Den Bosch: sfeer
en gezelligheid
Uit
in
eigen
land
Pietersberg niet
overslaan bij
bezoek aan Kanne
Kinderbescherming
ontkent verklaring
van Korthals Altes
Brand wil verbod op
'kaarten' bij oefenduels
Meer roeiers
naar het WK
Een jaar cel
voor 'koning
van thuiswerk'
PAGINA 6
DINSDAG 30 JULI 1985
Den Bosch moet u met
opgeheven hoofd doorkruisen.
Dan vallen pas die
karakteristieke, vaak zeer oude
geveltjes goed op. Ren vooral
niet meteen de Sint Jan binnen
maar loop er eerst eens
omheen en ontdek dat er op de
luchtbogen hoog boven de
grond zeker een 100 beelden
van menselijke en dierlijke
wezens zitten. Den Bosch is
niet alleen een stad met erg
veel mooie gebouwen en
monumenten, maar vooral ook
van sfeer en gezelligheid.
Directeur Bruens van de VW die
met zijn personeel in een van de
vele Bossche historische
gebouwen werkt: het in de 13e
eeuw in kasteelstijl gebouwde De
Moriaan, destijds het eerste stenen
huis van de stad, is er de man niet
naar om een bezoeker meteen
maar een lijst van
bezienswaardigheden te
overhandigen. „Een stad als Den
Bosch moetje al slenterend
sfeerproevend ontdekken".
Den Bosch dus. Dit jaar maar liefst
800 jaar oud. officieel
's-Hertogenbosch geheten: het bos
van de hertog. Maar gewoon Den
Bosch mag ook. Dat is wel zo
gemakkelijk. De stad dankt haar
ontstaan aan de ligging aan de
samenvloeiing van Dommel en Aa
aan de noordrand van het gebied
Ook liefhebbers van oude gevel
tjes komen in Den Bosch volop aan
hun trekken. (foto's gpd)
van de toenmalige hertog Hendrik
I van Brabant die behoefte had een
verdedigbare grensvesting van zijn
hertogdom dat nogal eens
problemen had met de heersers
van Gelre en Holland. Alle reden
voor hem en zijn opvolgers er een
economisch sterke nederzetting
van te maken.
Verleden
Het is hier niet de plaats uitgebreid
de geschiedenis van Den Bosch te
behandelen. Alleen dit: als vierde
stad van het hertogdom, na
Leuven, Brussel en Antwerpen en
als belangrijkste plaats in de
Meierij, groeide de stad van eeuw
tot eeuw tegen de verdrukking in.
Dwalend door dat veelzijdige,
historische Den Bosch word je met
dat verleden voortdurend
geconfronteerd: een kathedraal
waarvan het oudste deel al in 1450
gereed kwam, het 18e eeuwse
Gouvernementshuis in de
Verwerstraat, de resten van de
historische stadswal waardoor het
landelijke groen tot tegen de rand
van het centrum kon worden
gehandhaafd, het in het begin van
de 16e eeuw gebouwde
Refugiehuis (in roerige tijden
toevluchtsoord voor
kloosterlingen) dat nu een
creativiteitscentrum is, het uit 1511
daterende kanon „De boze Griet"
op het bastion Oranje, het uit
diezelfde tijd daterende Kruithuis,
het in 1670 herbouwde stadhuis
aan de driehoekige Markt.
Liefhebbers van de historie
moeten onmiddellijk bij de VW
binnen wippen om toch maar een
lijstje bezienswaardigheden van de
toonbank te nemen. Die hebben
aan een dagbezoek niet genoeg.
Men is gewaarschuwd.
De „gewone" vakantieganger die
per auto komt vindt vast wel een
plekje op een der grote
parkeerterreinen of in de
parkeergarage „hartje stad".
Vandaar is de Markt snel te vinden.
