VARA GIDS
SJOUKJE
HOOYMAAYER
SBMslNENDE WEKEN \OOR
EEN \AN VARA'S
ZEG 'NS AAA-STERREN
PAGINA 28
RADIO-TV
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1985
VOO
19.00 Countdown
NOS
20.00 Journaal
VOO
20.28 Evening in Byzantii
lijknamige roman v
(slot): Jesse realiseert zich dat zijn eigen
script het scenario zou kunnen zijn voor een
afschuwelijke ramp....
21.20 Veronica Sport
21.45 Ontwikkelingssamenwerking het moet!, se
rie van zes korte informatieve programma's
over de moeilijkheden waarmee Derde We
reldlanden in hun ontwikkeling te kampen
hebben. Vandaag: Brazilië - Industrialisatie
22.25 Reggie, Amerikaanse serie. Afl.: Once a fa
ther. Tot zijn grote schrik krijgt Reggie's
dochter Linda een baantje als Miss Double
Dip bij een van zijn klanten
22.50 Bikinistory, film over de geschiedenis van de
bikini
23.30 Mike Hammer, Amerikaanse serie. Afl.:
Deadly Prey. Het kostbare halssnoer dat Vel-
da van haar broer krijgt opent een 'Doos van
Pandorra' vol smokkelhandel enmoord
NOS
00.20 Journaal
VRIJDAG
NOS-NOT
09.00 Praatpret. Afl.2
NOS
09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden
NOS/NOT
09.35 Kinderen en echtscheiding. Afl.2
10.00 Einde
10.30 Bondsrepubliek Duitsland. Afl.2
11.00 Schooltv-weekjournaal. Afl.2
11.30 Einde
NOS
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden
NCRV
15.30 Grote wereldrivieren, documentaire serie.
Afl. 6: De Murray in Australië
16.30 NCRVJeugd-Matinee, Met: 16.30 De zomer
van Lilith, Amerikaanse jeugdfilm
17.00 Vrouwtje Theelepel, tekenfilmserie
NOS
17.30 Journaal
NCRV
17.46 De Carsons, Australische serie. Mrs. Brookes
krijgt een brief van Archie Douglas, waaruit
ze afleidt dat hij zelfmoord wil plegen
NOS
18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden
18.20 Paspoort voor Turken
18.30 Sesamstraat
18.40 Jeugdjournaal
19.00 Journaal
IKON
19.12 Zomer in Amsterdam. Deel 4: Carrière op
maat
IKON-KRO/RKK
19.37 Kenmerk, actualiteitenrubriek
TROS
20.00 De Dochter van Mistral, Amerikaanse serie.
Deel 5 (slot). Fauve is in de zomer bij haar
vader in Frankrijk. Mistral ontdekt dat het
kind artistieke talenten bezit en leidt haar op
in het schildersvak
21.40 Herfst- en wintermode 1985/'86. Duits mode-
programma gepresenteerd door de modejour-
naliste/-tekenares Antonia Hilke met frag
menten uit grote confectieshows
NOS
22.30 Journaal
22.45 Den Haag Vandaag
FEDUCO
23.00 Voorlichtingsprogramma
NOS
23.10 Nieuws voor doven en slechthorenden
Vanavond komt in de slotafleve
ring van de zesdelige serie 'Ont
wikkelingssamenwerking: het
moet!' het Braziliaanse industra-
lisatie-avontuur aan de orde. In
1964 startte Brazilië ambitieus
met industrialiseren met daarbij
de ontwikkelingen in de wester
se landen na de industriële revo
lutie voor ogen. Industrialisatie
is niet een middel met uitslui
tend voordelige aspecten. Ook
het zich als 'economisch wonder'
beschouwend Brazilië heeft dat
ondervonden. Met grote binnen-
en buitenlandse schulden en een
grote tegenstelling tussen arm en
rijk is Brazilië nog steeds een
ontwikkelingsland
In 'Brazilië en de industrialisa
tie' komen vanavond de volgen
de onderwerpen ter sprake: het
protectionisme van de westerse
landen ten aanzien van produk-
ten uit Derde-Wereldlanden, de
vrijhandelszone, de landbouw,
het Braziliaanse alcoholpro
gramma en de les die ontwikke
lingslanden kunnen leren van dit
Braziliaanse industrialisatie-
avontuur. (Nederland 1 21.45
uur).
