Leger Oeganda komt in opstand Rajiv Gandhi geeft blijk van groot leiderschap Rare fratsen Griekse president Stammenconflict in noorden Aanhangers Arafat in Libanon vermoord Egypte treedt op tegen fundamentalisten Haïtianen zouden president Baby Doe massaal steunen ZATERDAG 27 JULI 1985 PAGINA 7 KAMPALA (AFP/UPI) - In het noorden van Oeganda is muiterij uitgebroken in het leger, zo blijkt uit berichten van de Oegandese radio. Het noorden, ongeveer eenderde' van het land, zou in handen van rebellen zijn. De spoorwegen hebben de diensten naar het noorden gestaakt. BRUSSEL (ANP) - De Europese Commissie wil dat er strengere re gels komen voor het lozen en ver branden van afvalstoffen op zee. Dat blijkt uit een voorstel dat de commissie gisteren heeft inge diend. Het lozen van organische halo geen- en tinverbindingen, kwik, cadmium, moeilijk afbreekbare kunststoffen, ruwe olie en andere koolwaterstoffen, stoffen met een bekende kankerverwekkende wer king en zuren en alkaliën die een bedreiging vormen voor de kwali teit van het zeewater moet volgens de commissie geheel worden ver boden. Naast deze „zwarte lijst" heeft de commissie een „grijze" lijst gepu bliceerd van stoffen waarvan de lo zing aan strenge regels moet wor den gebonden. Op deze lijst staan ondermeer metalen, cyaniden, EG-Commissie wil strengere regels tegen afval in zee fluoriden, bestrijdingsmiddelen, synthetische organische chemica liën, verpakkingsmateriaal, schroot en ander omvangrijk afval. Voor het lozen van deze stoffen zijn nu al vergunningen nodig. De commissie wil dat er geen nieuwe vergunningen worden verleend, zij het dat bestaande regelingen nog vijf jaar mogen worden verlengd. Vanaf 1990 moeten de lidstaten echter de lozingshoeveelheid met tien procent beperken ten opzichte van 1989. In 1995 zal er dan de helft minder op zee worden geloosd, al dus de commissie. De EG-commissie vindt dat het lozen en verbranden van afval op zee tot een minimum moet worden beperkt, omdat de schade aan het zeemilieu weieens onherstelbaar zou kunnen zijn. Verbranding van stoffen op zee wil de Europese Commissie voorlopig alleen nog maar toestaan als er geen haalbare alternatieve methoden zijn voor behandeling en verwijdering te land. In 1990 moeten de EG-landen de uiterste datum hebben ge noemd waarop het afgelopen moet zijn met de verbranding van stof fen op zee. Radio-actieve stoffen komen in het voorstel niet voor, omdat de commissie op dit terrein nog apar te voorstellen voorbereidt. Volgens westerse diplomaten en hulpverleners hebben rebellen van het' Nationaal Verzetsleger NRA onder aanvoering van de vroegere minister van defensie Yoweri Mu seveni de plaats Fort Portal in het westen van Oeganda bezet. Fort Portal, in grootte de vierde stad van het land, is de grootste plaats die de rebellen in handen hebben weten te krijgen sinds het uitbre ken van de guerrilla in 1980. Tegen standers van president Milton Obote, die in 1980 de verkiezingen won, namen toen de wapens op te gen de regering. Ze beschuldigden Obote van verkiezingsfraude. Radio-Oeganda meldde gisteren dat een rebellie was uitgebroken in de tiende legerbrigade, gestatio neerd in de plaats Gulu bij de grens met Soedan, en waarschuw de dat de muiterij tot elke prijs zal worden neergeslagen. Volgens rei zigers uit het noorden hebben dui zenden soldaten zich aangesloten bij de muiters, die het noorden vrij wel afgegrendeld zouden hebben. Het is voor het eerst dat de radio melding maakt van onrust in het noorden en muiterij in het leger. Volgens berichten uit Nairobi houdt de muiterij verband met te genstellingen tussen twee noorde lijke stammen, die het grootste deel van het Oegandese leger