Jan Schaefer: een
ministerspost is
niet aan de orde
mrii-cm
Christelijke lessen voor omgang met moslims
Kiezen voor
schone auto
hoeft nog
(lang) niet
Normaal wordt loodvrij
DONDERDAG 10 OKTOBER 1085
PAGINA 17
AMSTERDAM - 'Ach
hou nou toch op over die
zaken als een post als
staatssecretaris of minis
ter. Dat is helemaal niet
aan de orde. Punt één: ik
moet in Amsterdam nog
maar op de lijst terecht
zien te komen voor de
kandidatuur van kamer
lid. Punt twee: het.is nog
helemaal niet zeker dat
de PvdA ook als ze wint
zal regeren. Want de hui
dige coalitiepartners
hebben nu al hun
schandknaapje gevon
den. Ja toch? Van Mier-
lo. Die heeft als lijsttrek
ker van D'66 er al blijk
van gegeven dat hij met
het pistool op de borst
wel in zal stemmen met
de kernwapenopvattin-
-gen van het CDA en de-
VVD. En iedereen kan
dan toch optellen en af
trekken?'
'Van Mierlo is schandknaapje van coalitie'
door
Huub Klompenhouwer
Even schieten de ogen van de
Amsterdamse wethouder Jan
Schaefer vuur. De suggesties dat
binnen de partij alles al beklon
ken is over zijn terugkeer naar de
Haagse politiek, hebben hun
doel niet gemist. Schaefer laat
het verkiezingsgepraat los en
wordt pissig. „Ik ben destijds als
kamerlid weggeroepen uit Den
Haag om hier wethouder te wor
den. Toen heb ik het voorbehoud
gemaakt dat ik na verloop van
tijd weer terug wilde naar die
Haagse politiek. Als kamerlid.
Wat er daarna gebeurt, dat is kof
fiedik kijken. Daar doe ik niet
De aankondiging van de Am
sterdamse wethouder Jan Schae
fer om zich kandidaat te stellen
voor de Tweede Kamer is, on
danks de voorspelbaarheid van
deze stap, toch in de hoofdstad
'ingeslagen als een bom. Met na
me onder de ambtenaren. Acht
iaar lang was Schaefer wethou
der van volkshuisvesting, en
stadsvernieuwing, nadat hij
daarvoor ook al vier jaar de lan
delijke politiek mocht ervaren
als staatssecretaris van volks
huisvesting en ruimtelijke orde
ning in het kabinet-Den Uyl.
Puinhopen
Dat kabinet sneuvelde en vol
gens afspraak zouden de be
windslieden van de PvdA terug
keren als kamerlid 'om het ge
zicht van de partij te blijven be
palen'. Maar Schaefer werd door
de toenmalige voorzitter van het
gewest Amsterdam, Roel Poppe,
gevraagd om naar Amsterdam te
komen als lijsttrekker. Om, plat
gezegd, de puinhopen op te rui
men van een lange periode van
intriges, gekonkel en besluite
loosheid van de partij in Amster
dam.
„Ik heb toen de voorwaarde
gesteld dat ik wel weer zou kun
nen terugkeren naar Den Haag.
Ik vind dat je daar geen onduide
lijkheid over kunt laten bestaan.
En vier jaar geleden, toen ik op-
mieuw gevraagd werd de kar te
trekken in Amsterdam, heb ik
hetzelfde gezegd. Toen heb ik
ook het voorbehoud gemaakt om
eerder terug te kunnen keren.
Dat is niet gebeurd, omdat ik van
mening was dat ik met mijn op
dracht van 1978 nog niet hele
maal klaar was. Ik denk, dat ik
nu die klus wel af heb."
