29?5
49??
PvdA steunt
VVD bij wet
gelijkheid
ëocervos
Pretoria heft
onschendbaarheid
ambassade op
'Het is een lachertje dat ik hier moet staan'
Lubbers erkent 'zekere
mate van overbodigheid'
0
I{ n%OENSDAG 2 OKTOBER 1985
BINNENLAND
PAGINA 5
SUPER
fSF
SPOTS
In alle standen en
hoogten verstelbaar.
In wit of zwart.
van?rj. voor
Staande studio-spot
(max. 160 cm)
Nu van 79."
voor 3
v Vs
leiden, Breestraai 142-144.
Tel. 071-13 3511. A
^19 Vestigingen door geheel Nederland^
en
i
n
DEN HAAG (GPD/ANP) - De PvdA is bereid om met de
WD samen te werken voor een snelle anti-discriminatie-
an ui wetgeving. De sociaal-democraten stellen wel als voor-
fge rJwaarde dat de bestrijding van discriminatie op grond van
ar g( geslacht en sexuele geaardheid daarbij voorop staan. "Wij
aloec willen samenwerken met de WD om te kijken hoever we
iene; kunnen komen. Ik denk dat we eruit kunnen komen met
t ziiiwat §even en nemen", aldus gisteren PvdA-kamerlid Van
n ee! Nieuwenhoven tijdens een debat over de zaak.
en d
open
,p Premier Lubbers liet vorige week
te d weten dat de wet gelijke behande-
aeide lin6 een ,vr^e kwestie' is gewor-
weej den. Het kabinet is er niet in ge
slaagd een uitweg te vinden uit de
heef imPasse tussen WD en CDA over
uidg de behandeling van homoseksuele
ader, leerkrachten in het confessioneel
onderwijs. Het CDA vindt dat
schoolbesturen de mogelijkheid
moeten houden om deze te weren
1 en beroept zich daarbij op de in de
grondwet vastgelegde vrijheid van
onderwijs, de WD wil deze discri
minatie verbieden en beroept zich
daarbij op artikel 1 van de grond-
v uil wet, dat alle discriminatie ver-
om biedt,
rpol-
drie De WD is bezig met een eigen
itien initiatief-wetsontwerp en denkt
ver- dat tegen het eind van het jaar
wijk klaar te hebben. De grote vraag
haar was echter of de oppositie op dit
i on- punt zou willen samenwerken met
pen. de liberalen, hoewel er ten aanzien
dde van dit punt geen grote menings-
lela- verschillen zijn. Die vraag beant-
ver- woordde PvdA-woordvoerster Van
zer- Nieuwenhoven gisteren positief.
WD-woordvoerster Rempt noem
de de vrees van de linkse oppositie
dat de liberale wens voor een brede
aanpak tot vertraging leidt, onge
grond. Ze keerde het zelfs om: "Wij
willen geen vertraging door gepa
laver over een brede of minder bre
de aanpak".
Het CDA-kamerlid Krajenbrink
betreurt het dat de WD met een
initiatief-wetsontwerp wil komen.
Waarom, zo vroeg hij zich af, is de
WD niet eerst naar ons gekomen
om te kijken of we er samen uit
zouden kunnen komen? Hjj vindt
dat coalitiepartners dat tegenover
elkaar verplicht zijn.
Op de opmerking van de WD
dat Lubbers de zaak zelf zo had
aangeduid zei de CDA-woordvoer-
der: "Dat is geen argument, ook de
minister-president kan fouten ma
ken.
Verkeersknelpunt
Ypenburg opgelost
;on: RIJSWIJK (ANP) - Het verkeers-
l11?1 knooppunt Ypenburg bij Rijswijk
1 in in de A4 naar Amsterdam en de
A13 naar Rotterdam-Den Haag, is
weer klaar voor gebruik. De recon
structie heeft 81 miljoen gulden ge
kost, en het knooppunt wordt
wordt 10 oktober officieel in ge
bruik genomen door minister
Smit-Kroes (verkeer en water
staat).
