■HH
Ramp in Italië
was te voorzien
Zaïre onder 1
Moboetoe de J
IMF-oogappel
Kerkvervolging in Baltische staten aan de kaak gesteld
r
PAGINA 6DINSDAG 23 JULI 1985 P"'
TESERO - Zie de Stava weer
eens lieflijk stromen, een balda
dig bergbeekje zoals er zoveel
zijn in de Dolemieten. Maar bei
de oevers getuigen ervan dat het
riviertje slechts enkele uren te
rug een totaal ander karakter
heeft getoond: dat van de zond
vloed.
De Stava zelf treft geen blaam
- het was de mens die hem met
die verwoestende eigenschap
pen opzadelde. In de beek waren
twee grote waterbassins met aar
den wallen gecreëerd, maar van
enige beveiliging, pantsering,
was geen sprake. Nu, ja nu, er
kent bijna iedereen dat de ramp
te voorzien is geweest.
door
Peter van der Maat
Door het openbreken van de
meren, kwamen miljoenen liters
water en modder vrij. Een alles
vernietigende stroom stortte zich
over vijf kilometer naar beneden.
Hotels en woonhuizen werden*
weggespoeld, zeker 214 mensen
hadden geen schijn van kans.
Van het gehucht Stava - op
1250 meter hoogte - resteren en
kele huizen. Alles wat zo'n 300
meter lager in het dorp Tesero
langs de waterkant stond is weg.
De ansichtkaarten in de souve
nirwinkel laten zien hoe vredig
dit groene dal is geweest.
Om veertien minuten over
twaalf gebeurde het vrijdagmid
dag, aldus een uit het slik opge
diepte wekker. Twee dagen later
worden nog aan de lopende band
slachtoffers geborgen de mees
ten onherkenbaar verminkt. Ve
len zullen voorlopig spoorloos
blijven, ze liggen bedolven onder
een metersdikke laag verscho
ven grond.
Honderden vuilniszakken zijn
gevuld met gevonden voorwer
pen, zij nemen een hele zaal van
het gemeentehuis van Tesero in
beslag. Een militair doorzoekt
een net binnengebrachte knap
zak: onder meer het logboek van
een vakantie, bijgehouden tot
donderdagavond.
Artidoro Galimberti infor
meert of er spullen bij liggen van
zyn gezin. Nee. Zijn 23-jarige
vrouw Giovanna en hun kinde
ren Laura (2) en Massimo (7) wor
den vermist, alleen het lichaam
van zijn schoonmoeder is gevon
den. De 27-jarige Milanees was
tijdens de ramp aan het werk, de
anderen waren in Stava met
vakantie. Gehaast verlaat Galim
berti het gemeentehuis, zijn zus
volgt met betraande wangen.
Mijnbouw
De massahysterie, waardoor
Italianen bij andere grote ram
pen in de geschiedenis werden
bevangen, ontbreekt. Geen groe
pen zwartgeklede, wenende
vrouwen. Plakkaten aan de ge
vels van Tesero kondigen een
week van algemene rouw aan, op
straat valt daar weinig van te
merken.
In Nederland wordt gesproken
over een gebroken dam, maar
dat is onjuist. Er waren twee bo
ven elkaar gelegen bekkens die
door de Stava van water werden
voorzien. Zo'n dertig meter diep
en ter grootte van een voetbal
veld. En het zijn de wanden van
deze bassins die het hebben be
geven.
Sinds vierentwintig jaar wer
den de meren gebruikt voor het
schoonwassen van het mineraal
fluoriet, uit een nog hoger gele
gen mijn. Het op edelsteen gelij
kende fluoriet wordt als smelt
middel gebruikt in de glas- en
keramische industrie en is te
vens de grondstof voor de pro-
duktie van waterstoffluoride.
Tot vijfjaar terug was de mijn
staatseigendom, daarna ging hij
over in handen van de firma
Prealpi Mineralia Spa van de ge
broeders Rota. Omdat zij het niet
redden met alleen de opbrengst
Zo'n 35 lijkkisten liggen in het massagraf in het Italiaanse dorp Tereso.
van hun eigen mijn, gingen zij de
bassins ook gebruiken voor an
dere fluorietmijnen in de Dolo
mieten.
