'Westkaai boeit als sfeertekening niet Vernieuwingsdrang ver te zoeken op popmuziekconcours Dynamisch concert Residentie-Orkest Bernstein leidt concerten in A dam Askenase overleden Nieuwe produktie Publiekstheater Oude muziek aantrekkelij k verklankt Te kort concert van Vaalbleek Vokaal en Van Kemenade-Kwintet 'Berend Boudewijn moet snel worden opgevolgd' MAANDAG 21 OKTOBER 1985 RADIO-TV-KUNST PAGINA 11 Achtste voorronde van De (der de) Grote Prijs van Nederland (GP), een grootscheeps popmuziekcon cours. Zeshonderd deelnemers. Min der dan eenderde deel haalde de voorronden. Medio november wordt bekend wie door mogen gaan. In het Leids Vrijetijdscentrum (LVC) tra den zaterdag j.l. op: Les Zazous, The Suspects, Cadillac Walk, De Ras pers, Koolskool. One Way Out, And Then The Wall Crashed Down en Un der Cover. LEIDEN - Balende LVC-punks op de trap. Op elke trede twee. Met hun hanekammen leek het wel een dubbele rij kippen op stok. Geen van hen' kon zijn of haar ei kwijt. Hun ergernis betrof het gebeuren in de barstensvolle grote zaal van 'hun'jongerencen trum dat zaterdag het domein was van een menigte Hagenaars die alle ruimte en aandacht op eisten en zodoende hun stomp zinnig chauvinisme en conserva tisme aangaande popmuziek on gehinderd konden uitdragen. ''Krijgen jullie daar nou voor be- a u u presentator Fer ADranams dan ook toen voor de zoveelste keer werd geapplaudi- seerd om niets. Voorronde Grote Prijs van Nederland in LVC De Residentie plus voorstad Voorburg leken wel volledig uit gelopen om hun stadsgenoten ter grootte van vier groepen - op een deelnemersveld van acht - bij te staan in deze Leidse voor ronde van De Grote Prijs van Ne- derland.De Voorburgse/Haagse had echter beter achter de dui nen kunnen blijven. Vooral de Voorburgse Raspers mogen voor geen goud door naar de volgende ronde. De Peter Koelewijnachti- ge rock and roll van soortgelijke oubollige en ordinaire gezel schappen heeft nu wel voor ge noeg stagnatie in de ontwikke ling van popmuziek in Neder land gezorgd. De enorme bijval voor zo veel belegenheid (wat te denken van een titel als 'Jongen- spret' en het herhaaldelijk vra gen: 'Is mijn moeder in de zaal?') is dan ook verontrustend te noe men. Het was niet de enige keer dat ondergetekende even bang was in het pretprogramma van Chiel Montagne te zijn beland. De opper-Rasper, de zanger, een in een onderhemd gehulde Dik Trom, deed hardnekkige pogin gen de gevatheidsprijs op zijn naam te schrijven. De Neder landstalige teksten verraadden een minachting voor meisjes en een ongebreidelde liefde voor bier. Twee groepen eerder hadden de Haagse Suspects al duidelijk gemaakt dat de tijd in de Resi dentie stil heeft gestaan. De twee zangeressen van deze groep wis ten zich hoorbaar geen raad met de 'spacy', hardrockactige disco die hun mannelijke collega's ver vaardigden. De Dolly Dots go heavy metal, of zoiets. Grote ke len en rondjes om de as gaven het optreden een nog belachelij ker dimensie. De trots van Katwijk, Les Za zous, beet even na negenen het spits af. Het Katwijkse kwartier tje (de maximum speeltijd per groep bedraagt vijftien minuten) mag gezien de hoge mate van de gelijkheid dan wat saai zijn ge weest, achteraf gezien waren Les Zazous nog het meest verteer baar. Zeker in de categorieën in- strumentbeheersing en presenta tie gooiden de Katwijkers hoge ogen. Het samenspel der gitaris ten was daarentegen wat mager tjes. Wat betreft originaliteit, een andere toetssteen van de verdekt in de zaal opgestelde jury, zijn ze bij Les Zazous ook snel uitge praat. Ze houden hun Beatlema- nia maar slecht verborgen. Nog minder origineel was één van de twee Leidse