Golfoorlog na vijf jaar nog altijd uitzichtloos Griekse geheime dienst bevestigt zijn reputatie 'Een arrangeur begint niets in zijn eentje Samenwerkingsorgaan Bollenstreek benoemt Sociaal rechercheur 1NDERDAG 26 SEPTEMBER 1985 STAD PAGINA 25 [Toen de Iraakse president Saddam Hoessein op 22 september 1980 zijn [troepen het bevel gaf het buurland Iran binnen te vallen, werd de we- ■Jreld^pijnlijk verrast. Ondanks jmaahden van grensincindenten kussen de twee Golfstaten, had nie- knand een algehele oorlog ver- Kvacht. Plotseling zagen het Westen jen ook de Aziatische landen hun [olietoevoer bedreigd. Al snel bleek echter dat dat wel '[meeviel. Terwijl de twee landen el- jkaar op bloedige wijze in de haren [vlogen, werd de olietoevoer niet [verstoord. De belangstelling van de buitenwereld vervaagde, mede als gevolg van het feit dat beide 'landen berichtgeving over de oor log bemoeilijkten. Ondanks tientallen bemidde lingspogingen duurde de oorlog [voort, hetgeen voornamelijk te wy- 'ten is aan de wederzijdse misreke ningen, ongerijmdheden en weige ringen aan de eisen van de ander [tegemoet te komen. President Saddam Hoessein stuurde zijn leger de Iraanse grens [over in de illusie dat hij in staat •j was een spectaculaire winst te boe- -iken op het buurland, waar in de maanden na de islamitische revo lutie van begin 1979 chaos en onze- kerheid overheersten. Hij geloofde ^dat ayatollah Chomeini wankelde en dat een Iraakse invasie de oude religieuze leider ten val zou bren gen, terwijl de belangrijke rivier Sjatt el Arab dan in Iraakse handen zou zijn gevallen. Zoals de Iraniërs in de maanden na de - ook in Iran onverwachte - inval bewezen, was de Iraakse leider niet goed inge- j licht. Hoessein baseerde zijn besluit [mede op het idee dat de Iraanse- Arabische minderheid hun Arabi sche broeders uit Irak met open ar men zou verwelkomen. Daar is (nimmer sprake van geweest. Net zo min als van de Iraanse overtui- i\ ging dat hun Iraakse geloofsgeno- ten - de sji'itische moslims die ook in Irak de meerderheid vormen - in opstand zouden komen tegen hun regering. In beide landen bleek nationaal gevoel belangrij- 1 ker dan etnische of religieuze ach tergrond. Terwijl er gedurende de afgelo pen vijf jaar steeds sprake is ge weest van een onzeker machtse venwicht op het slagveld - nu had (de een en dan weer de ander een zeker overwicht - is er een aantal constante elementen geweest, die van centraal belang in de oorlog i gebleken zijn. Boeten Ten eerste ayatollah Chomeini zelf. Hij heeft nooit afgezien van wat omschreven kan worden als een volledige toewijding tot de Iraanse eis die hij zelf formuleerde: de omverwerping van Saddam Hoessein en de vernietiging van het goddeloze regerende Baath-re- gime in Irak. De vijand die de oor log begonnen was, moest in zijn ogen gestraft worden, boeten voor de 'misdaden'. Het moet dan ook niet door waarnemers, diplomaten of politici waar dan ook ter wereld verwacht worden dat Iran van haar hardnekkige eisen zal afzien ter wijl de nu 85-jarige ayatollah het heft nog in handen heeft. Wat eveneens een constant ele ment heeft gevormd, is de steun die de internationale gemeenschap (uitgezonderd Syrië en Libië) Irak heeft gegeven. Het is van kritiek belang geweest, want zonder die steun had Irak nimmer de oorlog kunnen volhouden. Al veroverde Irak in de eerste weken van de oorlog enkele dui zenden vierkante kilometers van Iran, met name in het zuiden, al snel werd duidelijk dat van de droom van Saddam Hoessein wei nig terecht zou komen. Hoewel de islamitische revolutie het Iraanse leger danig verzwakt had, beschik te het revolutionaire regime nog al tijd over een luchtmacht van de modernste Amerikaanse straalja gers, waartegen de Irakezen aan vankelijk niet opgewassen waren. Maar belangrijker nog was dat vrijwel alle Iraniërs