s
lKm
Q
D
Q
rn
Ontluisterende kijk
Verhoeven op mensheid
Antropoloog
maakt films
'Flesh and
Blood': schop
in je maag
VRIJDAG 13 SEPTEMBER 1985
PAGINA 19
BIOSCOPEN
TELEVISIE
FILMHUIZEN
Ik kan me, op wellicht twintig
jaar geleden The War Lord na, geen
middeleeuws filmverhaal herinne
ren waarin zo rigoreus afstand ge
daan wordt van romantiek. Flesh
and Blood biedt wel incidentele
staaltjes moed, trouw, kameraad
schap en erbarmen, maar het gaat
dan steevast om gedragingen van
karakters die op heel andere mo
menten minstens zo grimmig, vér-t
raderlijk, egoïstish en wreed uit de
hoek komen. Want, redeneren Ver
hoeven en Soeteman, zo en niet an
ders zitten mensen helaas in el
kaar. Eigenlijk is dit immoreel ge
drag in een context, die wij in film
gewend zijn als sprookjesachtig
aan te voelen, zeker zo schokkend
als de onverbloemde uitspattingen
van sex en geweld waarmee Flesh
•and Blöod je om de zoveel minuten
een schop in de maag verkoopt uit
overdreven angst dat het publiek
in slaap zal sukkelen.
Het op eeuwenoude Spaanse lo-
katies in beeld gezette verhaal ver
telt van een groep huurlingen die
na de süccesvolle bestorming van
een ommuurde stad, verraden
wordt door hun legeraanvoerder,
die terugkomt op zijn eerdere be
lofte dat er mocht worden geplun
derd. Rutger Hauer en zijn brood
vechters worden ontwapend door
de geregelde troepen eri botweg af
gedankt. Het groepje-ongeregeld
neemt dan elders in het land bezit
Onverbloemde uitspattingen van sex en geweld in 'Flesh and Blood
van een onderbemande vesting, na
zich eerst gewroken te hebben op
hun vroegere veldheer, wiens aan
staande schoondochter (Jennifer
Jason Leigh) ontvoerd werd met
bruidschat en al.
Burlinson (als Jennifers verloofde)
zóeken stad en land af naar Hauers
bende, die uiteindelijk wordt ge
vonden, maar voorlopig nog niet
kan worden verslagen. De intrige
spitst zich toe op de merkwaardige
driehoeksverhouding die ontstaat
als de ontvoerde Jennifer, ondanks
haar verliefdheid on Burlinson. tot
alles bereid blijkt om ook de gene
genheid van Hauer te winnen en
vast te houden. Er ontwikkelt zich
een interessante krachtmeting tus
sen de twee rivalen, die uitgevoch
ten wordt (tijdens het beleg) met
steeds perfider vormen van bedrog
en valsheid, waarbij Verhoeven de
mening lijkt uit te dragen 'dat de
(OP)NIEUW
The Jigsaw man' - Enge man met
zaag waart rond. Politie jaagt op hem,
Luxor. Leiden.
The Cotton club' - Een gaaf gesti
leerd spektakel, Trianon, Leiden.
'Battle rage' - Vechtfilm. City. Kat-
W*The Beverly Hills Cop' - Eddy Mur
phy onvergetelijk leuk als politie-
Ram bo' - Odeon. 12 jr
'Crimes of passion' - Odeon. 16 jr.
'California girls' - Le Paris (656402),
18 jr.
BLIJVERS
'Mask' - Melodrama over jongetje
met verminking, Lido, Leiden.
'Rambo' - Simpele vechtfilosofie,
Lido, Leiden, Euro. Alphen.
'Police Academy 2' - Vervolg dat
beter niet gemaakt had kunnen wor
den. City. Katwijk, Euro. Alphen.
A view to a kill' - James Bond pret
tig voorspelbaar, Lido. Leiden.
Desperately seeking Susan
Verfrissende 'vrouwenfilm'. Lido.
Leiden.
'The last dragon' - Vechtfilm. Euro,
Alphen.
SEXFILMS
'Hoe ruil ik mijn wipje' - Rex, Lei
den
NACHTFILMS
'Pornostukken om van te smullen'
Rex, Leiden.
'Rambo' - Euro, Alphen.
'Flesh Blood' - Euro. Alphen.
'Sexpret' - Euro. Alphen.
'Wilde sexparties' - Euro. Alphen.
DEN HAAG
'The emerald forest' - Asta (463500),
12 jr.
'Desperately seeking Susan' - Asta.
al.
The purple rose of Cairo' - Asta. al.
Mask' - Babylon (471656), al.
