Oorspronkelijk zaden
belangrijk om het ras
te laten voortbestaan
Gezkuien gezocht
voor pleegkinderen
zich niet
Pax Christi kan
alles veroorloven
Wageningen neemt deel aan wereldwijde genenbank
'Pleegouders zijn helden'
MAANDAG 21 OKTOBER 1985
"Al onze voedselgewassen komen oorspronkelijk uit
tropische gebieden tussen de beide keerkringen. Dui
zenden jaren geleden groeide in West-Europa geloof ik
zelfs niet eens gras doordat de bodem voor een groot
deel was bedekt met ijs. Vanuit de tropische gebieden
zijn de gewassen weer naar onze streken gekomen. We
hebben ze niet alleen gezaaid en gegeten, maar ook ver
edeld. Steeds weer opnieuw kwamen we in Europa met
nieuwe rassen die de voedselproduktie moest verho
gen. Vooral de Nederlanders zijn daar erg sterk in ge
weest. Maar nu gaan we weer terug naar af. We moeten
de oorspronkelijke rassen weer terug zien te vinden en
de zaden daarvan opslaan".
Aan het woord is dr.ir. J. Hardon.
de nieuw benoemde directeur
van de genenbank in Wagenin
gen. Door de verdeling van onze
gewassen, of het nu gaat om tar
we, suikerbiet, aardappel of to
maat, zijn nog slechts enkele ras
sen in produktie. De overige zijn
verdwenen. Dit brengt een groot
gevaar met zich mee. Een insect
of een schimmel kan vat krijgen
op bijvoorbeeld een van de wei
nige tarwesoorten die we in Eu
ropa nog Verbouwen, en het is af
gelopen met de zaak. "Een gewas
door
Cees Keizer
van werden de zaden onderzocht
en opgeslagen bij een tempera
tuur van 15 tot 20 graden onder
nul. De gegevens van alle soor
ten werden in een computer ge
stopt en toegankelijk gemaakt
voor iedereen.
Netwerk
Wageningen krijgt nu ook een
dergelijke genenbank als onder
deel van een wereldwijd netwerk
van genenbanken. In Wagenin
gen gaat men zich voornamelijk
bezighouden met koolgewassen,
grassoorten, uien, paprika's, pe
pers, sla, aubergines en een aan
tal siergewassen. De genenbank
kan voortbouwen op het werk
dat wereldwijd groeit kan ineens
besmet raken en binnen zeer
korte tijd uitsterven. Als dan een
wilde, ziekte-resistente soort niet
meer aanwezig is, kun je dat ge
was niet meer redden. Om dat te
voorkomen hebben we een ver
antwoordelijkheid voor het na
geslacht. We wonen niet op deze
aarde om alleen maar te potver
teren".
Waardevol
Het tijdperk van de oude land-
rassen is voorbij, althans in ons
land. Boeren en kwekers beper
ken zich tot slechts een gering
aantal rassen van bijvoorbeeld
granen, maar ook sla. "Dit leidt
tot verlies van genen want als
rassen niet meer worden ge
kweekt verdwijnt ook een aantal
van hun eigenschappen, waaron
der misschien heel waardevolle",
aldus dr. ir. Hardon.
Deze genetische erosie is de
laatste tientallen jaren sterk toe
genomen. Voor de toekomstige
plantenveredeling is het volgens
dr. Hardon van het grootste be
lang de in onbruik geraakte plan-
tenrassen voor verder verlies te
behouden. "In de jaren zestig
kwam de wetenschap tot deze
ontdekking. Dat gebeurde op de
Filippijnen, waar tot na de oor
logsjaren tienduizenden ver
schillende soorten rijst werden
geteeld. Men kwam in de jaren
zestig met grote schrik tot de
ontdekking dat er nog slechts en
kele produktieve soorten over
'Pax Christi' Nederland zal
haar leden steunen die uit ver
ontwaardiging over de plaatsing
van kruisraketten besluiten een
deel van de belastingen in te
houden. Zij zal echter niet tot de
ze actie oproepen.
Dat maakte Jan ter Laak, se
cretaris van 'Pax Christi', zater
dag duidelijk op een ledenverga
dering van deze organisatie in
Ossendrecht (bij Woensdrecht).