Het sluitstuk is de verbindings
weg van het knooppunt naar Rijs
wijk, het industrieterrein Plaspoel-
polder en naar het zuidwestelijk
deel van Den Haag. Het omvat ook
een deel van de randwegen om
Den Haag, het zogenaamde Haagse
Hoefijzer. Het openbaar vervoer is
er volgens rijkswaterstaat ook bij
gebaat. Met name de snelbusdienst
Zoetermeer-Plaspoelpolder heeft
voordeel van het knooppunt, even
als de tram Delft-Den Haag-Sche-
veningen. Deze krijgt bij de brug
over het Rjjn-Schiekanaal in de
nieuwe weg een halte voor mensen
uit de Plaspoelpolder.
De reconstructie heeft vele jaren
gevergd. Het voorbereidende
grondwerk was zes jaar geleden
klaar. Er rezen evenwel planologi
sche problemen, waardoor vertra
ging ontstond. Medio 1983 kon met
de uitvoering van het hoofdwerk
worden begonnen.
Elke seconde
395 kilo zout
in Rijnwater
LINDAU (ANP) - De waterlei
dingbedrijven in het stroomge
bied van de Rijn zijn nog lang
niet tevreden over de kwaliteit
van het rivierwater, waaruit zij
voor twintig miljoen mensen
drinkwater bereiden. Er bevin
den zich nog te veel schadelijke
stoffen in het Rijnwater. Elke
seconde komt met de Rijn 395
kilo zout ons land binnen, wat
een nieuw record is, aldus di
recteur Van der Veen van de
Amsterdamse waterleidingen
vanmorgen op een zitting van
de de IAWR (Internationale Ar-
beitsgemeinschaft der Wasser-
werke im Rheineinzugsgebiet),
een organisatie van 97 waterlei
dingbedrijven in West-Duits-
land, Zwitserland en Neder
land. De ondernemingen eisen
van de overheden drastische
maatregelen voor een volledige
sanering van de grensover
schrijdende rivier.
Volgens Van der Veen, ook
voorzitter van de IAWR, is
sinds het begin van de jaren ze
ventig veel verbeterd, maar vol
doet de huidige kwaliteit van
het Rijnwater nog lang niet aan
de wensen van de waterleiding-
bedrijven.De schade die de
drinkwaterleidingbedrijven
van de overmatige hoeveelheid
zout in de Rijn ondervinden is
veel groter dan aanvankelijk
werd gedacht, zo blijkt uit een
nieuw onderzoek van de uni
versiteit van Karlsruhe. Als ge
volg van de verzilting van het
Rijnwater worden de waterlei
dingbuizen door corrosie in
ernstige mate aangetast.
3 WD-initiatief nog dit jaar klaar
Klaas de Jonge straks 'vogelvrij
Weduwe Rost van Tonningen voor rechter wegens nazistische propaganda
JOHANNESBURG - De Zuidafri-
kaanse regering heft volgende
week dinsdag de de diplomatieke
onschendbaarheid op van het deel
van de Nederlandse ambassade,
waarin Klaas de Jonge zich nu al 11
weken ophoudt. In een brief, die
gisteren op de ambassade werd af
geleverd, zegt minister van buiten
landse zaken Roelof Botha deze
stap te betreuren 'maar er is voor
ons geen andere keus'.
Nederland heeft het Zuidafri-
kaanse voornemen van de hand ge-,
wezen. "De onschendbaarheid van
de kanselarij kan niet eenzijdig
worden opgeheven, en we hopen
dat de verklaring niet is bedoeld
om langs illegale weg de heer De
Jonge in handen te krijgen", aldus
de woordvoerder van het ministe
rie in Den Haag. Waarnemers me
nen dat de brief van Botha de con
clusie rechtvaardigt dat met in
gang van komende dinsdag de
Zuidafrikaanse politie de ambassa
de kan binnengaan om Klaas de
Jonge opnieuw te arresteren.
door
Ruud de Wit
Gistermiddag werd ook bekend,
dat het bericht op de Zuidafrikaan
se staatsradio van diezelfde och
tend, dat Klaas de Jonge reeds vlak
na middernacht door veiligheids
agenten uit het ambassadegebouw
was weggehaald, het resultaat was
van een grap. Even na midder
nacht werd op het binnenpleintje
van het ambassade-gedeelte waar
De Jonge zich ophoudt een man-,
van wie het hoofd met een laken
was bedekt, een politiewagen inge
duwd. De auto vertrok vervolgens
onder sirene-geloei. Buiten hield
zich een aantal journalisten op en
een van hen slaagde erin van het
toneeltje een foto te maken. Ook
werd echter de staatsradio gewaar
schuwd en deze nam zonder meer
aan, dat de man met het laken over
zijn hoofd Klaas de Jonge was.