In zijn, brief aan het gewest
Amsterdam waarin hij afziet van
de kandidatuur voor het lijst
trekkerschap, schrijft hij dan
ook: „We kunnen nu constateren
Schaefer: 'Die blitskikkers
de gemeenten heen'.
dat dank zij het werk van velen
er binnen de partij in Amster
dam een redelijke overeenstem
ming bestaat over het te voeren
beleid en het politiek functione
ren. Met als resultaat van die
overeenstemming is de stad aan
ëen revival bezig".
Gevraagd
Voor het kamerlidmaatschap
is hij gevraagd door andere par
tijgenoten. Zoals hij ook in het
verleden werd gevraagd om
voorzitter van de partij ,te wor
den. Dat heeft hij 'destijds afge
wezen omdat het Amsterdamse
schoonmaakwerk nog te veel tijd
en energie zou vergen. Maar
Schaefer liet wel vastleggen dat
zijn 'nee' niet de wet van de eeu
wigheid had. Als kamerlid denkt
hij veel meer te kunnen doen
voor de positie van de grote ste
den dan in zijn volgende periode
als Amsterdams wethouder.
„Kijk, ik heb altijd uitgeroepen
dat de PvdA weliswaar niet re
geert op landelijk niveau, maar
wel in de provincie en in de ste-
den en dorpen. En daar moeten
ze het doen met veel minder mid
delen. Want als je die begroting
van het kabinet leest, dan zie je
dat die blitskikkers in Den Haag
pronken over de ruggen van de
gemeenten heen".
"Het rijk trekt alsmaar nieuw
personeel aan, terwijl bij de ger
meenten de banen op de tocht
staan. Da's makkelijk, vanuit
Den Haag. De mensen komen
niet naar.de sociale dienst op het
Binnenhof, dat doen ze hier.
Acht jaar geleden ben ik als ka
merlid weggegaan en ik kom als
het doorgaat weer terug. Maar
dan wel met aanzienlijk meer ba
gage dan waarmee ik vertrok. Ik
ben in die acht jaar in Amster
dam met mijn neus op de reali
teiten gedrukt. Dat wil ik in Den
Haag gebruiken".
Pas eind januari beslist het ge
west Amsterdam over zijn kandi
datenlijst voor de Tweede Ka
mer. En dan zal blijken hoe
moeilijk het voor de wethouder
is om zich staande te houden
naast andere kandidaten als ex-
FNV voorzitter Wim Kok, en de
huidige kamerleden Nora Salo
mons, Jeltje van Nieuwenhoven
en Jules de Waardt. Want de ver
wachting is dat alleen de eerste
vier van die lijst in de Tweede
Kamer terecht zyllen komen.
ROME - Minder huwelijken, min
der geboorten, minder grote gezin-
'nen: drie factoren die het traditio
nele beeld van Italië in de afgelo
pen twintig jaar ingrijpend hebben
gewijzigd. In 1964 traden 16 op de
duizend Italianen in het huwelijk,
vorig jaar waren het er nog 10.
door
Hein ten Kortenaar
En eenmaal getrouwd, brengen
ze minder kinderen ter wereld (ge
middeld 1,98) zodat het aantal ge
boorten van 1.037.000 miljoen
Kindertal Italië loopt terug
(1964) tot 590.000 (1984) is terugge
lopen.
Wie zich daar zorgen over ma
ken, zijn vooral de kerkelijke auto
riteiten,'temeer omdat ook het per
centage van hen die de voorkeur
geven aan het burgelijk huwelijk
van jaar tot jaar toeneemt.
Van overheidszijde geeft men
zich wel rekenschap van de proble
men van de toenemende vergrij
zing, die Italië nu gemeen heeft
met alle andere Westeuropese lan
den, maar, anders dan bijv. in
West-Duitsland en Frankrijk, is er
niemand die ook maar denkt aan
enigerlei vorm van demografische
Elke overheidsaansporing tot
vergroting van het kindertal zou
hier waarschijnlijk in geschater te-
nonder gaan, want als er een on
derdeel van het vooroorlogse fas
cisme is (er zijn er trouwens nog
veel meer) waarvoor de uitdruk
king 'onsterfelijk belachelijk' let
terlijk opgaat, dan is het Mussoli
ni's 'demografische veldslag' wel
die hij aankondigde in zijn rede
van 1927, zonder de eigenlijke re
den onder stoelen of banken te ste
ken: „als we teruglopen, mijne he
ren, kunnen we het wereldrijk wel
vergeten, dan worden wij kolonie".