Ter Laak onderstreepte, dat 'Pax
Christi' als kerkelijke beweging
zich niet alles kan veroorloven.
Hij wees erop, dat het Interker
kelijk Vredesberaad (IKW, waar
mee 'Pax Christi' nauw samen
werkt, vorig jaar na kritiek uit de
kerken heeft afgezien van plan
nen tot een 'volksoploop' bij
Woensdrecht.
Vredeswake. Van donder
dagavond 31 oktober tot en met
Op de Filippijnen werd de eer
ste rijst-genenbank opgericht.
Dit betekende dat wetenschap
pers eerste en oorspronkelijke
rassen gingen opzoeken. Daar
van de Stichting voor Plantenve
redeling.' Deze SVP heeft in het
verleden al een aantal collecties
van verschillende gewassen bij
een gebracht.
De SVP wisselde materiaal uit
met andere landen en verzamel
de zelf oorspronkelijk materiaal
door middel van expedities uit
Peru (aardappelen), Argentinië
en Pakistan (granen, waaronder
tarwe). De tarwecollectie van de
SVP, die ook in Wageningen be
rust, alleen al omvat 6200 geculti
veerde en aanverwante wilde
soorten uit de hele wereld. Er ko
men tarwesoorten in voor uit de
oorspronkelijke streken van
Voor-Azië, maar ook diverse
landrassen en oude rassen uit
bijna alle landen waar tarwe
wordt verbouwd.
In de nieuwe genenbank zul
len in eerste instantie ongeveer
30.000 nummers van land- en
tuinbouwgewassen worden bij
eengebracht die nu nog in ver
schillende instituten aanwezig
zijn. Al deze zaden zullen onder
optimale voorwaarden in stand
moeten wordén gehouden en
moeten worden onderzocht op
voor de veredeling belangrijke
eigenschappen. Dit betekent ook
dat na enkele jaren de zaden op
proefvelden moeten worden uit
gewaaid om weer nieuw zaad te
winnen, wat dan weer wordt op
geslagen om zo de soort in stand
te houden.
Onderwijzers
Iedere veredelaar, waar ook ter
wereld, kan de vrije beschikking
krijgen over het oorspronkelijke
materiaal. "Mijn streven is om na
verloop van een aantal jaren ge
pensioneerde boeren en tuin
ders, maar wat mij betreft ook
onderwijzers of zo maar iemand
die daar zin in heeft en beschikt
over een klein stukje grond, wat
zaden te geven om daarmee
nieuw zaad te winnen. Men be
hoeft dan alleen na de oogst de
zaden aan ons terug te geven eri
wij zullen die dan weer een aan
tal jaren voor het nageslacht be-
Om gevaar voor vernietiging
van collecties en gegevens door
bijvoorbeeld brand of ander van
buiten komend geweld te voor
komen, wordt een 'duplikaat' op
geslagen. Zo ligt in Wageningen
bijvoorbeeld de aardappelcollec
tie van de Westduitse genenbank
in Braunschweig. ""Deze genen
bank heeft van ons ook een dub-
belcollectie. We gaan nu probe
ren om met de genenbank in En
geland een samenwerking op te
bouwen, waardoor we een soort
driehoeksverhouding met meer
mogelijkheden krijgen", zegt dr.
Hardon.
"Ons land kent veel kwekers-
bedrijven die nieuwe rassen pro
duceren. Door de overheid wor
den een aantal instituten gesub
sidieerd die verdelingsonder-
zoek uitvoeren en halffabrikaten
voor de ontwikkeling van nieu
we rassen aan kweekbedrijven
afleveren. Door dit samenspel
van activiteiten heeft ons land
een van de belangrijkste posities
in de .zaaizaadwereld verwor-
menzijn' op het programma. Ie
dere kerkganger krijgt een aan
denken.
Leiden. De voorbereidings
commissie ter gelegenheid van
het 150-jarig bestaan van de Har-
tebrugkerk (Haarlemmerstraat),
volgend jaar, heeft het plan geop
perd om het achterste deel van
de kerk als permanente dagkapel
in te richten. Volgens de com
missie is daaraan behoefte en
ziet het ernaar uit dat het plan fi
nancieel haalbaar is.