Het laatste deel van 'Zomer in
Amsterdam' gaat over twee meis
jes uit de provincie, die in Am
sterdam carrière willen maken
(foto GPD)
Bikini Story
Onder de titel 'The Bikini Story'
zendt Veronica een documentai
re uit van de cineast Jef Radema
kers over de opkomst en ontwik
keling van de bikini. De opna
men voor deze documentaire
werden gemaakt in Nederland,
Frankrijk, Spanje, Ibiza en Brazi
lië. Begin 1946 ontketende een
Zwitserse werkbouwkundig in
genieur met het tweedelige bad
pak een revolutie in de badmode.
Hij noemde zijn vinding naar
twee eilanden in Oceanië: de bi
kini was geboren.
Het nieuwe kledingstuk ver
oorzaakte flinke opschudding. In
Nederland werd de textielindus
trie verboden de bikini te produ
ceren en de regering liet weten
dat in verband met de grondstof-
fenschaarste van na de Tweede
Wereldoorlog prioriteit moest
worden gegeven aan wollen on
dergoed.
Maar de opmars van de bikini
was niet meer te stuiten en de
verandering van de vrouwelijke
badmode vormde een graadme
ter voor de veranderende seksue
le moraal. In 1955 werd het twee
delige kledingstuk gemeengoed
op de stranden. In 1965 ontwiep
Marielle Bolier een gewaagde
Nederlandse bikini die interna
tionaal furore maakte. (Neder
land 1, 22.50 uur).
Kenmerk
In Ikon's actualiteitenrubriek
'Kenmerk' zal vanavond aan
dacht worden besteed aan de ac
tiviteiten van de vredesbeweging
rond het volkspetitionnement.
Voorts Zuid-Afrika, waar Allan
Boesak afgelopen zondag voor
het eerst na zijn vrijlating zijn
kerkelijke gemeente toesprak en
een interview met de Zuid-Afri
kaan Johnny Issel, die is onder
gedoken om aan een dreigende
arrestatie te ontkomen (Neder
land 2, 19.37 uur).
VRIJDAG
r doven en slechthorenden
seille, waar hem
dracht wacht...
22.00 Carrousel aux images, filmru-
18.00 Tik Tak, kleuterprogramma
18.05 Plons, kleuterserie
18.10 De Freggels (Fraggle Rock)
18.35 Rondomons. Dat ben ik: Terri
Coyle. Terri Coyle studeert inten
sief klassieke zang. Dit is op zich
niet ongewoon ware het niet dat
Terri in Londonderry woont, de
Noord-Ierse stad die gebukt gaat
onder terrorisme. Een meisje dat
zich tussen al dat geweld bezig
houdt met klassieke muziek: een
symfonisch ballet van geweld?
19.00 Tijdrover. Kwizien: Tips
koken en lekker eten. Vandaag:
IJsroomtaart en wafels
19.15 De garnalenvisser, Nederlandse
documentaire over een dag uit het
leven van een garnalenvisser
19.40 Mededelingen en programma-
overzicht
19.45 Journaal
20.10 Politieke tribune: Vlaams Blok
20.15 Kunstzaken
20.25 Hoger-Lager, spelprogramma
21.05 Panorama
21.55 De kracht van een vrouw (A
Woman of Substance), zesdelige
Engelse serie. Dank zij haar enor
me inzet kan Emma haar situatie
verbeteren. Ze is radeloos na het
overlijden van haar moeder, maar
vindt opnieuw het geluk bij Edwin.
Dan ontdekt ze dat ze zwanger is....
