'Ook de bijbel was zijn materiaal' Andries Middeldorp, schrijver van 'De wereld van Gerrit Achterberg' Minister houdt laatste woord bij staatsprijzen KA-theater onduidelijk in 'Mishima' DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1985 RADIO-TV-KUNST PAGINA 29 Vooral de latere Achterberg fasci neert hem, opent Middeldorp het gesprek. "Toen ik eenmaal in ken nis was gekomen met Achterberg ben ik hem blijven volgen. Je kunt gerust zeggen dat hij me steeds meer ging boeien. Vooral zijn late re werk spreekt me aan, zoals ik al zei. Die latere Achterberg beschikt namelijk over een grote ambachte lijke bekwaamheid. De eerste emo ties zijn overwonnen, het is bezon- kener en hij hanteert een strengere vorm, waardoor de emoties in feite alleen maar sterker overkomen". Niet eerder dan aan het einde van de jaren vijftig ontmoette Mid deldorp de dichter die op 17 janua ri 1962 zou overlijden. "Die ont moeting - 'Spel van de wilde jacht' was uit en voor een schoolbloemle zing vroeg ik Achterberg om een paar gedichten. In die brief schreef ik ook iets over die laatste bundel. Enige tijd later kreeg ik een briefje van Achterberg waarin hij mij uit nodigde eens bij hem langs te ko men om te praten over poëzie". "Het klikte meteen tussen ons. Gerrit en zijn vrouw waren boven dien bijzonder gastvrije mensen; voordeel was natuurlijk ook dat ik de streek waarin hij woonde als mijn broekzak kende. Het was ten slotte ook mijn streek. Na die eer ste ontmoeting heb ik Gerrit nog verschillende keren bezocht. Soms ging ik omdat ik het zèt was; dan dacht ik: en nu naar Achterberg. Er gebeurde altijd wel iets bijzonders bij hem; er viel altijd wel wat te be leven". door Wim Brands en Saskia Stoelinga "Natuurlijk spraken we over poëzie, maar dat waren niet zulke theoretische gesprekken. Vooral praktische: we hadden het bijvoor beeld over woordbetekenissen. Het is bekend dat Gerrit zeer geïn teresseerd was in die betekenissen. Hij liep ook altijd met papiertjes in z'n zak waarop hij woorden schreef. En hij las graag in woor denboeken. Maar de gesprekken konden ook over triviale dingen gaan hoor. Over oude dorpsfiguren in Doorn bijvoorbeeld, mensen die hij had gekend en ik ook". "In z'n algemeenheid kun je stel len dat Gerrit in de omgang een he le prettige vent was. Ook nadat de minister hem de PC Hooftprijs had overhandigd - wat voor Gerrit met zijn verleden een enorme erken ning was - bleef hij iets beschei dens houden. Een voorbeeld: Vest dijk woonde bij Achterberg in de buurt en vanaf '61 kwam Vestdijk wel eens bij Achterberg op bezoek. Was Vestdijk weer geweest, dan had Gerrit altijd iets van: de grote meester is nog langs geweest". Zangen De ontstaansgeschiedenis van 'De wereld van Gerrit Achterberg': "Ik had regelmatig lezingen over hem gehouden en artikelen ge schreven. Eind jaren zeventig ben ik op verzoek van De Arbeider spers begonnen aan een boek over Marga Minco. Toen dat af was, had Andries Middeldorp, oud-rector van de Louise de Coligny-scholéngemeenschap, las eind jaren dertig voor het eerst een gedicht van AchterbergHij was een jaar of zestien. Dat gedicht, 'Hulshorst', stond in een bundel waarin verzen waren opgenomen van verschillende dichters van protestantse komaf. 