FNV gekant tegen
uitbreiden JOB-plan
y
Dollar blijft onbetrouwbaar koersbaken
Twentse kolen
niet veel meer
dan een illusie
De Koning: resultaten bemoedigend
Gesprek over fusieplan
Fiat en Ford in impasse
'Weer order
Fokker 100'
Een huis kopen doet u in één keergoed
met een NVM-makelaar.
'Supermarkt' mag niet
langer in pompstation
ZATERDAG 5 OKTOBER 1985
EDE (ANP) - De FNV zal zich verzetten tegen de plannen van minister De Koning (werk
gelegenheid) om het zogeheten JOB-project voor jeugdige werklozen uit te breiden. De
Koning zei vanochtend dat dit project in Enschede en Veendam zo bemoedigend is, dat
er ook in de regio's Groningen, Drente, Nijmegen, Amsterdam, Midden-Brabant en Eind
hoven mee zal worden begonnen. De minister sprak tijdens een bijeenkomst in Ede van
Start, de organisatie van overheidsuitzendbureaus.
De bedoeling van JOB, dat via de Vice-voorzitter J. Stekelenburg
Start-bureaus loopt, is om jonge- van de FNV
ren die al langer dan twee jaar geen geen brood
werk hebben via de uitzendformu- plan. Veel jongeren zaten binnen plan worden aangepast, moeten
le aan werk te helpen. Het gaat om de kortste keren weer zonder werk, garanties komen dat het werk ook
een werkweek van ten hoogste 32 er is geen combinatie met her-, om-
uur tegen het minumumloon. en bijscholing en in feite is het be-
Werkgevers moeten over de streep langrijkste resultaat dat de ene ca-
worden getrokken met een loon- tegorie werkzoekenden de andere
kostensubsidie van zo'n dertig pro- categorie verdringt, meent Steke-
cent. lenburg.
Hij vindt dat er zo snel -mogelijk
echter dat de FNV naar alternatieven gezocht moet
ziet in het JOB- wórden. Intussen moet het JOB-
gecombineerd wordt met scholing
en moeten kwaliteit van de ar
beidsplaats en arbeidsomstandig
heden duidelijk worden getoetst.
ROME (DPA) - De onderhandelin- dustrie vernomen. Er wordt nog
gen over een fusie tussen het Ita- wel verder onderhandeld, maar tij-
liaanse automobielconcern Fiat en dens recente gesprekken tussen
Ford Europa zijn vastgelopen, zo is topmensen uit de twee bedreven
uit kringen
de automobielin- leek de kloof tussen de standpun
ten onoverbrugbaar te zijn. De be
sprekingen gaan in eerste instantie
over een fusie, hoewel ook andere
vormen van samenwerking over
wogen worden.
De gesprekken zijn vooral ge
strand op meningsverschillen ovei
financiën en de samenstelling i
Wat de alternatieven betreft
denkt de FNV bij voorbeeld aan te-
rugploegprojecten voor jongeren,
speciale scholingsvoorzieningen
en egalisatiefondsen. Die fondsen,
die beheerd zouden moeten wor
den door werkgevers en vakbewe
ging, zouden de in een bedrijfstak
aanwezige opleidingscapaciteit in
de gaten moeten houden en in
vloed moeten uitoefenen op de
programmering. De overheid zou
een structurele financiële bijdrage
aan die fondsen moeten leveren,
vindt Stekelenburg.
Van de jongeren in het proefge
bied die in aanmerking kwamen
voor een JOB-baan is iets minder
dan een kwart ook daadwerkelijk
aan de slag geholpen, zo bleek tij
dens een onderzoek na een klein
AMCTPDnAM //-r»™ n,i. u«.UUMreuu,6 ,«u. half jaar, eind mei. Gemiddeld
AMSTERDAM (GPD) - Fokker het toekomstige bestuur. De fusie- duurden de "banen" dertien we-
verwacht rond de jaarwisseling op- besprekingen houden verband met ken. De Koning voerde aan dat de
Jook f gen de moeilijke situatie op de Europe- driehonderd jongeren die eind au-
nieuwe se automobielmarkt. Volgens Fiat- gustus een baan via Start hadden,
j jZ1,Ïp President Giovanni Agnelli dwingt gemiddeld al 36 weken aan de slag
j r» u middellange af- de sterke vermindering van de waren. Van de vierhonderd die
stand. Dat heeft F. Swarttouw, vraag naar auto's de Westeuropese hun werk al achter de rug hadden
Ui Be* automobielconcerns tot vergaande was dat twaalf weken,
samenwerking.