bezeten bleken van een diep gevoel van nationalis me - honderdduizenden vrijwilli gers meldden zich aan, een over wicht aan mankracht die Iran met name in de eerste twee jaar van de oorlog in een positie heeft gesteld tot een langdurig tegenoffensief over te gaan. Terwijl Chomeini en de andere religieuze leiders hun greep op de macht door de oorlog konden ver stevigen, keerde de tij op het slag veld. In 1982 werd wellicht het hoogtepunt van het Iraanse over wicht bereikt, met de herovering van de zuidelijke havenstad Chor- ramsjahr. Juist op dat moment drong het ook tot de leiders in Bag dad door dat de Iraakse schatkist vrijwel leeg was. Van doorslaggevend belang op dat moment en sindsdien is de bui tenlandse steun voor Irak en het internationale isolement van Iran gebleken. Bagdad was in staat niet alleen de meerderheid van de Ara bische landen, maar ook de Sow- jet-Unie, Frankrijk en in mindere mate de Verenigde Staten (met wie de diplomatieke betrekkingen werden hervat) ervan te overtuigen hen zowel met wapens als finan cieel te steunen. Embargo Alleen al in 1983 kreeg Irak wa pens toegestuurd ter waarde van ruim 10 mi bard gulden. En dit juist Moslim-strijders in Teheran paraderen in lijkgewaden voor president Khamenei als een teken van hun bereidheid tot zelfopoffering, (foto irnaj door Aernout van Lynden op een moment dat de islamitische republiek de gevolgen van isolatie en de wapenembargo's begon te voelen. Terwijl Irak de modernste Sowjet- en Franse straaljagers kreeg toegestuurd, zat Iran met een groeiend tekort aan reserve onderdelen voor de Britse en Ame rikaanse tanks en gevechtsvlieg tuigen. Het nieuwe Iraakse overwicht aan wapentuig, met name van ge vechtsvliegtuigen, heeft het in de afgelopen jaren in de gelegenheid gesteld nieuwe initiatieven te on dernemen om Iran tot de onder handelingstafel te dwingen. Via de zgn. tankoorlog in de Golf vorig jaar, de luchtaanvallen op de Iraan se steden in maart en april van dit jaar en de aanval de afgelopen we ken op het eiland Kharg, waar de Iraanse olie verscheept wordt, heeft het regime in Irak getracht de Iraanse economie te ondermijnen en zo het Iraanse oorlogsapparaat. Ondanks deze tegenslagen, die inderdaad de Iraanse olie-inkom sten danig verlaagd hebben, zijn de machthebbers in de islamitische republiek vastberaden de oorlog voort te zetten. In plaats van vrede, hebben de leiders in Teheran nieu we oorlogsstrategieën uitgestip peld die moeten leiden tot een doorbraak op het front. Daarbij gaat het nu niet zozeer om de mas sale aanvallen waarbij golven van duizenden vaak veel te jonge en slecht getrainde en bewapende Ira niërs uit de loopgraven het nie- hiandsland te worden ingestuurd, als om snelle kleinschalige aanval len langs het hele 1200 km lange front. Na vijf jaar is het einde van de oorlog tussen Iran en Irak nog steeds niet in zicht. Geen van beide landen is in staat een doorbraak te forceren die tot een overwinning kan leiden. En terwijl Iran vast blijft houden aan eisen die het regi me in Bagdad onmogelijk kan aan vaarden - en er geen interne machtswisseling in een van beide landen plaatsvindt - blijft het voor uitzicht een bloedige en frustreren de patstelling. ATHENE - Niet alleen in Frank rijk, ook in Griekenland is de ge heime dienst in het middelpunt van de kritische aandacht geko men door een vreemde affaire, die de afgelopen dagen de nodige hila riteit heeft gewekt bij de publieke opinie. Zij moet door de rechterlij ke autoriteiten nog tot op de bo- dem worden uitgeplozen. door Frans van Hasselt Eerder deze maand maakte de minister van openbare veiligheid trots en voldaan bekend dat arres taties waren verricht die een zware slag zouden toebrengen aan het ook in Griekenland toenemende terrorisme, dat zich richt tegen bin nen- en buitenlandse figuren die