Kerkeraden. Minister Kort
hals Altes van justitie zal donder
dag 700 brieven van kerkeraden
in ontvangst nemen, waarin hem
wordt gevraagd, euthanasie niet
te legaliseren. De kerkeraden
(foto GPD)
De genenbank speelt hierbij de
rol van de leverancier van uit
gangsmateriaal.
Noodzaak
"De nationale genenbank is ze
ker geen luxe maar een nood
zaak om de toekomst van de
plantenveredeling veilig te stel
len. Want als men nog maar
werkt met enkele rassen kan er
een ongeluk gebeuren en de tar
we of aardappel kan voorgoed
verdwenen zijn. Dan kan nu een
beroep worden gedaan op het in
een genenbank opgeslagen uit
gangsmateriaal om de soort weer
terug te krijgen".
"Ik ben van het voorjaar in een
dorpje in Noord-Holland ge
weest. Daar is iemand die heeft
van alle tulpenrassen het oor
spronkelijke materiaal bijeenge
bracht. De oudste soort gaat te-
ruig tot het jaar 1575. Die hele
collectie wordt in het voorjaar
uitgeplant. Wat is dat een gewel
dig gezicht als alles in bloei staat.
Na de bloei worden de bollen
weer geoogst, in plastic zakken
gedaan en in een oude schuur
opgeborgen. Stel eéns voor dat
die schuur in brand raakt. Dan is
de ramp niet te overzien. Van
zo'n collectie zou een dubbelver-
zameling moeten worden aange
legd".
Er ligt bij het ministerie van
buitenlandse zaken een voorstel
vanuit Wageningen om te gaan
samenwerken met landen waar
nog oorspronkelijke gewassen
en landrassen zijn te vinden. Dit
betekent bijvoorbeeld voor de
koolgewassen het Middellandse
Zeegebied, het Midden- en Verre
Oosten, China. Voor de uien het
Midden- en Verre Oosten en voor
de aubergines China.
Verzamelen
"We willen met de instituten in
landen als Brazilië, Egypte en de
Soedan de oude rassen gaan ver
zamelen, toetsen en van die ras
sen de zaden verzamelen. Hierin
zou de nieuwe genenbank in Wa
geningen een coördinerende
functie kunnen vervullen. In ons
instituut kunnen wij dan ook
voor die landen een collectie be
waren, die te allen tijde voor hen
toegankelijk is. Dat betekent in
feite ook een stuk ontwikke
lingssamenwerking".
Dr. ir. Hardon: "In Nederland
is niks meer te vinden. We heb
ben alleen nog de wetenschap en
geen oud en oorspronkelijk ma
teriaal meer. Ons land moet daar
om internationaal een bijdrage
leveren om wat er in de wereld
nog is, in stand te kunnen hou
den. Juist wij hebben van de ou
de gewassen sterk profijt kun
nen trekken door onze verede
ling wat tevens betekent dat we
daardoor een bijdrage hebben
kunnen leveren aan de wereld-
voedselproduktie".
DEN HAAG (GPD) - 'Een
pleeggezin heeft zin!'. On
der die leus gaan bemidde
lingsorganisaties tijdens de
Nationale Week voor de
Pleegzorg (21-26 oktober)
op zoek naar pleeggezinnen
die tijdelijk de zorg willen
overnemen over jongeren
boven de 12 jaar. Vooral in
de stedelijke gebieden be
staat een groot tekort aan
dergelijke opvang.
door
Kees Cornelisse
Met publiciteit en voorlichting
proberen de organisaties de ko
mende weken de bevolking uit te
leggen wat pleegzorg eigenlijk in
houdt. Doel is meer mensen te
doen stilstaan bij de situatie waar
aan een kind kan raken als 'thuis'
wegvalt of de knopen in het eigen
gezin niet meer te ontwarren zijn.
Er moeten jaarlijks 2500 nieuwe
adressen zijn, wil de pleegzorg be
hoorlijk voortgang vinden, anders
wordt het tekort te groot. Want per
jaar worden 4500 pleegkinderen
geplaatst. Probleem is ook dat zich
onvoldoende gegadigden melden
uit 'gewone' milieus, waaruit ook
de meeste pleegkinderen voortko
men. Bij de mensen die wel be
langstelling hebben, blijken bo
vendien veel misverstanden te be
staan.