MEDEMBLIK - Aan de IJsselmeerdijk bij Medemblik is gisteren de
grootste windturbine van Nederland geplaatst. Nog net voor er eens stijve
bries opstak, kon de 65 ton zware generatorgondel aan de 60 meter hoge
stalen mast worden gemonteerd. De windturbine kan stroom gaan leve
ren aan 800 gezinnen. (foto anp)
Internationale bankierswereld
leent Mexico vijf miljard
nieuw
voor de Fokker 100, het
vliegtuig met r
de korte*
voorzitter van de Raad
stuur, meegedeeld tijden
gadering van de Ondernemings
raad (OR).
Bekend is dat de Zweedse lucht
vaartmaatschappij SAS belang
stelling heeft voor de Fokker 100,
Ranglijst
In de eerste helft van 1985 bezet
te Fiat op de ranglijst van Westeu-
Een andere mogelijkheid is dat de ropese automobielproducenten
Indonesische luchtvaartmaat- met een marktaandeel
12,8
schappij G&ruda de Fokker 100 procent de tweede plaats achter
gaat aanschaffen. Ook in dat geval Volkswagen. Ford is nummer drie
zou het om een aanzienlijk aantal met een marktaandeel van 11,7
toestellen kunnen gaan. procent.
Wel erkende hij het gevaar, dat
werkgevers voor een gesubsidieer
de jongere kiezen, terwijl ze toch al
iemand in dienst hadden willen ne
men. Er zou sprake van zijn dat dit
in de helft van de Start-gevallen is
gebeurd. De Koning zette vraagte
kens bij dit percentage, maar laat
de mate van verdringing en con
currentievervalsing thans onder
zoeken.
ADVERTENTIE
1\. Is u een huis zoekt, laat u dan begelei
den door een deskundige die aan uw kant staat:
de NVM-makelaar. Hij beschikt over
uitgebreide huizen-informatie in de
regio waar u wilt gaan wonen. Geeft
u een hypotheek-advies en rekent u
voor in welke prijscategorie u met
uw inkomen straks kunt kopen. Na
een eerste selectie bezoekt hij met u
de huizen die u aanstaan. De NVM-
makelaar is dan kritisch. Hij beoor
deelt de bouwtechnische staat en
ook de woonomgeving. Informeert u
over plaatselijke omstandigheden.
Overlegt met u de redelijkheid van de prijs. De
NVM-makelaar is ook geduldig. Soms gaat het
snel, soms duu rt het maanden. Hij be
hoedt u vooreen overhaaste stap. Als
de aankoopbeslissing is genomen,
helpt hij u om uit de vele hypotheek
mogelijkheden de beste te kiezen. H ij
begeleidt u tenslotte bij alle formali
teiten zoals woonvergunning, ge
meentegarantie ofsubsidie. De waar
devolle hulp van de NVM-makelaar
is niet duur. U verdient hem dubbel
en dwars terug. Let op zijn NVM-
vignet, als u een huis wilt kopen.
NVM-makelaars: deskundig in onroerend goed.
Ook voor verkoop, huur, taxatie, verzekering, financiering en verhuur.
MEXICO STAD (GPD) - Als ge
volg van de verwoestende aardbe
vingen lijkt de internationale ban
kierswereld bereid om Mexico vijf
miljard dollar te lenen. Dat is pre
cies het bedrag waarop de Mexi
caanse regering de materiële scha
de van de sinistere natuurramp be
rekent. De lening zal gestalte moe
ten krijgen tijdens de in Zuid-Ko-
rea te houden jaarvergadering van
het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) en de wereldbank.