The Breakfast Club' - Babylon, al.
Amadeus' - Babylon, al.
'Flesh Blood' - Cineac (630637),
'16 jr.
'Police Academy II' - Cineac, al.
'Code of silence' - Cineac, 16 jr.
'Amadeus' - Euro (667066), al.
'A view to a kill* - Metropole
(456756), 12 jr»
'Sophie's choice' - Metropole, 16 jr.
'The purple rose of Cairo' - Metro-
pole. al.
'A passage to India' Metropole. al.
'The world according to Garp' - Me
de hoogste klas' - Le Paris,
18 jr.
'Rambo' - Passage (460977), 12 jr.
AMSTERDAM
The emerald forest' - Alfa (278806),
12 jr.
The breakfast club' - Alfa, al
'A passage to India* Alfa. al.
Witness' - Alfa. 12 jr.
The purple rose of Cairo' - Alham-
bra (233192), al.
'Desperately seeking Susan' - AI-
hambra. al.
'Rambo' Bellevue Cinerama
<234H7<; 2662271, 12 |i
'Desperately seeking Susan' - Cine
rama. al.
'Police Academy 2' - Calypso, al.
Mask' - Calypso (266227 234876). al.
'Liefde zonder schaamte' - Centraal
(248933), 18 jr.
Police Academy 2' - Cineac
(243639), al.
'The year of living dangerously' -
Cipecenter (236615), 16 jr.
The killing fields' - Cinecenter, 12
jr-
'Falling in love' - Cinecenter. al.
'Gallipolli' - Cinecenter. 12 jr.
A view to a kill' - Cinema (151243),
12 jr.
'Mask' - Cinema, al.
Flesh Blood' - City (234579), 16
jr-
A.nadeus' - City. al.
'Crazy for you' -City, al.
'Beverly Hills Cop' - City. al.
'The last dragon' - City, al.
'All of me'-City. 16 jr.
'Code of silence' - City, 16 jr.
'Videodrome' - Kriterion, (231708),
16 jr.
'Tess' - Studio K (231708), 16 jr.
'Pussycat Galore' Parisien
(248933). 18 jr.
'Rambo' - Rem brandt plein theater
(223542), 12 jr.
'Once upon a time in the West' -
Rembrandtpleintheater. 12 jr.
'Kaos' - The Movies (245790), 16 jr.
'Ah Ying' - The Movies. 16 jr.
A year of the quiet sun' - The Mo
vies, 16 jr.
'A view to a kill' - Tuschinski
(262633), 12 jr.
'Een liefde in Duitsland' - Tu
schinski, 16 jr.
'Flesh Blood' - Tuschinski. 16 jr
'Crimes of Passion' - Tuschinski, 16
jr.
'Porky's wraak' - Tuschinski. 16 jr.
The cotton club' - Tuschinski. 12 jr.
The purple rose of Cairo' - De Uit
kijk (237460). al.
Een niet al te enerverend film-
weekje op de televisie staat voor
de boeg: op Nederland 2 morgen
avond 'Jericho Mile', een film die
zich afspeelt in een gevangenis.
De levenslang gestrafte Larry
Murphy blijkt een goede hardlo
per te zijn. Al zijn tijd besteedt
hij aan de sport, daarbij gestimu
leerd door de directeur. Peter
Strauss speelt de hoofdrol.(23.10
uur)
Voor een betere film moet wor
den overgeschakeld naar Duits
land 3, waar 'Witness to Murder'
draait. Deze Amerikaanse speel-
filn} uit 1954 toont de lotgevallen
vail een vrouw die 's nachts ge
tuige is van de moord op een an
dere vrouw. (22.15 uur)
Pas donderdagavond is er
weer echt wat te beleven op film
gebied: dan draait 'Cabaret' met
Liza Minelli en Joel Grey, even
eens op Duitsland 3. (20.15 uur)
Het verhaal van het zangeresje
dat in het vooroorlogse Berlijn in
valse glitter verstrikt raakt, is
weliswaar matig, maar de liedjes
.zijn fantastisch. Joel Grey, die
'voor zijn rol als verteller een Os
car kreeg, schittert in het 'mo-
ney-lied'.
Volgende week vrijdag wordt
op Nederland 2 de schade een
beetje ingehaald met twee speel
films: 'The goodbye girl' en 'Un
papilion sur l'épaule'.
'The goodbye girl' is een film
komedie uit 1977 van Herbert
Ross, met o.a. Richard Dreyfuss.