Toen was de capaciteit van de
meertjes al gauw te klein. Ze
werden uitgebaggerd, maar aan
de aarden wanden deden de ge
broeders Rota niets. De 35 in Te
sero wonende werknemers be
seften wel dat de toestand steeds
onveiliger werd, maar ja, zij
moesten eten.
Protesten vanuit Stava en Te
sero waren er wel, zij hadden
echter betrekking op iets anders:
het toerisme zou worden ge
schaad door af- en aanrijdende
vrachtwagens.
De afgelopen drie weken was
er weer behoorlijk gegraven in
de bassins. Vervolgens ging het
regenen, en niet zo zuinig ook.
Officieel is de oorzaak onbekend,
maar in Tesero wordt gezegd dat
door de hevige regenval een stuk
ontboste berghelling in het bo
venste bekken is geschoven. Dat
bassin barstte open en het ande
re volgde vrijwel direct.
Verdenking
De vooratter van de Italiaanse
geologenvereniging is de eerste
die zaterdag officieel verklaart
dat de spoelbekkens slecht zijn
onderhouden. De ramp was te
voorzien geweest, zegt hij.
Mede op basis van deze uit
spraak worden dan al 's middags
een justitieel en een regeringson-
derzoek gestart. De directie van
de mijn staat onder verdenking.
Maar ook de rol van burgemees
ter Gelici en de rest van het
stadsbestuur zal nader worden
bekeken. Zij zouden volledig van
de situatie bij Prealpi op de
hoogte zijn geweest, maar niet
hebben willen ingrijpen. De be
woners van het dorp protesteren
ook nu niet. Zij aanvaarden hun
lot.
De reddingsoperatie,
ruim 4500 mensen deelnemen,
verloopt vlekkeloos, geordend
en makkelijk. Soldaten, brand
weerlui, verplegers, de Italiaanse
BB, zwijgend werken ze samen
alsof ze niet anders zijn gewend.
Een verklaring voor de disci
pline komt van luitenant-kolonel
Vezzalini van het alpinekorps
van het leger: „De hulpverlening
na de aardbeving bij Napels, in
1980, was een chaos. Zoiets
„Civiele en militaire instanties
zijn om de tafel gaan zitten en dat
heeft geresulteerd in een goede
organisatie. We hebben zelfs ver
scheidene nationale oefeningen
gehouden. Hier werken we nu
volgens een vooropgesteld sche
ma, waardoor iedereen weet wat
hem te doen staat".
De hulpverlening werd razend
snel op gang gebracht. Uit de
wijde omgeving kwamen binnen
een paar uur vele tientallen
graafmachines en bulldozers
naar de plaats des onheils. Van
uit helikopters werd - en wordt
- de zaak gecoördineerd. Zie
kenauto's, lijkwagens, Tesero
stond er in no-time mee vol.
Met zijn handen tussen de
broekband tuurt Wadimir Della-
dio (64) in het dal. In het verleden
gisteren nog - keek hij hier
neer op een rij huizen, nu op het
graven der soldaten. Hij trekt
een hand tevoorschijn en maakt
er draaiende bewegingen mee in
de lucht: „Alles is weg".
Zyn twee jaar jongere broer
Giovanni plus echtgenote:
„Weg". De ruim twintig bewo
ners van de rij woningen: „Ver
dwenen". „Het is een tragedie",
andere woorden heeft hij er niet
Badgoed
De Stava is hier zo'n meter of
twee breed. Links en rechts van
de stroom zijn de hellingen over
soms wel 150 meter bruin,
grauw. Wat daar stond is vervan
gen door een laag slik. Twee ho
ge sparrebomen hebben het ge
weld doorstaan; alleen de toppen
zijn nog groen.
De beek mondt uit in het ri
viertje Avasio. Met behulp van
rubberboten en lieslaarzen
wordt op het kruispunt van de
twee watertjes intensief gezocht.
