'Huis van brood': symbool
van gedwongen godsvrucht
Raadslid: voorwaarden aan
subsidie dierenasiel stellen
Bethlehemskerk bijna een eeuw armenkerk
Veel narigheid voor vijf gulden
wortelen halen in Valkenburg
ec
PAGINA 4
LEIDEN
DINSDAG 15 OKTOBER 1985
LEIDEN - De Bethlehems
kerk aan de Lammermarkt,
niet te verwarren met de
Bethlehemkerk in de Kooi,
mag een weinig opvallend
gebouw zijn, het is wel één
van de oudste in deze omge
ving. In 1644 werd het kerk
je gebouwd aan de toenma
lige Langegracht. Nu, 340
jaar later, is het gebouw ver
vallen, gestut door steunbe
ren en bieden de ramen en
de muren een meer dan
treurige aanblik.
door
Raymond Peil
De restauratie begint op korte ter
mijn en in de eerste helft van vol
gendjaar moet de Bethlehemskerk
klaar zijn. Het gebouw zal weer als
kerk worden gebruikt door de
stichting Johan Maasbach Wereld
zending, de Pinksterbeweging.
Meer dan tachtig jaar heeft het
kerkje leeg gestaan, is het niet on
derhouden en het enige nut dat het
gebouw had, was als opslagplaats
voor gemeentewerken.
In het juni-nummer van het
maandblad Hervormd Leiden ver
meldt kerkvoogd J. Donkers hoe
de Bethlehemskerk tot stand is ge
komen. In 1644 liet de Leidse Magi
straat het kerkje op de hoek van de
Marktsteeg bouwen ten behoeve
van de vele Duitsers die destijds
binnen de veste woonden. Vandaar
ook dat oude Leidenaars nog wel
een spreken van de 'hoogduitse
kerk'.
De hoogduitse gemeente be
stond uit studenten, soldaten van
de vendels (onder een vaandel
staande compagnieën voetvolk),
handarbeiders en kooplieden. De
leden van deze gemeente waren
echter geen lutheranen maar vol
gelingen van Calvijn. Zij vormden
tot 1736 een eigen gemeente. De
diensten - in het Duits - hielden zij
in de Bethlehemskerk. Later smolt
de hoogduitse gemeente samen
met de Leidse lutheranen.
Het kerkje kwam toen leeg te
staan en dé overheid bepaalde dat
de ruimte geschikt was voor een
kinderarmenschool. De oprichting
van de armenschool was het ge
volg van het economisch verval dat
aan begin van de achttiende eeuw
toesloeg. Na de grote opbloei van
de textielindustrie was Leiden in
deze tijd lang niet meer de meest
vooraanstaande industriestad van
Holland.
Deze teruggang zette zich door
tot aan het begin van de negentien
de eeuw. De Franse bezetting en de
invoering door Napoleon van een
handelsverbod op Engelse produk-
ten (het zogenaamde 'continentaal
stelsel') lieten niet veel over van de
nijverheid in Leiden. Vólgens oude
bronnen telde Leiden in die tijd
even veel bedelaars als het hele ge
west Holland.
Aanvaarding
Geyolg van de armoede was het
in toenemende mate voorkomen
van diefstal en andere misdrijven.
De overheid wilde dit te lijf gaan,
in de veronderstelling dat onder
steuning van de armen door de dia
conie en de huiszittenmeester (bur
gerlijke armenverzorgers) onvol
doende was. Als het volk 's zon
dags weer 'onder het gehoor' zou
komen verwachtte het stadsbe
stuur dat de kleine misdaad zou te
ruglopen en de mensen hun lot
meer zouden aanvaarden.
Daarom werd aan de kerkeraad
van de nederduits hervormde ge
meente gevraagd om elke rustdag
- dus op zon- en feestdagen - een
predikatie te houden in het Staten
college aan de Kaiserstraat. Ten
dienste van de 'behoeftige ledema
ten, die door gebrek aan klederen
niet voegsaam in andere kerken
konden verschijnen'. De prediking
zou vrijwillig en bij toerbeurt wor
den verricht door professor Broers
Enkele
geleden bood de
Langegracht deze
aanblik. De hoog
duitse kerk, nog
met de oorspron-
do-
ringende bebou
wing.
(illustratie
Hervormd Leiden)
en de predikanten Schotsman,
Egeling en Proper.