'Hulshorst' maakte i?idruk op hem. "Het gedicht viel me op omdat het vergeleken bij de andere gedichten kwaliteit had. Die andere dichters waren weliswaar geen talentlozen, maar toch ook beslist geen toppers". Het zaad was gezaaid. Niet dat deze eerste kennismaking verliep zoals bij de inmiddels overleden Achterberg-kenner Jan Vermeulen, die met koorts in bed kwam te liggen na lezing van Achterberg, maar toch. Onlangs verscheen van Middeldorp 'De wereld van Gerrit Achterberg'. ik een gesprek met Martin Ros van De Arbeiderspers en tijdens dat ge sprek werd op een gegeven ogen blik het idee geopperd dat ik een boek over Achterberg zou schrij ven. In '82 had dat boek af moeten zijn, maar dat is me toch niet ge lukt: geen tijd. Ik was tenslotte ook nog rector". Hoe is hij te werk gegaan? "In het begin worstelde ik met het con-- cept. Toen heb ik maar een lijstje gemaakt van onderwerpen die ik zou willen behandelen. Bijvoor beeld: hoe komt het dat het eerste werk van Achterberg, 'Zangen van twee twintigers', dat hij samen met zijn vriend Dekker schreef, zo kan worden weggegooid, zó slecht, en dat hij kort daarna opeens prachtig gaat dichten? Verder wilde ik schrijven over Achterberg en de traditie en over Achterberg en het protestantisme". Andries Middeldorp: "Ik vind het onnozel om te stellen dat je ie mands leven moet kennen om zijn werk goed te begrijpen". (foto Holvast) "Vooral aan zijn verwijzingen naar de bijbel wilde ik aandacht besteden. Heb ik daar teveel over geschreven? Nee hoor, je kunt er niet meer aandacht aan besteden dan de dichter zelf doet. En besef ook dat ik slechts het topje van de ijsberg heb behandeld. Bij Achter berg komen namelijk zoveel ver wijzingen voor! Het is fout om Achterberg te beschouwen als een dichter in eng christelijke zin, maar je moet je wel realiseren dat hij de bijbel als materiaal gebruik te én dus moetje over enige bijbel kennis beschikken wil je hem goed kunnen volgen". "Ik weet dat dat in bepaalde kringen niet altijd goed valt", schrijft Middeldorp op pagina 155 van zijn boek. "Achterberg is geen geringer dichter dan Boutens en toch staat het beter om te zeggen: ik heb niet zoveel moeite met het platonisch denken, want ik heb gymnasium, dan: de varianten op 'Vrijgezel' zijn voor mij geen pro bleem, want ik ben op de zondags school geweest". Stilte Zonder meer het mooiste hoofd stuk in het boek is 'Hier hangt een oude stilte', een hoofdstuk dat gaat over de vriendschap tussen ds. Doornenbal en de dichter. Wat bond deze mannen? De predikant Riphagen schreef bij de dood van Doornenbal dat beide heren - Ach terberg en de dominee - zoekers waren naar de volmaaktheid, het land achter de horizon van het le ven. "De toekomst bond hen even zeer als het verleden, de geboorte grond, 'waar godsdienst zwaar te gen de hanebalken hing' (Achter berg). Ze waren twee zoekers naar het Woord, al deden ze het op een heel verschillende manier". Volgens Middeldorp trok Ach terberg vooral het klimatologische aan: de oude stilte die hing in de pastorie van Doornenbal. "De do minee hield zijn dichtende vriend waarschijnlijk ook voor vromer dan deze in werkelijkheid was. En dat vond Achterberg best. Want vrienden waren het, echte vrien den. Als Gerrit bijvoorbeeld met een theologisch probleem worstel de, dan zei hij altijd: dat zal ik toch eens aan Ko vragen". Ko Doornenbal was zelf overi gens een goed schrijver. Het stuk dat hij schreef na het overlijden van Achterberg is niet alleen fraai van toon, maar ook nog eens ont roerend: "En nu is het voorbij, op het alleronverwachtste. De dood heeft voltooid wat hij in zijn leven geweest is. En pas door zijn dood heen heb ik zijn ware grootheid ge zien. Zoals hij lag in zijn kist, was hij een vorst onder de mensen. Nooit tevoren heb ik hem zó ge zien. Ook nooit zo begrepen wat hij in mijn leven betekende. Dat hij al tijd en altijd weer bij me kwam, steeds weer terugkeerde, ook als 't soms moeilijk tussen ons geweest was om wat we in elkaar niet be grijpen konden en toch wilden dra gen. Het is me nog of de deur weer moet opengaan en hij weer binnen zal komen, zoals talloze malen, ter wijl ik toch weet, dat het nooit meer gebeuren zal". Roddel Ongetwijfeld zal er een discussie ontstaan over het boek van Middel dorp in de vakkringen. In het laat ste hoofdstuk voert hij