vor men. Tegenover elkaar staan de Acholi, waartoe de opperbevelheb ber van de landmacht, generaal Ti to Okello behoort, en de Langi, waartoe president Obote en de chef-staf van het leger, generaal Smith Opon-Acak behoren. Eerder deze week deed de rooms-katholieke bisschop van Oeganda, kardinaal Emmanuel Nsubuga, een beroep op Obote om af te treden en de regering over te dragen aan een kabinet dat de lo pende zaken kan behartigen totdat verkiezingen zijn gehouden. Vol gens de Oegandese grondwet moe ten voor het eind van het jaar ver kiezingen worden gehouden. BEIROET (AP) - De Libanese poli tie heeft gisteren in een vluchtelin genkamp in Sidon de lijken aange troffen van vier Palestijnse aan hangers van PLO-leider Jasser Arafat. Op hun borst waren brief jes aangebracht met de tekst: 'Dit is de straf voor collaborateurs met Israël.' De lijken waren geboeid achter gelaten in de kofferbak en op de achterbank van een auto, die door de politie werd aangetroffen bij de ingang van het Palestijnse vluchte lingenkamp Mieh Mieh. Volgens de politie zijn de mannen gemar teld en geslagen voor zij ieder twee tot drie keer door het hoofd ge schoten werden. Het incident deed de vrees rijzen dat er in Sidon gevechten op han den zijn tussen Palestijnen onder ling of tussen Palestijnen en mos limstrijders. Er werd een vergade ring bijeengeroepen van het plaat selijke veiligheidscomité om voor zorgsmaatregelen te treffen tegen een eventuele escalatie van vijan delijkheden. Het comité was voor al bezorgd dat de begrafenis van de vier mannen zal uitlopen op ge welddadigheden. Leiders van de Palestijnse Be vrijdingsorganisatie hebben vrij- Buitenland kort Pacific-eilanden Het Amerikaanse Huis van Af gevaardigden is akkoord gegaan met een wetsontwerp dat een be perkte onafhankelijkheid beoogt voor de Marshalleilanden, Micro nesië en Palau in de Stille Oceaan. Het wetsontwerp voorziet in een verdrag van „vrije associatie" met de Verenigde Staten. De eilanden zullen onafhankelijk worden maar de VS blyven verantwoordelijk voor de buitenlandse politiek en de defensie. De eilanden stonden na de Tweede Wereldoorlog onder Amerikaans beheer. De Veilig heidsraad van de Verenigde Naties belastte in 1947 de VS daarmee. De eilanden krygen 2,3 miljard dollar (7,3 miljard gulden) steun. Het bedrag zal worden uitge smeerd over 15 jaar. Aan de Mars halleilanden zal een schadevergoe ding van 150 miljoen dollar worden betaald voor de gevolgen van de atoomproeven op Bikini en Ene- wetask. De VS zullen volgens de over eenkomst permanent toegang hou den tot land-, lucht- en zeeterrito rium van de eilanden en zullen nog minstens 30 jaar gebruik kunnen maken van de raketbasis op Kwa- jalein. Schip bevrijd Na vier maanden te hebben vast gezeten in het pakijs van Antarcti ca is het Russische onderzoeks- schip Michail Somov ontzet door de ijsbreker Wladiwostok. Dat heeft het officiële persbureau Tass gemeld. Sinds half maart zat de Michail Somov vast in het ijs van de Ross Zee bij Antarctica. Zware stormen hadden ervoor gezorgd dat het schip werd ingesloten door pakijs en gaan kant meer op kon. Het schip had 53 opvarenden aan boord. Na te zijn ontzet door de Wladi wostok volgde de Michail Somov in het kielzog van de sleper een pad naar open water. dag Israël de schuld gegeven van het vermoorden van de vier Pale stijnen. 