Verscherping
noodtoestand
in Nicaragua
OCCASK^®'®1--'
Gorbatsjov eist
opleving economie
Winter daalt over Afghanistan
Weer bestand bereikt in Libanon
Toch executie zwarte dichter
Kritiek van Gandhi op
Brits Z-Afrikabeleid
17-18-19 oktober
WOENSDAG 16 OKTOBER 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
MEXICO-STAD (GPD/AP) - Daniel Ortega, de president
van Nicaragua, heeft in een televisietoespraak bekendge
maakt dat de noodtoestand wordt verscherpt. Het gaat
met name om een verdere beperking van de persoonlijke
vrijheden. Het stakingsrecht en het recht openbare bijeen
komsten te houden zijn opgeschort.
Ook de vrijheid van meningsuiting
is weer geheel aan banden gelegd.
Het briefgeheim en de onschend
baarheid van de woning worden in
behaalde gevallen opgeheven. De
noodtoestand, die tot nu toe alleen
in de meest onrustige provincies
van kracht was, zal nu in feite voor
het hele land gelden.
Ortega zei dat de opschorting
van de vrijheden met onmiddellij
ke ingang zou gelden voor een jaar.
Ortega gaf de schuld voor zijn ver
regaande maatregelen aan de „toe
nemende agressie van de Verenig
de Staten en hun bondgenoten".
Hij waarschuwde de „imperialisti
sche agenten in Nicaragua en
noemde verschillende conservatie
ve politici, onder wie Arturo Cruz,
de conservatieve presidentskandi
daat die de verkiezingen van vorig
jaar november boycotte, bij naam.
Ook het oppositiedagblad La
Prensa werd door Ortega van op-
Marcos krijgt
waarschuwing
WASHINGTON (AFP/Rtr) - De
Amerikaanse president heeft een
persoonlijk afgezant naar de Filip
pijnen gestuurd voor besprekin
gen met president Marcos. Het is
de republikeinse senator Paul La-
xalt, een vriend van Reagan.
Laxalt is zaterdag vertrokken.
Volgens de Washington Post moet
hij Marcos ernstig waarschuwen
voor het gevaar van omverwerping
van zijn bewind als het leger het
communistische verzet niet beter
bestrijdt.
De VS hebben twee grote militai
re bases op de Filippijnen. De CIA
heeft al meermalen gewaarschuwd
dat de bases verloren dreigen te
gaan vanwege de instabiliteit van
het Filippijnse bewind.
NEW YORK (UPI/Rtr) - Het
paar dat elkaar 17 dagen en 10
uur achtereen kuste, twee jon
gens die 503 uur in de achtbaan
zaten en een vrouw die 137 kilo
tilde, zijn een paar van de nieu
we records in de deze week ver
schenen jongste editie van het
recordboek van Guinness.
In de editie van 1986 zijn
twee recente drama's opgeno
men: het verongelukken op 12
augustus van een Japanse
Boeing-747 met verlies van 520
mensenlevens als ergste onge
luk waarbij maar één vliegtuig
was betrokken, en het lek van
chemisch gas in de fabriek van
Union Carbide in Bhopal in In
dia, dat aan ongeveer 2.000
mensen het leven kostte en dat
Een kus van 17
dagen en 10 uur
de ergste fabrieksramp tot nu
toe uit de geschiedenis was.
Het Vrijheidsbeeld in de
Newyorkse haven voegde aan
zijn roem toe doordat het voor
zijn restauratie werd verpakt in
de grootste stelling die ooit
werd gebouwd - een 96 meter
hoge structuur.
De marathonzoeners, de 30-
jarige Eddie Leven en de 26-ja-
rige Delphine Chra, allebei uit
Chicago, vestigden hun record
op 24 september en vierden het
met een kus, aldus het Guin-
nessboek.
editie merkt er
echter bij op dat nog niemand
het oude record voor filmkus-
sen heeft gebroken dat in 1940
werd gevestigd door president
Reagans eerste vrouw, Jane
Wyman, en Regis Toomey, wier
zoen in een film die "You're in
the army now" heette, 185 se
conden duurde.