Pas later op de dag werd bekend,
dat het een grap was geweest van
de ongeveer 20 veiligheidsagenten
die nu al 11 weken lang het ambas
sadegebouw aan de Kerkstraat be
waken. Deze grap is hen waar
schijnlijk toch niet in dank afgeno
men door de leiding van de Zuid
afrikaanse veiligheidspolitie, want
enige uren na het bekendworden
ervan, werd de bewaking van de
ambassade overgenomen door
agenten met een hogere rang.
Lek
Inmiddels is er een nieuw inci
dent bekend geworden rond de
Nederlandse ambassade te Preto
ria. Het dagblad The Citizen citeer
de gisteren uit geheime en vertrou
welijke documenten, die door de
Nederlandse ambassadeur te Pre
toria, Hugo Carsten, naar het mi
nisterie van buitenlandse zaken te
Den Haag zijn gestuurd. Het be-
SCHOOLVERZUIM (ANP) -
Staatssecretaris Ginjaar-Maas (on
derwijs) gaat onderzoeken in hoe
verre schoolverzuim wordt veroor
zaakt door de hoogte van de onder
wijskosten. Als blijkt dat dit zich
op grote schaal voordoet, zal de
staatssecretaris de scholen wijzen
op de verschillende mogelijkheden
die zij hebben om dat probleem te
rug te dringen. Dat heeft mevrouw
Ginjaar geantwoord op schriftelij
ke vragen van het Tweede-Kamer
lid Konings (PvdA), die erop had
gewezen dat geldgebrek een rol
blijkt te spelen bij schoolverzuim
in het lager technisch onderwijs.
ARNHEM (GPD) - "Die boefjes
zijn nog te vies om met een tang
aan te pakken. En als ik mevrouw
Rost van Tonningen in de ogen
kijk, is ze het met me eens", zei ad
vocaat Hiddema van de weduwe
van de voormalige NSB-leider gis
teren voor de Arnhemse recht
bank. Volgens hem is de bejaarde
dame geknakt door de oorlog en
zou ze met rust gelaten moeten
worden.
Mevrouw Rost van Tonningen
stond gisteren voor de rechter van
wege het bezit en te koop aanbie
den van nazistische en voor joden
kwetsende geschriften. Officier
van justitie Denie eiste een voor
waardelijke gevangenisstraf van 10
weken, een proeftijd van 2 jaar en
een geldboete van 3000 gulden.
De rechtszaak tegen Rost van
Tonningen, die beschouwd wordt
als een van de belangrijkste perso
nen van extreem-rechts, trok grote
belangstelling. Aanwezig waren
vertegenwoordigers van anti-fas-
cisme comités, Vikingjeugd en jon
gelui die zich presenteerden als
haar lijfwacht. De politie had veel
manschappen op de been ge
bracht, maar er deden zich geen in
cidenten 'voor.
Centraal in de rechtszaak stond
het geschrift 'Sechs Millionen Ju-
den vergasst?, verbrannt?', waaruit
de officier van justitie zijn bewijs
materiaal had gehaald. Het boekje
was vorig jaar bij een inval in de
woning van de weduwe aangetrof
fen. Het vormde onderdeel van na
zistische lectuur, waarmee ze had
geadverteerd in blaadjes van neo
nazi's in binnen- en buitenland.
Rost van Tonningen zei niet op
de hoogte te zijn van de inhoud van
het boekje, waarin de moord op de
joden in de Tweede Wereldoorlog
in twijfel wordt getrokken. "Ik
vond het niet de moeite om het te
lezen. Het onderwerp is uitge
kauwd. De titel spreekt voor zich".
Ze zei er ook geen oordeel over te
hebben. "Ik ben geen historicus. Ik
kan niet beoordelen of het juist is
of niet.
Op de vraag van vice-president
van de rechtbank Pos of ze zich
kon voorstellen dat als het juist is
dat in de oorlog zoveel joden zijn
gedood, dergelijke boekjes heel
kwetsend zijn voor de nabestaan
den, zei Rost van Tonningen: "Ik
kan 'me daarin niet verplaatsen.