Met dit precedent is er voor een
Italiaanse regering heel wat moed
riodig om zich nog eens aan demo
grafische vermaningen te wagen.
Overigens was de 'demografische
veldslag' maar een van de vele die
Mussolini verloor, alvorens uitein
delijk de oorlog en het leven te ver
liezen: de nataliteit, die in 1927 nog
27,5 per duizend inwoners be
droeg, was in 1984 tot 23,4 gedaald.
1 "ff
p*
AS*-. s~~ -
rnia-" fP"
DEN HAAG - In geen van de vele
auto-advertenties die op het ogen
blik in de kranten en tijdschriften
verschijnen, wordt reclarrie ge
maakt voor de schone auto. De im
porteurs hebben daar ook geen be
hoefte aan, omdat de milieuvrien
delijke auto's duurder zijn dan hun
broertjes die met hun uitlaatgassen
nog een fikse bijdrage leveren aan
de zure regen.
Vanaf 1 januari komt er een gelij-
kere strijd. Door financiële stimu
leringsmaatregelen van de over
heid worden de auto's die minder
luchtverontreiniging veroorzaken,
ongeveer even duur als de stan
daardauto's. Voor het prijsverschil
hoeven de kopers deze auto's dan
niet meer te laten staan.
door
Weert Schenk
Ook is vanaf begin volgend jaar
goedkopere loodvrije benzine
overal verkrijgbaar. Loodvrije ben
zine tast de katalysator in de scho
ne auto's niet aan. Het lood zou dit
filter, dat de verontreiniging in de
uitlaatgassen moet opvangen, on
herstelbaar kapot maken. Met de
komst van loodvrije benzine ver
dwijnt de normale benzine. Lood
vrij, nu de duurste brandstof,
wordt dan goedkoper dan super-
benzine.
Het wordt dus aantrekkelijker
gemaakt om auto te rijden en toch
het milieu wat meer te sparen. Di
verse milieugroeperingen vinden
de maatregelen van de overheid
evenwel niet ver genoeg gaan. Zij
zeggen, dat de schone auto's nog
veel verleidelijker moeten zijn
voor de kopers. Overheidssteun
zou de auto en de loodvrije benzine
veel goedkoper moeten maken.
Maar minister Winsemius (milieu
beheer) wil daar niet aan. De om
vang van zijn financiële stimulans
staat voorlopig tot 1988 vast.
Consument
De vraag is wat de consument
gaat doen. Het ministerie van mi
lieubeheer schat, dat volgend jaar
50.000 schone auto's worden ver
kocht. Dat is ongeveer 10 procent
van het totaal. De verwachtingen
van de auto-industrie zijn pessi
mistischer. De RAI denkt, dat in
1986 hooguit 6,5 procent van de ko
pers een schone auto nemen. Dat
komt neer op een aantal van 30.000.
Woordvoerder Schaap van de
RAI: „Er zal volgend jaar al een
flink aanbod zijn van schone au
to's, vooral de kleinere tot 1400 cc.
Ook komen er voldoende modellen
met katalysator, met name met
motoren van 2 liter en meer. Maar
toch denken wij dat het publiek
zich afwachtend zal opstellen. De
mensen kunnen rekenen. Bij de
schone wagens is het brandstofver
bruik hoger en het rendement la
ger. Daardoor zeggen veel Neder
landers: ik wacht".