Het nieuwe record vuurvre-
ten is met 13.115 in de mond ge
doofde vlammen in handen van
de Brit Gerry Mawdsley, die
het vorige van 8.393 brak.
De vrouw die in Guinness-86
kwam doordat zy op 20 april in
New York City 137 kilo hief, is
Karyn Tarter. Katie Sanwina
had het in 1911 gebracht tot 129
kilo.
ruiende activiteiten beschuldigd,
evenals verschillende instellingen
van de katholieke kerk onder lei
ding van kardinaal Miguel Obando
y Bravo, sinds het begin van de re
volutie een van de felste critici van
de sandinisten.
Nog vóór Ortega zijn decreten
bekendmaakte werd er in Mana
gua een drukkerij bezet waar een
nieuw katholiek weekblad werd
vervaardigd: "Iglesia" (De Kerk).
Het afgelopen weekeinde hadden
de sandinisten al gepoogd om de
uitgave van het nieuwe blad te
voorkomen door 10.000 exempla
ren in beslag te nemen. Naar de
sandinisten nu vertellen, weigert
de redactie van Iglesia zich te on
derwerpen aan de verplichte cen
suur vooraf.
De sandinisten draaien de duim
schroeven aan. Ze lijken bang voor
nieuwe uitbarstingen van sociale
onrust. Dit jaar juni ontaardde de
thuiskomst van de in Rome tot kar
dinaal gewijde Obando y Bravo in
rellen in de straten van Managua.
Tegelijkertijd maken de sandinis
ten met hun maatregelen aan de
buitenwereld duidelijk dat ze niet
bereid zijn om nog meer conces
sies te doen dan ze tot nu toe heb
ben gedaan.
De nu weer totaal beperkte per
soonlijke vrijheden waren enigs
zins hersteld kort voor de verkie
zingen van vorig jaar november,
een stembusslag die op zich eigen
lijk al een soort van toezegging aan
het Westen was. Sommige waarne
mers vrezen dat de hardere opstel
ling van de sandinisten een nieuw
obstakel kan gaan vormen voor de
ondertekening van de zogenoemde
Contadora-akte.
Dat regionale vredesakkoord,
waarover deze week weer druk zal
worden onderhandeld door verte
genwoordigers van de vijf betrok
ken Middenamerikaanse landen,
zou eigenlijk voor 24 november
rond moeten.
WENEN Premier Peres van Israël ontmoette gisteren in V/enen nazi-jager Simon Wiesenthal. Peres is in
Wenen voor een vergadering van de Socialistische Internationale, waar hem vermoedelijk veel kritiek te wach
ten staat op de Israëlishe aanval op het PLO-hoofdkwartier in Tunis. (foto: ap>
MOSKOU (Rtr) - De Russische
partijleider Michael Gorbatsjov
heeft gisteren een 15-jarig ontwik
kelingsplan gepresenteerd dat
voorziet in ingrijpende verbeterin
gen in de economie en moet zorgen
voor een forse verhoging van de le
vensstandaard van de bevolking.
Het nationale inkomen, vergelijk
baar met het bruto nationaal pro-
dukt in westerse landen, en de in
dustriële produktie zullen tussen
nu en het jaar 2000 verdubbelen, al
dus de partijleider.
Tichonov ook
uit Politbureau
MOSKOU (Rtr/AFP/DPA) - Niko
lai Tichonov (80), tot voor kort pre
mier van de Sowjet-Unie, heeft gis
teren tijdens een zitting van het
Centraal Comité ook zijn zetel in
het Politburo verloren. Nikoky Ta-
lyzin, die maandag werd benoemd
tot voorzitter van het staatsplanbu
reau Gosplan, is tot kandidaat-lid
van het Politburo gekozen. Ook is
hij benoemd als een van de drie
eerste-vice-premiers.