als kopstukken of organen van het imperialisme worden betiteld. Ook ontbreekt het niet aan bomaansla gen, al hebben die tot nu toe niet veel slachtoffers gemaakt. De belangrijkste van drie gear resteerden was de 37-jarige Daniël Kristallis, bij wie explosief mate riaal werd gevonden alsmede de originelen, volgens de politie, van een aantal manifesten, waarmee vroegere aanslagen gepaard waren gegaan, waaronder de moord op de rechtse krante-eigenaar Athanasia- dis, anderhalf jaar geleden. Twee jongere vrienden van Kristallis werden korte tijd later op beschul diging van medeplichtigheid opge- Het aanvankelijke enthousiasme van de minister bekoelde toen Kristallis kwam met de onthulling dat hij werkte voor de KYP, de centrale inlichtingendienst, en voor nog vier andere inlichtingen diensten. Met het explosieve mate riaal (chloor en dergelijke) had hij zijn huis willen schoonmaken, en de gevonden teksten waren hem door een van de voormannen van de KYP, een zekere Alexiadis, ter bestudering en analyse ter hand gesteld. Kristallis vertelde dat hij door de KYP als verklikker in dienst was genomen vanwege zijn goede con necties in de wereld van de anar chisten, maar ook van studenten en journalisten. Het kwam mooi uit dat hij ook een tijdelijk baantje had gekregen bij de Griekse televi sie, op voorspraak van een van de adviseurs van eerste-minister And reas Papandreou. Andreas Papandreou: verantwoordelijk De hoop dat Kristallis het veilig heidsapparaat op het spoor zou brengen van de in Griekenland meest geduchte terreurorganisatie '17 november', die sinds 1975 al een achttal moordaanslagen heeft ge pleegd, verdween al spoedig. Deze organisatie kwam trouwens giste ren met een eigen manifest waarin zij zich nog eens distantieert van de moord op Athanasiadis, die ge pleegd zou zijn door de CIA en waarbij het enige dagen later gepu bliceerde manifest een 'vervalsing' zou zijn geweest. De '17e novem ber' stond, zo schreef het manifest, geheel buiten de entourage van er barmelijke verklikkers als Kristal lis. Allengs groeide Kristallis op grond van eigen verklaringen en reconstructies van voorbije feiten uit tot de hoofdfiguur van een bizar scenario voor een fantastische film: steeds duidelijker reizen de contouren van een man die zichzelf bezig hield met de voorbereiding van min of meer obscure bomaan slagen en vervolgens de KYP daar over tipte, waarna de politie de bommen in sommige gevallen nog op tijd aantrof, in andere gevallen pas na ontploffing merkte dat Kristallis gelijk had gehad. Twee bommen die deze maand volgens Kristallis' voorspelling bij Ameri kaanse doelen explodeerden vond de politie zo verdacht, dat hij ten slotte werd gearresteerd. Tevoren had de informant door gaans vage berichten uit 'zijn krin gen' opgegeven, waarna de KYP nooit verder door vroeg. Hij werd voor elke tip apart betaald... De meest spectaculaire zaak was de bom die vorig jaar onder het spreekgestoelte van de rechtse op positieleider Mitsotakis werd ge vonden, kort voordat deze een openluchtrede zou houden. Ook hier was men getipt door Kristallis. Bij explodering zou de bom flink was slachtoffers hebben gemaakt. Kristallis had ook onder de rechtse regering-Rallis al voor de KYP gewerkt, maar is door de toenmalige minister van defensie Averof op non-actief gesteld. Dit, gevoegd bij het feit dat premier Pa pandreou sinds enige jaren de ver antwoording heeft voor de KYP, maakt het de rechtse oppositie mo gelijk de affaire te exploiteren voor scherpe aanvallen op de regering (waarbij een Russische spionage- affaire die gelijktijdig aan het licht is gekomen ook goede diensten verleent). Op langere termijn moet echter worden opgemerkt dat de KYP, met haar hele tactiek en opzet, een produkt is van de rechtse regerin gen die het in de jaren tussen 1945 en 1981 vrijwel