Er is nog geen enkele verplich
ting om aan de schone auto te be
ginnen. Pas op 1 oktober 1988 moe-
ten de nieuwe auto's met een 2000
cc-motor aan bepaalde milieu-ei
sen voldoen. Voor nieuwe model
len met een kleinere cilinderin
houd geldt die verplichting pas in
1991. De financiële steun van de
overheid is alleen bedoeld om de
invoering - vrijwillig - te vervroe
gen,.
Willem Zwaive, anibtenaar van
het ministerie van milieubeheer,
vindt het moeilijk om mensen die
nu een nieuwe auto willen kopen,
advies te geven. „Uit milieu-over
wegingen zeg ik: wacht nog even
met de aankoop tot volgend jaar.
Zeker als je geen haast hebt. Maar
anders moetje gewoon doen watje
toch al van plan was". Hjj bestrijdt
dat de schone auto's meer brand
stof verbruiken en vermogen ver
liezen.
Kopersstaking
Volgens Zwalve ziet het er niet
naar uit dat er volgend jaar al een
groot aanbod is van schone auto's,
dat aan ieders wensenpakket voj-
doet. „Het ministerie wil uiteraard
geen kopersstaking forceren of an
derszins de handel te beïnvloeden.
Het aankoopgedrag van de mensen
moet niet op de kop worden gezet.
Dat zou alleen maar tot grote te
leurstellingen leiden".
Het is ook vervelend als mensen
op vakantie ontdekken dat lood
vrije benzine niet in voldoende ma
te aanwezig is. In West-Duitsland,
Oostenrijk, Zwitserland en de
Scandinavische landen kan men
redelijk terecht. Maar in België,
Luxemburg, Frankrijk, Italië,
Spanje, Portugal, Groot-Brittannië
en de meeste Oostbloklanden
loopt de bestuurder grote kans met
een lege tank langs de weg komen
te staan.
Willem Zwalve vermoedt, dat die
landen wel snel zullen komen met
loodvrije benzine. „Ze kunnen het
niet maken dat er voor toeristen
geen benzine is. Het zal misschien
niet meteen volgend jaar al zijn.'"
Maar ze komen daarna snel. Ik ben
daar zeker van. Die landen kunnen
niet om de ontwikkelingen heen".
De mensen die nu een standaard
auto kopen, lopen geen enkel risi
co. Zwalve zegt dat gewone auto's
niet in 1988 of 1991 van de weg zul
len worden gehaald. „De eisen die
op die data ingaan, gelden alleen
voor nieuwe modellen. Zeker tot
het jaar 2000 zullen pompen met
superbenzine blijven bestaan".
RAI-woordvoerder Schaap ge
looft niet, dat tot die tyd 'smerige'
wagens sneller in waarde dalen.
Milieu-ambtenaar Zwalve is het
daar mee eens. „De enige reden
voor versnelde afschrijving zou
zijn dat het publiek niet meer in
die smerige dingen wil rijden. Dat
zal, denk ik, zo'n vaart niet lopen".
Vanaf 1 januari zal het aantal pompen met loodvrije benzine snel
groeien. Normale benzine verdwijnt. Daarvoor komt de loodvrije
benzine in de plaats. Deze brandstof is in feite superbenzine zon
der lood. Door een financiële maatregel van de regering wordt de
prijs van de nu nog dure loodvrije benzine goedkoper dan super.
De meeste automobilisten die nu normaal tanken, kunnen'zon-
der angst voor technische problemen overstappen op loodvrij.
Sléchts een beperkt aantal auto's moet voor de smering van de
kleppen eens in de drie keer bij de pomp met superbenzine aan
leggen. Het gaat hierbij om auto's die in elk geval ouder dan vijf
jaar zijn. In een voorlichtingscampagne van het ministerie van
milieubeheer zal vrijwel zeker worden uitgelegd om welke type
auto's het gaat.
Voor auto's die nu al superbenzine tanken, verandert er niets.
