Shultz haalt uit naar Sowjet-Unie Pretoria stelt beperkingen aan begrafenissen mmw Van den Broek ontmoette Sjevardnadze Aids-virus vermenigvuldigt zich veel sneller dan gewone virussen 6,98 4,98 3,98 5,98 1,49 4,98 2,98 Amal krijgt Syrische tanks WOENSDAG 31 JULI 1985 Gematigde sfeer in Helsinki ondanks kritiek HELSINKI - Een harde Amerikaanse aanval op het niet naleven van de mensenrechten door de Sowjet-Unie en de Oosteuropese landen; Sowjet-kritiek op Amerikaanse onwil om tot wezenlijke akkoorden over wapenbeperking te komen en een wedloop met ruim tewapens te beginnen. Kortom, de beide supermachten hamerden gisteren in Helsinki, waar 35 ministers van buitenlandse zaken bijeen zijn ter gelegeheid van het tienjarig bestaan van de Helsinki Akkoorden, op vertrouwde aambeelden. Ondanks de kritische toespraken van de Amerikaan Shultz en de Rus Sjevardnadze was er de ondertoon van bereidheid met elkaar in gesprek te blijven. LONDEN - De BBC heeft gisteren besloten de Britse premier That cher haar zin te geven, en een pro gramma waarin uitgebreid het woord zou worden gegeven aan een Noordier die geldt als een vooraanstaand lid van de IRA, niet uit te zenden. De BBC was van plan volgende week woensdag een programma uit te zenden rond twee extreme Noordierse politici, de protestant Gregory Campbell en de republi kein Martin McGuiness. Deze laat ste wordt door de Britse overheid gezien als de chef-staf van het ver- door Henk Dam boden Ierse Republikeinse Leger (IRA). McGuiness, die in Noord-Ierland in de plaatselijke politiek actief is, heeft dat zelf altijd ontkend. Het staat evenwel vast dat hij geduren de een lange reeks van jaren op z'n minst nauwe banden met de IRA heeft gehad, en hij heeft zich ook altijd voor terroristisch geweld uit- gesproken. BBC schrapt uitzending onder druk van kabinet Toen mevrouw Thatcher ver nam, dat de BBC van plan was het programma uit te zenden, reageer de ze woedend. Juist enige dagen eerder had ze een grote redevoe ring afgestoken, waarin ze de me dia met klem had gevraagd terro risten „het zuurstof van de publici teit" te onthouden. Minister Brittan (justitie) vroeg daags na Thatcher's woede-uitbar sting de BBC om opheldering, en de omroep voelde zich door deze reacties zo in het nauw gebracht, dat gisteren een bijzondere verga dering van de raad van bestuur werd uitgeschreven. Na ar praten gaf die raad verklaring uit, waarin staat dat het thans „onverstandig" wordt geacht het programma „in zijn hui dige vorm" op de beeldbuis te brengen. Het is nog niet duidelijk of de uitzending nu geheel ge schrapt wordt, dan wel inhoudelij ke wijzigingen zal moeten onder gaan. De beslissing van de raad van be stuur heeft gisteren al meteen een stroom van reacties teweeg ge bracht. Conservatieve politici wa ren het over het algemeen met het besluit eens, maar van tal van an dere zijden klonk forse kritiek. Sir Hugh Greene, van 1960 tot 1969 de hoogste baas bij de BBC, zei gisteravond „uiterst veront rust" te zijn over de beslissing om „toe te geven aan druk van de rege ring". „Vroegere raden van be stuur zouden dat nooit gedaan heb ben", zo zei hij. De Nationale Raad voor Burger lijke Vrijheden sprak in een reactie van „duidelijke censuur, varend onder de vlag van orde en gezag". En de Campagne voor Pers en Om roep Vrijheid hoonde het „gebrek aan moed"' van de BBC die nu „z'n onafhankelijkheid verloren heeft". VS, Japan en SU sluiten akkoord burgerluchtvaart TOKIO (AFP) - De VS, de Sowjet- Unie en Japan hebben een ak koord gesloten ter verzekering van de veiligheid in de burgerlucht vaart in het gebied van de Stille Oceaan. Dit om een herhaling te voorko men van de ramp met de Zuidkore- aanse