fNederland gelooft niet
*in zwarte actrices
Boelen heeft geen onjuiste informatie verstrekt
Wethouder Kuijers stelt vertrouwen in Leidse schouwburgdirecteur
ïdet ongenoegen van Gerda Havertong
Groeneveld-
verzameling
geëxposeerd
'De maximale acceptatie van 'n lijn'
IS lj DONDERDAG 8 AUGUSTUS 1985
RADIO-TV-KUNST
Wethouders Kuijers. <f0to Dijkm
LEIDEN - "Frans Boelen is niet op
staande voet bij de VARA ontsla
gen. Hij heeft bij zijn sollicitatie
dus ook geen onjuiste informatie
verstrekt of een verkeerde voor
stelling van zaken gegeven. Er is
geen enkel feit boven tafel geko
men. dat een heroverweging van
zijn benoeming als schouwburgdi
recteur zou rechtvaardigen".
Dat is de conclusie van wethou
der F. Kuijers van cultuur na een
gesprek met Boelen over diens ver
trek bij de VARA. zijn vorige werk
gever. Het blazoen van Boelen was
bevlekt door van de VARA afkom
stige berichten als zou Boelen daar
op staande voet zijn ontslagen. Tij
dens een ziekteverlof verrichte
werkzaamheden voor de Open
Universiteit zouden de directe aan
leiding voor dat ontslag hebben ge
vormd. Boelen zou tijdens sollici
tatiegesprekken in Leiden dat ont
slag hebben verzwegen.
Hoe Boelen wel bij de VARA is
vertrokken vindt Kuijers een pri-
vé-zaak. De wethouder beperkt
zich tot de mededeling dat hij niet
op staande voet is ontslagen, maar
ook niet zelf ontslag heeft geno-
Boelen zou tijdens zijn ziektever
lof het ontslag op staande voet heb
ben aangevochten voor de kanton
rechter. die hem vervolgens in het
gelijk stelde. Het ontslag was ech
ter niet meer ongedaan te maken,
omdat de arbeidsrelatie tussen VA
RA en Boelen onherstelbaar was
verstoord.
Had één en ander niet tijdens de
sollicitatiegesprekken aan de orde
moeten komen? Kuijers ontkent
dat: "Dat zou hoogstens het geval
zijn geweest als hij wérkelijk op
staande voet was ontslagen. We
hebben er niet naar gevraagd. Het
interesseert me weinig hoe iemand
bij zijn werkgever vertrekt. Het
gaat me om 's mans capaciteiten.
Wat dat betreft heb ik het volste
vertrouwen in hem".
*Schouwburgdireceur
s vo
teg
Regisseur
na klap bij
Festspiele
ontslagen
SALZBURG (DPA) - De direc
tie van de Salzburger Festspie
le heeft gisteren de omstreden
Italiaanse regisseur Piero Fag-
gioni ontslagen. De directie
deelde hem na de première van
Verdi's .Macbeth' op dinsdag
mee, dat zij van zijn verdere
medewerking aan de produktie
afzag.
De enscenering van de opera
was door het publiek zonder
enthousiasme ontvangen. En
kele dagen eerder was het tus
sen de -secretaris-generaal van
de Festspiele, Otto Sertl, en
Faggioni tot een handgemeen
gekomen. Aanvankelijk was
meegedeeld dat de opgewon
den Italiaan het eerst had gesla
gen, maar dat is niet helemaal
duidelijk meer. Sertl had Fag
gioni erop gewezen dat er enke
le zangers waren die er niets
voor voelden om te zingen in de
door Faggioni ingevoerde wol
ken van droogijs. Faggioni had
ook de heksen een blote boe
zem toebedacht, maar dat wil
de de directie niet.
De regisseur noemde Sertl en
de president van de Festspiele,
Albert Moser, ten overstaan
van journalisten „ambtena
ren", die niets van kunst afwe
ten. Bij de Salzburger Festspie
le is het gebruikelijk dat de re
gisseur niet alleen de première
bijwoont, maar ook bij de vol
gende uitvoeringen blijft.
