Q
D
Ulverston: het dorp van de dunne
Een veteraan
keert terug
naar Vietnam
Een museum gewijd aan Stan Laurel (en Oliver Hardy)
VRIJDAG 2 AUGUSTUS 1985
PAGINA 13
'Rambo'; theater: Lido, Leiden; regie:
George Cosmatos; hoofdrollen: Sylves
ter Stallone. Richard Crenna en Charles
Napier; leeftijd: 12 jaar
"Laat het vaderland net zo van zijn
Vietnam-veteranen houden als de
Vietnam-veteranen van hun vader
land houden". Die boodschap
geeft John Rambo het Amerikaan
se publiek mee aan het slot van
'Rambo'. Wie Sylvester Stallone
wel eens heeft gezien (en wie heeft
dat niet), kan zich voorstellen hoe
dat gaat: scheve mond, zuchtend
en steunend; kortom als een gorilla
die heeft leren praten.
Er is nogal veel te doen om dit
tweede deel van 'First Blood'. Cri
tici verzamelden al hun morele
woede en brachten de film gelijk in
verband met het herlevend zelfver
trouwen van Amerika volgens de
leer van president Reagan. Termen
als fascistoïde vallen dan snel.
Maar dat valt allemaal dus wel
mee. Natuurlijk, de Russen en
Vietnamezen waarmee Rambo de
strijd aanbindt, deugen in 'Rambo'
van geen kant. Maar uiteindelijk
richt de woede zich vooral tegen de
Amerikaanse autoriteit die de
krijgsgevangenen en met hen
Rambo laat barsten in de Vietna
mese jungle.
De verontwaardiging doet daar
om een beetje denken aan die over
BIOSCOPEN
Sylvester Stallone als John Rambohij knalt en beukt er weer flink op los.
'The Deer Hunter', waarin de Viet
namezen ook als bruten werden af
geschilderd. Met dien verstande
dat 'The Deer Hunter' een anti-oor
logsfilm was en 'Rambo' juist het
geweld verheerlijkt. In zoverre is
het dus zonder meer een bedenke
lijke film, maar hoeveel oorlogs
films zijn om die reden niet laak
baar? De simpele vechtfilosofie
van Rambo (lees Stallone) is in dat
verband meer regel dan uitzonde
ring. En in zijn naïeve vaderlands
liefde waarin wordt teruggegrepen
op de oude idealen van de Verenig
de Staten verschilt Stallone niet
zoveel van Bruce Springsteen, ook
al klinkt het bij de laatste veel op
rechter.
Los van dit alles is 'Rambo' ge
woon een actiefilm die vooral dient
ter vermaak en wat dat betreft valt
er weinig op aan te merken. Daar
hoeven verder weinig woorden aan
vuil te worden gemaakt. Net als
'First Blood' knalt en beukt Stallo
ne er weer flink op los, het spekta
kel mag er zijn en de liefhebbers
van geweld kunnen er na 'Rambo'
hopelijk weer even tegen.
(foto pr)
Getuige de stormloop op de bio
scoop gistermiddag zijn er daar
trouwens genoeg van. De theater-
eigenaars kunnen na 'A view to a
kill' en 'Police Academy II' voor de
derde maal vergenoegd in de han
den wrijven. Het lijkt een lucratief
zomertje te worden.
BART JUNGMANN
ULVERSTON - BiU is zeker
gek geworden. Wat hebben wij
nou met die Amerikaan te
schaften? Dat moet de ge
meenteraad van Ulverston ge
dacht hebben toen Bill Cubin,
hun wijd gerespecteerde bur
gemeester, het voorstel lan
ceerde om wat geld uit te trek
ken ter ere van Stan Laurel.
Laurel? De dunne van de dikke en
de dunne? Wat heeft die met ons te
maken? Die is toch zo Amerikaans
als hamburgers en cola? Cubin's
mooiste uur was aangebroken. Hij
schraapte de keel, keek nog eens in
het rond en stak een lesje dorpsge
schiedenis af.
Welnu dan, op 16 juni 1890 werd
in Ulverston. een vriendelijk
marktstadje aan de rand van het
door
Henk Dam
prachtige Engelse merengebied,
het 'Lake district', Arthur Stanley
Jefferson geboren.-Hij Was de zoon
van Arthur Jefferson en Madge
Metcalfe.
Arthur Jefferson (de vader) was
naar Ulverston gekomen om er een
theater, de Hippodrome, te leiden.
Hij was er met een lokaal meisje
getrouwd. Het paar had vier kinde
ren, waarvan Arthur Stanley de
tweede was, en woonde tot 1895 op
het adres 3 Argyle Street.
