'Elysée achter
bom Greenpeace'
Kans op gesprek KS met Palestijnen
Walesa herdenkt staking
Beschuldiging Frans weekblad:
Gandhi sluit vrede
in deelstaat Assam
Japan gelast
onderzoek
alle
o s
Muggenplaag
in Venetië
Japan herdenkt '45
Doden bij
vuurwerk
in Spanje
DONDERDAG 15 AUGUSTUS 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
PARIJS - De aanslag op de Rainbow Warrior van Greenpeace in de haven van Auckland
op 10 juli jl. zou zijn beraamd tijdens een bespreking op het presidentieel paleis. De
aanslag, waarbij een Nederlandse fotograaf het leven verloor, zou zijn beraamd door de
toenmalige stafchef van president Mitterrand, generaal Saulnier en door generaal Lacaze,
de chef-staf van het Franse leger.
NEW DELHI (AP) - De Indiase
premier Gandhi heeft vandaag een
akkoord aangekondigd rond de
vijfjaar oude crisis in de afgelegen
noordoostelijke deelstaat Assam.
In een rede ter gelegenheid van
de Indiase onafhankelijkheidsdag
zei Gandhi dat hij een overeen
komst had getekend met de leiders
van de studentenbeweging in As
sam die de afgelopen jaren fel heb
ben geageerd tegen de aanwezig
heid van immigranten en ethni-
sche en religieuze minderheden in
hun staat.
Gandhi bereikte drie weken ge
leden een regeling met gematigde
leiders van de sikhs in Punjab.
Meer radicale groeperingen vech
ten dit akkoord echter aan als een
te geringe tegemoetkoming aan
hun eisen van politieke en religieu
ze autonomie. Met de regeling in
Assam poogt Gandhi een andere
steeds weer oplaaiende binnen
landse brandhaard te doven.
Gandhi betoogde dat het in de
vroege ochtend getekende ak
koord in Assam 'weer een gebied
van spanning weghaalt uit het poli
tieke lichaam van het land', maar
over de inhoud van de regeling gaf
hij nog geen bijzonderheden. Hij
toonde zich optimistisch dat de ak
koorden in Punjab en Assam ertoe
zullen bijdragen dat de eenheid in
zijn verdeelde land van 750 miljoen
mensen zal worden hersteld.
Enkele maanden geleden, zo zei
de premier, bestond alom de vrees
dat India als nationale staat uiteen
zou vallen. 'Maar vandaag doemt
die kwestie niet meer op. daar we
onze grootste problemen te boven
zijn gekomen.'
De afgelopen dagen had Gandhi
in New Delhi intensief onderhan
deld met de leiders van de twee
grote studentenbewegingen in As
sam, die eind 1979 actie begonnen
te voeren tegen de ruim 1 miljoen
immigranten, overwegend mos
lims uit het naburige Bangladesj.
De autochtone hindoebevolking
van Assam wilde dat er een einde
werd gemaakt aan de ongecontro
leerde stroom vreemdelingen die
zich in hun staat vestigde. De hin
does vreesden cultureel en econo
misch onder de voet te worden ge
lopen door de al dertig jaar voort
durende immigratiegolf.
Begin 1983 bereikten de ethni-
sche tegenstellingen in Assam een
climax omdat premier Indira
Gandhi ook de vreemdelingen het
recht gaf te stemmen bij verkiezin
gen in de staat. Bij het geweld dat
de oorspronkelijke bevolking als
protest tegen dat besluit ontketen
de vielen 3600 doden.
Na de verkiezingen in 1983 werd
in Assam een nieuwe regering
geïnstalleerd waarin de Congres
Partij van Gandhi domineerde.
Een meerderheid van de oorspron
kelijke Assamezen aanvaardt die
regering niet en de studentenbe
weging ondernam protestacties.
