De Jonge zonder voorwaarden terug Juridisch steekspel rond Klaas de Jonge Vissers verontrust over rode palingen Zuid-Holland krijgt 4 nieuwe ziekenhuizen Vierdaagse tot nu toe probleemloos DUBBELDEMAN Glas VRIJDAG 19 JULI 1985 Ambassadeur blijft in Zuid-Afrika JOHANNESBURG/DEN HAAG (GPD/AP/ANP) - De Nederlandse antropoloog Klaas de Jonge wordt op korte termijn teruggebracht naar de Nederlandse ambassade in Preto ria, zonder dat Zuid-Afrika daar voorwaarden aan verbindt. 1 Gisteren nog verklaarde de Zuid- afrikaanse minister van buiten landse zaken Botha dat De Jonge naar de ambassade zou worden te ruggebracht, op voorwaarde dat Nederland de man daarop weer aan Zuid-Afrika zou uitleveren. Over deze Zuidafrikaanse voor waarde werd vervolgens druk overlegd. Uiteindelijk verklaarde de Zuid afrikaanse ambassadeur Louw gis termiddag dat de Zuidafrikaanse regering De Jonge onvoorwaarde lijk naar de ambassade zou terug brengen. Dit betekent dat de Ne derlandse ambassadeur Carstens in Zuid-Afrika kan blijven. Dins dag had de Nederlandse regering Zuid-Afrika een ultimatum ge steld: De Jonge moest binnen twee dagen terugkeren in de ambassa de, anders zou de ambassadeur naar Nederland worden terugge roepen. De Jonge, een 47-jarige socioloog die in Harare (Zimbabwe) werkte, werd vorige maand op grond van de wet op de binnenlandse veilig heid gearresteerd en beschuldigd van terroristische activiteiten. Vo rige week wist De Jonge aan de Zuidafrikaanse politie te ontsnap pen voor het gebouw van de Ne derlandse ambassade en rende de ontvangsthal in. De Zuidafrikaan se politie holde hem echter achter na en haalde hem uit deze hal. Nederland protesteerde tegen deze daad en eiste de terugkeer van De Jonge evenals excuses van de Zuidafrikaanse autoriteiten. Het is nog niet bekend De Jonge naar de ambassade zal worden overgebracht, maar vol gens bronnen in Pretoria zal dat voor het weekeinde gebeuren. Verder is onduidelijk wat er met De Jonge zal gebeuren wanneer hij eenmaal in de ambassade zit. Vol gens deskundigen proberen de Zuidafrikaanse autoriteiten de zaak tegen De Jonge uit het politie ke vlak te halen door hem aan te klagen op grond van de vuurwa- penwet, en niet langer op grond van de wet op de binnenlandse vei ligheid. Aangeklaagd op grond van de vuurwapen wet wordt De Jonge beschouwd als een 'gewone' mis dadiger. In dat geval kan Neder land moeilijk uitlevering aan Zuid- Afrika weigeren. Uitlevering van een politieke vluchteling is veel ge compliceerder. De ex-vrouw van De Jonge, He lena Passtoors, die eveneens door de Zuidafrikaanse autoriteiten werd gearresteerd, blijft in hechte nis. NAARDEN (GPD) Sportrecrea- tievissers maken zich zorgen over de kleurstoffen in rode maden. Vis sers verwerken de speciaal ge kweekte rode maden in grote hoe veelheden in het lokvoer dat in vis water wordt gegooid om vangst van wit-vis (brasem en voorn) te vergroten. Inmiddels is gebleken dat ook paling happig is op de voermaden. Palingvissers zijn al meermalen ge confronteerd met de vangst van palingen, die van kop tot staart rood of roze zijn geworden. Nor maal moet de buik van paling wit tot zilverkleurig zijn. De vraag is of deze met kleurstoffen doordrenkte paling nog wel voor de consumptie is geschikt. Vaststaat dat het Rijksinstituut voor Visserij kundig Onderzoek (RIVO) in IJmuiden bezig is met een onderzoek naar vis, waarin de verboden kleurstoffen zijn terecht gekomen. De chemicus drs. Mia Kerkhoff van het RIVO heeft be vestigd dat er sinds 1982 steeds meer meldingen van verontruste vissers bij het instituut binnenko men over gevangen paling, waar iets mee aan de hand is Reeds in 1979 werd het RIVO met de eerste rode aal geconfron teerd. Het onderzoek stond aan- Rode voermaden verkleuren vis vankelijk op een laag pitje maar is inmiddels wat krachtiger ter hand genomen. „Het is kennelijk een probleem aan