Veel lijken zijn tot hier meege
sleept.
Van hotel Dolomiti is de ach
terkant weggeslagen. Een gor
dijn bungelt boven het gapende
dal. Tot aan de dakgoot zitten
grote modderspetters op de ge
vel. De wortels van een gevelde
boom raken de glijbaan in een
speeltuin. Een cornervlag van
het voetbalveld is verdwenen.
Hier stronden drie hotels. In de
puinhoop ontdek ik een radiator,
een douchebak, een wasmand,
lakens. Vijftien graafmachines
schuiven modder weg, honder
den mannen doorzoeken met
houwelen en scheppen wat zo
bloot komt.
Soms zijn het stukken mens,
dan weer wordt voorzichtig een
heel lijk uitgegraven. Mensen in
badgoed - het was mooi weer.
Vermoedelijk zijn ze overvallen
tijdens de lunch in het zonnetje.
Een kleine dertig stoffelijke res
ten worden hier geborgen.
's Nachts werken gravers door
bij het schijnsel van grote ver-
stralers. Als het al weer licht aan
het worden is, om half zes zater
dagochtend, gebeurt waarop nie
mand meer had durven hopen:
in de gewelven van een van de
hotels wordt de 30-jarige Mario
Assunta Carta levend aangetrof
fen.
Vlakbij de bekkens werd een
chalet weggesleurd, vijf anderen
bleven gespaard. De 50-jarige
Margaritha Trettel bevond zich
in het verdwenen huis, zij is niet
teruggevonden. Haar man was in
de tuin aan het werk en slaagde
erin om zich, zij het gewond, uit
de voeten te maken.
De vakantiewoning van de fa
milie Jellici uit Bolzano staat pal
op de grens van goed en kwaad.
De enige schade die het chalet
heeft opgelopen is dat de elektri
citeitskabels uit de muur zijn ge
rukt.
Mevrouw Enrica Jellici (62)
stond in de keuken. „Ik was aan
het koken, hoorde opeens een
hoop geruis en vlopg naar bui
ten. Eerst dacht ik dat de wereld
verging, toen dat er een vliegtuig
tegen de berg was gevlogen. Een
dikke stofmist, enorm kabaal,
voorbijvliegende bomen".
Gevaar
Wist ze dat de bekkens een ge
vaar betekenden? „Ach, je hoort
zoveel. Wij hebben er wel eens
aan getwijfeld hoor, maar ja, dit
is toch een vakantiehuis. Moetje
dat dan zomaar in de steek la
ten?".
In Tesero en Stava gaven ho
teleigenaren nog altijd dagelijks
bij de VVV op wie zij in huis had
den. Op grond van die gegevens
konden lijsten worden opgesteld
van doden en vermisten. „Maar
dat opgeven bij de VW gebeurt
's avonds", vertelt Caritas-voor-
zitter Giovannazzi, „dus precies
weten we niet wie er in het ge
bied is geweest".
„Bovendien", vervolgt hij, „is
het ook volstrekt onduidelijk wie
hier 's ochtends zijn aangeko
men voor een dagje uit. Het is
dus mogelijk dat het aantal
slachtoffers nog veel groter is
dan we nu denken. Er wordt ge
zegd dat er 's ochtends een bus
met kinderen naar Stava was ge
reden, maar die is nergens ge
vonden. Wat moet je daar nou
mee? Ik weet het niet".
Nederlandse toeristen waren
voor zover bekend niet in het ge
bied. Zomers is het een vakan
tieoord voor vrijwel uitsluitend
Italianen, 's winters komen er
ook wel Duitsers en Nederlan
ders om te skieën.
In de zogeheten Parijse kerk
van het nog geen tien kilometer
verderop gelegen Cavalese wor
den de lijken gewassen en in kis
ten gelegd. Tientallen verpleeg
sters en broeders zijn achter het
altaar bezig met dit afschuwelij
ke werk. Familieleden tfan ver
misten komen en gaan.