Een aantrekkelijke koorzangeres
PS
Liza Minelli in 'Cabaret'.
woont samen met Tony en haar
dochtertje Lucy in een New
Yorks appartement. Op een dag
neemt Tony de benen naar Italië
om een film te maken. Een nog
onbekende acteur (Dreyfuss)
neemt zijn plaats in. tot veront
waardiging van de zangeres.
(19.25 uur).
In 'Un papilion sur l'épaule'
speelt Claudine Auger de rol van
de echtgenote van Roland Fe-
rieud (Lino ventura) die in Bar
celona bij een moordaanslag
raakt betrokken. Wanneer hü op
onderzoek gaat, wordt zijn
vrouw tijdens zijn afwezigheid
ontvoerd. Allerlei mysterieuze
zaken gaan dan spelen en als Fe-
riaud uiteindelijk weer met zijn
vrouw wordt herenigd wordt
hem vanuit het Franse consulaat
de raad gegeven de hele zaak te
vergeten. 23.35 uur
Nadat tot en met zondagavond
nog 'Mr. Klein' met Alain Delon
in het filmhuis LVC te zien is ge
weest, volgt woensdagavond de
Franse klassieker 'Jules et Jim'
van Francois Truffaut. Jeanne
Moreau is hierin de 'femme fata
le' die niet kan kiezen tussen
twee vrienden.
Donderdag draait hier op
nieuw een franstalige film: 'Un
dimanche a la campagne' van
Bernard Tavernier. Een bejaarde
impressionistische schilder
krijgt op een dag in 1912 behalve
het plichtmatige bezoek van zijn
zoon ook zijn favoriete dochter
op visite. Na haar vertrek wordt
hjj zich pijnlijk beftrust van zijn
eenzaamheid. Voorstellingen:
20.00 en 22.15 uur.
In Het Kijkhuis draait tot en
met zondagavond 'Brazil' van
Terry Gilliam, een film die sterke
overeenkomsten vertoont met
'1984'. Ook hier is sprake van een
totalitaire staat, waarin een alles
beheersende computer een fout
maakt. In deze versie probeert
een krankzinnige geleerde een
volmaakte nieuwe schepping te
maken.
Dinsdagavond wordt 'Straw
Dogs' van Sam Peckinpah nog
eens uit het blik gehaald. Om het
geweld in de Amerikaanse sa
menleving te ontvluchten, ves
tigt een intellectueel zich in een
rustig Brits dorpje. Hij krijgt
echter last met de plaatselijke
'Der Amerikamsche Freund'
van Wim Wenders met Bruno
Ganz en Dennis Hopper besluit
de filmweek in Het Kijkhuis. In
de film, naar een roman van Pa
tricia Higsmith, wordt aan een
man verteld dat hij nog maar
kort te leven heeft. Daarom aan
vaardt de man de opdracht om
een moord te plegen, in de waan
daarmee geld te verdienen voor
zijn toekomstige weduwe en hun
kind.
Voorstellingen om 20.00 ea
22.15 uur; aanvangstijden 'Brazil'
19.30 en 22.15 uur.
vrouw de strijd om overleving veel
instinctmatiger en doortrapter
blijkt te kunnen uitvechten dan
welke flinke kerel ook. Maar als
het drama zijn beslag gekregen
heeft (de pest moet er aan te pas
komen) zijn zelfs de prilste prin
senkinderen hun onschuld defini
tief kwijt.
Zoals gezegd. Verhoeven schuwt
geen grove middelen om zijn ont
luisterende kijk op de mensheid
erin te beuken. Je verveelt je zeker
niet, al had het beslist kalmer ge
mogen allemaal. Maar eigenlijk zit
er maar één scène in Flesh and
Blood die wel héél erg ver gaat. en
die in Nederland gegarandeerd zal
worden aangegrepen om de hele
film te verketteren. Net zoals in
Spetters een jongen door homofie
len verkracht moest worden om er
achter te komen dat hij zelf homo
fiel was. zo moet in Flesh and
Blood Jennifer Jason Leigh eerst
door Rutger Hauer worden aange
rand om het besef deelachtig te
worden dat ze hier te maken heeft
met een vent uit één stuk, om ter
plekke verliefd op te worden.
Feitelijk zit het iets subtieler in
elkaar, want halverwege deze ver
krachting stelt een van de toekij
kers schaterend vast dat Jennifer
de rollen heeft omgedraaid en juist
bezig is om Rutger een loer te
draaien, waarmee dus iets belang
rijks gezegd moet zijn over Jenni
fers plooibare karakter. De onver
kwikkelijke scène laat zich dus wel
degelijk verdedigen, maar het is
desalniettemin een stomme streek
om in een „avonturenfilm" voedsel
te geven aan het kwalijke misver
stand dat verkrachtingen soms
heel spannend en voor slachtoffers
zelfs aangenaam zouden kunnen
verlopen. Zoiets kan links (Ai
rechts uiterst beroerd terecht ko
men bij het grote publiek dat Flesh
and Blood bereiken wil en verder
ook best gegund mag worden.