het worden", aldus Kerkhoff. Tot nog toe is uit onderzoek door het RIVO gebleken, dat er rode maden in aal zijn geconstateerd. „Zes monsters zijn nu onderzocht en het gaat steeds om dezelfde kleurstof. Ook de rode maden zijn bekeken. We stuiten op een tweetal kleurstoffen die in de petro-chemi- sche industrie worden gebruikt. Die kleurstoffen zitten zowel in de manden als in de vis", zegt Kerk hoff. "Wij raden in elk geval af om pa ling die rood is te consumeren. Wij weten niet of die kleurstoffen scha delijk zyn en hoe gevaarlijk ze zijn voor de mens. Onderzoek daarnaar is zeer kostbaar", zo stelt de RIVO- chemicus nadrukkelijk. Aal die door het RIVO wordt on derzocht is afkomstig uit onder meer de Maas bij Sambeek, een ringvaart bij Hillegom en uit de contreien van Naarden. Volgens Roy Sheldon van de hengelsportvereniging Naarden Bussum, zy de rode maden de laat ste jaren erg populair geworden bij de sportvissers. Voor 10 tot 11 gul den per liter kan men de rode den kopen en dat is heel wat goed koper dan muggenlarven. Die zijn natuurlijk-rood maar stukken duurder, f25 per liter. De viskracht neemt door gebruik van het rode lokvoer volgens kenners enorm toe. „Voor 99 procent is het zeker dat er verband bestaat tussen rode ma den en rode naling. Alleen over de schadelijkheid van die chemische stoffen is nog geen zekerheid. Maar ik heb het vermoeden dat de stof fen slecht zijn en er een verbod op zal komen". "Meer dan de helft van de wed strijdvissers gebruikt die rode ma den. Als vereniging raden wij onze leden af rode paling te eten. Wie weet zit er wel rode paling' in de handel. De beroepsvissers zitten vooral op het IJsselmeer en in het Vechtgebied. Maar ik weet dat er bijvoorbeeld in de Naardense wa teren ook paling wordt gestroopt", aldus sportvisser Sheldon. „De maden worden hier in Ne derland door de madenkwekers met chemische kleurstoffen be handeld, volgens de Engelse me thodiek. Maar het probleem is dat de madenkwekers de gebruikte stoffen niet bekend willen maken aan het RIVO. En dan heb ik in no vember in het Belgische blad 'Door en voor de visser' gelezen dat er in Engeland een hele discussie over kleurstoffen gaande is. De dood van een Engelse madenkwe- ker wordt in verband gebracht met de kleurstoffen chrysoidine, auro- mine en rhodamine. Een van die kleurstoffen is zwaar kankerver wekkend en is in Engeland verbo den", aldus Roy Sheldon. HONDS - Tijdens het uitlaten van zijn hond is gisteren een 31-jarige man neergestoken. Aanleiding was de vechtpartij die toevallig ont stond tussen zijn hond en een an dere herdershond. De eigenaar van de eerste hond gaf de tweede hond een schop, hetgeen door diens 20- jarige eigenaar werd beantwoord met een messteek. Alternatieve straffen enthousiast ontvangen DEN HAAG (GPD) - Het opleggen van alternatieve straffen aan jonge ren wordt door de betrokkenen en thousiast ontvangen. Ruim drie kwart van de gerechtelijke autori teiten en van de jongeren staat ach ter deze vorm van strafoplegging. Dat blijkt uit een intern onderzoek van het ministerie van justitie. In zes arrondissementen (Am sterdam, Arnhem, Groningen, Leeuwarden, Rotterdam en Zut- phen) is gedurende twee jaar geëx perimenteerd met alternatieve sancties voor jeugdigen. Het ging om 432 jongeren in de leeftijd van 13 tot 19 jaar, aan wie normaal ge sproken een celstraf zou zijn opge legd. Bijna de helft van deze jonge ren kwam voor het eerst in aanra king met justitie. Tachtig procent van deze jonge ren had zich schuldig gemaakt aan vermogensdelicten, vooral diefstal en inbraak en dan met name in groepsverband. De overigen waren aangehouden voor zogenaamde agressieve delicten, zoals vandalis me en openlijke geweldpleging. In het merendeel van de gevallen was daarbij geen sprake van lichame lijk letsel. De jongeren mochten in het alge meen zelf kiezen tussen een vrij heidsstraf