'Hier heeft Israël de hand in gehad, om een nieuwe oorlog tussen ons te laten ontstaan,' ver klaarde een PLO-commandant grimmig. Schilderij van Goya ontdekt MADRID (ANP) - Twee kunst historici hebben in de kerk van Onze Lieve Vrouw in Jaraba in de Spaanse provincie Saragos- sa een schilderij ontdekt dat zij aan Francisco de Goya y Lu- cientes toeschrijven. Het schilderij van 127 x 88 cm verkeert volgens een bericht van het kerkelijke persbureau CIC in goede staat en toont de Heilige Aloysius van Gonzaga die door paus Benedictus XIII tot patroon van de jeugd wordt uitgeroepen. De kunsthistorici hebben over hun vondst bericht in een artikel in het tijdschrift „Anti- cuaria". Zy speculeren dat Goya het schilderij in de kerk van Jaraba zou kunnen hebben gemaakt op de terugweg naar Saragossa van zijn tweede reis naar Madrid in 1766. PORT-AU-PRINCE (AFP) - Bij de volksraadpleging die op 22 juli op Haïti plaatsvond hebben 440 kie zers (0,02 procent) zich tegen de voorgestelde wijziging van het po litieke systeem uitgesproken. Vol gens de gisteren bekendgemaakte einduitslag waren 2.375.001 (99,98 procent) Haïtianen er echter voor om onder een president te leven die zo lang hij leeft de touwtjes in handen zal houden. Bij het referen dum was de bevolking ook nog in het vooruitzicht gesteld dat het parlement meer zeggenschap zou krygen en dat de premier uit de grootste party mag worden geko- De oppositie, die vrijelijk in de pers campagne mocht voeren, had de kiezers opgeroepen het referen dum te boycotten omdat niet was voldaan aan haar eis dat er toezicht moest zijn van VN-waarnemers en dat er stembiljetten zouden wor den gebruikt die voor analfabeten herkenbaar waren. Volgens de op positie, die zegt dat aan haar op roep tot een boycot op grote schaal gevolg is gegeven, hebben aanhan gers van premier Duvalier, 'Baby Doe', zwaar met de uitslag ge knoeid. Zo reden vrachtauto's met steeds dezelfde kiezers de stemlo kalen af. CAIRO (AP) - Politie in burger is een groep Islamiti sche fundamentalisten met de wapenstok te lyf ge gaan kort voor een gebedsdienst in de Egyptische hoofdstad Cairo. Ongeveer 20 mensen zijn door de po litie opgepakt. Het was de eerste gewelddadige confrontatie tussen autoriteiten en fundamentalisten sinds de regering hen heeft gewaarschuwd niet langer meer de invoe ring van strenge islamitische wetten (Sjaria) te eisen. De botsing vond plaats nabij de el-Noor moskee, dat het ontmoetingspunt was voor de islamitische funda mentalisten. De regering heeft de moskee gesloten na de arresta tie van de leider van de fundamentalisten Sjeik Hafez Salama. De Sjaria is een 1300 jaar oud wetboek vol met strenge richtlijnen waaraan moslims zich dienen te houden. Gisteren, toen de politie haar actie uitvoer de, waren maar 60 mensen aanwezig. Vorige week wa ren er nog 250 deelnemers aan de verplichte gebeds dienst op vrijdag. De moslims gingen niet in op het verzoek om hun gebeden niet meer in of rond een van de nabij gelegen moskeeën te houden. Daarop verschenen 150 politie mannen in burger, gewapend met stokken en sloegen in op de biddenden en dreven ze uit elkaar. Salama werd met 12 volgelingen twee weken gele den gearresteerd samen met ongeveer 30 andere fun damentalisten. Zij werden beschuldigd van het aan zetten tot opstand tegen de staat. (foto ap> Grote Japanse legeroefening TOKIO (AP) - Het Japanse leger wil volgende maand zo n 140.000 manschappen mobiliseren voor de eerste grootscheepse legeroefe ning sinds de Tweede Wereldoor log, zo heeft het Defensie-agent schap in Tokio meegedeeld. Bij de oefening, die 25 augustus begint en drie weken zal duren, zal ongeveer 90 procent van het Ja panse leger - officieel zelfverdedi gingsstrijdmacht geheten -- op de been komen, aldus defensiewoord voerder Mitsuo Sakudo. Stafchef Morio Nakamura meent dat de ma noeuvres de coördinatie van de vyf voornaamste legerdivisies van Ja pan zullen verbeteren, zei Sakudo. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog heeft het Japanse le ger volgens Sakudo voornamelijk 'op papier' geoefend, waarbij veld heren alleen op landkaarten slag leverden en slechts beperkte ma noeuvres werden gehouden. Zo werden in 1980 en 1982 4.000 man schappen op de been gebracht voor 'papieren' oefeningen tegen een denkbeeldige invasiemacht. Vastenactie om aandacht op Nicaragua te vestigen DEN HAAG (GPD) Miguel d'Es- coto, minister van buitenlandse za ken in Nicaragua, heeft vrijdag op zyn 20e vastendag meegedeeld dat hij 40 dagen wil doorgaan. De volkskerk heeft in heel Nicaragua gisteren een nationale vastendag gehouden, die is geëindigd in een grote fakkeloptocht in Managua. De bisschoppen van Nicaragua hebben tegen dit vasten geprotes teerd. Ze zeggen dat alleen het epi scopaat een religieuze actie kan or ganiseren, leken mogen dit niet. In de VS is de vastenactie van d'Escoto nu op zeer veel plaatsen overgenomen. In Lima, Peru, be gint vandaag de bevrijdingstheo loog Gutierrez te vasten. In Guer- naraca, Mexico, bisschop Mendez Arceo. In de Mozes en Aaronkerk in Amsterdam is het vasten nu acht dagen gaande, er zijn twaalf deel nemers. De hervormde en de gere formeerde kerk in Nederland heb ben alle gemeenten opgeroepen zondag in de diensten aandacht aan de toestand in Nicaragua te be steden. Papandreou zet partij-ideoloog op sleutelpost VS en Israël dreigen weg te lopen uit vrouwenconferentie NAIROBI, (AP) - Israel en de Verenigde Staten hebben op de laatste dag van de VN-vrouwenconferentie in Nairobi gedreigd op te stappen vanwe ge een voorgestelde resolutie waarin zionisme wordt genoemd als een obstakel in de strijd om de vrouwenrechten. Er werd na de dreiging hevig onderhandeld om de derde en laatste internationale ontmoeting over vrouwenthema's enigszins te redden. De delegaties hadden 94 van de 372 artikelen in de voorgestelde slot verklaring behandeld toen het thema zionisme zou worden behandeld. In de slotverklaring zou worden vooruitgekeken op de vorderingen van de rechten van de vrouw in het jaar 2000. In het volgende artikel werd gesteld dat zionisme een van de obstakels is die moeten worden overwonnen in de verwerving van vrouwenrech ten. Daarmee werd zionisme opgenomen in een lijst van imperialisme, kolonialisme, neokolonialisme, expansionisme, apartheid en racisme. De Israeli's gaven tijdens de bijeenkomst niet direct commentaar, maar som mige gedelegeerden zeiden dat ze van plan waren op te stappen als de resolutie werd aangenomen. ATHENE - De nieuwe Griekse re- gering-Papandreou, die gisteren is beëdigd, is in de rechtse oppositie- pers begroet als een team waarin het socialistische partijapparaat veel sterker is vertegenwoordigd dan tevoren. Van de tien leden van het uitvoerend bureau van de Pa sok zijn er nu acht minister en de negende is voorzitter van het parle ment. Juist een dag tevoren had Papandreou in een speech voor het centrale comité van de partij be toogd dat zo'n constellatie in we zen onwenselijk was, maar rechtlij nigheid is nu eenmaal niet zijn sterkste punt. door Frans van Hasselt Veelbetekenend wordt vooral de belangrijke positie gevonden die de jonge partij-ideoloog Kostas La- liotis heeft gekregen, als staatsse cretaris voor informatie, waarmee hij de controle krijgt over radio en televisie, die hier strikte staatsme dia zijn. Wat voor opvallende rol ze spelen in het regeringsbeleid bleek juist dezer dagen bij de rel rondom de president van de republiek, Sartzetakis, die de aantreding van de nieuwe regering goeddeels heeft overschaduwd. De jurist Sartzetakis, die in 1963 was opgetreden als nauwgezet rechter van instructie in de politie ke moordzaak Lambrakis - als zo danig is hij geidealiseerd in Ga- vras' film 'Z' - was het