LEIDEN (GPD) - Voor actrices met een donkere huidskleur ligt in ons land het werk niet
voor het oprapen. Als ze al voor een rol worden gevraagd dan is het vaak juisto m hun
huidskleur. De Surinaamse actrice Gerda Havertong speelt momenteel bij het Regio
Theater de rol van bosnegerin Ma Bubuktu in 'Het koninkrijk IJmond', geschreven door
Edgar Cairo. Ze vertelt over hoe bij televisie en het toneel tegen niet-blanke acteurs en
actrices wordt aangekeken.
"Ach. je wordt zo dikwijls ge
vraagd om kleur aan te brengen.
Dat vind ik jammer, dat hoeft toch
niet zo nodig. We zijn hier in het
land, dat is al kleur genoeg", mop
pert Gerda Havertong, daarmee
stilzwijgend refererend aan haar
ebben huid. Regelmatig relativeert
deze jonge vrouw - die op haar ze
ventiende naar Nederland kwam
en na een periode bij het onderwijs
inmiddels vier jaar professioneel
met toneel bezig is - haar kritische
opmerkingen, door haar woorden
gepaard te laten gaan aan een aan
stekelijke lach.
door
Frans Doeleman
"Mijn probleem is datje dikwijls
in dat keurslijf wordt geplaatst
van: dat zit erin, dat kan je wel.
Maar ik wil geen dingen doen die
ik al kan, maar die een uitdaging
zijn. Men geeft je gauw een plekje
dat al bij voorbaat geëtiketteerd is,
waardoor je andere mogelijkheden
niet uitgebuit worden. Ik wil ook
dingen doen die mijn acteerpresta
ties tot uitdrukking brengen".
"Als een Nederlandse regisseur
een stuk zit te lezen en het gaat
over - dit is mijn stokpaardje - een
vrouw met een melkwitte huid en
lange blonde haren, of goudblond
om het nog mooier te maken, dan
is hij totaal niet inventief genoeg
om dat beeld te veranderen in een
zwarte vrouw met kroeshaar en
donkerbruine ogen. Het gaat na
melijk niet om dat haar of die huid,
maar om het karakter dat die fi
guur neerzet en dat karakter is in
veel gevallen een universeel ge
beuren. Ik zou ontzettend graag
eens in 'Het poppenhuis' van Ibsen
willen spelen".
"Omgekeerd moet het ook kun
nen. Er wordt een zwarte vrouw in
het stuk beschreven, nou. zet daar
een witte vrouw neer. Dat zijn na
tuurlijk moeilijke formules, in een
land waarvan ik vind dat theater er
niet aan de top staat, men doet er
steeds erg lauwtjes over. Ik ben
wel geïnteresseerd in Frankrijk,
maar mijn Frans is veel te slecht.
En in Engelstalige gebieden zijn er
genoeg van mijn soort, je moet niet
op een markt willen komen die al
verzadigd is. Je moet altijd probe
ren op een plek te komen waar
men geloof heeft in wat een zwarte
acteur of actrice kan en die mate
van geloof is nog vrij klein in Ne
derland. Wij komen slecht aan de
bak".
Parkietje
"Ik kom uit een land met raciale,
sociale en culturele verschillen,
maar dat heeft van mij op geen en
kele manier een verwrongen per
soon gemaakt, integendeel, ik heb
geleerd om integere keuzes te be
palen. Dan word ik hier wel met
mijn neus op de feiten gedrukt,
want al maak ik die keus, dan is de
keus naar mij toe nog niet ge
maakt. De wens is altijd dat je een
voor de samenleving volwaardig
aangepast gedrag vertoont. Zodra
je even uit de band springt, wordt
jouw acceptatie een stuk moeilij
ker. Op het moment dat je een ko
pie bent van je omgeving, als an
ders zijnde, dan word je opgeno
men. Maar ik weiger een aangepast
parkietje te zijn".
"Mijn landgenoten vinden dat ik
het enorm ver heb gebracht. Ik
vind van niet, want ik weet hoe
hard ik moet werken om een plek
te veroveren. En er zijn dingen die
je meemaakt... Op het moment dat
ik in een samenwerkingsverband
zat waarbij ik eisen stelde die te
maken hadden met mijn eigen in
breng, werd ik echt afgekapt".