Boeing die in 1983 met 269 personen aan boord werd neerge schoten door een Russische straal jager. Het akkoord werd gisteren be kendgemaakt door het Japanse mi nisterie van buitenlandse zaken. Het voorziet in het scheppen van een netwerk van verbindingen tus sen Washington, Tokio en Chaba- rovsk, in het uiterste oosten van de Sowjet-Unie. Aan het akkoord is een serie geheime ontmoetingen vooraf gegaan. Dat laatste constateerde tenminste de Nederlandse minister Van den Broek na afloop van de eerste ver gaderdag. Hij nam in zijn reactie duidelijk afstand van de benade ring van Shultz, die een kwart van zijn redevoering had uitgetrokken voor een opsomming van wegens politieke of godsdienstige opvat tingen vervolgde dissidenten in de Sowjet-Unie, Polen en Tsjechoslo- wakije. De Amerikaan noemde bekende dissidenten als de verbannen no- belprijswinnaar Andrei Sacharov, Joeri Orlov, Anatoli Tsjarantski maar ook een moslim-geestelijke door Hans Geleijnse in Tasjkent en een kleine pinkster gemeente Chuguevka in het verre oosten van de Sowjet-Unie. Door hen te vervolgen, in concentratie kampen, gevangenissen of psy chiatrische inrichtingen op te slui ten schendt de Sowjet-Unie niet al leen de mensenrechtbepalingen uit de Slotakte van Helsinki, maar belemmert zij ook een grotere vei ligheid en een stabiele vrede tus sen de Naties, omdat die zonder grotere vrijheid voor het individu niet mogelijk zijn, aldus Shultz. Dat laatste was ook de mening van Van den Broek, maar de Ne derlandse bewindsman, die mor genmiddag spreektijd heeft, vond de opsomming van Shultz „vrij fors". „Natuurlijk kunnen we het daar alleen maar mee eens zijn. Maar als u me vraagt naar de effec tiviteit van een dergelijke benade ring, zeg ik: ik zal dat zelden doen". Van den Broek liet weten liever te kiezen voor de zogenaamde stille diplomatie. Maar hij gaf toe dat het in gevallen als Sacharov en Tsja rantski weinig resultaten heeft op geleverd, „en dan moet je mis schien wel overgaan tot een pu bliek optreden". De Luxemburgse minister Poos zat, gisteren sprekend namens de tien EG-landen, ook op die lijn. Hij hekelde de schendingen van de mensenrechten „in sommige lan den die de Slotakte hebben onder tekend", maar noemde die landen en de individuele mensen die het slachtoffer zijn van die schendin gen, niet. De in mei in Ottawa ge houden conferentie over de men senrechten, van deskundigen uit de 35 landen was, zo zei hij, een ge miste kans om werkelijke vooruit gang op dit punt te bereiken. Otta wa en de conferentie over mense lijke contacten tussen Oost en West, die in oktober in'Bern plaats vindt, dienen ter voorbereiding op de volgende jaar in Wenen te hou den derde toetsingsconferentie over de Slotakte. Scheiding Shultz trapte ook op gevoelige Sowjet-tenen met de opmerking dat „de tragische en kunstmatige scheiding in Europa" niet onom keerbaar is. „Misschien kan nie mand van mijn generatie verwach ten dat muren en prikkeldraad als Brandewijn bij toverslag zullen verdwijnen. Maar velen die vandaag leven zul len nog moeten meemaken dat die scheiding wordt veranderd". Shultz beklemtoonde daarmee paragrafen uit de Slotakte, waarin wordt vastgesteld dat verandering van de naoorlogse grenzen in Euro pa langs vreedzame weg mogelijk is. Sjevardnadze echter herinnerde aan een andere paragraaf, waarin de territoriale onschendbaarheid van de huidige grenzen in Europa wordt gegaranderd. De geallieerde akkoorden van Potsdam en Jalta, die veertig jaar voor vrede hebben gezorgd, worden aangevallen, zo zei hij. De Russische minister, voor wie Helsinki het eerst internationale optreden betekende, betitelde de Sowjet-Unie als „een toegewijd kampioen in het oplossen