De bezoekers van de armenkerk
hadden weinig binding met de
kerk. Wie in aanmerking wilde ko
men voor ondersteuning door de
diaconie of het huiszittenhuis was
verplicht om de diensten van de ar
menkerk te bezoeken. In de oude
Bethlehemskerk was altijd een
beambte van de diaconie aanwezig
die de bezoekers op.een presentie
lijst noteerde.
Degenen die brood, soep, een
hemd, stro voor het bed of turf niet
zelf konden betalen maar daarvoor
waren aangewezen op de bedeling,
moesten zich 's zondags laten zien.
Ondersteuning kon men anders
wel vergeten. De trouwe kerkgan
gers kregen van de diaconiebe
ambte munten, waarvoor zij de vol
gende dag in de armenbakkerij aan
de Oude Rijn brood konden krij
gen. De godsvrucht werd gewoon
weg afgedwongen. De naam Beth
lehem ('huis van brood') kon heel
letterlijk worden opgevat.
Ongeregeldheden
Het was dan ook geen wonder
dat de armen met weinig enthou
siasme de Bethlehemskerk be
zochten. Er deden zich nogal eens
ongeregeldheden voor, met versto
ring van de dienst als gevolg. De
kerkeraad heeft zelfs aan de burge
meester verzocht of een agent met
helm en sabel bij de diensten aan
wezig kon zijn, opdat de orde be
waard bleef.
Toch waren er predikanten die
heel graag in de Bethlehemskerk
predikten: dominee Oberman trok
er ook veel volgelingen uit andere
kerken evenals professor Gunning,
die zijn tijd vooruit was en begrij
pelijk preekte. Maar het feit blijft
dat de armsten dankbaar moesten
zijn voor de bedeling, berusten in
hun armoede en als antwoord op
deze werken van barmhartigheid
God loven in die oude kerk aan de
Lammermarkt.
De eerlijkheid gebiedt hierbij op
te merken dat in deze tijd zich een
vloedgolf van armoede binnen de
Leidse stadsmuren bewoog. De
diaconie nog de huiszittenmees-
ters waren daartegen opgewassen.
Want ook de burgers die 's zondags
de Pieters- of Hooglandse Kerk be
zochten, leefden net boven het be
staansminimum. Onder hen waren
veel zogenaamde 'stille' armen.
Sober
Op 2 september 1804 had de eer-
Dominee Oberman,
dikte geregeld in de
pulair predikant uit de vorige eeuw. Hij pre-
kerk, die destijds in de Bethlehemskerk was
(repro Gemeentearchief Leiden)
ste prediking voor de armen plaats
in het Statencollege. De opkomst
heeft waarschijnlijk alle verwach
tingen overtroffen, want kort daar
na werd de armenkerk gehouden
in de voormalige hoogduitse kerk
aan de Lammermarkt. De armen
kerk was toentertijd zeer sober -
om niet te zeggen armoedig - inge
richt: er waren slechts een preek
stoel en een paar stoelen. Een orgel
en verwarming ontbraken.
In 1810 werd in deze behoefte
voorzien, toen uit de Engelse kerk
(de oude Begijnhofkerk, nu de
voormalige universiteitsbiblio
theek) banken naar de armenkerk
werden overgeplaatst, zodat de
kerkgangers de preek niet staande
hoefden te aanhoren. Om de
toehoorders wat meer bij de dienst
te betrekken werd op voorstel van
de predikanten besloten om in
1816 psalmenboeken en bijbels tij
dens de dienst uit te delen. Korte
tijd later kreeg de kerk ook gasver
lichting en er werden diensten ge
houden voor de garnizoenen solda
Duidelijkheid
gewenst over
tarief stads
verwarming
LEIDEN - Bewoners van de Ste
venshof wensen duidelijkheid over
de vraag of zij wel of niet te veel
geld betalen voor de stadsverwar
ming. De Federatie van Woning
bouwverenigingen in Leiden heeft
vorige maand in een brief aan de
gemeenteraad beweerd dat de Ste-
venshofbewoners per jaar zeshon
derd gulden teveel aan energiekos
ten in rekening wordt gebracht.
De federatie wees daarbij op de
afspraak dat bewoners met stads
verwarming voor hun energie niet
meer zouden hoeven te betalen
dan degenen die met een gewone
ketel stoken. Op grond daarvan
kwam de federatie tot de conclusie
dat de jaarnota voor huurders in de
Stevenshof zeshonderd gulden te
hoog was. Het Energiebedrijf Rijn
land ontkende bij die gelegenheid
echter dat de bewoners van de Ste
venshof teveel zouden betalen.