Talyzin is de opvolger van Niko-
laü Bajbakov. die met pensioen is
gestuurd na 20 jaar aan het hoofd
van Gosplan te hebben gestaan. De
74-jarige Bajbakov is de afgelopen
maanden scherp bekritiseerd door
partijleider Michail Gorbatsjov.
In verband met zijn benoeming
tot premier is Nikolaj Ryzjkov te
ruggetreden als secretaris van het
Centraal Comité belast met de zwa
re industrie. Voor deze post is geen
nieuwe secretaris aangewezen. In
de nieuwe samenstelling bestaat
het Politburo van de Sowjet-Unie,
het hoogste party-orgaan van het
land, uit 12 stemgerechtigde leden
en zes kandidaat-leden.
De plannen werden ontvouwd in
een toespraak tijdens een besloten
bijeenkomst van het Centraal Co
mité van de communistische par
tij, waarop ook goedkeuring is ge
geven aan een ontwerp-partij pro
gramma dat algemeen wordt ge
zien als Gorbatsjovs "manifest".
Het op de zitting van het centrale
comité goedgekeurde ontwerp-
partyprogramma komt in de plaats
van een document dat in 1961 is
goedgekeurd onder het bewind
van Nikita Chroetsjov.
Het economische plan moet op
het partijcongres in februari wor
den aanvaard. Volgens de woorden
van Gorbatsjov zal de Sowjet-Unie
in de laatste jaren van deze eeuw
een "nieuw economisch potentieel
creëren dat tenminste dezelfde om
vang zal hebben als wat in alle ja
ren van Sowj et-macht is opge-
bouwd".Gorbatsjov zei verder dat
de arbeidsproduktiviteit in de ge
noemde periode met 130 150 pro
cent omhoog moet gaan. Daardoor
zal het mogelijk worden middelen
te richten op het bevredigen van de
behoeftes van de Russische consu
ment. Als de plannen slagen zal de
levensstandaard van de bevolking
stygen tot "een nieuw kwaliteitsni
veau", aldus de partyleider. Gor
batsjov legde er de nadruk op dat
de ambitieuze voornemens wel de
gelijk realistisch zijn.
"We zijn gestuit op problemen
van allerlei aard, die voortvloeien
uit het feit dat niet al onze leiding
gevende functionarissen hebben
gebroken met inertie en oude be
naderingswijzen", aldus de party
leider. Volgens diplomaten slaat
dit verwijt onder meer op de maan
dag met pensioen gestuurde voor
zitter van het staatsplanbureau
Gosplan, de 74-jarige Nikolai Baj
bakov, die tevens vice-premier
ISLAMABAD (AP/Rtr.) - De hevi
ge gevechten van de afgelopen da
gen in Afghanistan zijn afgenomen
nadat Russische en Afghaanse re
geringstroepen zich terug hebben
getrokken in afwachting van de
komende winter. Dat hebben wes
terse diplomaten gisteren bekend
gemaakt.
Met name de gevechten in het
gebied rond Paghman, ten noor
den van Kaboel en in de provincies
Wardak en Longhar ten zuiden en
westen van de hoofdstad zijn aan
zienlijk afgenomen.
Vermoed wordt dat de geregelde
troepen zich terugtrekken omdat
in de bergen rond Kaboel al de eer
ste sneeuw is gevallen. Aangezien
dat vry vroeg in het jaar is ver-
Russische en regeringstroepen terug in kazernes
wacht men een strenge winter.
Sneeuw en slecht weer maken het
bergachtige land vrij ontoeganke
lijk.
Eerder deze maand hadden Rus
sische pantservoertuigen, ge
steund door gevechtshelikopters
en straaljagers een serie aanvallen
uitgevoerd om de islamitische re
bellen terug te drijven in de ge
noemde gebieden.
Volgens de diplomatieke bron
nen woedden nog tot vorige week
woensdag hevige gevechten in
Paghman omdat tot die dag ge
wonde soldaten werden overge
bracht naar ziekenhuizen in Ka
boel. Maar sinds een paar dagen
zijn er minder vliegbewegingen ge
constateerd op het militaire vlieg
veld bij Kaboel.