namelijk een aantal bezwaren aan tegen een biografie over de dichter. Bepaal je tot het werk van de dichter, oor deelt Middeldorp. Schrijf over de achtergronden zonder in details te treden die niet terzake doen. Met name Wim Hazeu, die aan een biografie bezig is, moet het ontgelden. Over de biografische schets die Hazeu al publiceerde, schrijft Middeldorp: "Wat staat er in die schets nu méér dan wat ie dere belangstellende al lang kon weten? Kleine feitjes, die voor sommigen misschien hier en daar pikant zijn, maar die niets toevoe gen aan het begrip van de poezie. Er is tegenwoordig een algemene roep om informatie en een ziekelij ke zucht om alles van iedereen te weten te komen; de boulevardpers doet het goed en de roddelcircuits bloeien". Een biografie is noodzakelijk, vinden sommigen. Boudewijn Büch schreef bijvoorbeeld: "Ach terberg lijkt mij een dichter die honderd malen belangwekkender en begrijpelijker wordt als wij zijn leven op een rijtje hebben". Is dat waar? Kun je de gedichten van Achterberg beter begrijpen als je precies weet onder welke omstan digheden hij zijn Utrechtse hospita doodde, als je alle details kent van dat drama? Middeldorp: "Onzin natuurlijk. Ik heb eens aan Hazeu gevraagd: houd jij staande dat de 'ik' waarvan in de gedichten sprake is Achter berg zelf is? Ja, antwoordde hij. Nou, dan ben ik uitgepraat. Na tuurlijk is die 'ik' Achterberg niet! Bestudeer al die ikken nou eens! Ik vind het onnozel om te stellen dat je iemands leven moet kennen om zijn werk goed te begrijpen. Ga je zo redeneren, dan kun je de hele Shakespeare weggooien, want van hem weten we niets". "Voor goede schrijvers geldt vol gens mij altijd dat het werk zich loszingt van de maker. Maar som mige mensen schijnen dat niet te beseffen. Neem het gesprek dat Adriaan van Dis had met de dichte res Neeltje Maria Min...en maar vis sen naar biografische gegevens! Neeltje Min zette hem mooi op zijn nummer door te stellen dat haar gedichten helemaal niet verwezen naar gegevens uit haar werkelijk heid. Maar dat snapt zo'n man dan niet hè. Typisch Hollands realis me: alleen de werkelijkheid is de toetssteen van het ware". Achterberg zou het waarschijn lijk roerend eens zijn geweest met Middeldorp. Hij was als de dood voor een biografie. Hij was bang dat zijn verleden zou worden opge rakeld en bovendien was volgens hem de biografie van de melkboer interessanter; al die vrouwen aan die achterdeuren! Grootheid Sprekend over de grootheid van Achterberg zegt Middeldorp: "Het aardige is datje Achterberg op ver schillende niveaus kunt lezen. Dat maakt hem ook zo'n groot dichter. Zijn werk kent meer lagen. En het leuke is ook dat je veel mensen hebt die zich regels van hem blij ven herinneren zonder dat ze we ten wat het precies betekent, of niet eens weten dat die regels zijn geschreven door Achterberg". En dan zijn er natuurlijk de dominees die leentjebuur spelen bij Achter berg, zoals Middeldorp zo grappig aantoont in zijn boek. "Dat ze zijn teksten gebruiken voor hun pre ken had Gerrit denk ik niet zo leuk gevonden", meent Middeldorp. "Wantje moet niet vergeten dat bij Achterberg het godsdienstige een probleem fn het vers wordt". Als we Middeldorp vragen wat Achterberg van dit boek zou heb ben gevonden, antwoordt hij reso luut: "Hij zou er geen bezwaren te gen hebben gehad. Ik heb namelijk ook tijdens zijn leven al over hem geschreven op deze manier en toen was hij het met me eens". De vrouw van Achterberg heeft haar mening over het boek inmiddels al gegeven. Middeldorp kwam haar tegen in Langbroek, de geboorte plaats van Achterberg. Aldaar werd een naambordje onthuld bij welke gelegenheid Middeldorp een toespraak hield. Ik heb je boek bij na uit, zei de vrouw van de dichter tegen Middeldorp. "Het is een mooi