Onrust
De bewonerscommissie van vlek
5 in deze nieuwbouwwijk stelt nu
in een brief aan de federatie dat de
ze verwarrende mededelingen on
rust hebben gezaaid onder de hui
dige en de toekomstige bewoners
van de Stevenshof. De commissie
heeft inmiddels de fracties in de
gemeenteraad om steun verzocht.
De commissie vindt dat als de fe
deratie gelijk heeft, er zo spoedig
mogelijk maatregelen moeten wor
den genomen: de energieprijs
moet dan omlaag en het teveel be
taalde moet de bewoners worden
teruggegeven.
ten. In 1859 kreeg de armenkerk
ook een orgel ten geschenke.
Tot 1899 is er in de Bethlehems
kerk gepreekt. De directeur ge
meentewerken berichtte toen dat
het gebouw in zo'n slecht staat ver
keerde dat de veiligheid gebood de
diensten elders te houden. De ker
keraad stelde de Marekerk ter be
schikking en korte tijd later wer
den de armendiensten opgeheven,
na ruim een eeuw armenkerk.
De naam 'armenkerk' verdween
in 1893 en werd toen veranderd in
Bethlehemskerk. De gemeente
Leiden kocht toen de kerk aan de
Lammrmarkt voor 4000 gulden
van de kerkcommissie voor de dia
conie, onder de voorwaarde dat het
gebouw altijd een kerkelijke be
stemming zou houden. In dat jaar
werd de voorgevel vernieuwd. Ver
moedelijk zijn toen het klokketo-
rentje en het klokkenspel, zoals op
de illustratie te zien, verdwenen.
Sinsdien is de kerk niet meer ge
bruikt en onderhouden. Dat veran
dert binnen afzienbare tijd en Lei
den is dan weer een toonbaar mo
nument rijker.
Aanranding
ontkend
LEIDEN - De twee Leidenaars,
van 25 en 36 jaar, die vorige week
zijn aangehouden op verdenking
van aanranding, worden in bewa
ring gehouden in verband met het
gerechtelijk vooronderzoek. Zij
zijn aangehouden nadat een 21-ja-
rige vrouw bij de politie aangifte
had gedaan van een poging tot ver
krachting door beiden en onder
dwang verrichte seksuele hande
lingen.
De 25-jarige verdachte ontkent,
volgens de politie, in alle toonaar
den de vrouw lastig te hebben ge
vallen. De ander heeft tijdens ver
hoor bevestigd de seksuele hande
lingen, zoals in de aangifte ver
meld, te hebben gepleegd. Hij ont
kent echter hierbij geweld te heb
ben gebruikt.
LEIDEN - De gedaagde was er
niet. Zijn tante, een wat oudere
kordate dame uit Valkenburg,
wilde zijn plaats wel innemen.
Zij had zich vanmorgen per taxi
naar het kantongerecht laten ver
voeren, omdat haar neef ja,
haar neef waar was-ie? De jonge
man had er wel moeten zijn, dat
snapte zij ook. Maar er waren
verzachtende omstandigheden
voor zijn afwezigheid aan te voe-
Ze duwde de rand van haar
hoed iets uit de ogen, zodat ze de
rechter aan kon kijken. Een pa
piertje met aantekeningen werd
op de balie gelegd. De groen ge
streepte nylon boodschappentas
leunde trouw tegen haar kuiten.
Mocht ze van wal steken?
Haar neef, de vriendelijkheid
zelve, was vast en zeker met een
onverwachte dienst geconfron
teerd geweest. Hij was in oplei
ding bij de spoorwegen en dan
kun je niet zomaar zeggen dat je
niet kunt invallen. Dat moest de
rechter begrijpen. De rechter,
ook een hele vriendelijke man,
begreep dat onmiddellijk. Wat
hij alleen niet onmiddellijk be
greep, was de rol van de tante.
"Getuige", sprak ze kordaat.
"De weg naar Valkenburg was
afgesloten voor het verkeer en ik
was thuis".
Thuis en getuige, hoewel de
rechter deze twee begrippen niet
meteen met elkaar kon rijmen,
mocht ze toch, ondanks de afwe
zigheid van de neef, haar verhaal
doen. Ook de officier van justitie
pleitte daarvoor. Tenslotte kwam
er niet elke dag een dame met
een taxi naar het kantongerecht.
Het verhaal begon zo: "Mijn
man die vorig jaar is overleden,
liet mij een erfenis na". Het werd
muisstil in de drukbevolkte zaal.