afgelopen vooijaar Papandreou's opvallende keus voor het presidentschap van de republiek, als alternatief voor de 78-jarige Karamanlis, van wie algemeen werd aangenomen dat hij voor een verlenging van zijn 5- jarige periode in aanmerking kwam. Vooral onder invloed van zyn minister van binnenlandse zaken Koutsoyorgas - bij de jongste kabi netswisseling nog weer sterk in rang bevorderd - besloot Papand reou op het laatste moment Kara manlis als kandidaat te laten vallen en Sartzetakis door het parlement te laten kiezen, hetgeen op het nip pertje met de benodigde tweeder de meerderheid lukte. De rechter zijde in het algemeen, en Karaman lis in het bijzonder, waren uiterst verbitterd, en laatstgenoemde ont hield zich nadrukkelijk van eniger lei felicitatie bij Sartzetakis' ambts aanvaarding. Hij ging ook niet in op de uitno diging, eerder deze week, voor het diner ter ere van de Bulgaarse pre sident Zjivkof. Kort daarop bleek dat hij niet was uitgenodigd voor de receptie die jaarlijks op 24 juli door de president wordt gegeven ter gelegenheid van de herdenking van het herstel van de democratie in 1974. Het was die zelfde receptie waarop Karamanlis tien jaar lang het stralende middelpunt was ge weest, omdat hij graag wordt ge zien als „de man die de democratie in Griekenland heeft terugge bracht" - een visie die de gebeurte nissen van de zomer van 1974 niet geheel correct weergeeft. Grof Hem dit jaar niet te inviteren, leek echter wel wat erg grof, en de sfeer werd er niet beter op toen bleek dat dit jaar ook de pers maar zeer mondjesmaat was uitgeno digd. Vooral de rechtse pers schreeuwde moord en brand, waarop Sartzetakis kwam met een bijzonder uitvoerige verdediging, waarin hy onder meer stelde dat Karamanlis hem als president nu eenmaal nog steeds niet had 'er kend'. Maar de presidentiële ver klaring bevatte ook vreemdsoorti ge en egocentrische passages, waarin het onder andere heette, dat niemand tijdens de junta zo was mishandeld als Sartzetakis zélf, maar dat hy niettemin nooit op bestraffing van zyn folteraars had aangedrongen. De regering meende het nieuwe staatshoofd tegen zichzelf in be scherming te moeten nemen door het hele stuk dood te zwijgen op radio en televisie. Waarop de rechtse pers hoonde dat de presi dent nu al wordt gecensureerd door de premier, enkele maanden nadat hij door deze laatste was uit verkoren. Al eerder had de Griekse televi sie trouwens de meest vreemd soortige passages uit redevoerin gen van de president weggelaten. Deze blijken namelijk zelfs voor Griekse begrippen over te vloeien van nationalistische bevlogenheid, zoals: „Als men u vraagt wat u zou willen zijn als u geen Griek was, dan moet u trots antwoorden: toch Griek". Een Indiase krant schreef eergiste ren dat de kwestie Punjab einde lijk is opgelost. Het akkoord dat premier Rajiv Gandhi heeft geslo ten met leiders van de sikhs-partij was een historische gebeurtenis, schreef een ander dagblad. Iets te veel optimisme in de Indiase pers? Wie minder eist is een verrader! Deze kreet stond nu ruim een jaar geleden boven een artikel in deze krant. Het artikel ging over de on verzoenlijkheid die kenmerkend was voor de bloedige strijd in de Indiase deelstaat Punjab. Wie min der eiste dan onafhankelijkheid voor de deelstaat werd als een ver rader beschouwd en in de praktijk betekende dat een vogelvry-ver- klaring. door Leo Maat De Indiase deelstaat, die melijk wordt bewoond door aan hangers van het sikhs-geloof, was maandenlang het toneel van poli tieke moordpartijen. De extremis tische leider Bhindranwale zond vanuit het opperste heiligdom van de sikhs, de Gouden Tempel in Amritsar, zijn jeugdige aanhangers erop uit. Op