Dat lijkt me een persoonlijke
zaak".
Daarop viel ze uit naar de recht
bank. "Waarom sta ik hier voor de
rechtbank? Waarom is heel Neder
land niet aangeklaagd? Wie be
paalt wat wit is? Het is een lacher
tje dat ik hier moet staan, een
vrouw van 70 jaar. Ik voel me ge
kwetst omdat mijn man ook ver
moord is". Vervolgens liet ze we
ten niets tegen joden te hebben.
"Het is allemaal puur tragisch. Ik gend voor joden. "Er wordt op on
wil er niet meer over praten, omdat gehoord grove wijze gelogen over
ik zelf te veel heb meegemaakt". de holocaust. Ik wil daarover geen
Officier van Justitie Denie vond bewijzen aandragen. Er bestaat
de tekst in het 'schotschrift' beledi- over de hele wereld overeenstem
ming over het lot van de joden in
de oorlog".
Hij zei Rost van Tonningen uit
'psycho-hygiënische' motieven te
willen vervolgen. "Als het besef
van het staatsgeweld van de nazi's
op werkelijke ongekende wijze
wordt uitgehold, komen we in een
gevarenzone. Het is een stap naar
een slechtere wereld". Bij het be
palen van de strafmaat zei Denie er
rekening mee te hebben gehouden
dat een geldboete alleen de wedu
we niet op het goede spoor zal
brengen.
Advocaat Hiddema stelde in zijn
pleidooi dat zijn cliente alleen
maar in armoede kan worden ge
straft. Hij zei het voor de nabe
staanden van de oorlogsslachtofT
fers gênant te vinden dat iemand
met een traumatisch oorlogsverle
den wordt aangepakt. "Ik ver
wacht hiervan geen enkel heil. De
zaak richt zich tegen een allerminst
kwaadwillende vrouw".
Volgens Hiddema heeft Rost van
Tonningen afschuwelijke dingen
meegemaakt. "Ze heeft na de oor
log in kampen gezeten, waar in
naam van volk en vaderland ook
nazistische methoden werden ge
praktiseerd. Dat staat niet in de ge-
schiedenisboeKjes op school. En
boven alles overheerst bij haar de
onzekerheid over de omstandighe
den waaronder haar man de dood
is ingedreven. Dat houdt haar nog
actief'. De officiële lezing is dat de
NSB-leider in 1945 zelfmoord
pleegde.
Hiddema noemde de weduwe
volstrekt integer. "Ze zoekt ge
rechtigheid. Maar ze is voor het le
ven getekend. Ze heeft gezien hoe
NSB'ers die met haar man meepa-
radeerden, na de oorlog mooie
baantjes bij de overheid kregen.
De aïkeer van die hypocrisie en
haar verleden hebben haar in een
isolement gebracht. Dat alles bij el
kaar zorgde er voor dat ze het ver
trouwen heeft gekregen van poli
tieke non-valeurs en andere hoogst
onbetrouwbare lieden".
De advocaat schetste Rost van
Tonningen verder als opgejaagd
wild. "Zich anti-fascistich noemen
de groepen laten haar geen mo
ment met rust. De soms zeer ob
scure lieden die haar belagen, heb
ben alleen maar belang bij de sub-
sidiepot. Ze bedienen zich van on
smakelijke methoden. Daarom
vraagt mevrouw Rost van Tonnin
gen zich af waarom zij wordt ge
zien als een nationaal gevaar".
Volgens de verdediger weet Rost
van Tonningen dat de boekjes niet
deugen. "Maar ze is in haar ziel ge
harnast. Alles wat ze heeft meege
maakt, doet haar standpunt alleen
maar verharden. Ze is fout, maar
vindt dat ook anderen een knieval
moeten maken".
Uitspraak op 15 oktober.
AMSTERDAM (ANP) - Voorafgegaan door vijf jood
se vrouwen die al jarenlang gescheiden zijn van hun
familie in de Sowjetunie, is gisteravond een fakkelop
tocht met ongeveer drieduizend deelnemers door het
centrum van Amsterdam getrokken. De optocht maak
te deel uit van de jaarlijkse solidariteitsmanifestatie
voor joden in de Sowjetunie in de hoofdstad.