In het nu bereikte akkoord zul
len regering en parlement van de
deelstaat worden ontbonden en
nieuwe verkiezingen worden ge
houden, werd uit welingelichte
bronnen vernomen. Verder zou
Gandhi hebben toegezegd dat alle
immigranten die zich sinds 1966 il
legaal in Assam hebben gevestigd
het kiesrecht zal worden ontno
men. Assam is bij landverhuizers
zo in trek omdat het een rijke staat
is met veel olie in de grond en een
grote thee-cultuur. Alle vreemde
lingen die na de onafhankelijk
heidsoorlog van Bangladesj in 1971
naar Assam zijn vertrokken zullen
de staat moeten verlaten, wordt
eveneens in het akkoord bepaald.
Deze onthullingen werden gisteren
gedaan in het weekblad VSD. Van
uit het presidentiële paleis werden
ze tegengesproken en daar verluidt
dat president Mitterrand het week
blad zal vervolgen wegens deze
„fantastische aantijgingen".
door
Rudolph Bakker
Een tweede onthulling in hetzelf
de blad (dat 'ook vorige week al
meer scheen te weten dan zijn con
currenten) betreft de secretaris-ge
neraal van het Elysée, president
Mitterrand's rechterhand Jean-
Louis Bianco. Deze zou een lunch-
I ontmoeting hebben gehad met een
naaste raadgever van Jaques Chi
rac, de gaullistenleider en burge
meester van Parijs.
Complot
Deze Robert Pandraud zou er
door Bianco toe zijn uitgenodigd
ervoor te zorgen dat de deelnemers
aan het complot tegen de Rainbow
Warrior op" Nieuw-Caledonië alle
hulp en steun zouden krijgen.
Bianco vroeg dit aan Pandraud
omdat de gaullisten op Nieuw-Ca-
ledonië politiek de macht in han
den hebben.
Ook op deze onthulling is door
de belanghebbenden fel gerea
geerd. Pandraud liet weten dat hij
op het door VSD aangegeven mo
ment van de lunch in het buiten
land was. Bianco's protest valt on
der dat van de president zelf. Bo
vendien is hij nu „onbereikbaar",
want met een zeilschip op hoge
zeeën zogenaamd onkundig van
hetgeen VSD over hem geschreven
heeft.
In de chaos van geruchten en be
schuldigingen staat voor iedereen
nu wel vast dat het pseudo-echt-
paar Turenge door de Franse ge
heime dienst, de DGSE. er op uit is
gestuurd om de bewegingen van
de Rainbow Warrior in de gaten te
houden.
Het is de media opgevallen dat
het tweetal zich tijdens zijn verho
ren van afgelopen' woensdag de
steun heeft weten te verzekeren
van de duurste en beroemdste ad
vocaat van Nieuw-Zeeland. Dui
zend stukken voor de aanklacht
zijn door de ijverige speurneuzen
van de Nieuwzeelandse politie ver
zameld en honderd getuigen zullen
de komende maanden hun verhaal
tegenover de rechter afsteken.
Deze mededelingen zijn in
Frankrijk met een zekere ironie
ontvangen. Ze wijzen steeds meer
in de richting van de stelling dat de
Britse geheime dienst de Nieuw
zeelandse collega's erbij heeft inge
schakeld de Fransen een hak te
zetten.
Boos
Dit zou zijn gebeurd omdat de
Britten nog steeds boos zijn over
de Franse Exocets, die. aan Argen-
tië geleverd, in de Falklandoorlog
een van hun oorlogsbodems tot
zinken bracht. Ook zijn de Britten
het niet eens met de Franse Zuid-
Afrika-politiek en met de atoom-
proeven in de Pacific.
Twee theorieën worden op het
ogenblik uit de veelvuldigheid aan
geruchten met steeds meer nadruk
gedistilleerd. De eerste is dat er
sprake is van twee los staande ac
ties: die van het „echtpaar" Turen
ge, dat er op uit was gegevens te
verzamelen, en de directe aanval
op de Rainbow Warrior, zoals die
zou zijn uitgevoerd door huurlin
gen, die niet direct door de DSGE
zouden zijn opgetrommeld.