Paul Verhoeven zou overigens
Paul Verhoeven niet zijn als hij
ook deze film op gezette tijden niet
had geïnjecteerd met wat preten-
tiëus overkomende symbolen. Lo
gisch is het dat hij af en toe gebruik
maakt van de bijgelovigheid die bij
middeleeuwers past. De huurlin
genbende stelt haar optreden af op
wat men als richtlijnen ervaart van
een meegezeuld beeld van Sint
Maarten, de patroonheilige ook
van Hauers personage, dat Martin
heet. Maar het komt nogal zot over
om dan een keer Rutger Hauer te
fotograferen (voor de kijkers dus)
met een aureool in de vorm van
een brandend karrewiel. Dat is
pseudo diepzinnigheid.
Dat kan ook gezegd worden van
het spelletje blufpoker waarmee
Verhoeven in Venetië probeerde
de internatioale pers in te pakken,
maar dat vind ik dan weer wel heel
erg leuk. Zonder met zijn ogen te
knipperen verdedigde hij zijn film,
verwijzend naar Barbara Tuchman
als „een spiegel op afstand" van
onze eigen wereld. Paul wees op de
parallel tussen zijn ontvoerde
maagd en de kidnapping van Patty
Hearst. De leefwijze van Hauers
bende werd vergeleken met com
munistische principes en het be
nnetten van belegerden met door
de pest geïnfecteerd vlees, als een
biologisch oorlogswapen.
Of men Paul op zijn woord ge
loofde, zou ik niet durven beweren,
maar Flesh and Blood kan veel ver
weten worden, maar niet dat hij
net zo saai zou zijn als het gros van
de festivalfilms die in Venetië se
rieus donzen naar edelmetaal.
PIETER VAN LIEROP
UTRECHT (GPD) - Er is weer een
nieuwe filmmaker aan het front: de'
Utrechter Kees Jan Bender. Nadat
„hij vorig jaar een-bescheiden bij
drage aan de Nederlandse Filmda
gen heeft geleverd in de vorm van
het korte animatiefilmpje 'Sym
phonic Claxafonique' komt hij dit
jaar met z'n eerste (weliswaar kor
te) speelfilm 'Sophie'.
Sophie toont op een gestileerde
manier een dag uit het leven van
een zeventienjarig meisje. Een alle
daagse dag met dit verschil dat
Sophie van 's ochtends vroeg tot 's
avonds laat haar walkman .op
heeft. Actueler kan het niet.
Bender, die culturele antropolo
gie heeft gestudeerd, liep al lang
met plannen rond om een film te
maken. Tijdens zijn stqge in Mexi
co besloot hij om zijn werk te com
bineren met de media. Film was de
vorm die hem het meeste aan
sprak. Allerlei cursussen werden
gevolgd maar daarmee kon de ge
wenste perfectie niet worden be
reikt: „Ik wilde zo ^eker zijn van
mezelf dat, als iemand mij een ton
zou geven om een film te maken, ik
dat vertrouwen niet zou hoeven be
schamen".
Uiteindelijk vond hij in Enge
land de mogelijkheid om een een
jarige filmopleiding aan de univer
siteit te volgen. We hebben het dan
over september '81.
Tijdens de laatste maanden van
dat jaar maakte hij verschillende
korte filmpjes, waaronder een pro-
duktie voor de BBC, „Samen met
negen andere mensen, van de uni
versiteit vormde ik een groep. Met
steeds roulerende taken regisseer
den wé allemaal ons eigen filmpje.
Ik heb toen bymphonie Claxafoni
que gemaakt. Daarbij speelde echt
het idee: vandaag bedenken, mor
gen doen".
öymphonie C. gaat over een ver
strooide man die op een druk
kruispunt in Parijs het verkeer
staat te dirigeren. „Het was voor
mij een soort antropologische oefe
ning: als je een documentaire gaat
maken heb je namelijk niet alles in
de hand, dat was ook de reden dat
ik deze vorm voor Symphonie C.
koos. Een combinatie van dingen
die je in de hand kunt houden en
dingen die je niet in de hand kunt
houden".
„Uiteindelijk heb ik ook nog een
half jaartje free-lance als montage
assistent voor de BBC gewerkt.