boek". Terwijl Middeldorp ons een handgeschreven gedicht van Ach terberg laat zien - 'Moordballade', dat hij van zijn collega's kreeg toen hij afscheid nam als rector - gaat de telefoon. Middeldorp staat snel op. "Hé hallo Gerrit". Het is een vriend. Advies van Raad vöor Kunst DEN HAAG (GPD) - De minister van cultuur moet verantwoordelijk blijven voor de toekenning van staatsprijzen aan kunstenaars. Hij behoort het recht te behouden te gen het advies van een jury in zo'n onderscheiding niet toe te kennen. Maar dan moeten wèl de belangen van de staat of het algemeen be lang in het geding zijn. Tot deze conclusie komt de Raad voor de Kunst in een gisteren ge publiceerd advies aan minister Brinkman (WVC). Begin dit jaar ontstond grote beroering in de lite raire wereld na de weigering van het kabinet-Lubbers om schrijver columnist dr. Hugo Brandt Cor- stius de P.C. Hooftprijs-1984 te ver lenen, ondanks een positief jury rapport. Van verscheidene kanten werd toen betoogd het instituut van cul turele staatsprijzen af te schaffen of de bemoeienis van de minister (de overheid) tot vrijyrel nul te be- Dolf Brouwers in sportprogramma HILVERSUM (GPD) - Dolf Brou- wers gaat voor de VARA-televisie een nieuw sportprogramma pre senteren. Het zal eenmaal in de twee weken op woensdagmiddag worden uitgezonden onder de titel 'Sportlaan 80'. Naast de presenta tiewerkzaamheden is Brouwers in gehuurd om 'verduidelijkende ge sprekken' te voeren met gasten. Eens per maand bevat het nieu we programma uitsluitend beelden van de Amerikaanse voetbalcom petitie. In 'Sportlaan 80' keren en kele elementen uit het voormalige Voetbal '80 terug, zoals Ben's Beauties en de bijdragen van Wil lem van Hanegem en Jan Mulder. Dolf Brouwers blijft tot 1 decem ber zijn werkzaamheden als 'parle mentair verslaggever' verrichten voor het VARA-radioprogramma 'Getallenrijk'. Daarna verdwijnt dit programma. PRIJZEN - De schilder Constant Nieuwenhuys krijgt de Singer- prijs, de beeldhouwer Pépé Gré- goire de nieuwe Jan Hamdorff- prijs. Aan de eerst genoemde prijs is een bedrag van 5000 gulden ver bonden, aan de tweede 3000 gul den. Beide onderscheidingen zul len op 30 oktober in het Singer Mu seum in Laren worden uitgereikt. perken. Op verzoek van Brinkman boog de Raad voor de Kunst zich over de kwestie. Het adviesorgaan komt nu tot de conclusie dat een staatsprijs zon der ministeriële verantwoordelijk heid de naam 'staatsprijs' niet meer verdient. Beide elementen zijn niét van elkaar te scheiden. Maar door middel van nieuwe spel regels wil de Raad voor de Kunst betere waarborgen scheppen voor een staatsprijzensysteem zonder de complicaties, zoals die zich in het geval-Brandt Corstius hebben voorgedaan. De Raad voor de Kunst wil zelf als beroepsinstantie optreden. Als de minister het oordeel van de (door hém ingestelde) jury niet zou overnemen, moet hij niet alleen de juryvoorzitter daarover inlichten maar ook een oordeel van de Raad vragen. Als de Raad de argumenta tie van de jury eveneens onvol doende acht, moet er een nieuwe jury kdmen. Wanneer de Raad de visie van de juiy echter onder schrijft, kan de minister alleen nog afzien van de toekenning van de prijs als er zich zwaarwegende om standigheden voordoen waarbij het belang van de staat of het alge meen belang prevaleert. Hoewel in het nieuwe systeem de minister het risico loopt in bot sing te komen met de gehele Raad voor de Kunst die dan mogelijker wijs zal opstappen, gaf voorzitter H.J. Viersen van de Raad tenslotte toe dat de minister het laatste woord houdt en uiteindelijk de prijs toch kan weigeren. „Maar dan is in laatste instantie het woord aan het parlement. Deze weg van de democratie is toch geen slechte weg". In het advies van de Raad staat voorts dat er voor alle kunstsecto