De tweede theorie is dat er spra
ke is van een enkele operatie, waar
bij het "echtpaar" het vooronder
zoek verrichtte en later in contact
trad met de directe uitvoerders van
de aanslag.
Deze uitvoerders kunnen dan zo
wel in directe zin in dienst hebben
gestaan van de DGSE, dan wel ge
ronseld zijn uit kringen van huur
lingen, die meestal ultrarechtse
sympatieën hebben.
Mocht de theorie juist zijn dat de
aanval werd uitgevoerd door ultra
rechtse avonturiers, dan is de kans
groot dat het er in de eerste plaats
om ging het bewind van president
Mitterrand in verlegenheid te bren
gen.
Toch wordt steeds meer geloof
gehecht aan de mogelijkheid dat,
wellicht niet de president persoon
lijk, maar dan toch zijn directe om
geving bij de voorbereiding van de
aanslag betrokken is geweest. De
Britse geheime dienst zou via een
spion bij de DGSE van de plannen
lucht hebben gekregen en de ope
ratie hebben doen mislukken.
Over de ware identiteit van het
„echtpaar" komen steeds meer ge
gevens los. De gesuggereerde na
men van 'Alain Tourand en Fran-
cpise Vernon komen echter op
geen enkele lijst van Franse officie
ren voor (de vrouw zou kapitein
zijn en de man de rang hebben van
commandant). Het dagblad Le
Monde komt met de suggestie dat
de vrouw in feite Francoise Prieur
zou heten.
In Hanoi zijn tijdens een korte plechtigheid de lijken overgedragen van 26 VS-militairen die tijdens de oorlog
in Vietnam zijn gedood. "Ik wil dank uitspreken voor het terugsturen van de lijken", zei overste Paul Mather
namens de Amerikaanse missie tegen de Vietnamese functionarissen die op het vliegveld van Hanoi aanwezig
waren. De Vietnamese minister van buitenlandse zaken Vö Dong Giang herhaalde op een persconferentie de
bereidheid van Vietnam in Hanoi een Amerikaans kantoor te vestigen, dat de opsporing en repatriëring van de
ai ji11iue 'c iur te iu uu.it v itziiiunt ui nunui kku ahici if
not tnnh do.Hs na.iutpr wnrHt Bedode Amerikaanse militairen coördineert.
het net toch steeds nauwer wordt
aangehaald rond iemand als de mi
nister van defensie Hernu, waar
van zelfs wordt beweerd dat hij de
operatie in zijn stunteligheid zelfs
zou hebben toegejuicht, omdat hij
daarmee van de DGSE-chef admi
raal Lacaze zou kunnen afkomen,
die hij zou willen vervangen door
zijn vertrouweling Jean-Francois
Dubos.
TOKIO (AP/AFP) - Het Japanse
ministerie van verkeer heeft een
onderzoek gelast van de staartge-
deelten van alle jumbojets die de
Japanse luchtvaartmaatschappij
JAL in dienst heeft. Volgens een
woordvoerder van het ministerie
zijn er aanwijzingen dat de ramp
met de JAL-Boeing 747, die maan
dag aan 520 mensen het leven kost
te, is veroorzaakt doordat de verti
cale staartvin was afgebroken.
Uit de Sagami baai, 130 km ver
wijderd van de berghelling waar
het toestel neerstortte, zijn drie
wrakstukken van de staart ge-
jiunb
haald. Daaruit kan worden afgeleid
dat het staartstuk al ruim voordat
het toestel de bergwand raakte ver
loren was gegaan.
Uit de aankondiging van het mi
nisterie blijkt niet of de jumbojets
voorlopig aan de grond worden ge
houden tot het onderzoek is uitge
voerd. De JAL heeft 49 jumbojets
in gebruik, een grotere jumbovloot
dan enige andere luchtvaartmaat
schappij.
Inmiddels is ook de achterdeur
van de Boeing-747 gevonden. De
piloot van het toestel dacht dat de
deur defect was, omdat de druk in
de cabine wegviel. Volgens een Ja
pans televisiestation constateer
den deskundigen dat het ophang-
mechanisme van de deur nog in
tact was.