voortdurend voor het zeggen hadden. De latere dicta tor Papadopoulos heeft in de KYP het vak geleerd; van hem was reeds het 'plan-Perikles' dat er in 1961 voor moest zorgen dat de rechtse regering-Karamanlis de parlementsverkiezingen won. De staatsgreep van 1967 is goeddeels binnen de KYP uitgebroed, en het is wel zowat zeker dat de bommen die in de dagen vlak voor de 21e april van dat jaar - voor Athene toen een geheel nieuw fenomeen - afgingen bij het hoofdkwartier van de KYP en de burelen van de ultra rechtse krant 'Vrije Wereld', het werk van de KYP zijn geweest. Met dit zondige verleden in ge dachten roept nu de regeringsge zinde pers, ietwat duizelig door de onthullingen van verklikker Kristallis - die misschien nog lang niet zijn afgesloten - dat er een ge heel nieuwe KYP moet komen, met een nieuwe naam, nieuwe lei ding, nieuw personeel, strikt ge richt op de veiligheid van de staat en zonder politieke preoccupaties. Misschien kunnen Frankrijk en Griekenland bij de opbouw van de ze apparaten met elkaar samen werken. "De meeste mensen weten niet dat vóór de bloembinders met hun werk kunnen beginnen, de hoofdarrangeur en de arran geurs al dagen bezig zijn met de voorbereidingen. De vorm van de bloemstukken moet worden bedacht en uitgetekend. Bij grote bloemententoonstellingen moeten honderden me ters kippegaas en vele dozen oase worden aangevoerd om de skeletten van de stukken te kunnen maken. De binders ko men meestal in een gespreid bedje. Voor arrangeurs betekent een bloemenshow een heleboel organisatie". Cock van Andel (54) uit Hillegom terhaag moest oogsten en bijk- dit jaar precies 35 jaar werk zaam als arrangeur. Hij weet dus waarover hij praat wanneer hij het reilen en zeilen van bloemen- shows en -exposities toelicht. Bloemenshows zijn er in varia ties. De grotere tentoonstellin gen zoals de Floriade en de cor- topje van de 'show-ijsberg'. Er worden veel meer shows gehou den. Volgens Van Andel vervullen bloemenexposities een heel be langrijke functie: "De tentoon stelling is eigenlijk een soort ket ting tussen de handelaar en de consument. Een bezoeker van een tentoonstelling die een mooie Dahlia ziet staan, zal de eerstvolgende keer dat hij bij zijn bloemist komt naar zo'n dahlia vragen. Tentoonstellingen zijn dus een prima vorm van recla me", aldus de Hillegomse hoofd arrangeur. "De bloemenbeurzen zijn ook heel belangrijk. Als een groepje bloemenkwekers en handelaren overweegt zaken met elkaar te doen, wordt er om de partijen over de streep te trekken, vaak gebruik gemaakt van het show element: door van de bloemen die een kweker te bieden heeft een paar mooie stukken te ma ken, wordt de beoordeling voor de handelaar eenvoudiger", voert Van Andel aan. Cock van Andel begon op zijn vijftiende als binder bij een Hil- legoms bedrijf. Het bindersvak was naar zijn zeggen toen bedui dend ingewikkelder dan nu. "Oa se (waar de bloemen worden in gestoken, red.) bestond nog niet. Wij gebruikten als materiaal om de bloemen op te steken samen gebalde ligusterhaag. Dat bete kent dat je, lang voordat je met steken kon beginnen, eerst ligus- nippen". Na bij verschillende bazen de kneepjes van het vak te hebben geleerd, begon Van Andel voor zichzelf. Tot ver over de grenzen heeft de naam Van Andel inmid dels een vertrouwde klank. "Maar let wel", zegt hij, "een hoofdarrangeur kan in zijn een tje niets beginnen. Hij is afhan kelijk van arrangeurs en binders. Alleen door in een teanv samen te werken als 'vrolijke versierders' kan er een goed bloemstuk ont staan." Van Andel voegt hieraan toe dat het voor hem vaststaat dat binders en arrangeurs veel vrij heid moeten krijgen bij de uit eindelijke uitwerking van het bloemstuk. "Je kan je hart en ziel in een bloemstuk leggen, maar dan moet je daarvoor van de op drachtgever natuurlijk wel de ge legenheid