Onderwijsmensen hebben
hulp nodig voor hun ontmoeting
met moslims. Daar wil het be
stuur (kerkelijke term: modera-
men) van de gereformeerde sy
node wat aan gaan doen. Dat
hangt nog af van de besluiten
van de synode (deze week top'
Lunteren bijeen) over de begro
ting voor 1986.
De synode kreeg van haar be
stuur te horen, dat onderwijs
mensen met veel kinderen van
moslims in aanraking komen en
met nogal wat vragen zitten op
cultureel en sociaal maar vooral
ook op godsdienstig gebied. Een
tijdelijke functionaris zou daar
over lesmateriaal moeten maken.
Kandidaat voor die functie is een
zendings werker (islam-kenner)
die een aantal jaren in Pakistan
heeft gewerkt.
- De Gereformeerde Kerken in
Nederland hebben hun deelne
ming in het Multidisciplinair
Centrum voor Kerk en Samenle
ving met een jaar verlengd. Een
commissie had voortzetting voor
onbepaalde tijd geadviseerd.
Maar het synodebestuur meen-
de, dat een besluit tot definitieve
deelneming moet afhangen van
een solide financiële regeling
met andere deelnemende kerken
en organisaties. Zo'n regeling
zou er vóór 1 januari 1987 moeten
komen.
(Zes kerken, waaronder de her
vormde en gereformeerde, heb
ben dit centrum in 1984 opge
richt. Doel is, een relatie te leg
gen tussen kerk en wetenschap).
Het centrum kan voor kerkelijke
organen en individuele weten-
schapsmensen van grote beteke
nis zijn, zegt het gereformeerde
synodebestuur in een notitie.
- Gereformeerden in het bui
tenland moeten worden gestimu
leerd, zich aan te sluiten bij een
kerk in het land waar zij wonen.
De synode in Lunteren vroeg
daarom de commissie 'geestelij
ke verzorging buitenland', in een
plan haar visie te geven op de
toekomst van de kerken in Duis-
burg-Ruhrort en Parijs. De eer
ste kerk zorgt pastoraal voor alle
Nederlandse gereformeerden in
de Duitse Bondsrepubliek.
Enkele jaren geleden zei het
bestuur van de synode al, dat aan
de financiële steun aan deze ker
ken in 1988 een eind zou moeten
komen. De synode vond de argu
menten van de deputaten
'geestelijke verzorging buiten
land' om die steun ook na 1988
voort te zetten onvoldoende in
deze tijd van bezuiniging.
(Dit jaar krijgen de beide bui
tenlandse kerken f. 62.000 uit Ne
derland).
Onderscheiding. Dr. H. A. M.
Fiolet is benoemd tot officier in
de Orde van Oranje-Nassau. Gis
teren nam hij, zoals in deze ru
briek al gemeld, wegens pen
sioen afscheid als secretaris van
de Raad van Kerken in Neder
land. Burgemeester mevrouw M.
Vos van Utrecht speldde hem de
versierselen op.
Van 'zijn vele vrienden' kreeg
dr. Fiolet uit handen van dr. D. C.
Mulder, voorzitter van de Raad
van Kerken, een Russisch-ortho-
dox vierluik van brons. En Fio-
lets opvolger, de hervormde pre
dikant W. R. van der Zee, bood
hem het eerste exemplaar aan
van het gedenkboek 'Een droom
van een kerk. Mensen Uitde
Raad van Kerken aan het woord'.
'Teken van verzet'. "Het
volkspetitionnement is een
hoopvol teken van verzet tegen
de plaatsing van kruisraketten in
Nederland. De Nederlandse be
slissing, die nog open is, kan het
signaal worden van ommekeer in
Europa en het uitgangspunt van
politieke alternatieven".
Dat staat in een gemeenschap
pelijke verklaring van de Raad
van Kerken in Nederland en de
Bond van Evangelische Kerken
in de DDR (Oost-Duitsland) na
afloop van een tweedaags over
leg in Amersfoort.