VENETIË (AP) - De stad Vene
tië wordt al enige dagen ge
plaagd door enorme muggen-
wolken. De zwermen zijn zo
dicht, dat de Italiaanse lucht
vaartmaatschappij Alitalia voor
de nachtvluchten is uitgewe
ken naar de luchthaven van
Treviso. Met helicopters wor
den insecticiden verspreid om
de muggen te verdelgen.
Eerder deze maand hadden
de muggen zich in groten geta
le vastgezet op de spoorrails.
De treinen moesten langzamer
rijden om slippen bij het rem
men te voorkomen. Ook de au
tomobilisten ondervonden ern
stige hinder van de dikke mug-
gekoeken die zich op hun voor
ruit vormden.
TOKIO - "Mijn hart doet nog altijd
pijn wanneer ik denk aan de
slachtoffers (van de oorlog) en de
achtergebleven families". De zan
gerige stem van de 84-jarige keizer
Hirohito weerkaatst door de grote
Budokan-hal in Tokio, waar van
ochtend een grote herdenkingsce
remonie werd gehouden ter nage
dachtenis van de ongeveer 1,5 mil
joen Japanse soldaten en 300.000
burgers die tijdens de oorlog om
kwamen.
door
Ruud Kreutzer
Dezelfde keizer riep de Japanse
bevolking precies 40 jaar geleden
via de radio op om de onvermijde-
Buitenland kort
NAVO
Meer dan 100.000 man strijd
krachten uit verschillende NAVO-
landen zullen dit jaar deelnemen
aan de herfstmanoeuvres die van
augustus tot november zullen wor
den gehouden. Verspreid over heel
West-Europa zullen 21 oefeningen
worden gehouden, van veldtrai-
ning in Noorwegen tot zee-ma
noeuvres in de Middellandse Zee.
Frankrijk zal ook aan enkele oefe
ningen meedoen.
Gewetensbezwaarden
De Zwitserse regering heeft op
nieuw voorstellen ingediend om
een eind te maken aan de gevan
genschap voor gewetensbezwaar
den militaire dienst. Volgens het
huidig recht worden dienstweige
raars veroordeeld tot gevangenis
straffen van gemiddeld zes maan
den. Als de regering haar zin krijgt
wordt dit gewijzigd in 18 maanden
'tewerkstelling.' De dienstplicht
duurt in Zwitserland 12 maanden.
Zwitserland heeft altijd veel kri
tiek ondervonden van onder ande
re Amnesty International voor het
harde beleid tegen de dienstweige-
SS-er
Het gerechtshof in Düsseldorf
heeft de 68-jarige Heinz Wiesner
veroordeeld tot vijf jaar "vrijheids
straf'. Als Oberscharfiihrer van de
SS had hij zich in 1943 en 1944
schuldig gemaakt aan oorlogsmis
daden in het concentratiekamp Ri-
ga-Kaiserwald. Vanwege zijn ge
zondheid hoeft Wiesner zijn straf
niet in de cel uit te zitten. Het pro
ces heeft een jaar geduurd.
Indonesië
Amnesty International maakt
zich bezorgd over het lot van de ter
dood veroordeelde Indonesiër Ga-
tot Lestario van wie sinds eind juni
in Nederland noch in Indonesië
een teken van leven is vernomen
terwijl hij een regelmatige brief
schrijver is. Eerder werd verno
men dat het doodvonnis tegen de
eveneens ter dood veroordeelde
Rustomo begin juli is voltrokken.
TEL AVIV - Er is een goede kans
dat de Amerikaanse onderminister
van buitenlandse zaken Richard
Murphy morgen vandaag in de Jor
daanse hoofdstad Amman een ont
moeting zal hebben met prominen
te Palestijnen die in de nabije toe
komst over vrede met Israël gaan
praten.
door
Taco Slagter
Politieke waarnemers in Israël
en Jordanië sluiten niet uit dat de
voorzitter van de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie (PLO) Jpsser
Arafat daaraan zal deelnemen.