krijgen". Goede bloembinders zijn niet al te gemakkelijk te vinden. Van Andel vindt dat er op de tuin- bouwopleiding te weinig aan dacht wordt besteed aan het op doen van praktijkervaring. Om de jonge aankomende binders een kans te geven laat hij hen meewerken bij de voorbereiding van grote tentoonstellingen. "Elke tentoonstelling is weer een uitdaging. Ik werk het liefst aan hele grote bloemstukken waarin duizenden bloemen moe ten worden verwerkt. Dat is technisch heel moeilijk 'in het vat te gieten'. Vandaar dat ik ook een timmermansopleiding heb, anders zou de zaak zo in elkaar zakken". Buitenlandse exposi ties inrichten is extra moeilijk. Van Andel heeft tot in Australië bloemstukken verzorgd. "Het probleem daarbij is dat je de ruimte die moet worden aange kleed kan bekijken. Voordat je materiaal bestelt en koopt. Dat betekent negen van de tien keer Cock van Andel: "Zien doet kopen, dat blijkt elke keer bij bloemententoonstellingen' (foto Holvast) dat je moet improviseren. Als Nederlands arrangeur heb je toch altijd zoiets van 'wij moeten de mooiste stand leveren'. We zijn daardoor vaak nachten achtereen in touw om alles tot in de puntjes verzorgd en toch op tijd klaar te krijgen". Aan bloemtentoonstellingen worden duizenden en vaak tien duizenden guldens gespendeerd. De economische recessie heeft de budgetten waarover de arran geurs de beschikking krijgen wel iets teruggebracht maar ze heb ben, zoals Van Andel zegt, finan cieel zeker niet te klagen. Ook niet over de belangstelling voor hun vak. Telkens weer blij ken bloemen en bloemstukken een enorme aantrekkingskracht op mensen uit te oefenen. "Heel veel oudere mensen lopen echt alle tentoonstellingen af en wor den daardoor steeds kritischer. Dat geeft niets. Het stimuleert ons juist om altijd top-kwaliteit af te leveren. Het enige waar ar rangeurs en binders echt de pest over in kunnen hebben is goed weer tijdens de tentoonstelling. Dan komt er geen hond en is al het werk min of meer voor niets. De uitdrukking: 'Juffer bloot, tentoonstelling dood', is dan maar al te waar". Kweekplan Het is vaak mogelijk binnen een jaar op hetzelfde stuk grond meerdere gewassen te telen. Door een voorcultuur, hoofdcul tuur en nacultuur elkaar te laten opvolgen kan de opbrengst per vierkante meter grond sterk wor den vergroot. Om de verschillen de teelten goed op elkaar te laten aansluiten is het belangrijk in de donkere wintermaanden een teeltplan te ontwikkelen. Klakkeloos gewassen na el kaar op eenzelfde perceel telen is niet aan te raden. Gewassen die pauw verwant zijn, bijvoorbeeld twee verschillende koolsoorten, kunnen beter niet na elkaar wor den geteeld. Ziekten waarvoor beide vatbaar zijn treden dan sneller op terwijl bovendien al gauw een voedingsgebrek bij het tweede gewas optreedt. Immers, twee verwante gewassen ver bruiken dezelfde voedingsstof fen. Bladgroenten bijvoorbeeld, halen erg veel stikstof uit de grond. Als er na een voorteelt van bladgroenten een hoofdcul tuur wordt gekozen die eveneens veel stikstof nodig heeft, zal deze teelt weinig succesvol zijn. Teei na vroege kool dus geen spinazie en na spinazie geen sla. Natuurlijk moeten bij het ma ken van een kweekplan ook de oogst- en zaaitijden met elkaar in overeenstemming zijn. Knolsel derij en schorseneren hebben een erg lange groeitijd. Daardoor is het bijna niet mogelijk hierna nog een gewas te telen. Fruittuin Liefhebbers van vers fruit kun nen dit weekeinde weer terecht in de gemeentelijke boomgaard in Hoofddorp. Vele soorten en rassen zoals James Grieve, Yel low Transparant, Cox's, Confe rence en Beurré Hardy kunnen gratis worden geplukt. De enige voorwaarde die de gemeente stelt is dat de fhritliefhebbers voorzichtig omspringen met de bomen en de planten. Tussen 09.00 en 17.00 uur kun nen de plukkers in de tuin te recht. De