Beide delegaties staan positief
tegenover het plan van de We
reldraad van Kerken voor een in
ternationale conferentie in 1990
over 'vrede, gerechtigheid en het
bewaren van de schepping'. In
de verklaring wordt grote waar
de gehecht aan uitvoering vari de
slotakkoorden van Helsinki. Ge
pleit wordt voor een bijeenkomst
van alle kerken uit de 35 Helsin-
ki-landen ter gelegenheid van de
derde 'conferentie voor veilig
heid én samenwerking in Euro
pa', volgend jaar in Wenen.
Jubileum. De Hervormd-Ge-
reformeerde Jeugdbond houdt
op zaterdag 9 november ter gele
genheid van zijn 75-jarig bestaan
een jubileumdag in het nationaal
badminton-centrum in Nieuwe-
gein met als thema 'Dragen en
overdragen'.
Het middagprogramma (half 4)
vermeldt impressies van 'oud-ge-
dienden', een optreden van de
zanggroep 'Sjaloom' en een
klankbeeld over de geschiedenis
van de HGJB. Het avondpro
gramma (half 8) toespraken van
de predikanten J. de Vreugd en
C. G. Geluk (respectievelijk
voorzitter en'predikant-directeur
van de bond), een optreden van
een HGJB-koor uit de Alblasser-
waard en een collage van tekst
en muziek door de zanggroep
'Sjaloom'. Er worden verschil
lende tentoonstellingen inge
richt.
Hervormde Kerk: beroepen
te Wassenaar J. Wieman Bode
graven; aangenomen naar Moor
drecht (deelgemeente) P. J.
Teeuw Blauwkapel-Groenekan,
naar Noordwijk G. J. Ruiten
burg Rhoon, naar Amsterdam
(ziekenhuispastoraat) kandidaat
mevrouw E. M. Plantier aldaar;
bedankt voor Benthuizen L.
Ruijgrok Bruchem-Kerkwijk.
Medaille. De hoge
saris voor de vluchtelingen Paul
Hartling heeft in Genève de
'Nansen-medaille' uitgereikt aan
de Braziliaanse kardinaal Paulo
Arns, aartsbisschop van Sao
Paulo. Hij kreeg het eremetaal -
dat herinnert aan de Noorse on
derzoeker Nansen - voor zijn bij
zondere verdiensten in het be
lang van het vluchtelingenwerk.
De f. 150.000 die Arns bij de me
daille krijgt zal hij besteden aan
sociale en juridische hulp aan
vluchtelingen in Costa Rica, Ni
caragua en Honduras.
Indonesië. De Indonesische
Christelijke Kerken van Midden-
Java, de Kerk van Toraja Mama-
sa, de Javaanse Christelijke Ker
ken en de Christelijke Kerk van
Sumba zijn bezorgd over de ne
gatieve houding van de Gerefor
meerde Oecumenische Synode
tegenover de Wereldraad van
Kerken. Dat blijkt uit een verkla
ring na afloop van een. conferen
tie in Jogjakarta met als onder
werp 'Het hervormde erfgoed en
de zendingsopdracht van de In
donesische kerken'.
De vier kerkformaties willen
alleen lid van de Gereformeerde
Oecumenische Synode blijven
als .zé ook lid van de Wereldraad
mogen zijn. Hetzelfde geldt voor
hun lidmaatschap van de We
reldbond van Hervormde en Ge
reformeerde Kerken en van de
Indonesische Gemeenschap van
Kerken.
"Om haar hervormde identiteit
te versterken moet de Gerefor
meerde Oecumenische Synode
zichzelf steeds onder kritiek stel
len en meer open staan voor en
betrokken zijn bij het christelijk
getuigenis in de wereld", zegt de
verklaring. "Wij willen de her
vormde traditie niet opgeven,
maar er ook niet de gevangene
van zijn".