Gevoel voor timing kon haar niet
worden ontzegd. "Drie pony's en
zes schapen, die goed moeten
worden onderhouden. Ik heb
geen kinderen en geen auto. U
begrijpt, er moet toch voer ko
men. Te hooi en te gras helpen
vrienden en kennissen mij daar
bij. Zo ook mijn neef'.
De neef had van haar de op
dracht gekregen om op 20 no
vember van het vorige jaar vijf
kisten met wortelen te halen bij
een boer in Valkenburg. Zijn tan
te had die kisten telefonisch be
steld. Dat deed ze al jaren. Met
haar man is dat ook nooit fout ge
gaan. Maar wat bleek? Voor haar
neef was de weg naar Valken
burg ineens afgesloten. Haar
neef mocht er niet in en werd
zelfs geverbaliseerd. Wat hij ook
zei, het hielp niet. "Terwijl ieder
een in Valkenburg mij kent en
weet dat ik voer nodig heb. Hij
moest maar via Rijnsburg, had
de agent gezegd", sprak ze ver
ontwaardigd.
"Moet je nu een pasje voor die
weg hebben of niet?", vroeg ze
vervolgens aan de rechter. "De
politie die ik na het voorval ge
lijk heb gebeld, kon mij daar
geen zinnig antwoord op geven.
Trouwens die dagvaarding klopt
ook niet", ging ze verder. Keurig
overigens, want van schreeuwen
en schelden hield ze niet. "Wat
betekent dat nu? Op of om
streeks 20 november. Weten jul
lie niet eens wanneer mijn neef
daar reed? Moet ik u dat gaan
vertellen".
De rechter legde haar uit dat
die term in elke dagvaarding
wordt gebezigd. "Dan kan nie
mand zeggen er is een fout ge
maakt in de datum". Ze bleef het
merkwaardig vinden. Net zo
merkwaardig als de bekeuring
van haar neef.
"Voor vijf gulden wortelen, zo
veel narigheid. Ik heb ook nog 20
katten, twee honden, en nog wat
konijnen. En van die onbestuur
bare beesten heb ik er pas één
verkocht". Ze doelde op de be
werkelijke pony's en schapen.
Er waren blosjes op haar wan
gen verschenen. Van opwinding.
De rechter vroeg bezorgd of de
neef nog hielp. Dat was gelukkig
het geval. Na deze mededeling
beloofde de rechter haar overal
rekening mee te zullen houden.
"De geldboete zal in verhouding
staan met de vijf gulden voor de
wortels", sprak hij beschroomd.
De neef zal dat dezer dagen kun
nen controleren.
Gevaar
Knipperen met de lichten. Ta
xi-, bus- en vrachtwagenchauf
feurs kennen dat gebaar maar al
te goed. Zo worden collega's op
de weg gegroet. "Mag dat ook al
niet meer?" Een Leidse taxi
chauffeur moest daarvoor te-
door
Saskia Stoelinga
recht staan.
Op de Rijnsburgerweg had hij
naar een Katwijkse taxichauf
feur even een 'knipoogje' ge
daan. Toevallig hadden er ook
een aantal agenten gestaan. Zij
waren - naar pas later bleek -
druk bezig met een snelheids
controle. Drie weken later kreeg
hij een girokaart in bus met de
mededeling beboet voor onte
rechte lichtsignalen. Hoe haal
den ze het in hun hoofd om hem
zo'n ding te sturen?" Agenten ga
ven elkaar ook wel eens lichtsig
nalen, zelfs geluidsignalen. Had
hij met eigen ogen gehoord en
gezien.
'Combineren en deduceren,
Watson', moet de officier van jus
titie hebben gedacht. Hij zag een
mogelijk verband. Was hier spra
ke van kwade opzet? "Wilde u
uw collega soms waarschuwen
voor die snelheidscontrole?"
Van de prins geen kwaad we
tend, antwoordde de chauffeur:
"Welnee, hoe kómt u daarbij? Ik
heb naderhand pas van die snel
heidscontrole gehoord. Ik heb
niets gezien en ik ben ook niet
aangehouden". De officier gaf
hem gelijk dat hij dat volhield.
Desondanks kreeg hij toch 35
gulden aan de broek. Knipperen
mag alleen als er gevaar dreigt.