Dit jaar had de bijeenkomst een bijzondere beteke
nis, omdat zij vooraf ging aan het vertrek van een
delegatie van het solidariteitscomité voor de joden in
de Sowjet-Unie naar Parijs. Daar zal vandaag een
petitie voor de vrijheid van joden en andere dissiden
ten in de Sowjetunie aan de joodse gemeenschap al
daar worden overhandigd, of, indien mogelijk, aan de
Russische partijleider Gorbatsjov, die een bezoek
brengt aan de Franse hoofdstad.
De manifestatie begon bij het beeld De Dokwerker,
waar diverse sprekers de leiders van de Sovjetunie op
riepen de joden in hun land de vrijheid te geven. De
fakkeloptocht eindigde met een bijeenkomst op de
Dam. Namens de Nederlandse vrouwenraad riep Wil
ly Stigter op tot een daadwerkelijke inzet in de strijd
tegen de uitzichtloosheid waarin de Joden in de Sow
jet-Unie leven. De Amsterdamse CPN-wethouder van
volksgezondheid en vrouwenemancipatie verklaarde
namens het college van B enW van Amsterdam dat het
antisemitisme 'dat helaas nog steeds in de Sovjetunie
bestaat' onaanvaardbaar is. (foto gpd>
treft hier gedecodeerde telexen,
die duidelijk uit het archief van de
ambassade komen.
Uit de gepubliceerde telexen
blijkt, dat het hier vooral gaat om
de kwestie Zuidwest-Afrika/Nami
bië. In een van de boodschappen
aan Den Haag beklaagt ambassa
deur Carsten zich erover, dat zijn
Amerikaanse collega hem niet
meer wil vertellen over hun gehei
me diplomatieke activiteiten, dan
aan de pers.
De Nederlandse ambassade in
Pretoria weigerde ook over deze
kwestie enig commentaar te geven,
maar duidelijk is, dat zij nu ook
met deze kwestie in haar maag zit.
Er zijn verschillende mogelijkhe
den, hoe de map met geheime
stukken bij The Citizen terecht is
gekomen. Ongetwijfeld kunnen ze
zoek' zijn geraakt of weggenomen
tijdens de verhuizing van de am
bassade eind vorige maand. Het is
ook mogelijk, dat de map al eerder
door veiligheidsagenten is ont
vreemd en nu anoniem aan de pers
is doorgespeeld. Tenslotte is even
min bekend, of er nog meer gehei
me dosiers verdwenen zijn uit de
ambassade.
Jan Schaefer
(PvdA) terug in
landspolitiek
AMSTERDAM (ANP) - De Amster
damse wethouder Jan Schaefer
(PvdA) wil na acht jaar terugkeren
naar de Haagse politiek. Dat
schrijft hij in een brief aan het ge
west Amsterdam van zijn partij,
waarin hij bedankt voor het lijst
trekkerschap bij de gemeente
raadsverkiezingen. Hij zal zich 'op
verzoek van enige partijgenoten' in
plaats daarvan kandidaat stellen
voor de kamerverkiezingen, die
ook volgend jaar plaatsvinden.
Het gewest Amsterdam van de
PvdA zegt in een reactie Schaefers
beslissing te respecteren. Het ver
trek van de wethouder van volks
huisvesting wordt 'een verlies voor
de stad' genoemd.
Schaefer wil in Den Haag vooral
ook de belangen van Amsterdam
en de andere grote steden gaan ver
dedigen. Ik heb in de afgelopen ja
ren vaak het gevoel gehad dat de
noden van deze steden nauwelijks
gehoor vonden, aldus de PvdA-er.
Jan Schaefer. (f0to anp>
'Extra gewicht' Nederland in raketovereenkomst
weten dat de plaatsing van kruisra
ketten niet in strijd is met de
grondwet.
Opzegtermijn
De overeenkomst heeft een loop
tijd van vijf jaar. Lubbers zei, dat
de termijn ingaat zodra de overeen
komst door Eerste en Tweede Ka
mer is goedgekeurd. Na vijf jaar
kan het op verzoek van een van de
partijen eenzijdig worden opge
zegd, een jaar nadat men dit heeft
aangemeld. Het aantal kruisraket
ten (48) kan, zo wordt in de over
eenkomst opgenomen, worden
verminderd wanneer een akkoord
tussen de VS en de Sowjet-Unie dit
mogelijk maakt.