Vertegenwoordigers van buiten
landse banken in Mexico hebben
de lening reeds de naam meegege
ven van 'het plan om Mexico te
redden'. Dit plan lijkt in de eerste
plaats bedoeld om te voorkomen
dat Mexico deel zal gaan uitmaken
van een soort van Latijns-Ameri
kaanse schuldenclub.
De aankondiging van het red
dingsplan van de internationale
bankierswereld komt op een mo
ment dat er steeds meer druk van
uit de Mexicaanse samenleving
komt om tot een betalingsuitstel te
komen om de heropbouw van Me
xico Stad te kunnen bekostigen.
Volgens buitenlandse bankiers
in Mexico Stad zal de vijf miljard
dollar van het reddingsplan voor
de helft door buitenlandse regerin
gen en instellingen als de wereld
bank worden aangedragen. De
overige 2,5 miljard dollar moet van
de internationale banken komen.
In ruil voor de lening zal Mexico
een 15 maanden durend akkoord
met het IMF moeten sluiten, dat
begin volgend jaar moet ingaan.
Intussen heeft president Miguel
de la Madrid in zijn tweede toe
spraak tot het Mexicaanse volk
sinds de aardbeving gezegd dat er
begonnen moet worden met de we
deropbouw, ook al duurt het zoe
ken naar doden en mogelijke over
levenden voort.
DEN HAAG (ANP) - Pompstations
die behalve brandstof, sigaretten
en snoep ook bloemen, platen en
andere artikelen verkopen die
niets te maken hebben met het
wegverkeer, moeten in de toe
komst een aparte winkel hebben,
die niet van binnen uit bereikbaar
is. Dit schrijft staatssecretaris Van
Zeil (economische zaken) aan de
Tweede Kamer. Die winkels mo
gen uitsluitend geopend zijn op de
uren waarop de detailhandel open
Van Zeil wil met deze wijziging
van de huidige regeling alle schijn
van scheve concurrentieverhou
dingen wegnemen. Hij heeft eerst
overleg gevoerd met onder meer
de organisaties in de detailhandel,
de Bovag en de consumentenorga
nisaties. Voordat Van Zeil het par
lement daadwerkelijk voorstelt om-
deze wijziging in te voeren, zal hij
eerst nog advies vragen aan het
hoofdbedrijfschap Detailhandel.
Eigenaren van pompstations zul
len ruim de tijd krijgen om -als het
zo ver is- hun tankstations te ver
bouwen. Uit onderzoek is geble
ken dat zeventig procent van de
tankstations meer artikelen ver
koopt dan eigenlijk is toegestaan.
Bovendien gebeurt dat ook na zes
uur en op zondag. Overigens be
haalt de pompstationhouder
slechts zes procent van zijn omzet
uit de verkoop van niet-toegestane
nevenartikelen.
FAILLIET - Het lederwarenbedrijf
Balefa BV uit Bavel (NB) is giste
ren failliet verklaard. Alle tachtig
werknemers van de fabriek, waar
lederen damestassen werden ge
maakt, is gistermiddag door de cu
rator ontslag aangezegd. Directe
aanleiding voor het faillissement is
het dichtdraaien van de krediet
kraan door de Nederlandse Mid-
denstandsbank. Dat heeft direc
teur H. van Gils van Balefa giste
ren desgevraagd bevestigd.
Zoals gebruikelijk tijdens de
overgang naar een nieuw kwar
taal, bleef ook ditmaal onzeker
heid troef in het internationale
effectenbeurswezen. Deze nor
male onzekerheid werd nog eens
extra benadrukt door de verras
sende turbulente sfeer waarin de
dollar in de tweede helft van sep
tember is terechtgekomen en die
nog steeds voortduurt. Daarom
was het verademend dat Wall
Street de week met twee vaste
dagen begon en twintig punten
toevoegde aan het slot van de vo
rige week.
door
C. Wagenaar
Hierdoor fleurde ook onze
beurs op, waarbij vooral de plaat
selijke industrie in drie dagen
tijds vier punten op de index bij
spijkerde. De internationals ble
ven echter terughoudend en
konden ruim een punt oplopen
zodat het algemene beursgemid-
delde woensdag 2,5 punt hoger
lag dan eind vorige week. Don
derdag ging van alle winst bijna
weer de helft verloren omdat
Wall Street een reactie liet zien.