LEIDEN - Het VVD-raadslid Van
der Nat meent dat de gemeente na
dere voorwaarden moet stellen aan
de subsidiëring van het dierena
siel. De VVD'er vindt dat een opti
male besteding van het geld zo
goed mogelijk gewaarborgd moet
zijn en de huidige problemen rond
het asiel zijn voor hem reden te be
twijfelen of dit nu het geval is.
Dit blijkt uit schriftelijke vragen
die Van der Nat heeft gesteld aan
het college van B en W. Hij vindt
dat het college iri overleg moet tre
den met het bestuur van de Stich
ting Nieuw Leids Dierenasiel.
Het asiel aan de Besjeslaan staat
de laatste maanden veelvuldig in
de publiciteit, doordat het bestuur
beheerder Tiele wil ontslaan. Het
stuit daarbij op verzet van de afde
ling Leiden van de Dierenbescher
ming.
Over dit jaar is het dierenasiel
een subsidie van 35.299 toege
kend. De stichting had een verlies
geraamd van 29.746, indien de op
brengst van collectes e.d. buiten
beschouwing zou worden gelaten.
Van der Nat is van mening dat de
onenigheid tussen het bestuur van
het asiel en de Dierenbescherming
"voor buitenstaanders, ongeacht
wie gelijk heeft, onbegrijpelijk
overkomt en niet in het belang is
van de dieren waar het om gaat".
Het gemeenteraadslid vraagt zich
af of de negatieve publiciteit de be
langstelling om dieren uit het asiel
over te nemen zal doen verminde
ren en betwijfelt of de opbrengst
van collecten e.d. nog wel voldoen
de zal zijn om het geraamde tekort
voor dit jaar op te vangen.
Ook vraagt Van der Nat zich af of
het dierenasiel riog wel voldoet aan
de voorwaarden van de gemeente
lijke subsidieverordening dat be
roepskrachten, vrijwilligers en ge
bruikers bij het beleid van de in
stelling betrokken dienen te wor
den en dat de instelling moet bij
dragen aan het overleg en samen
werking met andere instellingen
die op hetzelfde terrein werkzaam
zijn.
Tot slot vraagt Van der Nat B en
W öf zij aanleiding zien in het con
flict tussen dierenasiel en dieren
bescherming te bemiddelen.
De Eendracht
Bij het verzet tegen de fusie met
andere verenigingen binnen wo
ningbouwvereniging De Een
dracht wens ik in mijn hoedanig
heid van ledenraadslid een aantal
kanttekeningen te plaatsen.
Het hele gedoe om tot een fusie
te komen vindt zijn oorsprong in
politiek hobbyisme en baantjesja-
gerij. Daarnaast zagen de plannen
makers mogelijkheden om met
geld en woningbezit van de fusie-
deelnemers op een uiterst goedko
pe wijze zich kapitaal te verschaf
fen.
De financiële problemen van de
LWS zijn ontstaan door het beleid
van de 'deskundigen' van de LWS,
zoals ze zichzelf noemen. Als voor
beeld moge dienen de ramp in het
Waard-Oranjegrachtgebied, waar
de nieuwbouw al na vijf jaar moest
worden gerenoveerd, ten bedrage
van drie miljoen. Naast deze ver
kwisting van geld kan men zich
voorstellen welk een narigheid de
'deskundigen' van de LWS de be
woners hebben bezorgd.
Doordat de gemeente Leiden
geen heil zag in de bodemloze put
van de LWS, is men gaan denken
aan een fusie, teneinde de Leidse
woningbouwverenigingen met
hun kapitaal de put te laten vullen.
Weldra ging men bestuurders en
bewoners fusie-rijp maken. Fusie
besprekingen werden in een ge
heimzinnige, ondemocratische en
bewoners-vijandige sfeer gehou
den, waarbij men zich niet ontzag
halve waarheden en hele leugens
te verkondigen. Een voorbeeld
hiervan was het doen geloven dat
De Eendracht financieel aan de
grond zat. Een grove leugen, om
dat de jaarverslagen dit in het ge
heel niet aantoonden. In de ont
slagprocedure voor enkele perso
neelsleden werd aan de hand van
cijfers aangetoond dat De Een
dracht geen armlastige vereniging
Om de fusie door te drukken
heeft men twee bestuurders een
hapklare brok voorgehouden, in de
vorm van een baantje met een sala
riëring van ongeveer tweeduizend
a drieduizend gulden per maand.