inzendingen, Cadillac Walk, een kwartet dat van blues maar geen genoeg kan krijgen en cliché aan cliché reeg. De krachteloosheid waarmee de vier hun drie nummertjes af werkten, verraadde een gebrek aan zelfvertrouwen. Pas toen de slagwerker achter de kits van daan kroop werd duidelijk dat er bij Cadillac Walk ook nog wordt gedrumd. De jongen met het smoelschuivertje kwam adem te kort en kreeg uit zijn mondhar monica niet meer dan wat zielig gepiep. Mierzoet en aalglad was het Delftse Koolskool. De zanger van de groep maakt met zijn Danny de Munck-achtig voorko men en koorknapenzang grote kans om in veelvoud aan het be hang in meisjeskamers te wor den vastgeplakt. De lieve teksten die hij uitkraamt, doen de rest. Volgens presentator Fer Abra hams, van Muziekkrant Oor, sa men met de VARA en Lochem 7000 verantwoordelijk voor de GP, is Frits Spits helemaal weg van Koolskool. De Delftenaren hoeven zich dus ook over airplay niet ongerust te maken. Dat moe ten ze zich wel over de geldig heid van hun optreden. Kools kool overtrad namelijk de regel dat het opbouwen van de instal latie, waarvan het door de GP-or- ganisatie verzorgde basismate riaal overigens van hoge kwali teit was, maximaal tien minuten mag duren. Na Delft nam Den Haag het heft weer in handen met onder meer One Way Out. Ook deze groep legde een vernieuwings drang van nul komma nul aan de dag. Sentimentele country and western in de laagste versnelling, de romantiek van de jongens van het asfalt. Voor One Way Out is te hopen dat Gerard de Vries in de jury zit. De punks op de trap zaten zich ondertussen voor de zoveelste keer af te vragen waar al die revoluties nu toe hebben gediend. WIM KOEVOET 'Westkaai' ('Ouai Quest') van Ber nard-Marie Koltès door het Publiek stheater. Met: Frans Vorstman, Pe tra Laseur, Annet Nieuwenhuyzen, Margo Dames, John Kraaykamp sr., Pierre Bokma, Geert Lageveen en Felix Burleson. Regie Stephan Stroux. Decor: Andreas Braito. Ge zien op 19 oktober in de Stads schouwburg, Amsterdam. AMSTERDAM - Getuige de titel staat in 'Westkaai' de plaats van handeling centraal; het gaat om een ontvolkte afbraakbuurt, die als extreem beeld tot nadenken zou kunnen aanzetten ovfcr onze maatschappij, of liever: over de ons omringende werkelijkheid. Dat is nogal behoedzaam gefor muleerd, waaruit de bereidheid moge blijken, dit stuk voorals nog positief te benaderen en niet op voorhand al af te wijzen. Per slot van rekening wordt in de programmafolder beweerd, dat Koltès voor onze post-industriële wereld een nieuwe theatertaal ontwikkeld heeft. Met andere woorden: stel je open voor iets nieuws. De nogal bombastische, wei nig verhelderende visie van het Publiekstheater, waarbij dit nog niet eerder gespeelde stuk in we reldpremière ging, maakt het er echter allemaal niet gemakkelij ker op. Onder leiding van de Duitse regisseur Stephan Stroux heeft het Amsterdamse gezel schap bij de vormgeving groots uitgepakt. Het podium is tot ver in de zaal uitgebouwd, zodat er grofweg gezegd op drie plaatsen gespeeld kan worden: op het voortoneel, op het eigenlijke toneel en achterin het toneelhuis, dat nor maal als opslagruimte dienst doet. Er is daardoor een immens, kaal en onherbergzaam ogend, speelvlak ontstaan, dat - door twee beweegbare, hellende vlak ken nog eens extra geaccen tueerd - intensief wordt ge bruikt. De handeling op het achterto neel is vanuit een belangrijk deel van de zaal vaak niet goed te zien. De verstaanbaarheid wil dan, ondanks de geluidsverster- king - wel eens problematisch zijn. 