ren, acht in totaal, staatsprijzen moeten worden ingesteld. Elke ca tegorie moet eens in de vier jaar aan de beurt komen. Er worden dus elk jaar twee staatsprijzen uit gereikt. De prijzen moeten ver hoogd worden tot tenminste 50.000 gulden (nu 10.000 gulden), aldus de aanbevelingen van de Raad. De Federatie van Kunstenaars verenigingen is niet erg gelukkig met het advies van de Raad voor de Kunst. In een eerste reactie wijst beleidsmedewerker Willem Wou denberg erop dat de minister de mogelijkheid houdt om op bepaal de gronden de prijs te weigeren, ook al heeft een jury positief geoor deeld. LEIDERDORP - De Rotterdamse organist Addie de Jong gaf gister avond ter gelegenheid van zijn ju bileum 'dertig jaar toonkunste naar' een concert in de Dorpskerk van Leiderdorp, waar hij destijds als kerkorganist zijn loopbaan be gon. Het Rijnlands christelijk man nenkoor, waarvan De Jong op con certen regelmatig de begeleider is, was deze avond de dankbare mede werker. Addie de Jong had, rekening houdend met de beperkte mogelijk heden van dit mooie orgel, een pro gramma samengesteld dat hem alle gelegenheid bood de volle klank rijkdom ervan te laten horen. Hij koos daarvoor werken van J. S. Bach, Handel, Ruppe en Vierne en besloot met een eigen improvisatie van het lied 'Ere zij aan God de Va der'. Na het concert kreeg de organist bloemen van Sabine Moraal (links op de foto), kleindochter van de or ganisatoren van het concert, het vroegere kosterspaar Soek van de Dorpskerk. Op 5 oktober besluit Addie de Jong zijn jubileum met een concert in de Sint Laurenskerk in Rotter dam, waaraan al zijn koren (hij is ook dirigent) en twee collega-orga nisten medewerken. 'Mishima' door het Ka-theater. Mise-en-scène en spel: Ul- rike Peuckert, Wilfried van Poppel en Gian Paolo Pippa. Gezien op 25 september in het LAK. Aldaar nog van avond te zien. LEIDEN - Met de produktie 'Mishima' beoogt het Ka-theater een voornamelijke visuele voorstelling te brengen. Deze bestaat uit een reeks beelden, die hun bron van inspiratie vindt in de Japanse schrij ver, dramaturg en acteur Yukio Mishima. Hij werd geboren in 1925 in Tokio, schreef romans en een aantal toneelstukken en pleegde in 1970 ritueel zelfmoord. Bij het Ka-theater hoef je niet te verwachten, dat er een inhoudelijk duidelijk herkenbare weergave van Mishima's leven en/of werk op toneel gebracht wordt. Veeleer probeert men in dit geval vanuit een eigen persoonlijke visie wezenlijke elementen uit zijn leven en werken in een beeldtaal om te zetten. Wat de intenties van deze groep betreft, spreekt de heldere uiteenzetting in het programmablad een duidelijke taal. Terecht stelt men zich daarin ook ten doel, dat het geheel van de getoonde beelden tot een theatergebeurtenis wordt, waarvan de es sentie bij het publiek moet overkomep. Of men in de uitwerking van die ideeën daadwer kelijk slaagt, is op zijn minst een discutabele zaak. Als geheel genomen laat deze 'Mishima' namelijk een weinigzeggende indruk achter. Van tekst wordt nauwelijks gebruik gemaakt; hoogstens hier en daar wat buitenlands klinkend gemurmel en een enkele keer een paar kreten. Er spelen twee marmen en één vrouw. Eén van die mannen heeft de rol van Mishima, die wel eens aan het schrijven is. De vrouw speelt de vrouwen in Mishima's leven, de man verschillende mannenrol len. Maar zelfs dat is al speculatief. Soms ben je ge neigd te denken, dat de beide mannen een afsplit sing van een en dezelfde persoon vormen. Dat komt vooral door de openingsscène, waarin de twee mannen naakt ineengestrengeld liggen en door een rubberslang (navelstreng?) verbonden zijn. Ook al verwacht je b(j dit gezelschap een per- soonlijke.visie en bijvoorbeeld geenszins een docu mentaire-opzet, toch blijft de titel met zijn verwij zingskarakter