"En voor de televisie word je
veel gevraagd om kleur aan te
brengen. Dat men niet afgaat op je
talent, maar op: zie maar, wij heb
ben toch een zwarte in dienst geno
men, is heel frustrerend. Maar ik
moet zeggen dat mijn contacten in
de theaterwereld in een heel ande
re sfeer verlopen. Wat dat betreft
mag ik mijzelf gelukkig prijzen".
"Ik werk nu al een jaar bij 'Se
samstraat' en dat is de enige plek
op tv waar ze mij mezelf laten zijn,
waar ik zelf een karakter gestalte
mag geven. Maar verder... Ik word
gevraagd om verpleegkundige te
spelen in een bejaardenhuis en dan
moet ik bij de afwas staan, lachen
en van de trap aflopen. Ik zeg: heb
ben jullie er niet aan gedacht dat ik
ook de hoofdrol zou willen en kun
nen spelen. Niemand komt daarop.
Wat dat betreft ben ik echt heel on
tevreden, met het gevolg dat ik
steeds meer 'nee' zeg. Dan krijg je
natuurlijk zo'n naam in dat circuit
van: die heeft capsones".
IJdel
"Want in principe moet je heel
blij zijn als je een rol wordt aange
boden, waarbij je aan tafel mag zit
ten aan een diner en twee regels
tekst krijgt. Dan zeg je die tekst en
ben je niet eens in beeld! En op het
moment dat je je aandient, van: ik
kan echt veel meer. worden de ei
sen zo hoog opgeschroefd, dan zijn
de criteria opeens niet meer het
zelfde. Ik wil daar tegenin gaan. Al
krijg ik die kansen dan niet, er zijn
nog anderen die na mij komen".
Gerda Havertong - "Ik ben een
ontzettend ijdel vrouwtje en dat
brengt met zich mee dat ik nooit
over mijn leeftijd praat" - werkt als
freelance actrice. Dan kan ook
moeilijk anders, want afgezien van
het Werkteater is er geen enkel to
neelgezelschap in Nederland dat
zwarte acteurs of actrices in vaste
dienst heeft. "Dan denken ze dat ze
gebonden zijn aan een bepaald re
pertoire", meent Gerda, die deze
veronderstelling wel een schate
rende lach waard vindt.
Ze is er trots op dat ze eind vorig
jaar mee heeft mogen spelen in 'De
Negers' van Jean Genet, de eerste
keer dat dit stuk in Nederland vol
gens de aanwijzingen van de au
teur uitsluitend door zwarten werd
gebracht.
Na de kweekschool studeerde
Gerda Havertong pedagogiek en
met deze kennis gaf zij les op peda
gogische en sociale academies.
Maar: "Ik voel mij incompleet als
ik niet kan zingen en geen theater
kan doen". Van jongsaf intrigeer
den deze dingen haar en naast haar
werk deed zij de nodige ervaring
op bij het amateurtoneel. Vier jaar
geleden hakte zij de knoop door en
zegde haar baan bij het onderwijs
op. Haar eerste professionele bij
drage aan het Nederlandse toneel
was bij Poëzie Hardop.
Sesamstraat
Het leukste van de dingen die zij
momenteel doet, vindt Gerda het
werken voor Sesamstraat, waarin
zij het komende seizoen gemiddeld
drie keer per week te zien zal zijn:
„Het is zo leuk om te werken voor
kinderen. Ik vind het een hele eer
dat ik daarvoor gevraagd ben. Op
de een of andere manier grijp ik
toch weer terug naar het onder
wijs". Verder heeft zij voor tv on
der meer eens een rolletje gespeeld
in een aflevering van 'Mensen zoals
jij en ik' met Kees Brusse. Naast
haar theaterwerk trekt Gerda Ha
vertong ook met een bandje door
het land om te zingen en Afro-Suri-
naamse muziek te brengen.
Bij het Regio Theater speelt Ger
da in 'Het koninkrijk IJmond', dat
deze zomer op verschillende plaat
sen in het land in een tent te zien is.
Het stuk werd geschreven door
haar landgenoot Edgar Cairo, die
in het spel verschillende culturen
wil doen samensmelten: "Eén van
die culturen is zijn eigen achter
grond. dus het is logisch dat men
voor die rol niet zo gauw een witte
actrice vraagt, maar een zwarte.