fruittuin is te bereiken via het pad achter het raadhuis naar het Hoofddorpse wandel bos. MONICA WESSELING Geen jacht op uitkeringstrekkers KATWIJK/STREEK - Het algemeen bestuur van het Samenwerkings Orgaan Bollenstreek (SOB) is gis teravond tijdens een verga dering in het gemeentehuis van Katwijk akkoord ge gaan met de benoeming van een sociaal-rechercheur. Het gaat voorlopig om een proef die een jaar zal duren. Het is de bedoeling dat de sociaal-rechercheur volgen de maand al met zijn werk zaamheden begint. Als sociaal-rechecheur zal gaan opereren de ambtenaar die thans als deurwaarder in dienst is van het samenwerkingsorgaan. Deze zal maximaal zes uur per week worden belast met het controleren van de rechtmatigheid van uitke ringen. De resterende uren van zijn werkweek blijft hij als regionaal deurwaarder, fungeren. De gemeenten Noordwijkerhout, Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg zullen om uiteenlopende redenen niet van de diensten van de sociaal rechercheur gebruik maken. De gemeenten Hillegom, Lisse, Voor hout, Noordwyk, Warmond en Sas- senheim staan positief tegenover de benoeming van de sociaal-re chercheur. Volgens A.M. Mazee, lid van het dagelijks bestuur van het SOB, be tekent de aanstelling van een so ciaal-rechercheur niet dat er in de streek een jacht op mensen met een uitkering wordt geopend. Wel zal de nieuwe functionaris (ook anonieme) klikbrieven natrekken. "Soms zal er naar aanleiding van zo'n brief onmiddellijk actie wor den ondernomen", aldus het dage lijks bestuur van het SOB. "Als de klikbrief geen aanleiding geeft tot verdere actie, dan wordt deze ver nietigd". Er zal in het dossier van de betrokkene overigens wel aan tekening worden gemaakt van de klikbrief. Bevoegdheid De rechercheur zal als het aan het SOB ligt, een zogenaamde bij zondere opsporingsbevoegheid krijgen. Al is nog niet zeker of de minister van justitie de noodzaak daartoe aanwezig acht, aldus het SOB-bestuur. "Dit omdat de so ciaal-rechercheur in deze streek slechts enkele uren per week werk zaam zal zijn". ringsbevoegdheid krijgt erg klein is. Hij vroeg zich ook af of het ei genlijk wel noodzakelijk is dat die bevoegdheid wordt verleend. Vol gens de burgemeester kan" de re chercheur wanneer hij bepaalde gevallen van fraude constateert, al tijd bij de daartoe bevoegde instan ties aankloppen. Er wordt van uitgegaan dat onge veer vijf procent van de uitkerings gerechtigden misbruik maakt van de sociale voorzieningen. In totaal stonden halverwege dit jaar in de tien gemeenten die bij het SOB zijn aangesloten, 3458 personen ge registreerd die een uitkering krij gen van de sociale dienst. In de zes gemeenten die nu een beroep kunnen doen op de sociaal rechercheur waren dat in juni van dit jaar 2120 personen. Noordwijk spant daarbij de kroon met 816 in geschreven uitkeringsgerechtig den. Voor Hillegom is dat cijfer 520, voor Lisse 329, voor Voorhout 111, voor Warmond 108 en voor Sassenheim 236. Besparing Elk opgehelderd geval, zo blijkt uit de stukken, levert een gemeen te een besparing op van tien pro cent van het uit te keren bedrag. Dit nog afgezien van de moeilijk te schatten besparing als gevolg van de te verwachten preventieve wer king die van de aanstelling van een actieve sociaal-rechercheur uit gaat. Uit een landelijk onderzoek dat enige tijd terug in opdracht van het ministerie van justitie is uitge voerd, blijkt onder meer dat het ge middelde schadebedrag per ver dachte ongeveer 16.500 gulden be draagt. Van het totaal aantal (ver moedelijke) fraudeurs werkte 40 procent met behoud van uitkering bij een werkgever die trouw aan zijn sociale en fiscale verplichtin gen voldeed. Tien procent werkte bij een werkgever, al of niet een koppelbaas, die zich daaraan niet hield.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 25