"Alles dient in het werk te wor
den gesteld deze kinderen die al
vaak het een en ander hebben mee
gemaakt, soms angstig of achter
dochtig zijn geworden, zich te la
ten wortelen". Dit zei het kamerlid
Mik (D'66) bij de introductie van de
campagne in zijn fucntie als voor
zitter van de vaste commissie voor
jeugdhulpverlening.
Van ouders en-of begeleiders
wordt daarbij veel energie en inzet
verwacht, voegde Mik daaraan toe.
„Wat een voldoening geeft het al
len echter als het lukt. Niet in de
laatste plaats aan het kind zelf als
het daardoor met meer vertrouwen
het leven aandurft".
Mik: „De overheid bevordert de
pleegzorg en wil het opgroeien in
tehuizen terugdringen. Recent is
dit streven versneld doel van be
leid geworden en dat komt goed
uit. Pleegzorg is ook beduidend
goedkoper". (Volgens de deskun
digen betekent het een verschil
van 80 procent met de kosten van
internaatszorg.) Maar niet elk kind
komt in een pleeggezin tot zijn
recht en niet elk gezin is geschikt
voor elk kind.
Omdat meer nadruk op de pleeg
zorg wordt gelegd, het verblijf in
tehuizen wordt teruggedrongen en
mogelijk door de wensen van de
kinderen zelf, is de plaatsing in
pleeggezinnen de laatste tijd sterk
gestegen. Zo zelfs dat de overheid
met haar geld niet uitkwam en
staatssecretaris Van der Reijden
(WVC) erover sprak de pleegzorg af
te remmen. Iets waar de Kamer
zich tegenheeft verzet.
Pleegzorg wordt vaak verward
met adoptie, maar daarmee heeft
het volstrekt niets te maken. Dit
misverstand bleek uit een telefo
nisch onderzoek onder mensen
tussen de 25 en 35 jaar, die een zelf
standige woonruimte hebben en
een huishouding waar het grootste
deel van de dag iemand thuis is. Bij
pleegzorg blijven de kinderen lang
niet altijd voor jaren in één pleeg
gezin. Het kan een week zijn, of
een paar maanden.
Veel mensen denken ook dat het
vooral jonge kinderen betreft.
Maar het gaat juist meestal om het
onderdak brengen van oudere kin
deren of jongeren. Het telefonisch
onderzoek wees ook uit dat men
sen er soms jaren over doen om
zich als pleegadres op te geven.
Ook kinderen in tehuizen die in
aanmerking komen voor plaatsing
in gezinnen, hebben vaak een ne
gatief beeld van zo'n gezin. Ook dit
blijkt uit ondervraging. Maar wat
ze zoeken is duidelijk: een 'norma
le' omgeving, waarin ze niet opval
len als 'tehuisbewoners'. Een 'ge
woon huis met gewoon eten'. Per
soonlijke aandacht, die zelfver
trouwen kan opleveren, nodig om
een toekomst te kunnen verwer
ven.
(Voor nadere informatie over
pleegzorgmogelijkheden: Centra
les voor Pleegzorg-Jeugd onder
Dak, Fred.Roeskestraat 55, 1076
EC Amsterdam, tel. 010-461461).
wouden kandidaat D. J. Steens-
ma Hierden.
Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Naaldwijk J. Ka
rens Opheusden, voor Em-
meloord J. W. Verweij Ridder
kerk.
Vermeerdering van diverse landbouwgewassen
vrijdagmiddag 1 november
houdt de Franciscaanse Vredes
wacht een wake op het Binnen
hof in Den Haag, dit in verband
met de beslissing van de rege
ring over de plaatsing van kruis
raketten in Nederland. De wake
begint met een gebedsdienst in
de Kloosterkerk.
De Kaag. Naar aanleiding
van publikaties rond de recente
Vredesweek heeft de hervormde
kerkeraad van De Kaag een brief
gestuurd naar dr. S. Meijers (Lei
den) als afgevaardigde van de
classis Leiden naar de hervorm
de synode. In deze brief maakt
de kerkeraad bezwaar tegen de
manier waarop het Interkerke
lijk Vredesberaad (IKV) zich op
stelt in het 'machtsveld der par
tijen' door zelf bewust een poli
tieke factor te worden.