Daarmede toonde het Damrak
aan in wezen nog erg oneven
wichtig te zijn.
De kwartaalonzekerheid be
rust op de binnenkort te ver
wachten winstcijfers over het
derde kwartaal die eind volgen
de week in Wall Street al begin
nen binnen te druppelen. In Am
sterdam zal het nog tot begin no
vember duren voor er meer be
kendheid over de resultaten van
de topbedrijven zal bestaan.
Maar voor de Newyorkse effec
tenbeurs begint het feest dus
snel en er bestaat hoop dat een
en ander nu zal meevallen. Zo
wel over het eerste als het twee
de kwartaal vielen vele winstcij
fers zwaar tegen. En ook al zijn
de meeste economische data
over juh en augustus eveneens
vrij teleurstellend geweest, de
conjunctuurbarometer in de Ver
enigde Staten bleef deze maan
den toch positief.
Teleurstellen
Zo blijkt het conjunctuurcijfer
waarin vele economische gege
vens zijn opgenomen, in augus
tus met 0,7 procent te zijn geste
gen tegen 0,5 procent als ver
wachting. Ook over juli blijkt bij
nadere berekeningen dit cijfer
met 0,7 procent te zijn opgelo
pen. Op zich dus geen redenen
tot ongerustheid, maar de econo
mische groei blijft toch teleur
stellen. Zo kwam bij een eerste
voorlopige schatting de groei
over het derde kwartaal op een
tegenvallend percentage van 2,8
procent uit. Tezamen met een
groei van respectievelijk 0,3 pro
cent en 1,9 procent in de eerste
twee kwartalen van 1985 is dit
een mager resultaat.
Verwacht wordt dan ook dat
de Amerikaanse regering bin
nenkort opnieuw haar streefcij
fer zal moeten verlagen nadat af
gelopen zomer het streven naar
een economische groei van 3,9
procent voor geheel 1985 al op 3
procent moest worden gebracht.
Een duidelijke teleurstelling dus
en daarom een toenemend ge
vaar voor de wereldeconomie.
Deze week bleef de situatie
rond de dollar ongewijzigd. Het
psychologisch effect van het in
terventiedreigement van de
rijkste landen is nu al zo sterk
dat de koers deze week in gul
dens uitgedrukt verder tót f 2,94
wegzakte zonder dat was inge
grepen. Het is duidelijk dat de
huidige situatie rond de dollar
wel de grootste onzekerheid
vormt waarmee de effectenbeur
zen te maken krijgen. Want de
uitwerking op vele van deze in
stellingen was uiteraard nogal
verschillend. Wall Street veerde
fors op en sloot vorige week af op
1321 welke hausse deze week
nog enkele dagen werd voortge
zet. Maar Amsterdam zonk fors
weg. Vooral de internationals
moesten het zwaar verduren om
dat de meeste daarvan in New
York worden genoteerd en dus
in dollars worden uitgedrukt.
De rentemarkt bleek standvas
tiger. Vooral in Amsterdam liet
de obligatiemarkt een fors her
stel zien en kwam het zelfs tot
een nieuwe jaartop. De krachtige
stijging van de dollar in de begin
dagen van september had onze
obligatiemarkt nogal onder druk
gezet waardoor een staatslening
van 6,75 procent op een bedrag
van ruim 1 miljard gulden vrij
wel de mist inging.
Lening
Het ministerie van financiën
wil het volgende week daarom
nog eens proberen met eenzelfde
soort lening en derhalve weer
6,79 procent. De nieuwe emissie
houdt in dat er kan worden inge
schreven terwijl op de vorige nog
niet is betaald. Deze staat nu ove
rigens circa 100 procent, zodat
volgende week een aanmerkelijk
hoger resultaat niet uitgesloten
lijkt. Vooral nu het dollargevaar
voor onze rente weggenomen
lijkt, wat inhoudt dat dollarver
kopen door de centrale bank
voor de hand liggen. En dat
werkt marktverruimend.