22.45 Journaal en Coda: Allegro uit
Sextet opus 71, van Beethoven. Uit
gevoerd door Ensemble Concertino
Classicum
VRIJDAG
14.00 Schooltelevisie
16.00 Einde
17.25 Schooltelevisie
17.55 Journaal
VRIJDAG
11.30 Teletekst magazine
12.00 Fête de la Communauté Fran-
gaise de Belgique, gevarieerd pro
gramma rondom het feest van de
Franse gemeenschap in België
13.00 Einde
14.00 Fête de la Communauté Fran- VRIJDAG
gaise de Belgique, vervolg
invloed van tonen op
formatief programma uit de serie
Kontakte, magazine voor levens
vragen
21.45 Heute-journal
22.05 Terror: Der geheime Krieg des
internationalen Terrorismus, docu
mentaire in twee delen gemaakt in
internationale samenwerking. Af-
1.2: Politiek en terreur. Aansl.: Dis
cussie met deskundigen op het ge
bied van het internationale terroris
me. Aansl.: Heute
België 2
19.00 Encyclopedie. Afl.: Water
19.40 Mededelingen en programma-
overzicht
19.45 Journaal
20.10 Politieke tribune: Vlaams Blok
20.15 Videomatch. Videospelletje
20.55 Herfstsonate (Höstsonat),
Zweedse speelfilm. Eva kan de
dood van haar zoontje niet verwer
ken. Z(j nodigt haar moeder Char
lotte, een beroemde concertpianis
te, uit bij haar te logeren. Die nacht
hebben de vrouwen een emotioneel
geladen gesprek
18.00 Hier und Heute
18.15 Einfach Lamprecht, tv-serie.
Afl.: Wie Ilerr Lamprecht sich
selbst überbietet
19.00 Der Unbekannte
19.58 Heute im Ersten
20.00 Tagesschau
20.15 Der 7. Sinn
20.18 Streitet für die CDU. Heiner
Geisler - der schwarze General
21.00 Kanguru, muziek en amuse
ment met Hape Kerkeling. Met o.a.
De Star Sisters én de George Baker
Selection
21.45 Bitte umblattern, SWF-Amuse-
mentsmagazine
22.30 Tagesthemen
23.00 Heinrich Heine: Die zweite Ver-
treibung aus dem Paradies Cl), tv-
serie van Karl Fruchtmann. Tv-film
over het leven van Heinrich Heine
00.45 Tagesschau
VRIJDAG
08.10 Schooltelevisie
09.20 Einde
10.00 Heute
10.03 Show Co, mit Carlo
11.35 Globus - Die Welt von der wil
leben
12.10 Meine Seele braucht Musik
12.55 Persoverzicht
13.00 Tagesschau
13.15 Teletekst-overzicht
15.40 Teletekst-overzicht
15.00 Lord Peter Wimsey: Das Glück
der Familie Rougon (1), tv-serie in
vyf delen naar de roman van Emile
Zola
16.00 Tagesschau
16.10 Der Waldhüter, Russische
speelfilm uit 1977 naar de verhalen
van Iwan Toergenjev
17.25 Zirkusgeschichten: Chicky und
Bruno
17.50 Tagesschau
10.00 Zie Duitsland 1
13.15 Teletekst-overzicht
13.30 Einde
14.25 Programma-overzicht
14.30 Menschen und Machte um Wal-
lenstein, de fases binnen de Dertig-
jarige-oorlog. Een inleiding door
Rolf Ballmann (herh.)