van hu manitaire vraagstukken". „Die zjjn", zei hij, „direct verbonden met de verschillende ideologieën van socialistische en kapitalisti sche staten. Daarom moet een lijn worden getrokken tussen die ver schillende relaties tussen staten. Ons land zal niet toestaan dat ande re zich mengen in zijn interne aan gelegenheden. Iedere vorm van be lastering van het socialistische sys teem en democratie zal voortdu rend worden afgewezen". Sjevardnadze beklemtoonde dat de ontspanningspolitiek, zoals die spreekt uit de Helsinki Slotakte, moet worden voortgezet. Zijn rede werd, hoewel er geen sprake was van enige koerswijziging na het Vertrek van Gromyko, in de Finse hoofdstad over het algemeen als „gematigd" opgevat. In feite gold dat ook voor de toespraak van Shultz, waarvan waarnemers hier vaststellen dat het noemen van dis sidenten „een verplicht nummer" was om de rechtervleugel in de Amerikaanse politiek, die uiterst kritisch is over Shulz, tegemoet te komen. Kernproeven Centraal in Sjevardnadzes toe spraak stond de veiligheid in Euro pa. Daarbij was een voorname plaats ingeruimd voor het voorstel van partijleider Gorbatsjov om vanaf 6 augustus (de dag waarop 40 jaar geleden de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki vielen) alle ondergrondse kernproeven te ver bieden. Dit „eenzijdige morato rium" zoals de Russen het noemen, zal gelden tot 1 januari 1986. Of lan ger, wanneer ook de Amerikanen eraan mee willen doen. Shultz had zich echter maandagavond al kri tisch over het idee van Gorbatsjov, afgelopen zondag gelanceerd, uit gelaten omdat de Amerikanen er alleen waarde aan hechten wan neer er voldoende verificatiemoge lijkheden zijn. De Sowjets, zo bleek uit een persconferentie van onderminister van buitenlandse zaken, Komplek- tov, zien op hun beurt weer niets in een „eenzijdig Amerikaans" ge baar, namelijk het uitnodigen van Russische waarnemers naar kern proeven in de woestijn van Neva da. Komplektov noemde dit voor stel van Reagan van het afgelopen weekeinde een herhaling van zet ten, omdat de Amerikaanse presi dent er ook vorig jaar in de Alge mene Vergadering van de Verenig de Naties mee op de proppen was gekomen. JOHANNESBURG - De Zuidafri- kaanse regering overweegt op zeer korte termijn begrafenissen in zwarte woonwijken aan beperken de maatregelen te onderwerpen. Dat heeft de minister van wet en orde, Louis Le Grange, meege deeld. Dit zal inhouden dat begrafenis sen voortaan van te voren moeten worden gemeld bij de politie, die voor datum en tijdstip toestem ming zal moeten geven. Ook zullen er beperkingen worden opgelegd het aantal personen dat bij De Nederlandse delegatie onder leiding van minister Van den Broek (m) tijdens de bijeenkomst van ministers rfZ2L Ka2 jan buitenlandse zaken bij de Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (CVSE) in Helsinki. (foto ANP) HELSINKI (GPD) - Minister Van den Broek (buitenlandse zaken) heeft toch kans gezien zijn Russi sche collega Sjevardnadze even aan te schieten tijdens de minis tersconferentie in Helsinki. Dat ge beurde bij een door de Finse minis ter van buitenlandse zaken Vaary- nen gisteren aangeboden lunch. Van den Broek maakte van die ge legenheid gebruik om een afspraak met Sjevardnadze te maken voor een gesprek in september, als bei de bewindslieden in New York de Algemene Vergadering van de Ver enigde Naties bijwonen. Van den Broek heeft gisteren te genover Sjevardnadze zowel zijn teleurstelling als begrip geuit voor het niet-doorgaan van een gesprek in Helsinki, dat voornamelijk zou moeten gaan over de voorgenomen plaatsing van kruisraketten in Ne derland. Van den Broek herinner de er gisteren na afloop van de eer ste vergaderdag