Door de geringe belangstelling
die ook deze week voor het Dam
rak werd getoond was het koers-
resultaat sterk verdeeld. De
meeste winsten stelden zich op
slechts enkele guldens, maar
voor Gist-Brocades en de GTI
was de winst groter. Koninklijke
r~
1:1=1 lUKl
r
1
J
w
E
E
K
Petroleum lag vrij vast door de
aantrekkende olieprijzen. De
grootste verliezers waren Blij-
denstein-Willink, Brink-Molijn,
Verenigde Machinefabriek Stork
en Westhaven.
De Europese optiebeurs deed
het ditmaal aanzienlijk rustiger
aan dan de vorige werkperiode
waarin niet minder dah 160.000
contracten werden omgezet. Dit
maal bleef het bij 114.000 con
tracten. Het meest op de voor
grond plaatste zich Akzo, ge
volgd door Koninklijke Olie.
Ook in dollar-opties werd nu en
dan flink gehandeld.
De kolenkit is wat Nederland be
treft definitief antiek. Toch is an
no 1985 het vaderlands kolenge-
bruik allerminst te verwaarlozen.
De elektriciteitsproducenten bij
voorbeeld verstoken heel wat ko
len. Van tuindersbedrijven kan
hetzelfde worden gezegd en de
industrie is lang niet meer zo af
kerig ,yan het zwarte goud als
In 1980 was het aandeel van
steenkool in de Nederlandse
energievoorziening 4 procent, in
1990 moet dat 40 procent zijn,
heeft de regering besloten. En
dus worden elektriciteitscentra
les op kolenstook omgebouwd
ook al is er sinds 1969 geen steen
kool meer uit de Nederlandse bo
dem gehaald.
Maar enkele weken geleden
zijn onder de maisakkers bij
door
Jan van Kooij
Ruurlo, Gorssel en Hengevelde
dikke lagen steenkool aangetrof
fen. Nieuwe kansen voor kolen-
kachel-fabrikanten, voor Neder
landse kolenwinning? "Ze heb
ben hier meer kolen gevonden
dan in heel Limburg zit", weet
landbouwer Ten Heggeler.
"Maar ze laten 't mooi zitten",
weet hij ook.
Wat was de zin van deze opera
tie? De aanwezigheid van een
carboonlaag tussen 900 en 1500
meter beneden het maaiopper-
vlak was geologen niet onbe
kend, de exacte samenstelling
ervan wel. Afwisselend bestaat
de laag uit versteende klei, zand,
veen en nu en dan kolen, in lagen
die variëren van een centimeter
tot twee meter - dikker in elk ge
val dan ze in Limburg voorko-
Maar wie in Nederland gaat er
anno 1985 nog in een onder
grondse mijn werken? Welke
overheid is bereid gigantische in
vesteringen te doen in een mijn-
project?
Toch is de kolenvoorraad in de
vaderlandse bodem nu (voor f 30
miljoen) in kaart gebracht, in
Zuid-Limburg, in de Peel en in
de Achterhoek, waar men in Den
Haag gemakshalve Twente ook
onder rekent. Niet voor traditio
nele mijnbouw, maar hoogst
waarschijnlijk wel een keer voor
een nieuwe vorm van kolenwin
ning: ondergrondse steenkool
vergassing. Het is een techniek
waarop al jaren in vele landen
wordt gestudeerd. Ver onder de
grond moet het steenkool dan
worden verbrand, het vrijko
mende gas wordt opgezogen en
aangewend voor energiegebruik.
Eeuwen duurde het voordat
moerasgronden in kolenlagen
werden omgezet, de voorberei
dingen van mijnbouw nemen ve
le jaren in beslag, van het OSV-
onderzoek (ondergrondse steen
koolvergassing) kan hetzelfde
worden gezegd.
Lange-termijnpolitiek dus,
waarvoor geologisch onderzoek
noodzakelijk was om te weten
wat mettertijd eventueel de mo
gelijkheden zijn. Want het ver
trouwen in de OSV-techniek is
vooralsnog ongeschonden in
Den Haag, zij het dat voor de toe
passing ervan waarschijnlijk be
ter carboonlagen op enkele tien
tallen meters diepte kunnen wor
den geëxploiteerd dan een car
boonlaag als die in Hengevelde,
meer dan een kilometer onder de
grond.