Zaterdagavond arriveert de
Beierse speurhondenbrigade
met acht honden. In alle vroegte
gaan deze vrijwilligers zondag
ochtend aan de slag en al heel
snel ontdekken de dieren twee
doden. De oever wordt vervol
gens afgegraven en er komen
nog eens vyf lijken aan het op
pervlak.
President
Met ambulances worden de-li
chamen naar de Parijse kerk ge
bracht, waar zich dan een menig
te van pakweg 150 journalisten
bevindt. Van elk tv-station in Ita
lië - en dat zijn er vele - is er wel
een filmploeg. Zij wachten op de
nieuwe president Francesco Cos-
siga, die het rampgebied be
zoekt.
De president wordt verwel
komd door de aartsbisschop van
Trento, Alessandro M. Gottard.
Gevraagd naar zijn visie op de
ramp, antwoordt hij - nadat hij
een arm om de nek van de ver
slaggever heeft gelegd: „Onge
looflijk. Ons past niets anders
dan stilte en bidden". Gottard,
Cossiga en hun aanhang rennen
met eenjieus-mondkapje op in
ijltempo door de kerk. De ver
slaggevers verdringen elkaar om
maar niets van hun president te
missen. Op het moment dat de
hoge heren weer naar buiten
gaan, worden twee lichamen
naar binnen gedragen.
De kisten met de geïdentifi
ceerde slachtoffers zijn beplakt
met briefjes met.hun namen. Op
elke kist een boeket bloemen. De
familie bidt by het stoffelijk
overschot van een verwante.
Stilte is het enige dat past, zei
aartsbisschop Gottard. Maar tij
dens de mis in de kerk van Tese
ro ter nagedachtenis van de
Slachtoffers neemt hij geen blad
voor de mond: „In de naam van
het recht en de waarheid moeten
zij die verantwoordelijk zijn voor
deze catastrofe worden bestraft.
Nooit meer mogen mensen
slachtoffers worden van men-
Op de voorste banken in de
kerk zitten aangeslagen familie
leden van de overledenen. De tv-
camera's zoemen in op de be
traande gezichten van een paar
zusjes onder de armen van hun
vader. Een snikkende man vindt
bij het uitgaan van de dienst een
ware batterij lenzen tegenover
zich.
Onder de hoge brug over de
Stava grijpt een bulldozer naar
het wrak van een door de wilde
vloed meegesleurde wagen. Te-,
gen de brugleuning hangt de 14-
jarige Paulo Pennizi. In zijn hand
een ansichtkaart van het oude
Tesero. Hij zegt: „Zo was het en
zo had het moeten blijven".
KINSHASA - Na een ambtsperio
de van bijna 20 jaar. waarin zijn re
gering voor ernstige economische
problemen werd gesteld en werd
geplaagd door een gebrek aan sta
biliteit, wordt president Moboetoe
Sese Seko van Zaïre tegenwoordig
beschouwd als een gewillig bond
genoot van het westen.
Moboetoe's meest uitgesproken
vijanden zijn teruggekeerd naar
Zaïre onder een van de amnestiere
gelingen die van tijd tot tijd afge
kondigd werden om 'verdwaalde
schapen' weer terug in de stal te
krijgen.
Zaire's inspanningen om gevolg
te geven aan een streng, door het
Internationaal Monetair Fonds op
gelegd bezuinigingsprogramma,
hebben het land 'tot de oogappel
van het IMF' gemaakt, zegt een
bankier die zijn naam niet vermeld
wil hebben.
Moboetoe maakte een goede
beurt bij de Verenigde Staten door
zich uit te spreken tegen de Libi
sche invasie in Tsjaad en door troe
pen en vliegtuigen te sturen.
De Amerikaanse president Ro
nald Reagan zond Moboetoe een
gelukwens op 30 juni, de 25ste ver-
de onafhankelijkheid,
i hij stelde dat 'de eerste ja
ren van de Zaïrese onafhankelijk
heid, die zich kenmerkten door een
serie burgeroorlogen en grote ont
beringen voor uw volk, uiterst
moeilijk zijn geweest voor het
land. Sedertdien hebt u belangrij
ke vorderingen gemaakt met de
eenmaking en opbouw van uw
land en de etnische en regionale
conflicten overwonnen die het be
staan van Zaïre eerder bedreig
den.'