De raad keek er behoorlijk van
op. Maar waar wilde Cubin nu toch
eigenlijk heen? Heren, zei hij met
lichte stemverheffing, Arthur
Stanley Jefferson vertrok in 1910
naar de Verenigde Staten, waar hij
zich aanvankelijk bij een circus
aansloot, om later onder de schuil
naam Stan Laurel een wereldnaam
als komiek op te bouwen.
Stan Laurel (links) en zijn onafscheidelijke maatje Oliver Hardy in één i
Gedenkplaat
Het was op deze wijze dat de
raad van Ulverston in 1974 met eni
ge tegenzin het besluit nam het
riante bedrag van 75 gulden uit te
trekken voor een gedenkplaat ter
bevestiging aan de gevel van 3 Ar
gyle Street, het geboortehuis van
Stan Laurel.
Nog steeds neemt Ulverston zijn
beroemdste zoon niet erg serieus.
Wie het plaatselijke Stan Laurel-
museumpje zoekt, zal nergens bor
den of zo vinden. "Nee Bill, daar
beginnen we niet aan", hoorde Cu
bin, toen hij om wat van die borden
vroeg.
Dat het museum er is, valt geheel
aan de niet geringe energie en het
niet minder indrukwekkende fana
tisme van Cubin (56) te danken.
Fan van Laurel sinds hfj in z'n
vroege jeugd z'n eerste 'Dikke en
de dunne' zag, rustte hij niet voor
hjj de nagedachtenis van Laurel
passend gestalte had gegeven.
Al spoedig na de gedenkplaat-af
faire had Cubin het plan opgevat
een museum op te richten. Toen
enige tijd later mevrouw Clark, de
75-jarige bewoonster van 3 Argyle
Street, overleed, en de nieuwe ei
genaars het huis grondig wilden
verbouwen, zag hij zijn kans
schoon.
De nieuwe mensen wilden al die
oude rommel uit het huis weggooi
en. Meubels, een spiegel, een
kleed, alles dat zich ook al in de
woning bevond in de tijd dat Stan
Laurel er had gewoond, werd door
Cubin meegesleept en in een pak-
huisje opgeborgen.
Fanclub
Het volgende belangrijke jaartal
is 1976. Cubin: "Er kwam toen een
Amerikaanse jongen naar Ulver
ston die me vertelde dat er in de
Verenigde Staten een fanclub voor
Stan Laurel en Oliver Hardy was
die 'Sons of the Deserts', heette,
naar één van de Laurel en Hardy-
films".
"Ik werd daar lid van, en ging in
1978 voor het eerst naar hun twee
jaarlijkse conventie, die dat jaar in
Chicago werd gehouden. Daar ont
moette ik Lucille Hardy, de vrouw
van Oliver, en Laurel's enige doch
ter Lois". De innemende, vlot pra
tende Brit had binnen de kortste
keren niet alleen de twee dames,
maar eigenlijk de hele conventie
om z'n vinger gewonden. De Ame
rikanen luisterden gefascineerd
toe, toen Bill van z'n plannen ver
telde om van Ulverston een soort
pelgrimsoord te maken.
Lucille en Lois hielpen hem met
z'n collectie, en nu Bill Cubin goed
was ingevoerd in de wereld van de
vrienden van de dikke en de dun
ne, bereikten hem van heinde en
ver nieuwe aanwinsten voor het te
openen
Bill: "Vooral Lucille heeft me
prachtig geholpen. Van haar kreeg
ik een hele verzameling foto's van
Laurel en Hardy, die niet alleen ge
nomen waren in Hollywood, maar
ook tijdens hun Britse tournee's in
1947, 1952 en 1953". Aan het eind
van de jaren '70 wisten de echte
liefhebbers Ulverston al te vinden,
en dan was Bill altijd bereid zijn
verzameling te laten zien, om daar
na uren, uren met zijn gasten over
hun gemeenschappelijke besmet
ting te praten.
Droom
In 1981 kreeg hij toestemming
om z'n collectie als museum voor
het publiek open te stellen en was
zijn droom bewaarheid geworden.
Het museum is een passend eerbe
wijs aan Stan Laurel, dat mag ge
zegd, want het gaat niet alleen over
hem, maar is ook bizar als de ko
miek zelve.
Het Laurel-(en onvermijdelijk
ook Hardy)museum moet één van
de kleinste musea ter wereld zijn.
Het bestaat eigenlijk uit niet meer
dan twee huiskamergrote ruimten
in een uit 1610 daterend pakhuis.