Ook de treinreiziger is snel in het
centrum, met of zonder openbaar
vervoer. Daar op de Markt kan een
werkelijk feestelijke wandeling
beginnen. Het standbeeld van de
in Den Bosch geboren en
gestorven schilder Jeroen Bosch is
op de Markt snel gevonden. Dan
links van het stadhuis de smalle
Ridderstraat in, het domein van de
vrouw want het is een gezellig
winkelstraatje. Aan het eind van
het straatje linksaf en dan meteen
rechtsaf de Verwerstraat in. Hier
komen liefhebbers van
antiekzaakjes aan hun trekken.
Verderop linksaf de voorname
Peperstraat in, waarna men al
spoedig op de Parade komt, het
plein waaraan de kathedraal ligt.
Die moet men natuurlijk van
buiten bekijken, al was het maar
vanwege die honderd beeldjes. Let
ook eens op het Mariaportaal aan
de andere zijde. De Christus die
Maria draagt lijkt sprekend op
Napoleon. Een hommage aan de
keizer van de beeldhouwer.
Gidsje
Vervolgens gaat u natuurlijk de
kerk in. Een goede raad: koop een
gidsje voor een riks, ga eerst
ergens even rustig zitten lezen om
te weten wat u allemaal kunt zien
en kijk dan - opnieuw - naar
boven: de geweldig hoge koepel is
indrukwekkend mooi
gerestaureerd. In de kerk, maar
wie wist dat nog niet, het
beroemde beeld van de Zoete
Lieve Vrouw, dat jaarlijks door de
stad wordt gedragen. Dit vooijaar
was de paus erbij. Zoals bekend is
onlangs de restauratie van de kerk
(vroeger erg donker, nu stralend
licht) voltooid.
Weer buiten gingen wij de
Torenstraat in en vervolgens
linksaf de Hinthammerstraat. Per
slot van rekening moet er zo'n dag
ook gewinkeld worden en dat kan
in dit voetgangersgebied. De
Hinthammerstraat eindigt weer op
de Markt.
Verstandige mensen geven
onderweg hun ogen goed de kost
en duiken af en toe eens een
zijstraatje in, veelal smalle steegjes
boordevol historische
herinneringen.
Wat men in Den Bosch zeker niet
moet vergeten te zien is het
't Peerd van Ome Loeks, Het
vrouwtje van Stavoren en
nog tal van ander populaire
(volks)liedjes zijn deze
zomer uw "dagtripgids"
door Nederland.
Gerritje. het symbool gezelligheid.
Vanaf de roodgemarkeerde
wandelroute kijkt men op het
kasteel Neercanne met daar
achter het riviertje de Jeker en
links op de achtergrond de
hoogste top van het St. Pieters
berg-complex.
Hol niet meteen de Sint Jan binnen, wandel er eerst eens rustig
omheen.
gerenoveerde wijkje De Uilenburg,
precies tussen Markt en Station, te
bereiken via de Visstraat. Men kan
er zelfs een boottochtje op de Dieze
maken. Enkele jaren geleden wilde
men in Den Bosch „die griebes"
afbreken.
Dat is gelukkig niet gebeurd. Wat
men wel heeft gedaan is oude
pandjes restaureren en de reeds
ontstane gaten te vullen met
passende nieuwbouw. Zo werd het
weer een leuk woonwijkje rondom
het beroemde beeldje van Zoete
Lieve Gerritje, het
„spellewerkersmeske" (een oud
ambacht datje op de
kantwerkschool leerde) dat op
„spellewerkersmesdag" naar de
Bossche kermis trok om daar haar
zuur verdiende penningskes te
verbrassen. Aan dat gebeuren
hebben wij een liedje over
gehouden dat nagenoeg iedere
Nederlander kent.
Eten
Wat men in Den Bosch zeker moet
doen is gezellig eten. Je kunt er te
kust en te keur, van de bekende
zaak met de standaard
Hamburgers tot verfijnde
restaurants toe. Je vindt in iedere
straat wel iets. Wij kozen
„midden-klasse" maar wèl uit de
kunst. Naam, hoe kan het ook
anders: De Kikvorsch, te vinden
aan de Parade bij de kathedraal.
Staat Den Bosch in karnavalstijd
niet bekend als „donk" (droge
plek) van de „oetels" oftewel
kikkers?
De Kikvorsch noemt zich „bistro".