Zelfs tegenstandersVan de presi
dent moeten toegeven dat hij erin
geslaagd is het volk een gevoel van
nationale saamhorigheid te geven,
wat geen peuleschil is voor een
land met 73 taalgroepen en 200
stammen. Nog geen elf dagen na
dat het land onafhankelijk was ge
worden van België deed zich de
eerste van een reeks afscheidings
pogingen voor, waarbij duizenden
i het leven kwamen.
door
Robert Weller/AP
Koper
Zowel voordat Moboetoe aan de
macht kwam - in november 1965 -
als daarna richtte de regering haar
aandacht vrijwel uitsluitend op de
produktie van koper, het belang
rijkste exportprodukt. Dat ging ten
koste van de landbouw en de we
genbouw. De inkomsten uit koper
verdwenen of werden verspild aan
grote projekten in plaats van aan
het onderhoud van de mijnen.
Toen de koperprijs in het midden
van de jaren zeventig inzakte,
moest Zaïre uitstel van betaling
aanvragen op zijn buitenlandse le
ningen. Een tot dan toe uitstekend
lopend transportsysteem zakte in
elkaar. Het uitgestrekte land be
schikte over amper 2.000 kilometer
verharde wegen.
Het afscheidingsprobleem stak
in 1977 en 1978 opnieuw de kop op.
Opstandelingen die uit waren op
de onafhankelijkheid van de mijn-
provincie Shaba, vielen Zaïre bin
nen vanuit bases in Angola en
Zambia. Beide keren moest Mo
boetoe buitenlandse troepen te
hulp roepen om de opstandelingen
te verdrijven.
In 1980 schortte het IMF zijn be-,
talingen aan Zaïre op, omdat de re
gering de overheidsuitgaven niet
in bedwang wist te houden. Begin
1983 had het land een buitenlandse
schuld van 4 miljard dollar. De har
de hand waarmee Moboetoe zijn
politieke tegenstanders onder
drukte bracht zijn westerse be
schermheren in verlegenheid.
De regering stelde echter haar ei
gen bezuinigingsprogramma op en
begon in te lopen op de buiten
landse betalingsverplichtingen.
Het IMF herriep zijn eerdere be
slissing en de economische hervor
mingen werden doorgezet in 1984.
De zaïre, de nationale munteen
heid, werd in één keer met 500 pro
cent gedevalueerd. Van de ene dag
op de andere stegen de voedselprij
zen met 300 procent en de brand
stofprijzen zelfs met 400 procent
Moboetoe hield vast aan het be
zuinigingsprogramma. Volgens
westerse economen begint dat
vruchten af te werpen op mac
economisch niveau.
Kredietwaardig
De kredietwaardigheid van het
land is tot op grote hoogte hersteld,
er is voldoende buitenlands geld
om de belangrijkste produkten
te voeren, de mijnindustrie krijgt
de middelen om de produktie op
peil te houden en de inflatie is te
ruggedrongen van meer dan 100
procent naar ongeveer 25 procent.
Het kost de regering nog steeds
moeite het begrotingstekort bin
nen de door het IMF gestelde gren
zen te houden, maar volgens de
eerder geciteerde bankier is dat
vooral terug te voeren op een on
voorspelbare terugval in de inkom
sten. De olieproduktie is onder het
streefniveau gebleven en de koper-
inkomsten namen af door trans
portproblemen.
Volgens de bankier kan de re
cente verkoop van een lijnvliegtuig
van Air Zaire voor 25 miljoen Ame
rikaanse dollar het onmiddellijke
tekort in ieder geval ten dele dek
ken. De diamantproduktie Zaïre
is de grootste producent van indus
triediamanten ter wereld - is onze
ker als gevolg van een prijsconflict
met het diamantkartel.