Daar heb ik veel geleerd én, heel
belangrijk, een vakbondskaart aan
overgehouden. In Engeland is het
onmogelijk om zonder vakbonds
kaart te filmen".
Het idee voor zijn nieuwste film
Sophie is ontstaan tijdens de laat
ste maanden van zijn verblijf aan
een Engelse universiteit: „Ik had
ruimschoots met het filmen geflirt
en het leek me het juiste moment
om, zoals het oude plan ooit was,
film en studie te combineren. Op
dat moment waren de plannen
voor Sophie al vrij ver uitgewerkt.
ik wist ook al wie de muziek zou
schrijven. Ik leerde op een gegeven
moment het meisje kennen dat de
hoofdrol speelt, zij intrigeerde mij
vanaf het eerste moment. Ze is
jong en leidt, samen met haar moe
der een zelfstandig leven. Heel te
ruggetrokken. De walkman die zij
onafscheidelijk op haar hoofd
heeft is een personificatie van haar
geisoleerde bestaan. Ik heb, zelfs
nu na de film, nog steeds geen
hopgte van haar kunnen krijgen".
„In eerste instantie probeerde
Bender om in Engeland subsidie te
krijgen voor het maken van Sop
hie, maar dat bleek meer proble
men op te leveren dan hij verwacht
had. Vervolgens is hij naar Neder
land teruggegaan waar hij bij het
filmfonds het nodige geld kon krij
gen. De opnamen hebben toch
weer in Engeland plaatsgevonden,
in tegenstelling tot de muziek die
wel in Nederland is gemaakt: „De
keuze viel op Engeland omdat de
sfeer van dat land beter past bij de
ze film. Ik vind Engeland ook veel
meer een filmland dan Nederland.
Bovendien had ik daar inmiddels
contacten en kende ik hier geen
mens. Wel heb ik weer in Neder
land gemonteerd, bij Jos Stelling,
in Utrecht.
De film heeft uiteindelijk onge
veer 78.000 gulden gekost en dat is
veel duurder dan oorspronkelijk
was gepland: Dat komt vooral om
dat ik hem ook graag in Engeland
wil vertonen, dan moet je aan
strenge vakbondseisen voldoen.
Dat betekent dat je een bepaalde
crew moet huren terwijl je in
werkelijkheid met veel minder
toekunt".
EPE - ln Epe vonden de afgelopen dagen de opnamen plaats voor de
nieuwe Nederlandse speelfilm 'Mamma is boos', het vervolg op 'Schatjes'
van regisseur Ruud van Hemert. Ook in deze film speelt Peter Faber
rechts) de rol van John Gisbert. Rijk de Gooyer (staand) is te zien in de rol
van Pete Stuwert. «foto anpi
'Flesh and blood'; regie: Paul Verhoe
ven: met Rutger Hauer, Jennifer Jason
Leigh en Tom Burlinson; Lido, Leiden,
Euro, Alphen16 jr.
Op basis van de trailer voor Flesh
and Blood zou je als argeloze bio-
scoopganger gemakkelijk hebben
kunnen besluiten om Paul Verhoe-
vens eerste „Amerikaanse" film
maar ongezien te laten. Zó bralle
rig en clichématig en druk. Tijdens
het Festival van Venetië viel echter
al vast te stellen dat Flesh and
Blood de verwachtingen ruim
schoots overtreft. Het is niet zozeer
een film om voor over te lopen van
sympathie, maar wel heel stellig
een spektakelstuk van onmisken
bare originaliteit, van technisch
imponerende kwaliteit en een
scherpzinnigheid die niet onder
schat moet worden.
Meest aardige aan Flesh and
Blood is wel dat regisseur Verhoe
ven en scenarist Soeteman abso
luut niet zichzelf verkocht blijken
te hebben aan Hollywood, maar de
Amerikanen juist een film in de
maag hebben gesplitst die direct in
de lijn ligt met hun eerdere werk
stukken. Flesh and Blood is in elk
geval geen middeleeuwse sprook
jesfilm geworden zoals ze momen
teel aan de lopend band worden
gemaakt, met hocus pocus en een
gechargeerd conflict tussen goed
en kwaad. Flesh and Blood is daar
entegen een bar en boos avontuur,
spelend in een rauwe tijd, het be-
- gin van de 16e eeuw, toen er net zo
weinig aanleidingen waren voor
heroïek en idealisme als in ons ei
gen tijdsgewricht. Verhoevens kijk
op de wereld mag misschien nog
nèt niet cynisch genoemd worden,
pessimistisch is hij zeker en be
hoefte om de mensheid te stichten
heeft hij in geen geval.