'Westkaai' speelt vooral 's nachts en dan nog in een buurt, waar het licht is afgesloten. Duis ternis, of tenminste de suggestie ervan, is derhalve een wezenlijk onderdeel van het lichtplan, wat natuurlijk de zichtbaarheid niet altijd ten goede komt. Los van deze technische pro blemen staat de vraag, of de grootse aanpak met zijn speciale belichting, zijn muur van gelui den en het tot tweemaal toe laten neerstorten van water ook in dringende beelden heeft opgele verd? Het antwoord daarop luidt: niet of nauwelijks. Zoals de Franse schrijver Bernard-Ma rie Koltès in een interview heeft verklaard, is 'Westkaai' vanuit zijn fascinatie voor een concrete Frans Vorstman en Felix Burleson in 'Westkaai «foto Kees de Graafn locatie ontstaan. Om die fascina tie (voor de toeschouwer toegan kelijk!) naar theaterbeelden te vertalen, is ondanks alle verwoe de pogingen mislukt. Op het niveau van de hande ling zien we acht personages aan de zelfkant van onze maatschap pij. Een miljonair, die zelfmoord wil plegen, en zijn secretaresse staan tegenover een in totale ar moede levende moeder, haar man, zoon en dochter, en tegen over een 'slooppand-nomade' en een zwijgzame neger. Met de bui tenissigheid van deze persona ges weten de spelers niet altijd even goed raad. Het blijven wat vreemde wezens, die je onver schillig laten De confrontatie v met verschillende sociale en cul turele achtergronden leidt in de ze extreme situatie tot botsingen en conflicten over onder meer het vraagstuk 'bezit', zoals dat in een Jaguar, een horloge en de creditcards tegenover harde munten tot uitdrukking komt. Zonder uitgesproken verhaal structuur wordt de handeling door dit gegeven bepaald. Het komt dan ook op de sfeerteke ning aan, die ondanks de nacht- merrie-achtige entourage geens zins beklemmend werkt en zeker niet ruim drie uur lang kan boeien, WIJNAND ZEILSTRA Residentie-Orkest o.l.v. Hans Vonk, met solistische medewerking van Emmy Verhey, viool. Werken van Ludwig van Beethoven, Jean Sibe lius en Pjotr I. Tsjaikowski. Ge hoord op zaterdag 19 oktober in de Stadsgehoorzaal in Leiden. LEIDEN - Dynamisch en eigen tijds opende het Residentie-Or kest o.l.v. Hans Vonk zaterdag avond in de Stadsgehoorzaal het seizoen 1985/86 met een drietal 'best sellers' uit de muzieklitera tuur nl de Ouverture Leonore van Van Beethoven, de Derde Suite voor orkest van Tsjaikows ki, terwijl de violiste Emmy Ver hey de door ziekte verhinderde Silvia Markovici bijna deed ver geten met haar virtuoze vertol king van Jean Sibelius Concert voor viool en orkest nr. 3. Een smaakvol, zei het niet al te origineel begin van de serie abonnements-concerten, maar dan wel in een bijzonder moder ne jas. Zoals de pittige en attente presentatie van de derde versie van Ludwig van Beethovens Ou verture Leonore. Een zogeheten heldendicht, dat in Hans Vonks opvatting meer kreeg van een ei gentijdse 'hero': zo snel in het pak, intelligent en 'cool' onder zijn brandende passie. En eigen lijk kreeg Van Beethoven Ouver ture daardoor een bijzonder fris se en integere dimensie. Totaal verschillend van sfeer en interpretatie klonk daarna Jean Sibelius vioolconcert in d. Een compositie die naast een haast acrobatische techniek ge schreven werd om haar sfeer en muzikale uitdrukking. Door Em my Verhey met een fabuleuze techniek tentoongesteld op haar 263 jaar oude Stradivarius 'Earl Spencer' geheten. Een ongeloof lijke prestatie hoe Verhey in dit lastige werk met haar schitteren de soepele streek elke techni sche hindernis moeiteloos weet te passeren. Het feit dat het Resi dentie-Orkest en zij geen onbe kende van elkaar zijn zal hierbij ook duidelijk een rol gespeeld hebben. Zelden werd zo'n per fecte communicatie bereikt als tussen deze soliste en orkest. Helaas houd ik niet zo van Tsjaikowski. Hij heeft naar mijn smaak