motorfietsen en gewa pend met automatische wapens zaaiden zij dood en verderf onder hen, die naar hun oordeel niet alle sikhs-wensen radicaal genoeg on derstreepten. Zo vielen niet alleen slachtoffers onder hindoes, de meerderheid en de grootste politieke machtsfactor in India, maar ook onder gematig de sikhs. Het dagelijkse geweld deed Indira Gandhi besluiten om krachtdedig in te grijpen. De be storming van de Gouden Tempel, de commandopost van de extre misten, werd op 4 juni 1984 door het leger bestormd. Honderden mensen kwamen om het leven, on der wie de extremistenleider Bhin dranwale. De deelstaat werd onder militair bestuur geplaatst en even leek het erop dat het geweld was beteugeld. Maar het dramatische hoogte punt - de moord op Indira Gandhi door haar eigen (sikhs-)lijfwacht - moest toen nog komen en ook de volkswoede van de hindoes, die zich daarna ontlaadde en honder den sikhs het leven kostte. Concessies Deze week verraste premier Ra jiv Gandhi vriend en vijand door vergaande concessies te doen aan de sikhs. Met de gematigde sikhs leider Longowal sloot hij een ak koord, dat gisteren ook door de rest van de partijtop werd goedge keurd. In het akkoord wordt aan een elf tal wensen van de sikhs voldaan. Premier Gandhi rechtsen sikhs-leider Harchand Singh Longowal ge heel links op de foto) sloten woensdag een akkoord (foto api Enkele belangrijke punten: De hoofdstad Chandigar, die nu nog gedeeld wordt met de aangrenzen de deelstaat Haryana, wordt bij Punjab ingelijfd. Nabestaanden van allen die sneuvelden tijdens de afgelopen jaren van onrust (er wordt een dodental van ruim vier duizend genoemd) krygen smarte- geld en een vergoeding voor verlo ren gegane eigendommen. Gedes erteerde sikhs-militairen zullen zo veel mogelijk gerehabiliteert wor den. Het beheer van de sikhs-tem pels zal bij de wet geregeld wor den. De sikhs-taal, het Punjabi, zal bevorderd worden en de uitgebrei de volmachten van het leger in Puryab zullen worden beperkt. Gandhi slaagde erin om in het parlement zowel van zijn eigen (do minerende) partij als van de oppo sitie enthousiast bijval te krygen en tevens sikhs-leider Longowal tevreden te stemmen. "De periode Vein confrontatie is voorbij", zei een tevreden Longowal. Maar hoewel de bejaarde leider namens een groot deel van de sikhs, waarschijnlijk namens de meerderheid, kan spreken, is het nog maar de vraag of het politieke geweld in Punjab nu tot het verle den behoort. De afgescheiden radi cale vleugel van de sikhs-partij, on der aanvoering van de 83-jarige va der van wijlen Bhindranwale, heeft het akkoord afgekraakt. Evenals de All-India Sikh Student Federa tion, de militante studentenclub en grootste leverancier van politieke moordenaars. De heilige oorlog tegen 'de tiran nie van de regering over de sikhs' moet worden voortgezet en vader Bhindranwale (zo zoon, zo vader) haastte zich om Longowal als ver rader te bestempelen. Alleen een zelfstandig Puryab (de sikhs ge bruiken daarvoor de term Khalis- tan) biedt de oplossing, aldus de ayatolla van de extremisten. Snoepgoed Het is uiterst onwaarschijnlijk dat deze militante groeperingen zich iets gelegen laten liggen aan het akkoord, ook al is een meerder heid van de 14 miljoen sikhs in een feeststemming en deelt snoepgoed uit aan de hindoestaanse 'onder- drukkers'/landgenoten. Extremis me en democratie staan nu een maal met elkaar op gespannen voet. Het geweld zal daarom nog wel niet meteen verstommen, maar op langere termijn is er toch uitzicht op een vreedzamere toestand, om dat de voedingsbodem van het ge welddadig extremisme met het ak koord beduidend armer is gewor den.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7