aan, dat hij al bij Sjevardnadze's aantreden om een dergelijk gesprek had gevraagd. „Mijn gelukwensen met zijn be noeming als opvolger van Gromy ko gingen vergezeld van een ver zoek om een ontmoeting in Helsin ki", zo zei hij. Van Russische zijde is hier ge zegd dat er geen politieke motie ven schuilden achter het niet-door gaan van de ontmoeting in de Fin se hoofdstad. Tijdgebrek was het argument en Van den Broek zei dat hij daar begrip voor had. „Dit is Sjevardnadze's eerste optreden in het buitenland en er zijn velen die met hem willen spreken. Ook een Sowjet-minister kent zijn fysieke beperkingen", aldus Van den Broek. BOSTON (AFP/Rtr.) - Het aids-vi rus beschikt over een genetisch mechanisme dat het in staat stelt zich 1000 maal sneller te vermenig vuldigen dan andere virussen. Het is hierdoor een van de dodelijkste virussen die de menshéid ooit heeft bedreigd. Dr.William Heseltine, biochemi cus van de Harvard Universiteit, die dit bekendmaakte in een arti kel in het jongste nummer van het biochemische vakblad Cell, zei dat de wetenschap hoe het mechanis me van het virus werkt de medi sche wereld zou kunnen helpen een vaccin te vinden. Volgens Heseltine is wellicht al een miljoen Amerikanen besmet met deze ziekte, die het natuurlijk afweermechanisme van de mens tegen infecties vernietigt. Hij acht de mogelijkheid aanwezig dat ie der van deze patiënten in een pe riode van 10 tot 15 jaar zal sterven. ADVERTENTIE Minstens 24 buitenlanders zijn om het leven gekomen door alco holvergiftiging en 23 mensen zijn de afgelopen week in ziekenhuizen opgenomen na het dringen van Egyptische brandewijn. De Egyptische politie maakte be kend dat vier Roemenen, vyf In diërs en drie Soedanezen om het leven waren gekomen. Alle men sen die in ziekenhuizen terecht kwamen waren Roemenen. De Soedanese ambassade zei dat 15 Soedanezen door de brandewijn waren omgekomen. Lijkschouwin gen toonden aan dat allen door do delijke doses alcohol waren gestor ven. De politie probeert nog uit te vinden of de drank was vervuild. Zuid-Korea De Zuidkoreaanse oppositielei der Kim Dae Jung is vandaag op nieuw onder huisarrest geplaatst, zo hebben zijn medewerkers mee gedeeld. Kim kreeg ook huisarrest opgelegd toen hij in februari in Zuid-Korea terugkeerde na een ballingschap van twee jaar in de Verenigde Staten, maar die maat regel werd een maand later inge trokken. DEVLEESCHMEESTERS PROEF VAN HUN BEKWAAMHEID Leiden: 5 Meiplein, Korevaerstraat. Codi Levendaal. Gemarineerde Haasfiletlapjes500 gram Gemarineerde Braadworstjes500 gram Gemarineerde Kuikenbout500 gram Gemarineerde Karbonaadjes500 gram Zuiver Rundvlees elke 4e gratis Hamburger_100 gram Uit eigen keuken Verse Bami Amerikaanse Corned Beef _kilo .200 gram De ziekte kan de grootste werel depidemie worden sinds de griep epidemie van 1918 of zelfs de pest die in de 15e eeuw europa teister de, aldus de biochemicus. In gevangenissen in België lijdt een tiental gedetineerden aan de immuunziekte. Dit heeft een orga nisatie die voor gevangenen op komt verklaard. De betrokken in stanties ontkennen de juistheid en zeggen dat tot dusver vijf gevallen zijn opgespoord van gevangenen die in een voorstadium verkeren van deze ziekte. Volgens deze instanties zijn alle noodzakelijke maatregelen geno men om te voorkomen dat de ziek te zich verder verspreidt. De orga nisatie maakte onlangs bekend dat in april een gedetineerde aan de ge volgen van aids was overleden. Bij haar jongste verklaring publiceer de de organisatie brieven van vier gedetineerden waarin deze zeggen Geheime dienst achter aanslag op Greenpeace? BERN (DPA) - De twee personen die na de aanslag in Nieuw-Zee- land op de Rainbow Warrior, het