Het is om deze reden dat de heer
Mittelmeijer zich tevergeefs aan de
laatste strohalm (de algemene le
denvergadering) vasthoudt. Mittel
meijer moet toch weten dat bij een
vereniging met een ledenraad de
hoogste macht bij de ledenraad
ligt. Dit betekent dat de uitspraak
van de ledenraad geldt en bindend
is. De algemene leden vei gadenng
kan daar geen verandering in bren
gen.
Evenals de heer Mittelmeijer
toont de heer Van Rij, voorzitter
LWS, zich een slecht verliezer. De
insinuerende toon waarop hij over
de ledenraad spreekt, tekent deze
'deskundige' ten voeten uit. Hij
moet toch weten dat besluiten wor
den genomen door de aanwezige
ledenraadsleden, of zou de heer
Van Rij de mensen met een pistool
in de hand naar een vergadering
willen drijven? Na enig tegenstrij
dig geleuter kan de heer Van Rij
het kennelijk in zijn boosheid niet
laten de leden van De Eendracht te
beledigen, met zijn laagdunkende
opmerking "De Eendracht kan het
zelf niet". Hij vindt de leden van
De Eendracht maar een stel suk
kels. Als de heer Van Rij het nodig
vindt met modder naar bestuursle
den van De Eendracht te gooien,
moet hij eerst de hand in eigen
boezem steken. Denk aan de
Waard- en Oranjegracht.
Tot slot heb ik zonder mededin
gen deel genomen aan de prijs
vraag om een naam te bedenken
voor de nieuwe woningbouwver
eniging van de heer Van Rij. Hoe
wel het bedenken van een toepas
selijke naam vaak moeilijk is, had
ik er in dit geval geen probleem
mee. Ik heb als naam ingezonden
woningbouwvereniging 'Fiasco'.
J. Kooien
Lombokstraat 54
Leiden
Stats
'Striptekenaar Hans Albers
geeft morgenmiddag om twee
uur een demonstratie stripteke
nen aan de bezoekers van jonge
rencentrum Stats in het Leidse
Volkshuis aan de Haarlemmer
straat. Vanaf twee uur 's mid
dags op donderdag is er een Non
stop Video-drive-in. Welke films
er draaien is een verrassing.
Vrijdagmiddag vanaf twee uur
wordt een tienkamp gehouden.
De inschrijving is per groep. De
behendigheid in sport, spel en in
telligentie wordt 'gemeten'. Vrij
dagavond ten slotte begint om
half negen de opening van disco
theek Stats met een eigen licht
show en een live-optreden van
muziekgroep 'Weekend at Waiki-
ki'.
Zeehonden
Lenie 't Hart van de zeehon
dencrèche in Pieterburen in de
provincie Groningen geeft van
avond om acht uur een lezing
over de opvang, verzorging en te
rugplaatsing van zeehonden in
en rond de Waddenzee in de zaal
va.n het 'Parlement' aan de
Nieuwstraat 45. Aan de hand
van dia's belicht zij de milieu
problemen van de Waddenzee.
't Hart is door de Dierenbe
scherming Leiden en omstreken
uitgenodigd.
Kleipijpen
De conservator van het Pijpen-
kabinet aan de Oude Vest 159A
toont vanavond om acht uur aan
belangstellenden de 'verborgen
schatten' van het museum. Ne
gentig procent van de collectie
van het kabinet wordt gewoon
lijk niet getoond, omdat deze ligt
opgeslagen. De conservator zal
ook duidelijk maken wat er zoal
met de duizenden kleipijpen
wordt gedaan. Hij geeft uitleg
over onder meer de aankoop en
de inschrijving. Ook de onder-
zoeksfunctie van het museum
wordt toegelicht. Komende zon
dagmiddag van één tot vijf uur
gunt de pijpmaker van het kabi
net u een kijkje in zijn 'keuken'.
Hij zal doorlopend kleipijpen
maken en daarbij uitleg geven.
Bij het pijpmaken wordt authen
tiek gereedschap gebruikt. Ook
de techniek is vanaf 1600 onver
anderd.
Computers
De Atari-gébruikersgroep re
gio Leiden houdt morgenavond
van zeven uur tot half elf een bij
eenkomst in gebouw de Eenden
kooi aan het Kooikerpad in Zoe-
terwoude-Rijndijk. Op de agen
da staat onder meer: informatie
over het school-computer project
van de AVRO/VARA, een demon
stratie van het ATIN-interface,
informatie over de landelijke
Ataridag op twee november in
Nieuwegein en een voordrachtje
over het werken met 'strings' op
de computer. Ieder die een com
puter heeft of daar in is geïnte-
resserd is welkom.