Met het spelen van dit karakter ko
men mijn mogelijkheden als actri
ce echter nauwelijks tot uitdruk
king, omdat ik deze rol van huis uit
heb meegekregen. Ik vind het wel
leuk om te doen, maar kijk, bosne
gerin spelen heb ik al gedaan sinds
ik een meisje van vier was. Dat is
niet zo moeilijk".
'Het koninkrijk IJmond' van Egar
Cairo, gespeeld door het Regio Thea
ter, is nog te zien op 8, 9 en 10 augustus
in Enkhuizen, op 14,15,16 en 17 augus
tus in Krommenie, op 21, 22, 23 en 24
augustus in Zaandam, op 30 en 31 au
gustus en 1 september in Velsen en op
3, 4, 5, 6 en 7 september in de Boule
vard of Broken Dreams in Amsterdam.
De regie is in handen van Johan Si
mons. Acteurs zijn: Guus Dam, Yvonne
van den Hurk, Flip Filz, George van
Houts, Peter Blok, Gerda Havertong,
Bert Luppes, Jan Keeven en Paco Keul.
Theo Olof met
dochter Yvette
op de planken
AMSTERDAM (ANP) - De violist
Theo Olof, die onlangs afscheid
nam als eerste concertmeester van
het Concertgebouworkest, treedt
23 augustus in het Vondelpark in
Amsterdam op in de voorstelling
van de Haagse muziek- en dans
groep Pandorra en daarmee voor
het eerst met zijn dochter Yvette,
danseres van de groep.
Pandorra werd vorig jaar opge
richt en bestaat uit vier musici en
drie danseressen. Op het repertoire
prijken bestaande werken van on
der andere Walter Leigh en Gersh
win en eigen composities en cho
reografieën. De leden van de groep
studeerden aan conservatoria en
werkten bij toneelgroepen, orkes
ten, balletgezelschappen en in mu
sicals.
Het optreden van Theo Olof met
Pandorra markeert de verschijning
van de eerste langspeelplaat van de
muziek- en dansgroep. Hij reikt de
eerste plaat uit. Olof speelt de Ro-
manza Andalouza van Pablo de Sa-
rasate, waarop de danseressen Car-
melien Houben, Yvette Olof en Ja
ne Poerwoadmodjo, een choreo
grafie maakten. De voorstelling
met Theo Olof wordt herhaald op
24 augustus in het Slottuintheater
in Zeist, de 30ste in het Zuiderpark
in Den Haag en de 31ste in Bloe-
mendaal. Op het programma staan
dertien nummers.
BAARN (ANP) - 'Groeneveld in
Groeneveld'. Onder deze titel
wordt in Kasteel Groeneveld in
Baarn van 25 augustus tot 21 okto
ber een keuze uit de kunstverza
meling van het echtpaar Groene
veld tentoongesteld. Het echtpaar
heeft de afgelopen 45 jaar ongeveer
250 schilderijen, tekeningen, gra
fiek en beeldhouwwerken bijeen
gebracht. De Groenevelds hebben
zich voornamelijk beperkt tot het
verzamelen van werk van Neder
landse kunstenaars vanaf ca. 1880
tot heden. In de collectie bevinden
zich acht werken van Breitner en
twee van Isaac Israëls. Verder
werken van de hedendaagse beeld
houwer Karei Gomes en de schil
ders Johan van Ieperen en Willem
Oepts. Van de bejaarde Charlotte
van Pallandt en de jonge beeldhou
wer Eddy Roos zijn ook werken te
bezichtigen.
Behalve van genoemde kunste
naars is werk bijeengebracht van
Abrahams, Arntzenius, Chagall,
Van Dongen, Greco, Haspers, Ha
verman, Hellegers, Maris, Meiners,
Permeke, Picasso, Robertson,
Sluijters, Tholen, Vaes, Veldhoen,
Voskuijl, De Zwart en Zijl.
De expositie is georganiseerd in
het kader van het 75-jarig bestaan
van de Koninklijke Nederlandse
Bosbouwvereniging.