De Kaagse kerkeraad vindt,
dat de kerk geen politieke
machtsfactor kan en mag zijn,
wil ze haar vrijheid niet verliezen
om vanuit het Evangelie uitspra
ken te doen die politiek en maat
schappelijk ter zake zijn.
Leiden. Komende zondag
wordt herdacht, dat de rooms-
katholieke St. Jozefkerk aan de
Herensingel 60 jaar geleden werd
ingewijd. Om 11 uur is er een
feestelijke eucharistieviering
(met koren) waarin de deken van
Leiden voorgaat met assistentie
van vele oud-kapelaans. Na de
dienst staat een 'genoeglijk sa-
Een van de bekendste Nederlanders die in een pleeggezin zijn opge
groeid, is zangeres Liesbeth List. „Ik ben gered", zegt ze daarover, „abso
luut, ik ben vol liefde opgevoed".
Ter gelegenheid van de nationale campagne voor pleegzorg volgende
week vertelde Liesbeth List veel over dat deel van haar leven aan twee
jonge pleegkinderen, Aad van 16 en Celine van 17 jaar. Beiden kinderen
die misschien hun 'echte' ouders nog wel hebben, maar niet bij hen wo-
Liesbeth List kwam als vijfjarige in een pleeggezin terecht. Na een
droeve tocht langs een akelige stiefmoeder, een weeshuis en betaalde
pleegouders. „Ik werd tenslotte naar een gezin op Vlieland gebracht dat
een kind in huis wilde nemen. Die mensen wilden eigenlijk een baby,
maar toen ze mij - dat scharminkel - zagen, zeiden ze: kom maar binnen.
Dat was dus de familie List".
Liesbeth List heeft haar echte ouders niet meer, heeft ze ook nauwe
lijks gekend. „Omdat mijn vader zag dat ik kapot werd gemaakt door zijn
tweede vrouw, van wie hjj hield, stuurde hij mij weg. Nu ben ik hem daar
dankbaar voor", aldus Liesbeth List. „Maar het heeft lang geduurd voor
dat ik dat begreep".
Liesbeth en haar twee jongere lotgenootjes zijn het over één ding eens:
Pleegouders moeten je als een eigen kind behandelen. „Ze moeten nor
maal doen", bijvoorbeeld: gewoon straf geven als een eigen kind. „Je
bent ook een eigen kind", zegt Liesbeth, „Het zijn je ouders, pleeg valt
helemaal weg, je weet op het laatst gewoon niet anders."
Liesbeth. „Ik vind pleegouders helden. Dat zijn verschrikkelijk goede
mensen die liefde geven aan een kind, opdat het wordt gekoesterd en een
volwassen mens wordt. Want je wordt alleen een goed mens als je in je
jeugd liefde hebt gekend".
reageren hiermee op een verzoek
van de interkerkelijke stichting
'Schuilplaats' om steun voor
haar opvatting dat het opzettelijk
beëindigen van het leven onder
alle omstandigheden strafbaar
moet blijven. De stichting wil
voorkomen, dat het kabinet het
advies volgt van de meerderheid
van de staatscommissie 'Eutha
nasie', die euthanasie onder be
paalde voorwaarden wil toelaten.
De delegatie die de minister de
reacties van de kerkeraden zal
overhandigen, bestaat uit twaalf
personen, onder wie de voorzit
ter van de stichting 'Schuil
plaats', ds. W. Chr. Hovius uit
Katwijk aan Zee, voorzitter ds. L.
J. Geluk (Woerden) van de Gere
formeerde Bond in de Hervorm
de Kerk en mensen uit verschil
lende gereformeerde kerken.
Hervormde Kerk: beroepen
te Wijk (bij Heusden) W. Arke-
raats Giessendam, te Krimpen
aan de IJssel W. J. Koelewijn
Woubrugge; bedankt voor Har-
lingen A. J. de Bue Nijverdal.
Gereformeerde Kerken: aan
genomen naar Nijmegen (zieken
huispastoraat) G. Dijkstra Nieu-
wegein, naar Tiji\je-Nijbeets (F.)
H. K. Zijlstra Soesterberg.
Gereformeerde Kerken Vrij
gemaakt: aangenomen naar
Hoogeveen C. de Putter Oegst-
geest-Lisse.
Christelijke Gereformeerde
Kerken: aangenomen naar Veen-