15.00 Wallenstein, tv-serie naar de
biografie van Golo Mann. Afl.l: Ein
Kaisertreuer. Aansl.: Nieuwsover
zicht
16.30 Freizeit. Vandaag: Berg wande
len in de Dolomieten
17.00 Heute. Aansl.: Regionaal over
zicht
17.15 Tele-Illustrierte, gevarieerd ma
gazine
17.45 (ZW) Vater der Klamotte, serie
slapsticks. Vandaag: Der Sitten-
wachter ohne Hose. Aansl.:
Nieuwsoverzicht
18.00 Telekolleg II: Elektrische
Spannung - natuurkunde 17
18.30 Die Sendung mit der Maus, kin
derprogramma
19.00 Aktuelle Stunde, regionaal ma
gazine
19.45 Regionaal programma
20.00 Tagesschau/Weerkaart
20.15 Film am Donner'stag: Die siebte
Kavallerie (7th Cavalry), Ameri
kaanse speelfilm. Kapitein Tom
Benson keert, na een korte vakan
tie, naar zijn eenheid terug. Maar
zijn standplaats Fort Lincoln is bij
na helemaal verlaten. Generaal
Custer is namelijk met een deel van
de 7th Cavalry bij Little Big Hom
door de Indianen vernietigend ver
slagen. Benson wordt er nu van
verdacht gevlucht te zijn en moet
zien te bewijzen dat hij met toe
stemming van de Generaal verlof
heeft gehad
21.30 Zum 100. Geburtstag von Erich
Stroheim, filmreportage t.g.v. de
geboortedag van Erich Stroheim,
100 jaar geleden. Filmtip
21.45 Landesspiegel. Nicht irgend ei-
ne Reise (2), verslag van een geza
menlijke reis naar Turkije van de
Duitse Renée en de Turkse Meh-
met
22.15 Nachtstudio. Spaanse kunst.
Vandaag een portret van beeldend
kunstenaar Eduardo Chillida
ADVERTENTIE
18.15 Lollipop, kinderprogramma
18.45 Clip Club, videoclips
19.00 Ce soir, regionaal magazine
19.30 Journaal
20.00 Tribune électorale
20.10 The French Connection II,
Amerikaanse speelfilm uit 1975 van
John Frankenheimer. Doyle, ver
antwoordelijk voor het oprollen
van de grootste orgahisaties van
drughandelaren, komt aan in Mar-
18.20 Die Nervensage, tv-serie. Afl.:
Der Nebenbuhler. Met in de hoofd
rollen: Dieter Hallervorden, Ro-
traud Schindler, Nathalie Haller
vorden
18.56 Programma-overzicht
19.00 Heute
19.30 Aus Düsseldorf: Show Co.
mit Carlo - Made in Germany.
M.m.v. Carlo v. Tiedemann, Roland
Kaiser, Howard Carpendale, e.a.
Choreografie: Douglas Squires
21.00 Meine Seele braucht Musik. De
Henk van Gelder interviewt haar aan de vooravond van
een krachttoer: in serie 'Zeg 'ns AAA' én op het toneel
in 'Het hemelbed' ('Zeg 'ns AAA' voortaan op VARA's
vaste woensdag, Nederland 1).
SPECIAL: 8 PAGINA'S
KINDERBOEKENWEEK
Met interview door bekroonde kinderboekenschrijfster
Els Pelgrom met winnares van VARA's 'Schrijf je
knetter'-wedstrijd, kinderen ondervragen Midas
Dekkers, Burny Bos over kinderboeken. En kinder
boeken-prijsvraag met vele prijzen.
Ook: Afscheid van Trees te Nuyl.
Als altijd: uitvoerige, overzichtelijke programma
informatie, met popinfo, poster (Chrissy Hynde),
jeugdrubriek Eigenwijs, totaal 76 pagina's.
