheid, in beheerste
combinaties van kleur, in ge
durfde modellen, in een men
geling van koele strakheid en
warmte van materiaal. Finland
heeft grote namen voortge
bracht op de meeste van die ge
bieden. Om er maar een paar te
noemen: Armi Ratio, de stich
ter van Marimekko, Eliel Saari-
nen en Alvar Aalto voor archi
tectuur binnen en buiten, Ilma-
ri Taplovaara voor meubelen
en Tapio Wirkkala voor glas.
Vastgesteld moet worden dat
de Finnen zelf op het ogenblik
helemaal niet zo tevreden zijn
met wat ze presteren. En dat ze
grote bewondering hebben
Keramiek waarin de angst en wanhoop voor deze tijd is uitgedrukt
voor sommige Nederlandse
ontwerpen. Jarno Peltonen van
het Museum voor Toegepaste
Kunst, noemt moeiteloos Jan
des Bouvrie en zoekt naar de
naam van de ontwerper van on
ze nieuwste munt, Bruno Nie-
haber. In zijn museum is dit
jaar een tentoonstelling van
Nederlandse ontwerpers ge
houden, die de Finnen sterk
heeft geïnspireerd. Vooral de
wat hij noemt, intellectuele
aanpak en de redactue: het te
rugbrengen van een voorwerp
tot wat er werkelijk absoluut
niet meer kan worden gemist.
Zuinig
Dat sluit aan bij wat ook
Heikkila als behoefte voelt: zui
nig zijn met materiaal, ergono
misch te werk gaan. Zo staat er
in het museum een prototype
van een splinternieuw vouw
stoeltje dat, met ranke metalen
pootjes en stoffen zitting, zo
kan worden opgeborgen in een
slank foudraal. „Dat is recht
streeks geinspireerd", zegt de
rondleider, „op een minimale
fiets die de Nederlanders heb
ben laten zien".
Hoe komt het dat die Finnen
die traditie hebben van schone
vormgeving? Mijn gespreks
partners zeggen dat het te ma
ken heeft met het feit dat het
land geen oude traditie heeft
die remmend werkte op de
creativiteit toen het in 1919 on
afhankelijk werd. En dat de
boerenafkomst van de meeste
ontwerpers een belangrijke rol
speelt. De Fin woonde tot een
generatie geleden nog op het
platteland, in een recht-toe
recht-aan gebouwde blokhut.
Zeer functioneel van bouw,
met het oog op het klimaat.
Goed aangepast aan de omge
ving van bos en meer. Met sim
pele, goed bruikbare meubels
en warme wollen stoffen of hui
den.
Heikkila, een van de vooraan
staande free-lancers, werkt
voor vijf verschillende fabrie
ken, met een partner. „Ik kom
uit Midden-Finland", zegt hij,
„en woon daar 's zomers in een
boerenhuis. Dat leidt tot een
voud en functionalisme en tot
eerbied voor het materiaal. Er
mag nu meer met kleur. Niet
meer alleen maar zwart, wit en
rood. Blauw mag nu ook".
Theaterstoel
Hij laat een eerste vorm zien
van een theaterstoel voor een
schouwburg in Finlands twee
de stad Tampere, waaraan een
tafeltje moet kunnen worden
vastgezet, dat er bij concerten
en toneelvoorstellingen niet
aan mag blijven. „Anders gaan
mensen daarmee klapperen".
Met zijn collega verwacht hij
daar een jaar of drie aan te
werken voor hij het probleem
op een aanvaardbare manier
heeft opgelost. Waarbij hij ook
denkt aan zulke dingen als het
feit dat passagiers van vliegtui
gen op een of andere manier
hebben geleerd het tafeltje
voor zich, door het draaien aan
een werveltje, op en neer te
klappen.
In de architectuur is voor
Finland de moderne tijd begon
nen met het driemanschap Ge-
sellius, Lidngren en Saarinen.
Zij bouwden en richtten in, in
een stijl die sterk doet denken
aan de ambachtelijkheid van
Berlage bij ons. Stoere meu
bels, de constructie van de ge
bouwen zichtbaar. Alvar Aalto
zorgde voor een nieuwe door
braak in de jaren vijftig. Net als
Saarinen, werkte ook hü voor
de binnenhuisarchitectuur sa
men met zijn vrouw en net als
zijn voorganger, ontwierp hij
niet alleen huizen en gebouwen
maar ook meubels, lampen en
vazen.
Een van zijn bloemvazen is
een nog altijd vervaardigde
klassieker. Een vaas met een
vorm als de golvende kustlijn
van een van Finlands honderd
duizend meren. De firma die
uit zijn werk voortkwam, Ar-
tek, maakt nog altijd de karak
teristieke tafels en stoelen die
hij vijftig jaar geleden ontwierp
en die er vandaag nog uiterst ei
gentijds bijstaan.
Een van de hoogtepunten
van zijn kunnen is neergelegd
in de Finlandia Hal, een ten-
toonstellings- en conferentie-
complex aan een van de baaien
van Helsinki, waar de beroem
de akkoorden die naar de Finse
hoofdstad zijn genoemd, wer
den getekend. Het tapijt dat
Aalto voor de enorme foyer liet
ontwerpen, een effen muisgrijs
wollen kleed, ligt er nog alsof
het gisteren is uitgerold. De
stoelen, de lampen, ze zijn alle
maal door de architect zelf ont
worpen met een oog voor de
tails en een nadruk op preciesie
die bij ons ook het werk van
Rietveld en Van Doesburg ken
merkte.
Peil
Andere ontwerpers uit die
tijd hebben eveneens 'ever
greens' gemaakt. Er is een ui
terst simpel schemerlampje
van doorschijnend en melkwit
acryl van Yki Nummi, een set
drinkglazen van dertig jaar ge
leden van de al eerder genoem
de Tapio Wirkkala, het beken
de Arabia-servies van Ulla Pro-
copé is twintig jaar oud, de
scharen met plastic handvat
van Fiskars zijn van 1967. En al
die voorwerpen zijn niet alleen
over de hele wereld geko
pieerd, ze worden ook nog in
hun originele vorm gefabri
ceerd. Vandaar dat in Finland
wel eens het gevoel bestaat dat
jongeren dat peil niet halen.
Maar rondkijkend in Helsin
ki's boetieks ziet de bezoeker
dan series geblazen flesjes van
grote bekoring, kleding van
soepel leer met gedurfde lijnen,
keramiek waarin de angst en
wanhoop van deze tijd is uitge
drukt en stoffen die je ergens
anders niet tegenkomt, omdat
ze in kleurstelling en in de ver
houdingen van de motieven be
ter, harmonieuzer zijn.
Alleen op het gebied van de
grafische vormgeving kunnen
de Finnen niet tippen aan wat
wij in Nederland voortbrengen:
hun affiches zijn niet clean en
evenmin frappant. Ze willen er
teveel op kwijt, hetgeen des te
merkwaardiger is omdat hun
ontwerpen op andere terreinen
bijna nooit lijden aan de dode
lijke kwaal van de overdaad.