Over hét geheel genomen, zegt
de Belgische zakenman William
Damseaux, een van de grootste vis-
en vleesimporteurs van het land,
'is de situatie beter dan ze ooit ge
weest is sinds de onafhankelijk
heid.' Damseaux woont al 51 jaar
in Zaïre en bouwde een nieuw be
drijf op, nadat het zijne in 1973 was
genationaliseerd.
Het zal nog jaren, zo niet tiental
len jaren duren eer het land zjjn
economische problemen te boven
is. Moboetoe is er echter wel in ge
slaagd de binnenlandse veilig
heidssituatie onder controle te
brengen. Volgens een westers mili
tair attaché kan het Zaïrese leger,
dat gesteund wordt door België, de
Verenigde Staten, Frankrijk, Israël
en China, elke eventuele dreiging
het hoofd bieden zonder een be
roep te hoeven doen op buiten
landse troepen.
De opstandelingen van Shaba
worden niet langer als een dreiging
gezien. Naar verluidt is een deel
van hen op vreedzame wijze terug
gekeerd in grensgebieden.
De politieke situatie is groten
deels onveranderd. Door de ma
nier waarop hij onderdrukking,
vrijgevigheid en amnestieregelin
gen met elkaar combineert, heeft
Moboetoe weten te verhinderen
dat er serieuze oppositie ontstaat
tegen zijn eenpartijregering.
De Sowjet-autoriteiten blijven
de kerk in de Baltische staten
vervolgen. Ze mengen zich ver
regaand in het kerkelijke leven,
beperken drastisch het werk van
de kerk en brengen geestelijken
en actieve leken herhaaldelijk
voor de rechter.
Dat staat in een rapport van de
internationale organisatie voor
vervolgde christenen over de si
tuatie van de kerk in Estland,
Letland en Litouwen. Het rap
port is voorgelegd aan het tribu
naal dat de vereniging van Balti-
- sche ballingen op het ogenblik in
Kopenhagen organiseert.
Volgens het rapport worden
geestelijken en actieve leken
vaak voor de rechter gesleept op
beschuldiging van anti-sowjet-
propaganda, het niet-vervullen
van plichten als staatsburger,
aanvallen op de persoonlijkheid
en rechten van burgers en herrie-
schopperij. Vooral christenen
die onomwonden hun geloof be
lijden en zich tegen atheïstische
aanvallen verdedigen moeten
voor de rechter verschijnen,
meldt het rapport.
Het gaat uitgebreid in op de
maatregelen waarmee het regi
me de uitoefening van de gods
dienst beperkt. Kerkelijke
ambtsdragers en leken worden
gediscrimineerd, tot 18 jaar is
godsdienstonderwijs verboden
en een onafhankelijke kerkelijke
pers is ook niét toegestaan.
Polen. De rooms-katholieke
bisschoppen van Polen willen
niet, dat op bedevaarten span
doeken worden meegevoerd
voor de verboden vakbond 'Soli
dariteit' of politieke leuzen wor
den geroepen. De deelnemers
moeten bovendien een verkla
ring van hun pastoor bij zich
hebben dat zij aan die of die be
devaart zullen meedoen.
Vorig jaar al hebben de Poolse
autoriteiten gezocht naar voor
wendsels om te komen tot een al
geheel verbod van bedevaarten.
Bij tal van geledenheden zijn
toen in de scharen pelgrims on
bekende elementen binnenge
drongen die politieke leuzen uit
schreeuwden of borden en span
doeken meevoerden.
De nu voorgeschreven verkla
ring van de pastoor sluit het mee
lopen van buitenstaanders prak
tisch uit. Wie geen verklaring
heeft, wordt geweerd. Het bis
schoppelijke verbod op steunbe
tuigingen aan de verboden vak
bond is niet tegen deze bond zelf
gericht, maar vrijwaart pelgrims
van ingrijpen door de overheid.
De nieuwe overeenkomst, die
het bestaansrecht van de bede
vaarten beschermt en een onge
hinderd verloop moet garande
ren, is tot stand gekomen nog
vóór de grote bedevaart naar de
'Zwarte Madonna' op 15 augus
tus (Maria Hemelvaart). Dan
gaan honderdduizenden pel
grims naar het klooster 'Jasna
Gora'.