Het Komitee Kruisraketten Nee
(KKN) liet weten bijzonder teleur
gesteld te zijn over het 'bakzeil' dat
minister De Ruiter volgens het co
mité heeft gehaald. "Er is duidelijk
gekozen voor de lijn van Van den
Broek. Aan de consultatieprocedu
re is volstrekt niets veranderd", al
dus voorzitter S. Strikwerda van
het KKN.
Het officiële Russische persbu
reau Tass zei in een gisteren in Den
Haag verspreide reactie, dat de Ne
derlandse regering met de over
eenkomst een 'eerste stap in de
richting van plaatsing op zijn
grondgebied van Amerikaanse
kruisraketten' heeft gezet.
ARRESTATIE (ANP) - In verband
met de moord op de 27-jarige Mar
tina Harte heeft de politie gisteren
een 34-jarige in Terneuzen wonen
de Duitser aangehouden. Het on
derzoek duurt volgens de politie
voort. Martina Harte werd maan
dagmorgen in haar woning in Ter-
neuzen op gruwelijke wijze ver
moord. Het stoffelijke overschot
van de vrouw werd later op de dag
aangetroffen.
(Vervolg van pagina 1)
DEN HAAG (GPD/ANP) - Premier
Lubbers heeft gisteren op zijn
persconferentie over de kruisra-
kettenovereenkomst met de VS
toegegeven, dat in de benadering
van het kabinet 'een zekere mate
van overbodigheid' schuilgaat.
Aan de andere kant zei hij, dat door
de nu overeengekomen procedu
res in de overeenkomst de Neder
landse positie extra gewicht krijgt.
Volgens Lubbers kan Nederland
de inzet van kruisraketten alleen
tegenhouden voordat de strijd
machten van de lidstaten onder be
vel van het NAVO-commando wor
den geplaatst. Daarna is een Ne
derlands 'nee' niet meer mogelijk.
„Formeel gesprokén kan dan tot
inzet van kernwapens worden be
sloten, ook al zegt een Nederlandse
minister: moeten we dat wel
doen?. Dan zijn we de Rubico over
gestoken", aldus de premier.
Het 'extra-gewicht van de Neder
landse positie' speelt een hoofdrol
in de discussie over de vraag of
plaatsing van kruisraketten in
strijd is met de grondwet. De Rui
ter wilde de bijzondere Nederland
se positie benadrukken om de te
genstanders van plaatsing de wind
uit de zeilen te nemen. Van den
Broek daarentegen wilde volstaan
met een enkelvoudige verwijzing
naar de geldende NAVO-procedu-
res. Hij wilde hoe dan ook de in
druk vermijden dat Nederland bin
nen het bondgenootschap een
aparte positie zou kunnen opeisen.
Deze tegensteling wordt politiek
toegedekt door zowel de nationale
bevoegdheden te benadrukken als
de noodzaak van een gezamenlijk
optreden met de bondgenoten.
Lubbers constateerde dat er tussen
deze twee een zekere spanning be
staat. „Maar vrijheid kun je alleen
beleven binnen een gemeenschap
pelijke verdediging".
Lubbers: 'Ik ben als reserve
doelman ingezet'. <f0to gpd>
De regeringspartijen verschillen
van mening over de vraag welke
bewindsman aan het langste eind
heeft getrokken. Het CDA wijst De
Ruiter als overwinnaar aan. Vol
gens de WD echter heeft Van den
Broek met steun van zes WD-mi-
nisters de buit binnengehaald.
In politiek Den Haag wordt het
compromis een triomf van premier
Lubbers genoemd. Van den Broek
en De Ruiter weigerden na het be
raad elk commentaar. Lubbers
presenteerde de brief aan de pers
met de woorden: 'Ik ben als reser
ve-doelman ingezet'.
De Tweede Kamer zal vermoede
lijk nog deze week over de briefde-
batteren. Daarna wordt de tekst
van de overeenkomst, die bestaat
uit Nederlandse en Amerikaanse
nota's, met de benodigde goedkeu-
rigswet voorgelegd aan de Raad
van State en de Tweede Kamer. De
Raad van State had verleden jaar al
in een advies aan de regering laten