Mr. Teunissen haalt het bo
ringsrapport erbij. "Kijk", zegt
hij, "op 1158 meter diepte zit een
laag met 3,5 meter kolen. Schitte
rend, maar in feite is het 211 cm
kolen en 120 cm troep. Het schei
den van kolen en steen kost ver
mogens en waar laat je die rot
zooi in een land als Nederland.
Dat is maar een van de proble
ms Teunissen duidelijk. Het zou
gigantische subsidiebedragen
vergen, los nog van de kosten
van de infrastructuur en het pro-
dukt kan toch nooit goedkoper
worden dan geimporteerde ko
len. Zelfs kolen uit Columbia en
Australië, per schip aangevoerd,
zijn nog stukken goedkoper dan
in Duitsland of EG-landen ge
wonnen kolen. De reden daarvan
is dat in die landen sprake is van
dagbouw, terwijl in Europa bijna
overal diepbouw noodzakelijk is,
aanzienlijk kostbaarder.
Maar het keiharde feit, dat Ne-
energiebronnen heeft, terwijl de
behoefte aan energie blijft toene
men, blijft wetenschap, politiek
en industrie inspireren.
"De regering heeft wat de ener
gievoorziening betreft gekozen
voor een diversificatiebeleid
voor de energieproduktie", aldus
mr. Teunissen. "Naast aardgas,
olie en enige kernenergie ook
steenkool. Het ligt in de bedoe
ling voor een deel op steenkool
over te schakelen maar dan wel
op een schone manier. Daarom
worden elektriciteitscentrales nu
omgebouwd op kolen en gaat
ook een deel van de industrie op
kolen over. Op die manier wor
den we minder afhankelijk van
gas en olie. Dan praat ik natuur
lijk niet over de gezinshuishou
dens - zoals het er nu uitziet, blij
ven die op het aardgasnet aange
sloten. Voor de gezinnen zit er
nog voor tientallen jaren vol
doende aardgas in de bodem,
1#ok al is de bel van Slochteren
inmiddels half op".
Vliegas
Zeventig procent van de rest
stoffen van kolen - 6 miljoen ton
per jaar is nu het verbruik -
wordt nu al hergebruikt. Het ide
aal is 100 procent. De vliegas, die
uit de schoorstenen van de cen
trales komt, wordt opgevangen
en tot nieuwe produkten ver
werkt.
In 1983 hebben drie kolenge-
stookte elektriciteitscentrales sa
men 500.000 ton vliegas geprodu
ceerd, de door hen opgerichte
Vliegasunie verkoopt deze sub
stantie o.a. als basis voor cement-
produktie in de wegenbouw. Op
die manier - milieutechnisch
verantwoord - wordt tevens be
spaard op schaarse grondstoffen
als zand, grind en kalksteen.
Sinds enkele jaren kent Neder
land het Nationaal Onderzoek
programma Kolen, Nok in de
wandeling. Dit programma heeft
ten doel barrières weg te nemen
die de herintroductie van steen
kool in de weg kunnen staan. Op
grote schaal wordt er gestudeerd
op nieuwe kolenstoök-technie-
ken. Een van de meest geavan
ceerde is daarbij een vorm van
verbranding die „atmosferische
wervelbedverbranding" heet.
Akzo Zout Chemie in Hengelo
gaat deze door Stork en TNO sa
men met de THT ontwikkelde
techniek binnen enkele maan
den als eerste toepassen bij de
produktie van zout. "Dat is echt
het nationale paradepaardje", al
dus mr. Teunissen. "En het zout
blijft wit. Je zult aan de buiten
kant van de fabriek niet eens
kunnen zien dat er kolen worden
gestookt. Zo hoort het ook. Als
andere bedrijven op kolen over
stappen, zullen ze ook aan stren
ge milieu-eisen moeten voldoen.
Geen roet, geen luchtverontrei
niging".