Eén van de twee vertrekken is in
gericht als bioscoopzaal.
Gezeten op prachtige uit 1927 da
terende gietijzeren bioscoopstoe
len kan het publiek daar naar films
kijken. Laurel en Hardy-fllms na
tuurlijk, waarvan Cubin er meer
dan 80 (van de in totaal 105 die er
tussen 1927 en 1952 zijn gemaakt)
heeft. Die films worden non-stop
gedraaid, desnoods uren achter-
Bill herinnert zich een Ameri
kaanse familie die er maar geen ge
noeg van kon krijgen. "Ze kwamen
om tien uur 's morgens, toen het
museum opende, binnen en zyn tot
drie uur 's nachts gebleven. Tus
sendoor gingen ze alleen kort even
weg om te eten".
Het andere vertrek staat propvol
met alle mogelijke spullen die met
het vermaarde duo te maken heb
ben. De meubels uit het geboorte
huis van Stan Liaurei natuurlijk,
vele honderden foto's, knipsels, al
les wat maar op de dikke en de
dunne slaat.
Bill wijst een paar bijzondere
aandenkens aan: „Daar staat de 16
millimeter projector van Stan, en
dat zijn de gordijnen uit het huis
van Stan in Hollywood, dat is een
kopie van zijn geboortebewijs en
ne... hier is het asbakje dat hij
steeds overal mee naar toe nam".
Hüj raakt nu echt begeesterd.
"Kijk, op deze foto staan zijn groot
ouders, hier is z'n bolhoed, die gro
te daarnaast is natuurlijk van Oli
ver, en daar heb je wijnflessen in
de vorm van het duo. Fantastisch
he?" We lopen met Bill Cubin mee,
terwijl hij de ene na de andere bij
zonderheid in het overvolle vertrek
van tekst en uitleg voorziet. Alle
muren zijn voor honderd procent
bedekt met foto's, affiches en brie
ven en - woningnood maakt vin
dingrijk - zelfs het plafond is ge
heel volgeplakt.
Overal zie je de onnavolgbare
grijns van de dunne en de volgege
ten trekken van de dikke. En dat
alles (inclusief filmvoorstellingen)
voor het schappelijke bedrag van
40 pence toegangsgeld voor vol
wassenen, en 20 pence voor de
kleinen. Gezinnen krijgen nog re
ductie ook.
Reclame
Komt Cubin daar een beetje mee
rond? "Ach, het museum is mijn
hobby. Ik heb bijna alles voor niets"
gekregen en wat ik kwijt ben aan
vaste kosten wordt nu door de in
komsten gedekt. Het enige is dat
Ulverston of de toeristendienst
misschien wat meer reclame voor
me zou kunnen maken. Want nu
doen ze niets".
Men kan het gevoeglijk aan za-
kenman-in-ruste Cubin overlaten,
dan maar zelf de publiciteit voor
zijn museum te verzorgen. Vorig
jaar slaagde hij erin, de twee-jaar
lijkse conventie van de 'Sons of the
Desert' naar Ulverston te krijgen.
Zeshonderd delegatieleden, af
komstig uit de hele wereld zetten
het dorpje toen grondig op z'n kop.
Allen waren gekleed in de rode
fez plus sjerp, het 'uniform' van de
clubleden. Allen deden mee aan de
grote parade door Ulverston, waar
bij ze met vaste stem hun lied zon
gen: 'We are the sons of the desert;
Having the time of our life; Mar
ching along, two thousand strong,
Far from our sweethearts and wi
ves".
Laurel en Hardy zouden het
prachtig gevonden. Net zoals ze de
nieuwe manier die Cubin inmid
dels bedacht heeft om dé wereld
op Ulverston te wijzen, op prijs
zouden hebben gesteld.
Hij heeft een 20 jaar oude dub
beldekker gekocht. Die gaat hij
leuk beschilderen. Er komen Lau
rel en Hardy-souvenirs in, er zal
een filmprojector plus doek in op
gesteld worden, en dan is het op
weg, naar oude en nieuwe fans van
het leukste duo aller tijden.
Bill: „Ik wil er heel Engeland
mee door, en ook wel naar het bui
tenland. Je kan toch met de boot
naar Nederland? Dan ga ik daar
ook naar toe. Daar moeten massa's
fans van Laurel en Hardy zitten. Ja
toch, dat is toch zo?"
(OP)NIEUW
'Rambo' - Silvester Stallone in ver
volg op 'First Blood', Lido, Leiden.
'Into the night' -Landis' combinatie
van actiefilm en komedie half ge
slaagd, City, Katwijk.