vlaggeschip van de milieu-organi satie Greenpeace, werden aange houden, bezaten valse Zwitserse paspoorten van zo'n voortreffelijke kwaliteit dat vakmensen niet uit sluiten dat ze afkomstig zijn uit de werkplaatsen van een geheime dienst. Dat het om vervalsingen ging kon pas na een nauwgezet onder zoek in een laboratorium worden vastgesteld. De documenten waren zo vakkundig nagemaakt dat daar voor apparatuur nodig is waarover 'normale' vervalsers gewoonlijk niet beschikken. De Rainbow Warrior zonk op 10 juli in Auckland na het exploderen van twee onder water aangebrach te kleefmijnen. Het schip zou deel nemen aan een protestvaart tegen de Franse kernproeven in de Stille Zuidzee. Bij de aanslag kwam de Nederlandse Greenpeace-fotograaf Fernando Pereira om het leven. aids te hebben. Zy hekelden de hy- gi'enische toestanden in hun ge vangenis en dreigden met zelf moord als zij niet naar een univer siteitsziekenhuis zouden worden overgebracht. De GG en GD in Rotterdam gaat met ingang van 1 oktober op ver zoek van particulieren bloed on derzoeken op het voorkomen van aids. Mensen die vermoeden dat zij aan de gevreesde ziekte lijden kun nen tegen een vergoeding van 25 gulden bij de geneeskundige dienst een bloedtest laten doen. „Een begrafenis is een begrafeni en geen politieke meeting", aldus Le Grange. Sinds het uitbreken van de on lusten in Zuidafrikaanse zwarte woonwijken, vorig najaar, zijn be grafenissen van slachtoffers van door Ruud de Wit deze onlusten herhaaldelijk uitge lopen op massale betogingen tegen de apartheid en het politieoptre den. Meer dan 500 personen kwa men tijdens deze onlusten om het leven, de meesten door politieko gels. Nog ruim een week geleden von den er twee massa-begrafenissen in Cradock in de Oost-Kaap en Kwathema in de Oost-Rand plaats. In regeringsgetrouwe blanke krin gen werd veel kritiek geleverd op het openlijke politiek karakter van deze begrafenissen; een kritiek die nog werd versterkt, omdat de be grafenissen zich in een overweldi gende belangstelling van voorna melijk de buitenlandse pers kon den verheugen. Met name het feit, dat de domi nees Allan Boesak en Beyers Nau- dé hun anti-apartheidsspeeches in Cradock hielden tegen de achter grond van de Russische vlag, werd door vele blanke gelovigen als een godslastering beschïouwd en een bewijs van de „communistische georiënteerdheid" van de twee geestelijken. Verder maakte de Zuidafrikaan se politie bekend, dat er zes perso nen zijn gearresteerd in verband met de gewelddadige dood van de 24-jarige Roseline Maki Skosana, bij een begrafenis in Duduza, twee weken geleden. Na afloop van de begrafenis van een aantal slachtof fers van onlusten, werd zij door omstanders aangewezen als een politie-informante. De menigte stenigde haar vervolgens en stak haar levend in brand. Dit gruwelij ke incident werd door een buiten landse filmploeg opgenomen en wereldwijd op de televisie ver toond. De politie deelde tevens mede, dat het aantal gearresteerden van wege de noodtoestand is terugge lopen tot 1246. Dertien personen werden gisteren vrijgelaten. Wel werd er nog een aantal niet nader aangeduide incidenten gemeld, maar er is niet bekend gemaakt of hierbij nog meer arrestaties zijn ge maakt of dat er slachtoffers te be treuren zijn. Tenslotte heeft de Zuidafrikaan se regering haar nieuwe ambassa deur in de Verenigde Staten voor consultatie teruggeroepen. Ambas sadeur Beukes, die iets meer dan een maand geleden naar Washing ton vertrok, heeft al die tijd geen gelegenheid gekregen om zijn ge loofsbrieven te overhandigen. Dit naar alle waarschijnlijkheid, omdat de Amerikaanse regering op deze manier aan Pretoria wil laten blyken, "weinig