In hetzelfde pand zit overigens ook
een Engelse pub. De kok is er een
werkelijke kunstenaar. Alle reden
om deze zomer eens achter Zoete
Lieve Gerritje naar Den Bosch aan
te gaan!
ZOETE LIEVE GERRITJE
Dat gaat naar Den Bosch toe
Zoete lieve Gerritje
Dat gaat naar Den Bosch toe
Zoete lieve meid.
Wat zullen wij daar drinken
Zoete lieve Gerritje
Wat zullen wij daar drinken
Zoete lieve meid.
Brandewijn met suiker
Zoete lieve Gerritje
Brandewijn met suiker
Zoete lieve meid.
Wie zal dat betalen
Zoete lieve Gerritje
Wie zal dat betalen
Zoete lieve meid.
'Laot de zonne schien, laot de
regen euvergaon' lazen we toen
we wegreden richting
Limburg. En waarempel, de
regen die de hele streek al
dagenlang in een moeras
probeerde te veranderen hield
op en Pluvius zou de sluizen
pas opnieuw openen, toen we
ver in de namiddag, ver in het
zuiden waar Saint Pierre en
Sint Pieter hun mergel
samenvoegen achter een gids
uit een grot opdoken. Toen
keerden we het grensplaatsje
Kanne echter al weer de rug
toe en zat de verkenning van
dit meest zuidwestelijke
puntje van ons land er op.
We waren langs de ENCI gereden
die cement maakt van de inhoud
van de 120 meter hoge Sint
Pietersberg, zagen hoe romantisch
de Maas daar in gezelschap van het
Albertkanaal België verlaat (tussen
twee enorme mergelklompen
door) en merkten dat Canne of
Kanne, vlak ten zuiden van
Maastricht zelf ook niet weet of het
nu op Belgisch of Nederlands
grondgebied ligt. Maar zeker is
wel, dat de Sint Pieter - aan de
Belgische kant Saint Pierre -
beeldbepalend is voor de
omgeving en met zijn langwerpige
beboste kruin en duizenden
grotten eveneens het belangrijkste
object is voor degeen die Kanne
met recreatieve bedoeling bezoekt.
Neercanne
Hoewel, laat ik niet vergeten
kasteel Neercanne te noemen, aan,
de naam zegt het al, de
Nederlandse kant van Kanne, als
tegen het dorp aangeplakt. Kanne
in de richting Maastricht
verlatend, komt men er langs;
torens en verweerde muren
verheffen zich grauw en hoog
tegen de gele mergelwanden van
het heuvelcomplex van Saint
Pierre. Een echte burcht, ook al is
er nu een duur - restaurant in
gevestigd, waarvan de kok zelf
overigens een slemielig groente- en
kruidentuintje beheert, evenals
een wijngaard aan de voet van de
zuidelijke muur van het slot en de
ober de catacomben in moet, als er
een goede fles wijn dient te worden
aangebroken. 'Catacombes des
vins' staat er boven die
provisorische wijnkelder, die nu
en dan in groepsverband door
toeristen wordt bekeken.
Vroeger heette die burcht Kasteel
d'Agrimont, in 1698 gebouwd in
opdracht van Daniël baron de
Doppe, in die tijd de militaire
gouverneur van Maastricht. De
Stichting Het Limburgs
Landschap kocht in 1947 kasteel
en naaste omgeving aan en er
volgde toen een restauratie die
acht jaar in beslag nam. Vergeet
niet bij een bezoek aan kasteel
Neercanne de roodgemarkeerde
wandelroute te volgen die vanaf
het slotplein de overhellende
bossen in leidt. Dat is een heel
mooie tocht langs roodgekopte
paaltjes, door het Cannerbos, een
34 ha groot, typisch Zuidlimburgs
hellingbos. Eerst over een hol pad
tussen metershoge, steile
mergelwanden door, door een
groot bos met dikke bomen en
ongemerkt bereikt de wandelaar
zo een formidabele hoogte. Opeens
kijkt men dan neer op het kasteel
met daarachter het bevallig
kronkelende riviertje de Jeker en
op de achtergrond de hoogste top
ALKMAAR (ANP) - Trainer Joop
Brand van AZ'67 heeft gisteren een
pleidooi gehouden voor aangepas
te spelregels bij oefenwedstrijden.