Maar dan moet de PL/D-leider wel
onverbloemd duidelijk hebben ge
maakt Israël binnen veilige gren
zen te zullen erkennen.
Murphy is in het Midden-Oosten
om het vastgelopen vredesproces
weer op gang te helpen. Daartoe
zal hij ook Israël, Syrië en Egypte
bezoeken. De motor van het vre
desproces stokte, omdat Israël tot
nog toe weigert leden van de PLO
of zij die er openlijk mee sympati-
seren in een gecombineerde Jor-
daans-Palestijnse delegatie te ac
cepteren.
Koning Hoessein van Jordanië
daarentegen die in februari van dit
jaar met Arafat overeen kwam ge-
zamelijk het vredesproces in te
gaan, meent dat vredesonderhan
delingen zonder deelname van de
PLO onmogelijk zijn.
Officieel heet het dat de Ameri
kaanse gezant de onlangs door
Hoessein verstrekte lijst met na
men voor de gecombineerde dele
gatie nog eens aan een nadere ex
pertise zal onderwerpen. Slechts
twee van de zeven op de lijst voor
komende Palestijnse kandidaten
zijn voor de regering van Israël
aanvaardbaar.
Maar ingewijden menen te weten
dat de kwestie van de kandidaten
niet het voornaamste doel van
Murphy's reis is. Hij heeft „carte
blanche' om Palestijnse kandida
ten te ontmoeten zolang daaruit
niet kan worden afgeleid dat de
Verenigde Staten daarmee de PLO
heeft erkend. Een officiële zegs
man in Jeruzalem zei woensdag
avond dat de Palestijnen die Mur
phy te spreken krijgen noodzaker-
lijkwijs niet tot de uiteindelijk defi
nitief samen te stellen Jordaans-
Palestijnse delegatie behoeven te
behoren.
Volgens politieke waarnemers in
Jeruzalem is die opstelling een we
zenlijke verandering in de Ameri
kaanse politiek ten aanzien van het
vredesproces. Israël was bevreesd
dat Washington de PLO hoe dan
ook aan Israël wilde opdringen
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken George Schultz len in contact te komen als
maakte dinsdag de bezorgde Israë- dreiging van Israëls belangen
lische regering nog eens duidelijk
dat de PLO en daarmee haar leider,
de VN-resoluties 242 en 338 moe
ten erkennen wil de rode loper partij) neemt
men als die tot rechtstreekse on
derhandelingen met Israël leiden.
Hoessein en Arafat houden nog
steeds vast aan een internationale
vredesconferentie.
Ter rechterzijde van het politieke
spectrum in Israël echter is de on
rust met de verklaring van Schultz
nog niet weggenomen. Ruwweg
gezegd komt het erop neer dat vi
ce-premier en minister van buiten
landse zaken Sjamir (Likoed) de
Amerikanen voor geen cent ver
trouwt.
het
schending van de afspraken
met de Amerikaanse regering. Pre-
Peres van Israël (Arbeiders-
Bovendien onderstreepte hij de en afzwering van het „terrorisme"
eis van Jeruzalem dat gesprekken door deze organisatie een voldoen-
met de Jordaans-Palestijnse dele- de basis om de PLO als gespreks-
gatie alleen serieus worden geno- partner te accepteren.
lijke capitulatie te accepteren, en
aan de wederopbouw te gaan
werken. „Terugkijkend op deze
veertig jaar", zei Hirohito vanoch
tend, „ben ik vervuld van diepe
emoties vanwege de inzet van de
natie".
De plechtige bijeenkomst werd
bijgewoond door premier Yasuhi-
ro Nakasone en de meeste leden
van zijn kabinet, de voorzitters van
de beide huizen van het parlement,
en zevenduizend nabestaanden die
een familielid verloren tijdens de
Tweede Wereldoorlog.