Woordvoerders van de opstande
lingen hadden al eerder hevige ge
vechten gemeld. In de provincie
Logar zouden zeker 5000 Russi
sche en Afghaanse troepen zijn in
gezet.
Volgens de opstandelingen zou
den de regeringstroepen gedeelte
lijk de controle over de stad Kan
dahar hebben verloren, waar een
Russische kazerne staat.
Ook zouden ter dood veroordeel
de gevangenen geprobeerd hebben
uit de Pol-E-Charkigevangenis in
Kaboel te vluchten. De poging die
werd ingezet door 13 gevangenen
en al snel uitbreidde werd door de
wachtposten en cipiers neergesla
gen, waarby vele gevangenen wer
den gedood.
Afghaanse rebellen meldden ook
dat de Russen chemische wapens
hebben ingezet. Bij een aanval op
Maidan Sjaar ten zuiden van Ka
boel zouden de Russen per onge
luk dertig Afghanen hebben ge
dood met een onbekend gas. De
berichten konden niet onafhanke
lijk worden bevestigd.
ADVERTENTIE
DAMASCUS (AFP) - De drie voor
naamste milities in Libanon heb
ben gisteren in Damascus een ak
koord bereikt tot beëindiging van
de gevechten. Het gaat om de
christelijke, sji'itische en de Druzi-
sche militie, zo werd vernomen
van de Druzische Progressieve So
cialistische Partij PSP.
Voor de PSP spraken in Damas
cus Marouane Hamade en Akram
Chehayyeb, voor de Verenigde
christelijke milities Michel Sama-
ha en Assad Chaftari en voor de sji
'itische Amal-militie Mohammed
Beydoun.
Er werden geen bijzonderheden
gegeven over het akkoord tussen
de Amal, de PSP en de „Libanese
strijdkrachten", dat tot stand
kwam onder bemiddeling van de
Syrische vice-president Abdel Ha-
lim Khaddam.
In het verleden hebben de rivali
serende christelijke en islamiti
sche leiders in het kabinet dergelij
ke overeenkomsten bereikt. Maar
het akkoord van gisteren is het eer
ste dat direct is overeengekomen
tussen de drie milities. De drie
groeperingen zijn nu de belangrijk
ste partijen in het Libanese con
flict nadat de macht van de Libane
se soennieten de afgelopen maan
den is gebroken.
Er wordt in Beiroet en Damascus
steeds vaker gespeculeerd dat Sy
rië overweegt troepen te sturen
naar Beiroet om de strijdende mili
ties in de stad een veiligheidsplan
op te leggen. Voorts zou Damascus
voorstellen dat het Libanese kabi
net, dat zou moeten worden uitge
breid, de Libanese grondwet gaat
herschrijven.
Hertelling België
De Waalse liberalen (PRL) krij
gen er in de nieuwe Belgische ka
mer van volksvertegenwoordigers
toch een zetel bij. De partij komt
daardoor op 25 zetels. Dit is het re
sultaat van een hertelling van de
stemming in het arrondissement
Namen. Verwacht wordt dat ko
ning Boudewijn premier Martens
morgen tot kabinetsformateur zal
benoemen.
Roerig Chili
Tijdens de „dag van solidariteit" in
Santiago en andere Chileense ste
den zijn gisteren tientallen mensen
gewond geraakt en werden ten
minste 170 anderen door de politie
gearresteerd. De dag was georgani
seerd door de Chileense oppositie
om de vrijlating te bewerkstelligen
van verscheidene gevangenzitten-
de vakbondsleiders.
Neergestort
Een helikopter van het Ameri
kaanse korps-mariniers die 15 ma
riniers en een bemanning van vier
vervoerde, is ter hoogte van de
kust van North Carolina in de At
lantische Oceaan gestort. Men red
de vier overlevenden en één lijk
werd geborgen.