LOS IN DE WINKEL: F 1,50
Of bel voor een abonnement
035-711911
De eerste 15 nummers voor f 10,-
23.00 Nachtstudio Spatausgabe:
André Bazin (K en ZWX portret van
deze criticus, journalist, organist,
theoreticus (1918-1958)
00.15 Laatste nieuws
08.00 Tele-Gymnastik (16)
08.10 Schooltelevisie
12.00 Einde
17.00 Schooltelevisie
18.05 Blue Peter, kinderprogramma
18.35 Rolf Harris's cartoon time, te
kenfilms
19.00 Journaal en weerbericht
19.35 Look East, regionaal magazine
20.00 Top of the pops, popprogram-
20.30 EastEnders, tv-serie
21.00 Tomorrow's world
21.30 The Lenny Henry Show, amu
sementsprogramma
22.00 Journaal en weerbericht
22.25 Just good friends, tv-serie
22.55 Rough justice
23.35 Glitter, Amerikaanse tv-serie
Dorian Harewood e.a
00.25 Darts kampioenschappen van
uit Redcar. The Unipart British
professional championships, sa
menvatting
01.05 Weerbericht
VRIJDAG
07.00 Teletekst
07.50 Breakfast Time
10.20 Teletekst
11.30 Play School, kinderprogramma
11.50 Golf: World matchplay cham
pionship, Wentworth
13.30 Journaal, nieuwsoverzicht voor
doven en slechthorenden, regio
naal nieuws en weerbericht
14.00 Pebble Mill at one
14.45 The Flumps, kinderserie
15.00 Paardéraces vanuit Ascot (ra
ces om 15.15, 15.45 en 16.20)
16.53 Teletekst
16.52 Regionaal nieuws
16.55 Little misses the mister men,
tv-serie
17.10 Yogi Bear, kinderprogramma
17.15 Beat the teacher, kinderpro
gramma
17.30 Friday film special: Breakout,
kinderprogramma
18.25 Nieuwsoverzicht met ondertite
ling en weerbericht -
18.30 Darts kampioenschappen van
uit Redcar
19.00 Star Trek, science-fiction serie
19.50 The adventure game, spelpro
gramma-
20.30 Tekenfilm
20.35 Taste of health, informatieve
20.55 Onbekend
21.00 Bookmark
22.00 The new statesman, tv-serie
22.30 English towns. Afl.: Sandwich
23.00 Tender is the night
00.00 Newsnight, actualiteiten
00.50 Golf: World matchplay cham
pionship, Wentworth - hoogtepun
ten
VRIJDAG
07.55 Open University
08.20 Einde
10.00 Teletekst
10.35 Schooltelevisie
13.05 Informatieve serie
14.10 Schooltelevisie
16.00 Golf: World matchplay cham
pionship, Wentworth en paarde-
sport vanuit Ascot
18.30 The Brady Bunch. Serie
19.00 The flying Nun. Serie
19.30 Nanny the professor. Serie
20.00 Charlie's Angels. Serie
20.55 A Country practice. Drama se-
21.50 The Untouchables. Serie
22.45 All star wrestling
23.35 McDonald's international ju
nior tennis challenge
00.35 Sky Trax. Popmuziek
01.00 Einde
VRIJDAG
08.45 Dennis the Menace. Dennis and
the Bike
09.15 Sky Trax. Popmuziek
14.10 A gift to last
15.10 Family. Mirror, mirror in the
wall
16.00 Sky Trax. Popmuziek
Anglia TV
18.15 Blockbusters
18.45 News at 5.45
19.00 About Anglia
19.35 Crossroads
20.00 Anything goes
20.30 Give us a clue
21.00 Up the elephant and round the
castle
21.30 Micky Spillane's Mike Hammer
22.30 TV Eye
23.00 News at ten
23.30 Look what we've found
24.00 Short story theatre
00.30 Ice skate
01.30 Thursday Topic, followed by
closedown
VRIJDAG
10.30 Schooltelevisie. Start the day
10.47 How we used to live
11.09 Junior maths
11.26 School's out
11.48 The English programme
12.15 Stop, Look, Listen B
12.27 My world
12.44 Going places
13.00 Hëggerty Haggerty. (herh.)
13.10 Rainbow
13.30 Six centuries of verse
14.00 News at One
14.20 Anglia News and Weather
14.30 Royal four in hand, (herh.)
15.30 Snooker
16.25 Anglia News, regionaal nieuws
16.30 Sons and Daughters, tv-serie
17.00 Rainbow
17.15 Doris
17.25 Starstrider
17.50 Illusions
18.00 Musicbox
19.00 L'école des fans, kinderpro
gramma
19.40 La bande B.D. tekenfilms
19.55 Aujourd'hüi en France, nieuws
van het Franse platteland
20.05 Le serin du major, tv-film van
Alain Boudet die speelt aan de voor
avond van de Franse revolutie
21.30 La vérité est au fond de la mar-
mite, culinair programma
VRIJDAG
8.00 - 18.00 Musicbox
DONDERDAG
Hilversum 1
Na 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. 18.20
Nieuws over kerk en samenleving.)