T entoonstelling
werk van Dali
in Groningen
GRONINGEN (ANP) - Van 23 au
gustus tot en met 1 september
wordt in de Evenementenhal in
Groningen een grote Salvador Dali
tentoonstelling georganiseerd. Er
zullen in totaal zo'n 250 werken
van de Spaanse surrealist te zien
zijn, originelen en copieën. Het
gaat om tekeningen, schilderijen,
juwelen, beelden en gebruiksvoor
werpen.
Initiatiefnemer van deze grote
expositie is Cees van Muijlwijck,
directeur van de Internationale
Jaarbeurs Groningen, die de Dali-
tentoonstelling als trekker aan zijn
zeventiende jaarbeurs heeft toege
voegd. De tentoongesteldë werken
zijn afkomstig uit privécollecties,
van kunsthandels en musea, voor
een groot deel in België.
De eerste en tot nu toe enige Da-
litentoonstelling die in ons land te
zien was, was in 1971, in het Rotter
damse museum Boymans van
Beuningen. Een deel van de collec
tie die in de zwaar bewaakde Eve
nementenhal komt te hangen, zal
ook te koop zijn.
Stichting Burcht als kijkdoos
soorAMSTERDAM - De bouw van de Stopera vordert gestaag. De foto maakt duidelijk dat het nieuwe muziektheater op het Waterlooplein zijn
e leuiefinitieve vorm krijgt. Hier een kijkje vanaf de Blauwbrug over de Am-stel met rechts de Mozes en Aaronkerk (foto anp».
Roger van Steenbergen: 'De Maxi
male Acceptatie van 'n Lijn'. Stich
ting Burcht, Burgsteeg 14, Leiden.
Te bezichtigen tussen 23.00 en 01.00
uur, t/m 31 augustus.
LEIDEN - Na een interval van
enkele maanden dat in het teken
stond van het Holland-Festival
spektakel 'Ra', compleet met fo
to-expositie die het gebeuren in
beeld bracht, begon Stichting
Burcht onlangs zelf met een
nieuw project. Tentoonstelling is
eigenlijk niet de juiste benaming
voor de 'installatie' waaraan de
geestelijk vader Roger van
Steenbergen de weidse titel gaf
"De Maximale Acceptatie van 'n
Lijn".
Een bezoek aan Burcht dient
in de nachtelijke uren (tussen
23.00 uur en 01.00 uur) plaats te
vinden en zou bij voorkeur nog
enkele malen herhaald moeten
worden omdat de opstelling in
de loop van deze maand gewij
zigd wordt.
Wat houdt 'De Maximale Ac
ceptatie enz.' precies in? Via de
ramen aan de tuinzijde kijken
nieuwsgierigen naar binnen, in
de galerieruimte, die een soort
kijkdoos is geworden. Het
grondvlak is veranderd in de
vorm van een parallellogram
door twee schuin op de achter
wand geplaatste schotten. Alle
vlekken zijn zwart gemaakt, zo
dat (op dit moment) twee lijnen
paarsblauw tegen de achter
grond oplichten. Deze lichtge
vende banen zijn langs drie zij
den op einge afstand van elkaar
aangebracht. De onderste lijn, op
de grens van de vloer en de
wand, oogt smaller doordat deze
baan zich op de grond bevindt.
De achter panelen weggewerkte
tl-buizen, die de lange strips be
lichten, veroorzaken het verras
sende effect. 'Het zogenaamde
'bl^ck-light' kan de - in dit geval
witte - vlakken een fluoresceren
de schijn geven zodat deze licht
lijken uit te stralen.
Deze Antwerpse kunstenaar
Roger Steenbergen heeft met be
perkte middelen een optisch
spannend en daarnaast verwar
rend beeld geschapen; dit niet al
leen vanwege het fraaie effect
van de lijnen maar ook door de
wijze waarop de belichting de
vorm van de ruimte beïnvloedt.
Helaas is de uitvoering van dit
'lumineuze' idee niet helemaal
perfect omdat de witte binten en
de tuinverlichting enigszins sto
rend op het geheel werken. En
nu maar wachten wat er verder
gaat gebeuren, tot het eind van
deze maand.
NANCY STOOP.