Brand wil bij het toernooi om de
Noord-Holland Cup. vrijdag en
zondag in Alkmaar, een 'verbod'
op gele kaarten. Bovendien moe
ten er ruimere wisselmogelijkhe-
SCOREBORD
Velp: Velpse Boys (zondag tweedeklas:
- Vitesse 0-6 (0-1). De doelpunten werden
gemaakt door Bekkers en Gerritsen (ieder
2), Leestenmaker en Kreileman. Scheids
rechter Verhoef leidde voor duizend toe
schouw
600.
Sportclub Sleen - FC Den Bosch 1-8 (0-6).
Doelpuntenmakers: Sleen: Haandnksman
(strafschop). FC Den Bosch: Gillhaus (2).
Schouwenaar (2). Pattinama, Kaiser, Van
Nielen en Van Hoorn. Toeschouwers: 650.
Melkhuisje.
Finale Ricki Osterthun (Wdl)-Kent Carls-
son (Zwe) 4-6, 4-6, 6-4, 6-2, 6-3.
Dubbelspel: Hans en Stefan Simonsson
(Zwe)-Carl Limberger/Mark Woodforce 6-3,
6-4.
WK tornado bij Travemunde:
De uitslag van de tweede wedstrijd is: 1.
Robert White/Jeremy Newman (GBr), 2.
Randy Smyth/Jay Glaser (VSt), 3 Pierre-
Alain Bauer/Peter Haag (Zwi), 9. Willy en
Cees van Bladel (Ned)
Het algemeen klassement is: 1 Smyth'Gla-
den komen. Het verzoek van
Brand, die op steun van zijn colle
ga's Van Doorneveld van Haarlem
en André van Telstar mocht reke
nen, zal via de coördinator van de
arbitrale zaken. Mulder, worden
overgebracht aan het hoofd van
het scheidsrechterkorps, Leo van
de Kroft.
Brand haalde in Alkmaar uit
naar de instelling van scheidsrech
ters bij oefenwedstrijden. In het
duel NEC - AZ van zaterdag, met
Van der Kroft op de tribune, werd
door debutant Bulthuis zes keer
geel getrokken. Dat kostte AZ-
middenvelder Arntz een schorsing.
Brand:., Zulke nieuwelingen moe
ten zich zo nodig waar maken. Ze
kunnen die kaarten beter in de zak
houden. Vorige week hebben we
tegen De Graafschap geoefend.
Dat duel werd door een ervaren ar
biter geleid. Vooraf hadden we in
overleg de afspraak gemaakt, dat
de coaches zouden ingrijpen als
een speler over de schreef ging.
Een veel beter systeem".
AMSTELVEEN (ANP) - De Ko
ninklijke Nederlandse Roei Bond
(KNRB) heeft gisteren de afvaardi
ging naar de wereldkampioen
schappen in de Belgische plaats
Hazewinkel met zes man uitge
breid. Bij de strijd om de wereldti
tels zal het Proteus-duo Chris van
den Berg en Johan Rorhme starten
in de ongestuurde twee in de zware
categorie. Ook heeft de KNRB be
sloten een lichte vier zonder stuur
man in te schrijven. Theo van der
Putten, Erik Sauer, Willem Jan
Sibbes en Mans van de Vendel be
mannen deze boot. De Nederland
se ploeg voor Hazewinkel zal nu
bestaan uit acht dames en 26 he
ren, onder wie twee stuurlieden.
'Niet tevoren geïnformeerd
over inval bij woongroepen'
DEN HAAG (GPD) - Veiliger, sneller hanteerbaar, duidelijker en een
geringere aanslagop de verkeersintensiteit plegend is een totaal nieuw
geleidebaken dat bij werkzaamheden aan en langs de verkeerswegen
wordt toegepast. Het is in opdracht van Rijkswaterstaat ontwikkeld door
het bureau Innovad in Mijdrecht, dat erin slaagde de oude bebakenings-
methode (die uit minstens vier losse delen bestond) te comprimeren tot één
geheel.