19.02 KRO's Country Time. 19.55
Ter Overweging. 20.03 Tombola.
22.02 Goal op donderdag. NOS:
23.07 Met het oog op morgen. EO:
00.02 EO's country uur. 01.02 Zin
gen in de nacht. 02.02 Muziek mo
tief. 03.02 Snarenspel. 05.02 Day
break
Hilversum 2
Na 18 uur
19.00 Veronica Sport. NOS: 20.00
Nws. 20.03 Op de rand van het recht.
NCRV: 20.45 De wereld zingt Gods
lof. 21.45 In beweging. 22.15 Noctur
ne. 22.30 Nws. 22.35 Hier en Nu.
22.45 Leerspiegel. 23.00 Waken en
dromen. (23.00 NCR V-Leerhuis.
23.15 Lied v.d. week. 23.30 Rondom
het Woord.)
Hilversum 3
Na 18 uur
NOS: Ieder heel uur nieuws. 18.04
De Avondspits. TROS: 19.02 21 jaar
TROS Pop. 20.02 Ferry Maat's Soul
Show. 22.02 De L P.- en C.D. Show
Hilversum 4
Na 18 uur
VPRO: 18.00 Nws. 18.02 De Tafel
van IV. 19.30 De laatste beweging,
met om 19.30 De Selftapers. 20.30
Jazz live. NOS: 22.00 Muziek uit
Middeleeuwen en Renaissance.
22.30 Akkoord. Vandaag: Singer
Amateur Concours voor kamermu
ziek (3). 23.00 Musica Nova
Hilversum 5
VARA: 18.30 Luchtruim. NOS:
19.00 Nieuws voor buitenlanders.
(19.00 Turks. 19.10 Berbers. 19.20
Hilversum 1
r 18 i
machten: I de V.S. Afl.l. (herh.)
20.10 EIBO Engels in het Basison
derwijs. introductieprogramma.
20.40 Kind en de Basisschool II, in
troductieprogramma
Omroep Rijnland
17.30-18.30 Onderwijs en Weten
schappen
18.30-19.30 Gevarieerd uur met:
Culinaire Rubriek; Vrije Tijds
Program; Klapstukje: ironische
regiovisie; Regionaal muziekpro
gramma
NOS: Ieder heel uur nws. KRO:
07.03 Het levende woord. 07.11
KRO's Ontbijtshow. 08.53 Pastores
in de Regio. 09.03 Adres onbekend.
10.03 In antwoord op uw schrijven.
11.53 Pastores in de Regio. 12.03
Van Twaalf tot Twee. 14.03 Ratel.
TROS: 15.03 Raad een liéd....otniet.
15.30 Café de praatstoel. 16.03 Pie
kuur. 17.55 Mededeling (NOS)
tenland bericht). 10.00 Euroburo.
10.30 Nws. 10.33 Afdeling Binnen
land. 10.45 De afloop. 11.00 De bo-
venkamer. 11.30 nws. 11.33 De kof
fer. 12.00 Ondervragingeh. 12.26 Me
dedelingen voor land- en tuinbouw
(NOS). 12.30 Nws. 12.36 Afdeling
Binnenland. (13.00, 13.30 en 14.30
Nws. 13.10 en 13.33 NL-Buitenland-
bericht. 14.33 Muziek uit het Ge
bouw). NOS: 15.30 Nws. 15.33 Een
leven lang. Vandaag: An Rutgers
van der Loeff-Basenau. IKON: 16.00
Kleur. 16.30 Nws. VPRO: 16.33 Wel
ingelichte kringen. VARA: 17.30
Nws. 17.36 Dingen van de dag
Hilversum 4
r 18 i
VOO: 07.02 Ochtendstemming.