vaak een te lang hemd aan. Dat was ook weer het geval tijdens zijn Derde Suite voor Or kest in d-groot. "Plezierige on problematische muziek....", ver meldde het programma. Dat was wellicht het probleem ook, dat zonder enige Russische felheid door het orkest smaakvol, lief en romantisch werd opgelost, met aan het slot als uitschieter een denderend schetterende fanfare achtige scène voor trompetten, trombone, bekkens en kleine trom. ANNEKE VAN VLIET Zelenka Ensemble, bestaande uit: Rob Visser en Henk Knóps (hobo), Brian Pollard (fagot), Anneke Uit- tenbosch (clavecymbel) en Peter Masseurs (trompet). Met werken van G.P. Cima, G. Frescobaldi, D. Castel- lo, J. Melchior Molter, J.S. Bach, G.Ph. Teleman en J.D. Zelenka. Ge boord op zondag 20 oktober in het Groene Kerkje in Oegstgeest. OEGSTGEEST - Oude muziek op moderne instrumenten uit voeren en het daarna het predi kaat 'authentiek' geven is zoiets als fietsen op een brommer; het kan wel, maar lukt toch niet hele maal. Ondanks dat, of juist daar door, viel er gisteravond in het Groene Kerkje toch enorm te ge nieten van oude kamermuziek op bijzonder hoog niveau door het Zelenka Ensemble bestaan de uit Rob Visser en Henk Knöps (hobo), Brian Bollard (fa got), Anneke Uittenbosch (clave cymbel) en Peter Masseurs (trompet). Een aantal musici af komstig uit ondermeer het Con certgebouw-, Radio Kamer-, en Rotterdams Philharmonisch Or kest, met één dink gemeen; hun liefde voor de oude muziek. Anneke Uittenbosch, clave- cymbel-soliste en tevens de his torische motor van dit ensemble, dat veel werken van nog onbe kende componisten heeft opge spoord, zoals Jan Dismas Zelen ka, ook wel de 'Tsjechische Bach' genoemd. Aan deze grote onbekende wiens werk het hart vormt van hun repertoire heeft het Zelenka Ensemble dan ook de naam te danken. Een aardige geste. De muziek die zij spelen is dan ook gegarandeerd 'oud' te noe men. Maar om het ensemble het predikaat 'authentiek' te geven gaat wat ver. Het onderscheidt zich wat betreft instrumentatie, toonhoogte en pittige maatvoe ring in geen enkel opzicht van een hedendaags gezelschap. Maar dan wel één van de allerbo venste plank. Zoals al direkt tot uitdrukking kwam in de uiterst verfijnde uitvoering van de Ita liaanse werken van G.P. Sima, Frescobaldi en D. Castello, waar de hoboïsten Visser en Knöps fantastisch licht en lyrisch spel ten gehore brachten tegenover de wakkere fagot van Brian Pol lard en Anneke Uittenbosch evenwichtig clavecymbelklan- ken. Een ander bijzonder aantrek kelijk werk mag het Concertino a 4 in D gr.t. voor trompet ge noemd worden van de Duitse componist Melchior Moltes, waar Peter Masseurs heel fris van de lever de hoofdrol vervul de met zijn koperen instrument. Even transparant en fraai samen spel demonstreerde het Zelenka Ensemble in het bijzonder char mante Concert in D van G.Ph. Telemann, terwijl J.P. Zelenka niet alleen het grillige sluitstuk, maar tevens het hoogtepunt vormde van deze heerlijke avond van oude muziek. ANNEKE VAN VLIET Dubbelconcert met het Paul van Ke- menade-kwintet en de groep Vaal bleek Vokaal van Niko Langenhuij- sen georganiseerd door de stichting Hot House. Gehoord op 19 oktober in het LAK. LEIDEN - Met de voor hem ken merkende kracht en emotie re vancheerde Paul van Kemenade zich met zijn kwintet van een nogal ongeïnspireerd optreden tijdens de uitreiking van de Po- diumprijs vorig jaar in hetzelfde LAK-theater. Alhoewel de the ma's grotendeels van eigen hand zijn hoor je toch heel sterk. Aller lei citaten, van door deze musici bewonderde grootheden als Johnny Hodges, Eric Dolphy of Piet Noordijk. De technisch op een hoog peil staande soli maken helaas vooral