De nieuwe bakens kunnen dan ook veel sneller geplaatst en weer verwij
derd worden, waardoor het oponthoud voor het verkeer sterk verminderd
wordt. Per dag geeft het nieuwe systeem een uur tijdwinst. Dat is kosten
besparend voor opdrachtgever en uitvoerder van de wegwerkzaamheden,
maar ook plezierig voor de mensen achter het stuur in de piekperioden.
(foto gpd)
Damen heeft
beste papieren
ALKEMADE - Ronald Damen en
Robbert van den Akker uit Eem-
nes hebben na aftrek de beste pa
pieren voor de nationale zeiltitel in
de Schakelklasse. Na vier races op
de Braassemermeer staat het twee
tal op de vierde plaats achter de
duo's Kleinhuis, Rijpkema en de
gebroeders Markx uit Woubrugge.
De vierde race leverde gisteren een
overwinning op voor de gebroe
ders Van der Pol
SMARTEGELD (ANP) - De moge
lijkheid om wegens opgelopen li
chamelijk letstel smartegeld te vor
deren is nog steeds onvoldoende
bekend. Voor de negende keer
heeft dè ANWB zijn maandblad
Verkeersrecht gewijd aan een spe
ciaal smartegeldnummer. Daarin
wordt aan de hand van 556 prak
tijkgevallen getoond welke uit
spraak de Nederlandse rechter in
zake geëist smartegeld deed. Het
hoogste smartegeld dat in Neder
land ooit is uitgekeerd bedraagt
130.000 gulden. Dat was aan ie
mand die als gevolg van een ver
keersongeluk de rest van zijn leven
in een rolstoel moet doorbrengen.
DEN HAAG (ANP) - De Raad voor
de Kinderbescherming is op 19
april van dit jaar geïnformeerd
over de voorgenomen inval van
justitie bij twee Rotterdamse
woongroepen op 26 april. Minister
Korthals Altes (justitie) antwoordt
dat op schriftelijke vragen van de
kamerleden Van Es (PSP), Lank-
AMSTERDAM (ANP) - De Amster
damse rechtbank heeft vandaag
een 58-jarige 'thuiswerkkoning' uit
Amsterdam veroordeeld tot een
jaar cel, waarvan twee maanden
voorwaardelijk, wegens onder
meer het oplichten van thuiswer
kers.
Als bijzondere voorwaarde stel
de de rechtbank dat de man zich
onder behandeling van een psy
choloog of psychiater stelt. Dit om
dat een onvoorwaardelijke gevan
genisstraf alleen geen effect zou
sorteren.
Bij de straf nam de rechtbank
ook het grote aantal oplichtingsge-
vallen en de schade die hij daar
mee aanrichtte in overweging. Dat
de straf toch lager uitviel dan de 18
maanden die de officier geëist had,
heeft de man te 'danken' aan het
feit dat hij nog 2,5 jaar cel tegoed
heeft van eerdere veroordelingen.
horst (PPR), Eshuis (CPN) en De
Visser (PvdA). De vijf kinderen
werden die dag uit school opge
haald en toevertrouwd aan de Kin
derbescherming omdat ze 'licha
melijk en geestelijk met de onder
gang werden bedreigd'. De Kinder
bescherming zelf ontkent elk voor
overleg met justitie.
De minister benadrukt dat de
Rotterdamse rechtbank op 10 mei
het justitiële optreden heeft goed
gekeurd. Op de vraag of er vol
doende aanwijzingen waren van
strafbare feiten die de ontzetting
uit de ouderlijke macht zouden
rechtvaardigen, wil de minister
niet ingaan om de vertrouwelijk
heid van niet-openbare gegevens
te waarborgen. Na afsluiting van
het nog lopende gerechtelijk voor
onderzoek zal de officier van justi
tie in Rotterdam beslissen of de
vervolging tegen de verdachten
moet worden voortgezet.