(07.42 De componist van de maand:
Rossini. 08.00 Nws.) 09.00 Veroni
ca's Meesterwerken op compact
disc. 10.30 Muziek voor miljoenen.
EO: 12.00 Lunchconcert. 13.00 Nws.
13.02 Songs of praise. 13.30 Metro-
nomium. Werken van Dvorak. 15.00
Klein bestek. 16.00 De psalmen.
17.00 Crème du baroque
Hilversum 5
r 18 i
Hilversum 2 v
r 18 i
Hilversum 3
r 18 i
VPRO: 07.06 Het Gebouw. 07.06 Af
deling Binnenland. 07.23 Dorres-
tijns' Pers Agentschap (DPA).
(07.30, 08.00, 08.30, 09.30 Nws. 07.35,
08.40 en 09.33 Afdeling binnenland.
08.33 en 09.24 Dorrestijns' Pers
agentschap (DPA). 08.11 NL-Bui-
NOS: Ieder heel uur nieuws. EO:
07.03 Ronduit op 3. 08.03 Tydsein.
09.03 De Muzikale Fruitmand. NOS:
10.04 Jaargenoten. 12.04 Radio
Thuisland. VOO: 13.03 Tipparade.
15.03 De Top 40
NOS: 09.03 NOS-Sportief. 09.25 Wa-
terstanden. TELEAC: 09.30 Planten
verzorgen met o.a. De Moestuin.
Les 4: Bodem en bemesting. RVU:
10.00 In de overgang. 10.20 Straf in
Nederland (4). AVRO/VARA: 10.40
Schoolradio. 11.00 Einde. VPRO:
17.30 Ahum Yum Yum.
Wat wist ik van Cyprus? Niet meer
dan een schijntje: eiland, Nicosia,
half Grieks half Turks, aartsbis
schop Makarios, de EOKA van Gri- J
vas, Turkse invasie, eiland ver
deeld... Inmiddels heb ik in Athene
in het kader van 'Athene - Culture
le Hoofdstad van Europa 1985' een
tentoonstelling gezien die mijn in-
teresse sterk heeft aangewakkerd.
We werden rondgeleid door de or
ganisatrice, Maria Anagnostopou-
lou, een lieve vrouw van 61 jaar,
wier emoties tijdens de rondgang
over de tentoonstelling steeds be
grijpelijker werden.
Maar laat ik eerst, zeer in het
kort, even vertellen hoe het ook al
weer zit met Cyprus. Het is een ei
land zo groot als de provincies Gro
ningen, Friesland en Drente samen
en het ligt op 60 kilometer van Tur
kije in de Middellandse Zee. Het
aantal inwoners is ongeveer
640.000, minder dan Amsterdam,
meer dan Friesland. In 1974 be
stond 77 procent van de bevolking
uit Grieken en 18 procent uit Tur
ken. De overige 5 procent bestaat
voornamelijk uit Armeniërs en Ma
ronieten.
In 1960 werd Cyprus een onaf
hankelijke republiek met aan het
hoofd een Grieks-Cypriotische pre
sident Makariosen een Turks-Cy
priotische vice-president (Kucuk).
In 1963 namen de schermutselingen
tussen Grieken en Turken het ka
rakter van een burgeroorlog aan,
waarop een vredesmacht van de
Verenigde Naties haar intrede
deed. In 1970 keerde kolonel Gri-
vas, voorstander van aansluiting
bij het Griekse moederland, naar
Cyprus terug. Hij had na de Twee-,
de Wereldoorlog een verbitterde on
dergrondse strijd tegen de Engel
sen gevoerd, die uiteindelijk tot de
onafhankelijkheid van Cyprus
voerde. Een staatsgreep op 15 juli
1974 van Griekse anti-Makarios-of-
ficieren leidde tot het vertrek van
Makarios, en, vijf dagen later, tot'
een landing van het Turkse leger,'
gevolgd door een tweede militaire
actie waarbij de Turken 37 procent
van het eiland veroverden. Een
jaar later riep de Turks-Cyprioti
sche leider Denktasj een Turks-Cy
priotische federale staat uit.