gelukkig" te zijn met de recente Zuidafrikaanse po litieke stappen. De Amerikaanse ambassadeur in Zuid-Afrika, Her man Nickel, is op zijn beurt nog niet teruggekeerd op zijn stand plaats, nadat hij zes weken geleden door president Reagan werd terug geroepen uit protest tegen de Zuid afrikaanse inval in Botswana. Sikhs slaags in Amritsar AMRITSAR (AP) - Radikale en ge matigde sikhs zijn gisteren met el kaar slaags geraakt op het complex van de Gouden Tempel in Amrit sar. Paramilitaire eenheden trok ken het complex daarop binnen en verrichtten tientallen arrestaties. Er werden minstens 50 schoten gewisseld tussen de verschillende groepen, nadat de gematigde leider Longowal met zijn gewapende lijf wacht het tempelcomplex had be treden om een aantal hoge partijge noten toe te spreken. Ht kwam tot een schermutseling toen aanhan gers van Longowal en politiecom- mando's in burger probeerden te voorkomen dat militante jongeren een luidkeelse protestactie gingen houden tegen het akkoorddat Longowal recent sloot met de In diase regering. BEIROET (UPIIRtr.) - De sji'itische Amal-militie in Libanon is gisteren in het bezit gekomen van ongeveer 50 Syrische tanks. De tanks reden aan het eind van de middag Beiroet binnen en werden door Amal-leden door smalle straatjes geleid. De tanks werden afgeleverd op de internationale luchthaven van Beiroet. „Het zijn geen Syrische tanks, het zijn onze tanks", aldus de reactie van de leider van de politieke sectie van de Amal, Akef Haidar, desgevraagd. De Amal-militie beschikte voor zover bekend tot dusver niet over tanks. Politieke waarnemers in Beiroet brengen de levering van T-54 tanks in verband met de druk die Syrië kennelijk op de Libanese regering wil uitoefenen akkoord te gaan met moslim-plannen voor een nieuwe politie ke constellatie in Libanon die de moslim-groeperingen meer invloed moet geven. Amal-leider Nabih Berri verklaarde dat een gedeeltelijke oplossing voor de Libanese crisis onaanvaardbaar is. Hij en Druzen-leider Jum- blatt hadden de twee dagen daarvoor gesprekken gevoerd met de Syrische vice-president Abdel Halim Khaddam. Een speciale afgezant van de Libanese president Gemayel heeft in Da mascus overleg gevoerd met de Syrische president Assad. Politieke waar nemers in Beiroet meldden dat Gemayel zich heeft gekeerd tegen de, wat hij noemde, moslim-campagne tegen zijn leiderschap. Assad heeft daarop laten weten dat hij alle Libanese partijen steunt bij hun pogingen de vrede te herstellen, zo verklaarde de Libanese afgezant, minister Joseph AlHashem. (foto afp> Piloot ging even de weg vragen PLYMOUTH (AP) - Een helikop terpiloot die vorig jaar oktober in dikke mist de weg niet meer kon vinden bracht zijn toestel tot vijf meter boven de grond om een politie-agent de weg te vragen. Dit sterk staaltje kreeg een recht bank in het Britse Plymouth dinsdag voorgeschoteld. Zakenman Stanley Booth-Rus- sell was met zijn Gazelle-heli kopter onderweg van zijn huis op het eiland Guernsey naar het vliegveld Roborough van Ply mouth. Bij Plymouth was het zicht zo slecht dat hij rakelings over een woningencomplex en een kinderspeelplaats scheerde. In het nabijgelegen winkelcen trum vluchtten mensen in pa niek alle kanten op om dekking te zoeken, zo verklaarde de offi cier van justitie. Booth-Russell kon uiteindelijk zijn weg naar het vliegveld ver volgen op aanwijzingen van een politie-agent, die overigens geen dienst had op dat moment, maai in zijn tuin op een tafel klom om de piloot de weg te wijzen. Booth-Russell, die aange klaagd was wegens laag en roe keloos vliegen, bekende schuld en kreeg een boete opge' 300 pond (1.350 gulden).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7