aan het begin van het concert, dat de uitstraling wat mager is. Ook is het swingge halte niet zo als je bij deze jazz- stijl mag verwachten. Niko Lan- genhuijsen's basintroduktie van het nummer Song for Ché is een juweeltje en als je hem zo bezig ziet geeft hij dezelfde indruk als de componist van dit nummer: Charlie Haden. Pianist Willem Kühne kan zich uitleven op de aanwezige nieuwe vleugel bü Hot House. Naast zijn gevoelig afgeronde jazzy spel is hij ook de intrigerende begeleider voor trombonist Hans Sparla. Als con trast tot van Kemenade produ ceert hij warme klanken uit de school van de Amerikaanse Jay Jay Johnson. Vervolgens is er een halsbre kende solo van altist van Keme nade in de balade Oktober. In het nummer Strangers in Paranoia brengt hij een gewaagde solo met op de achtergrond verwijzin gen naar Charlie Parker en El lington. Door toepassing van stil tes, waarin je bij wijze van spre ken een speld kan horen vallen maakt hij het tenslotte extra spannend. Slagwerker Joop van Erven heeft een tomeloze ener- Het tweede deel van het con cert is voor Vaalbleek, voorheen het Gemeentereinigingsorkest dat voor het Meervaart-radiofes tival 1984 werd aangevuld met de zangeressen Karin Stelck, Steini van der Eng en Miriam Snoek, die allen een solostuk, respektie- velijk Grey Rock van de dichter E. Cummings, Again op tekst van Sylvia Plath en W.B. Yeats en Bull's Cove van Richard Mur phy ten gehore brachten. Het be gon direkt goed met een a capel- la introductie van Karin gevold door contrasterende en meestal woordloos gezongen stemmen van de overige zangeressen. Er wordt mooi zuiver gezongen en het repertoire loopt van een jaz- zy-achtig nummer als Again door Karin Stelck tot een voordracht van poezie en Berio-achtige mo derne zang. Langenhuüsen te kent voor alle composities, die duidelijk sterker zijn dan die van van Kemenade. Opvallend is ook het slagwerk van Frans van Grinsven, dat bestaat uit drie ou derwetse vuilnisbakken waaruit hü meer swing haalt dan van Er ven voor de pauze. Again met uitdagende zang heeft een latin-achtige solo van saxofonist Hans Koekoek en mondt uit in een prachtige chaos van allerlei toegevoegde trom mels. Een feestelijk, einde vooi een helaas wat te kort concert. WILLEM WINSEMIUS AMSTERDAM (GPD) - De direc tie van het Concertgebouworkest heeft kans gezien de vermaarde Amerikaanse componist en diri gent Leonard Bernstein aan te trekken voor het leiden van een aantal concertseries in de komen de jaren. In april 1987 zal Bern stein, die in juni van dit jaar in het kader van het Holland Festival de Negende Symfonie van Mahler in Amsterdam dirigeerde, opnieuw voor het Concertgebouworkest staan. De uitnodiging aan Bernstein om een aantal gastdirecties voor zijn rekening te nemen, wordt in gegeven door de noodzaak om de periode tussen het (plotseling ver vroegde) vertrek van de vaste diri gent Bernard Haitink en de defini tieve komst van de jonge Italiaan Riccardo Chailly te overbruggen. Daarvoor zijn behalve Bernste'in ook regelmatig optredende inter nationaal befaamde gasten als Har- noncourt en Dorati gevraagd. Ook de 82-jarige Eugen Jochum zal weer voör het Amsterdamse orkest te zien zijn; hij zal het orkest onder meer leiden tijdens de tournee door Japan in september volgend jaar. De reden dat Bernstein op de verzoek van het Concertgebouwor kest is ingegaan - het verzoek is hem gedaan gedurende de afgelo pen toernee van het orkest door de Verenigde Staten -, is gelegen in het enorme succes van zijn optre den in juni jl. De uitvoering van de Negende van Mahler werd toen in alle toonaarden bejubeld. Er werd tevens een grammofoonplaat van het indrukwekkende