Premier Nakasone bracht later
een omstreden bezoek aan de Ya-
sukuni-schrijn, waar de zielen zijn
bijgezet van de miljoenen Japan
ners die ooit voor het vaderland
hun leven lieten. Nakasone is dit
jaar de eerste naoorlogse rege
ringsleider die zijn opwachting
maakt bij het heiligdom in zijn offi
ciële functie.
Het Yasukuni-heiligdom in het
centrum van Tokio is min of meer
synoniem aan het staats-Sjintois-
me, de variant van het oeroude
Sjinto-geloof, die een belangrijk
element vormde van het Japanse
militarisme en keizerverering tot
1945.
De socialistische JSP, de belang
rijkste oppositiepartij, hield van
daag traditiegetrouw een aparte
herdenkingsbijeenkomst bij de na
tionale begraafplaats voor de oor
logsdoden. Daar werden het offi
ciële bezoek van Nakasone aan de
Yasukuni-schrijn en de plannen
om de grens van een procent van
het BNP voor de defensiebegro
ting te overschrijden bestempeld
als 'stappen die leiden naar een we
dergeboorte van het vooroorlogse
militarisme'.
Kritiek kwam er ook van China
en andere buurlanden, die tijdens
de oorlog door Japan zijn binnen
gevallen. Een woordvoerder van
het Chinese ministerie van buiten
landse zaken zei dat het officiële
bezoek van de premier aan de Ya
sukuni-schrijn "de gevoelens
kwetst van de volkeren van China,
Japan en de rest van de wereld".
LA verbiedt
discriminatie
aids-patiënten
LOS ANGELES (Rtr.) - De ge
meenteraad van Los Angeles heeft
met algemene stemmen een veror
dening goedgekeurd die discrimi
natie van mensen met de immuun-
ziekte aids strafbaar stelt. Bijvoor
beeld werkgevers die deze mensen
ontslaan, weigeren een baan te ge
ven of hen isoleren kunnen veroor
deeld worden tot maximaal 6
maanden gevangenisstraf of 1.000
dollar boete. Ook verhuurders die
aids-patienten een woning weige
ren of de huur opzeggen lopen het
risico in de gevangenis te komen.
SAN SEBASTIAN (AP/UPI) - Bij
een vuurwerkexplosie tijdens een
jaarlijks feest in de Noordspaanse
stad San Sebastian zijn gister
avond een kind en een man om het
leven gekomen en zijn ongeveer 80
andere mensen verwond, van wie
velen ernstig. Bij een vrouw moes
ten beide benen worden geampu
teerd.
De explosie deed zich kort na
23.00 uur plaatselijke tijd voor, aan
het slot van de festiviteiten, die
deel uitmaakten van de 'semana
grande' of de jaarlijkse feestweek.
Volgens burgemeester Labayen
was de explosie kennelijk veroor
zaakt door de weigering van één
van de drie trappen van een (vuur-
werk)raket. Het stuk vuurwerk
vloog de verkeerde kant op en ex
plodeerde midden in een groep
toeschouwers.
De radio verzocht dringend om
bloeddonors en al het ziekenhuis
personeel werd opgeroepen assis
tentie te verlenen. Door het hoge
aantal gewonden waren de zieken
huizen na korte tijd overvol.
Ooggetuigen zeiden dat rond
vliegend vuurwerk het park in de
buurt van het gemeentehuis in een
vuurzee veranderde. Alle beschik
bare ambulances spoedden zich
naar de plaats van het ongeluk.
Pakistan werkt
aan herstel
van democratie
ISLAMABAD (Rtr) - Eind dit jaar
zal in Pakistan de staat van beleg
worden ingetrokken en de demo
cratie volledig worden hersteld, zo
heeft de Pakistaanse premier Ju-
nejo gisteren gezegd. Hij sprak tij
dens een biieenkomst in Lahore
ter gelegenheid van de 38ste ver
jaardag van de onafhankelijkheid
van zijn land.
Generaal Zia UI Haq kondigde
dë staat van beleg in juni 1977 af
toen hij via een militaire staats
greep aan de macht kwam ten kos
te van premier Bhoetto, die later de
strop kreeg.