Jarig. Patriarch Pimen,
hoofd van de Russisch-orthodo-
xe Kerk, is vandaag 75 jaar ge
worden. Zijn kerk telt naar
schatting 60 miljoen leden op
een bevolking van 280 miljoen.
Pimens burgerlijke naam was
Sergej Mikhailovitsj Izvjekov.
Kostbaar geloof
De Wereldbond van Her
vormde en Gereformeerde Ker
ken (Ware) heeft een boodschap
gestuurd naar de bij hem aange
sloten kerken ter gelegenheid
van het feit dat nu 300 jaar gele
den het Edict van Nantes werd
herroepen. Hierdoor werden in
Frankrijk de protestanten vogel
vrij verklaard, zodat velen uitwe
ken naar het buitenland.
"Terwijl wij aan de ene kant
geen goed woord over hebben
voor het geweld en de onmense
lijkheid die het gevolg van deze
herroeping waren, moeten wij
toch God danken voor het getui
genis dat zovele reformatorische
christenen in die tijd hebben af
gelegd", schrijft de Wereldbond
in zijn brief. "Voor hen was het
geloof kostbaarder dan hun va
derlandsliefde". Volgens het uit
voerend comité van de bond
heeft de herroeping van het edict
tot op de dag van vandaag in de
hervormde kerken sporen nage
laten in de harten en geesten.
Aandacht voor deze gebeurte
nis van drie eeuwen geleden mag
de strijd tussen de confessies
niet weer aanwakkeren. "Van
daag moeten wij ons afvragen,
welke betekenis deze rampzalige
reeks gebeurtenissen heeft voor
het getuigenis van de reformato
rische kerken nü, ja van alle ker
ken". De Franse hervormden wa
ren zich bewust van het gevaar,
zich te voegen naar de absolutis
tische mentaliteit in die dagen.
De herroeping van het edict
betekende ook een zuiverings
proces. Wegens de onvoorbereid
heid op de vervolgingen hebben
velen afstand gedaan van hun ge
lóóf. "Men ontdekte, wat het be
tekent een pelgrimsvolk te zijn".
Het onheil dat de hervormden
in Frankrijk overkwam werd wel
verzacht door de solidariteit die
zij ondervonden van de reforma
torische zusterkerken. "Het
evangelie verwacht van de ker
ken, dat zij geen acht slaan op na
tionale grenzen als het gaat om
de verdediging van slachtoffers
van geweld, de armen, verdruk
ten, stemmelozen, gevangenen
en gemartelden. of zij nu lid zijn
van de kerk of niet".
Verontrusting. De Neder
landse hervormde en gerefor
meerde zending uiten in een ver
trouwelijke brief aan de Indone
sische Raad van Kerken hun
'grote verontrusting' over de mo
gelijke executie van reeds lang
geleden ter dood veroordeelde
politieke gevangenen.
Zendingshuis. Op vrijdag 11
oktober zal het Zendingshuis in
Oegstgeest na algehele verbou
wing officieel worden heropend.
Op zaterdag 26 oktober wordt
een reünie gehouden voor oud-
zendingswerkers en allen die bij
de zendingsopleiding zijn be
trokken.
Subsidies. De Algemene
Kerk voogdijraad van de Neder
landse Hervormde Kerk staat
zeer kritisch tegenover de hier en
daar gehoorde opvatting dat acti
viteiten bij het wegvallen van
overheidssubsidie voortaan uit
kerkelijke middelen moeten
worden gefinancierd. Dat blijkt
uit het jaarverslag van deze raad.
Er mag geen sprake zijn van
automatisme, vindt de raad. Veel
activiteiten zijn pas van de grond
gekomen toen de overheid mid
delen beschikbaar stelde. In ie
der geval moet worden nage
gaan, of een gesubsidieerde acti
viteit tot het eigenlijke takenpak
ket van de kerk kan worden ge
rekend. Bovendien moet het
'produkt' van bedoeld werk zorg
vuldig worden doorgelicht.