concert opge nomen. FRANKFORT (DPA) - De pianist Stefan Askenase is vrijdagavond op 90-jarige leeftijd gestorven. Hij was de oudste nog optredende pia nist ter wereld. Op de avond voor zijn dood speelde hij werken van Chopin in zijn laatste concert in Keulen. Stefan Askenase kreeg de eerste pianolessen van zijn moeder, en genoot zijn opleiding daarna in We- Askenase werd op 10 juli 1896 ge boren in het toen nog tot Oosten- rijk-Hongarije behorende Lem- berg (nu de stad Lvov in de Sovjet- Unie). In de Eerste Wereldoorlog was hij officier van het Oostenrijk se leger aan het Italiaanse front. Daarna werd hem de terugkeer naar Lemberg en de Poolse natio naliteit geweigerd. Hij werd leraar aan het conservatorium in Cairo voor hij 1927 de Belgische nationa liteit aannam en docent werd aan een Belgisch conservatorium. Tij dens de Duitse bezetting van Bel gië moest Askenase zijn Pools- joodse afkomst verbergen. In 1942 verliet hij België en verbleef de ge durende de rest van de oorlog in een Zuidfrans dorp. Sinds 1961 leefde hij in Bad Godesberg bij Bonn. Stefan Askenase. AMSTERDAM (ANP) - De opvolger van Berend Boudewijn als directeur van de Stadsschouwburg in Amsterdam moet over theaterervaring be schikken en een duidelijke visie op de toekomstige bespeling hebben. Dat is een van de aanbevelingen van de Amsterdamse Kunstraad in een advies aan de Amsterdamse wethouder van Kunstzaken over de benoe ming van de nieuwe directeur van de Stadsschouwburg. CHOPINFESTIVAL - Het Russi sche wonderkind Stanislav Bunin heeft zaterdag in Warschau het elf de Chopin-pianofestival gewonnen met een virtuoze uitvoering van het eerste pianoconcert van de Poolse componist. Bunin, met 19 jaar de jongste deelnemer onder de zes finalisten, kreeg voor zijn op treden een staande ovatie. OVERLEDEN - Joseph Rosen- stock, oud-dirigent van het orkest van de Metropolitan Opera van New York, is afgelopen week op 90-jarige leeftijd in New York overleden. «n#em d heeft Berend Boudewijn met ingang van het seizoen 1986/1987 ontslag genomen. Hij deed dit onder meer uit onvrede over de trage en moeizame besluitvorming rond de Stadsschouwburg. Daardoor acht Boudewijn het niet mogelijk te voorzien in een goede programme ring voor de schouwburg na de opening van het Muziektheater (Stopera) in september 1986. Het Nationale Ballet en de Nederlandse Operastich ting zullen daar naar toe verhuizen. In de opvolging van Boudewijn moet volgens de kunstraad snel wor den voorzien. Een open sollicitatieprocedure is daarbij nodig en er mag niet volstaan worden met een tussentijdse oplossing. De kunstraad is ook van oordeel dat de benoemingsperiode de zes jaar niet mag overschrijden. Een dergelijke periode is lang genoeg om een beleid gestalte te geven/waarna bekeken moet worden of dat beleid kan worden voortgezet. Vervolgens kan herbenoeming plaats vinden voor perioden van drie jaar, aldus de kunstraad. FRANCOISE SAGAN - De Franse schrijfster Francoise Sagan, die met een delegatie onder leiding van president Mitterrand een bezoek bracht aan Colombia, is herstellende na een plotselinge ziekte. Ze werd vrijdag enkele uren na aankomst in het op 2600 meter hoogte gelegen Bogota in coma op haar hotelkamer gevonden. Volgens de artsen was de schrijfster bevangen door de plotselinge over gang naar de ijle lucht op grote hoogte. Na een bezoek van Mitterrand aan het Militaire Hospitaal in Bogota lieten de artsen weten dat de schrijfster na toediening van zuurstof en behandeling met kalmeringsmiddelen weer was opgeknapt. De schrijfster is gisteren naar Frankrijk terugge keerd. Leonard Bernstei (toto pr;

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 11