'Flashpoint' - Actiefilm, City, Kat-
wyk.
BLIJVERS
'Supergirl' - Weinig inspirerend
epos, Trianon, Leiden.
'Dune' - Science-fiction niet in ba
lans, Lido, leiden.
'Police Academy 2' - Vervolg dat be
ter niet gemaakt had kunnen wor
den, Euro, Alphen.
'A view to a kill' - James Bond pret
tig voorspelbaar, Lido, Leiden, Eu
ro, Alphen.
'Amadeus' - Spektakel zonder weer
ga, City, Katwijk.
'Best Defense' - Hoe Dudley Moore
en Eddie Murphy samen toch niet
leuk zijn, Euro, Alphen.
'Beverly Hills Cop' - Eddie Murphy
als het grote fuifnummer in lach
film, Lido, Leiden.
SEXFILMS
'Private teacher' - Rex, Leiden
'Laat die Tirolers maar schuiven' -
City, Katwijk.
NACHTFILMS
'Je bent helemaal te gek' - Rex, Lei
den.
'Police Academy II' - Euro, Alphep.
'Sex theater' - Euro, Alphen.
'Sex in hogere sferen' - Euro, Al
phen.
'A view to a kill' - Euro, Alphen.
DEN HAAG
'The last dragon' - Odeon 3, al.
'Striking back' - Odeon 4,16 jr.
'Vrouwtjes waar je op (terug) valt' -
Le Paris 1 (656402), 18 jr.
'Josefine Mutzenbacher zoals ze
werkelijk was' - Le Paris 2, 18 jr.
'Gretige grietjes' - Le Paris 3, 18 jr.
'Rambo' - Passage (460977), 12 jr.
AMSTERDAM
'A passage to India' - Alfa 1 (278806),
al.
'Best defense' - Alfa 2, al.
'Birdy' - Alfa 3, 12 jr.
'Dune' - Alfa 4, 12 jr.
'Amadeus' - Alhambra 1 (233192), al.
'Carmen' - Alhambra 2, 12 jr.
'Madonna' - Bellevue Cinerama
(234876/266227), al.
'Once upon a time in the west' - Ci
nerama, 12 jr.
'Police academyII' - Calypso 1
(266227/234876), al.
'Falling in love' - Calypso 2, al.
'Hardcore' - Centraal (248933), 18 jr.
'Beverly Hills Cop' - Cineac
(243639), al.
'Morons from outer space' - Cine-
center (236615), al.
'Amsterdam' - Cinecenter.
'Paris, Texas' - Cinecenter, 16 jr.
'Repo man' - Cinecenter, 16 jr.
'The blues brothers' - Cinecenter, al.
'A view to a kill' - Cinema 1 (151243),
12 jr.
'Police academy II' - Cinema 2, al.
'On golden pond' - Cinema Rex
(246132), al.
'Rambo' - City 1 (234579), 12 jr.
'Beverly Hills Cop' - City 2, al.
'The great rock roll swindle' - City
3,16 jr.
'Out of order' - City 4,16 jr.
'Stop making sense' - City 5, al.
'Friday the 13th deel V' - City 6, 16
jr.
jr.
r to a kill' - Asta (463500), 12
'Madonna' - Asta, al.
'Bodas de sangre' - Asta, 16 jr.
'Police academy II' - Babylon 1
(471656). al.
'Amadeus' - Babylon 2, al.
'Witness' - Babylon 3, 12 jr.
'Police academy II' - Cineac 1
(630637), al.
'Runaway' - Cineac 2,12 jr.
'Romancing the stone' - Cineac 3,12
jr.
'Amadeus' - Euro (667066), al.
'The sound of music' - Euro, al.
'A view to a kill' - Metropole 1
(456756), 12 jr.
'Filmzomer '85' - Metropole 5.
'Rambo' - Odeon 1 (462400), 12 jr.
'Friday the 13th deel V' - Odeon 2,16
The
king of comedy' - Studio K
(231708), 16 jr.
'Begeerlijke onschuld' - Parisien
(248933), 18 jr.
'Rambo' - Rembrandtpleintheater 1
(223542), 12 jr.
'Nana' - Rembrandtpleintheater 2,
16 jr.
'Kaos* - The Movies 1 (245790), 16 jr.
'Reporter' - The Movies 2, 16 jr.
'Filmzomer '85' - The Movies 3.
'A view to a kill' - Tuschinski 1
'The cotton club' - Tuschinski 3, 12
jr.
'The killing fields' - Tuschinski 4,12
jr.
'Romancing the stone' - Tuschinski
5,12 jr.