De premier zei dat hij Zia zal vra
gen de staat van beleg af te schaf
fen als het parlement klaar is met
een wet inzake de oprichting van
partijen. Zia verbood politieke par
tijen in oktober 1979 toen hij voor
de tweede keer na de coup verkie
zingen uitstelde. De nationale ver
gadering en de senaat bestuderen
dézer dagen een voorstel dat de ba
sis zal vormen voor een nieuwe
wet.
Meerderheid in
VS wijst plan
Star Wars af
WASHINGTON (DPA) - De Ameri
kaanse plannen voor een Star
Wars-systeem stuiten bij de eigen
bevolking in meerderheid op ver
zet, zo blijkt uit een opiniepeiling
van de krant Washington Post en
de televisieomroep ABC.
Volgens het onderzoek staat 53
procent van de Amerikanen afwij
zend tegen het Strategische Defen
sie Initiatief (SDI) terwijl 41 pro
cent het er mee eens 'is. Vijf pro
cent van de ondervraagden had er
geen mening over.
Vrouwen staan afwijzender te
gen Star Wars dan mannen, zo
blijkt uit het onderzoek: 63 procent
van de vrouwen is tegen: 30 pro
cent voor. Bij de mannen zijn de
percentages 54 resp. 43.
s de herdenking bij de Lenin-werf maakten Walesa en z
r-teken, als symbool van voortgaande strijd.
GDANSK/WARSCHAU (AFP
DPA/Rtr./UPI) - Lech Walesa heeft
gisteren een krans gelegd bij het
monument ter herdenking van de
slachtoffers van politiegeweld in
1970 in Gdansk. Op deze wijze her
dacht de Nobelprijswinnaar het
feit dat op 14 augustus 1980 de sta
king op de Leninscheepswerf be
gon, die leidde tot de oprichting
van het onafhankelijke vakver
bond Solidariteit.
Walesa legde de krans bij het mo
nument, op 100 meter van de in
gang van de Leninwerf, nadat hij
zijn dienst voltooid had. Hij werkt
op de werf als elektriciën. Na de
kranslegging zong hij met enkele
honderden medestanders het Pool
se volkslied, waarop hij de aanwe
zigen bedankte, met hen het V-te
ken maakte en naar huis ging. Hij
hield geen toespraak, kennelijk uit
angst gearresteerd te worden op de
verdenking dat hij aan een illegale
bijeenkomst heeft deelgenomen.
De politie, die in groten getale in
de havenstad aan de Oostzee was
samengetrokken, hield zich afzij
dig van het gebeurde bij het 50 me
ter hoge monument, dat uit drie ij
zeren kruizen bestaat. Later op de
dag werd in de St. Brigitta-kerk,
niet ver van de scheepswerf, een
mis gehouden ter gelegenheid van
het feit dat vijf jaar geleden in
Gdansk de stakingsgolf begon, die
op 31 augustus 1981 tot de Akkoor
den van Gdansk leidde. Hierbij
kregen de Poolse arbeiders het
recht eigen, niet door de staat ge
controleerde, vakbonden op te
richten.
De pastoor van de St. Brigitta-
kerk, Henryk Jankowski (een nau
we vriend en tevens biechtvader
van Walesa) heeft aan de buitenzij
de van de kerk de 21 eisen aangè-
plakt die de stakers in augustus
1980 stelden. Hieronder waren het
recht op vrije vakbonden, het recht
om te staken, de aandrang op vrij
heid van meningsuiting in woord
en geschrift en vrijlating van de po
litieke gevangenen. Met de hand is
er bij geschreven: „Deze eisen zijn
nog steeds actueel".
In de kerk van de pastoor, die
door de autoriteiten herhaaldelijk
beschuldigd is van het misbruiken
van zijn priesterambt voor het hou
den van „politieke" preken, is een
fototentoonstelling ingericht over
de „feestdagen" in augustus 1980.
Er bij staat de tekst: „Er is vijfjaar
verstreken. Het wordt tijd dat we
opnieuw beginnen".