Zanzibar
Idris Abdul Wakil (59) wordt de
nieuwe president van het eiland
Zanzibar. Bij de verkiezingen, zon
der tegenkandidaat, kreeg hij 61,5
procent van de stemmen.Wakil is
daarmee de opvolger van Ali Has
san Mwinyi, die door de enige poli
tieke partij in Tanzania is gekozen
als opvolger van president Julius
Nyerere. Nyerere zal later dit jaar
aftreden. Zanzibar geniet een be
perkte mate van autonomie binnen
de grondwet die het eiland ver
bindt met Tanzania op het vaste
land van Afrika.
JOHANNESBURG - De Zuidafri-
kaanse dichter Benjamine Moloise
(30) wordt vrydag terechtgesteld.
Hij zal worden opgehangen. Hij is
ter dood veroordeeld vanwege de
door
Ruud de Wit
moord op een politieagent in juni
1982. President Botha heeft een
verzoek tot heropening van het
proces tegen Moloise afgewezen.
Eerder was de executie uitgesteld
onder buitenlandse druk.
Moloise heeft tijdens het proces
herhaaldelijk ontkend dat hij de
agent gedood zou hebben. Later
gaf hij weer toe de moord in op
dracht van het in Zuid-Afrika ver
boden ANC gepleegd te hebben.
De advocaat van Moloise had op
tien september van dit jaar presi
dent Botha om een heropening van
het proces gevraagd.
Na het uitspreken van het dood
vonnis vorig jaar is er van verschil
lende kanten aangedrongen (onder
andere door Engeland, Nederland
en de paus) op gratieverlening van
Moloise.
In de kleurlingenwijk Atlone, bij
Kaapstad, is het gisteren tot een
bloedige botsing gekomen tussen
zwarte demonstranten en de poli-
tie. Drie betogers werden doodge
schoten, drie anderen raakten ern
stig gewond, terwijl een tiental
werd gearresteerd. De politieman
nen schoten op de stenengooiende
betogers vanuit een vrachtwagen
container, waarin zy zich hadden
verstopt.
LONDEN (GPD/Rtr) - De Indiase premier Rajiv Gandhi heeft gisteren in
Londen bij zijn Britse collega Thatcher zwaardere economische sancties
tegen Zuid-Afrika bepleit.
Engeland heeft tot dusver vry wel geen enkele economische maatregel
tegen Zuid-Afrika genomen. Het standpunt van de Britse regering is, dat
met dergelijke sancties de zwarte bevolking van Zuid-Afrika niet is ge
baat.
Maar Gandhi zei gisteren tijdens een persconferentie dat dergelijke
straffen de enige weg zijn waarlangs een eind kan worden gemaakt aan
het huidige bewind in Zuid-Afrika, en dat, aldus de Indiase premier, "is
onze eerste en voornaamste zorg".
Gandhi noemde Zuid-Afrika en Namibië de twee "laatste bastions van
kolonialisme en racisme". "De plaats waar de grofste schending van de
mensenrechten plaatsvindt, is daar. Ik begrijp niet waarom sommige
westerse landen dat niet willen zien'-', zo zei hij.
Vandaag begint op de Bahama-eilanden een vergadering van de Geme
nebest-landen. Van de 49 landen is Engeland als enige gekant tegen eco
nomische sancties tegen Zuid-Afrika.
De Indiase premier zei verder dat hij en mevrouw Thatcher "praktische
stappen" hebben genomen die ertoe moeten leiden dat er een eind komt
aan het werk van sikh-extremisten in Engeland die hij beschuldigde van
"terrorisme, wapenhandel en het veroorzaken van spanningen".
Een van de maatregelen waarover de twee landen zich nu buigen is een
aanpassing van de Wet op de Onderdrukking van Terrorisme in die zin,
dat sikh-terroristen gemakkelijker en sneller dan nu mogelijk is, naar
India kunnen worden uitgewezen.
9^LnnSmru%a^t,e