een verhaallijn suggereren, die zon der kennis van Mishima's biografie - misschien dus wèl voor de 'insiders' - niet uit de verf komt. Wat door het fysieke acteren duidelijk wordt, is Mishima's fascinatie voor het getrainde mannenli chaam en het spanningsveld van tegenstellingen tussen een moderne Westerse georiënteerdheid en een gebonden-zijn aan een eeuwenoud Oosters normensysteem. De "beeldtaal" is weinig opzien barend. De sobere vormgeving van de nauwelijks herkenbare inhoudelijke idee wordt dan al gauw WIJNAND ZEILSTRA Tweedaagse expositie in Waag LEIDEN - Een tweedaagse expositie van grafiek, schilderijen en sculptu ren is volgende week te zien in de Leidse Waag. De tentoonstelling, op vrijdag 27 en zaterdag 28 september, wil een beeld geven van de toepas singsmogelijkheden van beeldende kunst voor het bedrijfsleven. Vol gens de organisatoren valt te denken aan kunst als aankleding van repre sentatieve bedrijfsruimten. Achter deze expositie staat het Leidse bedrijf Beeld Vorm, een adviesbureau dat zich toelegt op het adviseren van het bedrijfsleven op het gebied van kunstaankopen. De tweedaagse tentoonstelling laat een selectie zien van werkstukken van twintig kunstenaars, in verschillende technieken. Dit twintigtal wordt representatief geacht voor het totale bestand van het adviesbu reau, dat uit 65 kunstenaars bestaat. Tot de exposanten behoren Koos van de Water, Marijke Verhoef, Trees Klijn, Bert Kienjet, Fred van der Linde, Frans Baake, Rudolf Smeets, Michel van Overbeeke, Govert Heikoop, Peter Willemse, Okke Spieren burg, Leen Emmerzael, Marinus Fuit, Claire Begheyn en Peter Bes. De tentoonstelling omvat ook werk van Eric de Nie, Jan Verburg, Paul Mar cus, André de Regt en Christy van der Haak. Een geïllustreerde catalogus geeft enig inzicht in het werk van de exposanten. Filmprijs voor Hin AMSTERDAM (ANP) - De L.J. Jordaanprijs voor documentaire film is dit jaar toegekend aan Kees Hin. Dit heeft het Amsterdams Fonds voor de Kunst, die de prijs (10.000 gulden) beschikbaar stelt, gisteren meege deeld. De jury heeft de prijs toegekend voor het gehele oeuvre van Hin. In zijn twintigjarige loopbaan als zelfstandig filmmaker heeft Hin een zeer om vangrijk en veelzijdig documentair oeuvre opgebouwd dat vooral wordt gekenmerkt door grote orginaliteit en eigenzinnigheid in de keuze van onderwerpen en de vormgeving daarvan, aldus de jury. De prijs zal worden uitgereikt op 15 november in Paradiso in Amster dam. Eerste prijs voor 'Kerwin' HILVERSUM (GPD) - De film „Kerwin, teken van de tijd" heeft tijdens het achttiende internationale festival van tv-programma's voor kinderen en jongeren in Bratislawa de eerste prijs behaald. Deze film van Froukje Bos werd vorig jaar door de NOS uitgezonden en afgelopen zondag in verkorte versie herhaald. Aanleiding tot de film was de moord op Kerwin Duinmeier op 21 au gustus 1983. „Kerwin, teken van de tijd" kreeg in juni van dit jaar de J. B. Broeksz- prijs, een door de VARA ingestelde prijs waarvoor programma's in aan merking komen die onder meer een bijdrage leveren tot humanisering van de samenleving. Dansweek in Rotterdam ROTTERDAM - In Concertgebouw De Doelen in Rotterdam wordt van dinsdag 1 tot en met zaterdag 5 oktober een dansweek gehouden met optredens van zes Nederlandse gezelschappen. Het Rotterdamse Penta Theater opent de reeks op dinsdag met de première van 'Lucky Linda' en een herhaling van Wiegelied. Voor woensdag staan het Scapino ballet ('Smiddags) en Intro Dans op het programma. Het Nationale Ballet en het Nederlands Dans Theater maken achtereenvolgens donderdag en vrijdag hun opwachting. Het Rotterdamse Werkcentrum Dans sluit de dansweek af met optredens op de zaterdagmiddag en -avond.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 29