'Runaway' - Tuschinski 6,12 jr.
'Witness' - De Uitkijk (237460), 12 jr.
TELEVISIE
De TROS begint woensdag met
een reeks films van Fons Rade
makers. Het eerst is 'Max Have-
laar' aan de beurt, de één na laat
ste en zeker niet slechtste film
die Rademakers maakte. Gerard
Soeteman herschreef het boek
van Multatuli voor film en begint
halverwege de vorige eeuw wan
neer de boerenbevolking van Ja
va in opstand komt tegen het be
wind van de resident (Joop Ad
miraal). Max Havelaar (Peter Fa-
ber) komt hem vervangen en is
vol goede moed zijn taak tot een
goed einde te brengen, maar dat
valt niet mee. Nederland 1, 21.05
Elvis Presley komt deze week
ook ruim aan bod op de Neder
landse tv. Allereerst morgen
avond om 19.40 uur (Nederland
2) in de film 'Elvis, that's the
way it is'. Het is een registratie
van een optreden van Elvis in
Las Vegas waarmee hij zijn te
rugkeer in showbusiness vierde.
Het eerste deel van de film be
treft de voorbereidingen op het
optreden, het tweede deel is het
optreden zelf.
Optreden doet Presley ook in
'Flaming Star' (maandag, Ne
derland 2, 20.15 uur). Het is een
western van Don Siegel waarin
Presley een heuse dramatische
rol speelt en niet hoeft te zingen
(alleen tijdens de titels). Het is
het verhaal van een ranch die
wordt aangevallen door India
nen, terwijl één van de ranch-be-
woners zelf ook Indiaans bloed
heeft.
De VPRO richt de komende
week de pijlen op melodrama's
van Douglas Sirk en begint zon
dag (Nederland 1, 22.00 uur) met
'Magnificent Obsession'. Rock
Hudson speelt een playboy die
zijn leven betert als zijn geliefde
blind wordt.
Wat de buitenlandse televisie
betreft valt 'Tirez sur le pianiste'
Charles Aznavour speelt de
hoofdrol in 'Tirez sur la pianiste'.
(foto AP)
op, één van de fraaiste voorbeel
den van Nouvelle Vague en ge
maakt door Francois Truffaut.
Prachtige rol van Charles Azna
vour als de pianist die zijn ambi
ties voortijdig ziet stranden en
een treurig leven leidt als barpia-
nist. Morgenavond Duitsland 1,
22.20 uur.
Diezelfde avond op Duitsland
1 een sterke Australische film:
'The chant of Jimmy Blacks
mith'. De vrijwel onbekende re
gisseur Fred Schepisi laat een
halfbloed stranden in zijn pogin
gen om hogerop te komen in een
blanke maatschappij (23.40 uur).
Eén dag later op België 1 de
film 'Six Weeks'. Leuk om Dud
ley Moore even bezig te zien,
maar de film is nogal een tranen
trekker, waarin Moore een ambi
tieus politicus speelt die zichzelf
tegenkomt, zoals dat heet. Naam
genote Mary Tyler Moore speelt
ook mee (20.35 uur).
FILMHUIZEN
Het tweede deel van Bertolucci's
'Novecento' is vanavond tot en
met zondagavond in het Film
huis LVC te zien. (22.15 uur).
Donderdagavond wordt hier
'Sophie's choice' van Alan Paku-
la vertoond. Een jonge schrijver
huurt vlak na de Tweede Wereld
oorlog een kamer in Brooklyn en
raakt al spoedig bevriend met
zijn bovenburen, een Poolse
vrouw die in een concentratie
kamp heeft gezeten en haar
vriend. Langzaam ontrafelt de
schrijver de persoonlijke trage
die van de vrouw (Meryl Streep)
en de man. (22.15 uur).
In het Kijkhuis vanavond een
absurde komedie van Tony Ri
chardson naar de roman van
John Irving: 'The Hotel New
Hampshire'. Jodie Foster, Natas-
ja Kinski en Beau Bridges spelen
de hoofdrollen in deze komedie
over decadentie en verlies van
evenwicht. Alles draait om een
familie die in Wenen een hotel
gaat beheren.
Dinsdagavond wordt 'Otto e
Mezzo' (8V2) van Federico Fellini
met Marcello Mastroianni ver-
Jodie Foster speelt een hoofdrol
in 'The hotel New Hampshirè'
(foto AP)
toond. Een gevierd filmregisseur
kan maar geen inspiratie krijgen
voor zijn nieuwe project en valt
ten prooi aan een persoonlijke
crisis. (20.00 en 22.15 uur)