De Raad voor de Kinderbescher
ming in Rotterdam ontkent echter
ooit te zijn geïnformeerd over plan
van justitie. Volgens woordvoerder
Schellenberg heeft het ministerie
van justitie evenmin bij de Rotter
damse kinderbescherming nage
vraagd of dat contact er al dan niet
geweest is. "Blijkbaar heeft de mi
nister zich alleen laten informeren
door het openbaar ministerie", al
dus Schellenberg.
Het is volgens Schellenberg nog
nooit eerder voorgekomen dat de
Raad ineens kinderen kreeg toe
vertrouwd zonder dat daarover
overleg was gepleegd.
Zonder een tocht door de grot
ten is een bezoek aan Maas
tricht en omgeving niet com
pleet.
(120 meter boven NAP) van de Sint
Pietersberg.
En die mergelkolos blijft dan de
grootste aantrekkingskracht
uitoefenen op de recreant die
Kanne zoekt en bezoekt. De
voorkeur kan uitgaan naar de
bossen die de welvingen
bedekken, al eisen wandelingen
hier wel wat klimvermogen,
hoewel nu ook weer geen
klauterpartijtjes op het
programma behoeven te worden
gezet. Bijvoorbeeld het
natuurgebied D'n Observant, waar
de Sint Pieter oprijst van de
westelijke oever van de Maas weet
wandelliefhebbers te lokken. Er
zijn daar drie gemarkeerde routes
uitgezet, bereikbaar vanaf de
Mergelweg. Ook het ENCI-bos
biedt wandelplezier. Daar is zelfs
een natuurpad.
St. Pietersberg
Maar wie na een bezoek aan Kanne
en omgeving weer noordwaarts
reist, zal dat met een gevoel van
onvrede doen als hij niet even,
achter een gids aan de donkere
gangen van de Siht Pieter in is
gedoken. Gangen, die vanaf de
Romeinse tijd zijn ontstaan
doordat men er mergelblokken
uitzaagde, die als bouwmateriaal
werden gebruikt. In de
Middeleeuwen beleefden die
gangenstelsels hun grootste
uitbreiding. Eens waren er 20.000,
maar nu de ENCI zo driest aan het
afgraven is gegaan, resten er nog
tussen de 7000 en 8000. Drie
gangenstelsel zijn opengesteld
voor groepen die ze onder leiding
van gidsen kunnen verkennen.
Vanaf de Cannerweg kan men de
grotten in, maar ook vanaf de oever
van de Maas, tussen Maastricht en
de ENCI-fabriek. Bordjes wijzen
daar omhoog - Grotten Noord of
Grotten Zonneberg - want de
donkere openingen gapen aan het
eind van klimmende en
kronkelende weggetjes. Natuurlijk
heet de herberg bij dat laatste
gangenstelsel De Grot, zoals een
café in Kanne de naam draagt 'In
Kanne en Kruike' en de donkere
tocht achter het lampje van de gids
kan een extra dimensie krijgen, als
u boekt voor een tocht vanaf de
Maaspromenade in Maastricht met
een van de vaartuigen van de
Rederij Stiphout. Op het
programma van deze tocht over de
Maas staat ook een bezoek aan het
gangenstelsel van de Zonneberg
en halverwege blijkt dan tussen de
klamme mergelwanden een aantal
(gas)fakkels te branden die tafels
met drankjes en hapjes verlichten.
Denk niet, dat zo'n tijdelijk
mollenbestaan, waarvoor u koos
een louter dwalen door donkere
gangen is. Er is ook wat te zien.
Onderduikers hadden hier in de
jaren '40-'45 een verblijf met eigen
bakkerij en waterreservoir. Die
krijgen de bezoekers te zien,
evenals een kapel,
houtskooltekeningen en
eeuwenoude handschriften op de
mergelwanden van de gangen.
SINTE CATRIEN
Gouwe Sinte Catrien!
Laot de zonne schien,
Laot de regen euvergaon,
Laot de kinder nao school goon.
Bij eus leven Hier,
Bij eus leve Vrouw,
Laot ze good onthauwen.
Witte wek,
Over dek.
Ingelen dans is gesloten.