Geen wonder dat de Grieks-Cy
prioten uit het noordelijke gedeelte
van Cyprus zich bezet voelen, en
dat al elf jaar lang. Daar komt bij,
dat de Turken bezig zijn er een per
manente situatie van te maken.
Naar schatting 50.000 Turken zijn
al uit Turkije ingevoerd om de
Turks-Cypriotische bevolking té.
versterken. Bovendien zijn eeuwe
noude Griekse namen van steden
en dorpen omgedoopt in Turkse na
men, en zijn Grieks-Orthodoxe ker
ken als moskee in gebruik geno
men. En als het daar nu nog maar
bij gebleven was...
De tentoonstelling 'Cyprus - 9000
jaar beschavingswerk geplunderd'
toont met behulp van foto's, docu
mentatie en antieke voorwerpen
onomstotelijk aan, dat de. Turkse
bezetters (en de Turks-Cypriotische
bevolking) op een waarlijk gruwe
lijke wijze bezig zijn alle sporen
van een 9000 jaar oude beschaving
te vernietigen, te roven of te ont
mantelen. Touch&nt was vooral een
glazen plaat, waarop een vijftigtal
kleine mozaïeksteentjes was vast
geplakt. Het ministerie van oud
heidkunde van Cyprus had een
buitenlander naar de kerk van de
Heilige Maria van Kanakaria in
Lythrangomi gestuurd om te kij
ken wat er waar was van de be
richten dat het beroemde mozaiek
uit de 6e eeuw in de abside de half
ronde uitbouw dat het koor afsluit)
vernield was. Waarom een buiten
lander?
Omdat Grieken en Grieks-Cy
prioten daar de kans niet voor krij
gen van de Turks-Cypriotische au
toriteiten, evenmin trouwens als de
UNESCO. De Grieks-Cypriotische
regering heeft de Unesco al meer
malen verzocht om waarnemers
het door de Turken bezette ge
bied te sturen om de situatie rond
de eeuwen en eeuwen oude kerken,
begraafplaatsen, musea en opgra
vingen in ogenschouw te nemen,
maar de Unesco schijnt dat alleen
te kunnen doen met toestemming
van beide partijen, en die geeft de
Turks-Cypriotische regering niet.
Een onbevredigende situatie, om
het zacht te zeggen.
De politie heeft aanwijzingen
dat in een gekraakt pand van his
torische waarde door de krakers
grote vernielingen zijn aange
bracht, en dat een deel van de buit
van tientallen rooftochten in dat
gekraakte pand is opgeslagen,
maar ze kan geen huiszoeking doen
zonder bevel, en dat huiszoekings
bevel kan alleen gegeven worden
als zowel de officier van justie als
de kraker van het pand daar toe
stemming voor geeft. De kraker
zegt natuurlijk nee.
Maar goed, zo af en toe glipt een
buitenlander door de mazen van
het net, en deze buitenlander con
stateerde dat het 1300 jaar oude
mozaïek van de Heilige Maria met
Christus op haar schoot, geflan
keerd door twee engelen en de
apostelen in medaillons, geheel ver
nield was. Verdwenen. De abside
was leeg, de mozaïeken waren er
uit gehakt. Op de grond zag hij nog
wat gekleurde steentjes liggen, het
'afval' van de geroofde mozaïeken.
Hij verzamelde ze, het waren er
een stuk of vijftig, en hij bracht ze
mee terug naar het ministerie van
oudheidkunde: de droeve resten
van een 1300 jaar oude kunstschat.
Ik heb ze gezien, gerangschikt op
een glazen plaatje, naast de foto's
van wat eens die mozaïeken waren.
Geen wonder dat Maria Anagnos-
topoulou ons ietwat geemotioneerd
rondleidde...