en een alternatieve straf. De alternatieve straffen bestonden uit leer- of werkprojecten. Het leer project, een cursus of training ge richt op vergroting van de indivi duele vaardigheid en weerbaar heid, kwam nauwelijks uit de verf door gebrek aan voldoende facili teiten. Bovendien stonden nogal wat rechters en officieren van justi tie gereserveerd tegenover deze vorm van strafoplegging. De meeste jongeren (95 procent) werden ingezet in werkprojecten. Ter vervanging van een vrijheids straf werkten zij voornamelijk in zieken-, bejaarden- en verzorgings huizen. De duur van de alternatie ve straf varieerde van zes tot 152 uur. Voor de meesten duurde de straf veertig uur of minder. Slechts dertien procent voltooide de alter natieve straf niet. Aan hen kan als nog een vrijheidsstraf worden op- Kraakpand gesloopt UTRECHT (ANP) - De vijftien pan den aan de Rembrandtkade in Utrecht, waar de mobiele eenheid afgelopen woensdag 55 krakers en sympathisanten heeft aangehou den, zyn gisteren gesloopt. Bij de sloop deden zich geen problemen In het hoofdbureau zaten giste ren nog 47 krakers in verzekerde bewaring op verdenking van open lijke geweldpleging. De politie woordvoerder erkende dat de poli tie met de aanhoudingen heeft ge mikt op een verder ongestoord ver loop van ontruiming en sloop van de panden. „Dat stond echter niet van tevoren vast. Pas toen de ME op de Rembrandtkade met stenen werd bekogeld, is besloten tot mas sale aanhouding. Het was oor spronkelijk alleen de bedoeling de barricade op te ruimen", aldus de woordvoerder. LEIDSCHENDAM (ANP) - Staatssecretaris Van der Reijden (WVC) heeft gisteren groen licht gegeven voor de bouw van vier zie kenhuizen in de provincie Zuid- Holland: Zoetermeer, Dordrecht, Capelle en Spijkenisse. De be- AMSTERDAM - Buurtbewoners hebben gisteren een verkeersbord langs de Amsterdamse De Ruijter- kade overgespoten uit protest tegen de gemeente die de kade heeft aan gewezen als tippelzone voor prosti tuees. (foto ANP) windsman bsloot dit na overleg met de gedeputeerde van volksge zondheid van Zuid-Holland, dr. J.W. Hekkelman, en besturen en directies van de betrokken zieken huizen. In Zoetermeer gaat het om een nieuw ziekenhuis met maximaal 180 bedden, inclusief tien plaatsen voor dagverpleging. De regio Den Haag moet in het kader van de -lan delijke- vermindering van het aan tal ziekenhuisbedden ongeveer 450 bedden inleveren. Om de nieuw bouw in Zoetermeer mogelijk te maken, moet bijvoorbeeld het Bet- lehem Ziekenhuis in Den Haag (189 bedden) sluiten. Het Gemeenteziexenhuis in Dor drecht wordt op de nieuwbouwlijst geplaatst op voorwaarde dat het te rug gaat van 500 bedden nu tot 390 in het nieuwe ziekenhuis (inclusief eventuele dagverplegingsplaat sen). In Spijkenisse mag een nieuw ziekenhuis met 275 bedden wor den gebouwd ter vervanging van het Van Dam-Bethesda Zieken huis (297 bedden) in Rotterdam. Capelle aan den IJssel krijgt een nieuw ziekenhuis met 380 bedden dat het ziekenhuis Eudokia en het Bergweg Ziekenhuis in Rotterdam (samen bijna 700 bedden) gaat ver vangen. Voor de nieuwbouwprojecten in Zoetermeer, Dordrecht, Spijkenis se en Capelle geldt dat ze zonder rijksgarantie moeten worden gefi nancierd en dat de financiering ge regeld moet zijn voordat daadwer kelijk met de bouw kan worden be gonnen. Zuid-Holland had een lijst met zeven nieuw te bouwen ziekenhui zen ingeleverd, waarvan er drie werden geschrapt door de staatsse cretaris: Gouda, Schiedam en Schieland. *Gisteren was het de derde dag van de Nijmeegse Vierdaagse. De wandelaars hadden een zware etappe, voor de toeschouwers langs de kant was het minder vermoeiend. Desondanks kon dit echtpaar de ogen niet langer open houden. (foto Anefo) NIJMEGEN (GPD/ANP) - Ruim 22.000 Vierdaagse- wandelaars zijn zichzelf gisteren tegengekomen op de heuvels rond Groesbeek. Op wilskracht werden die barrières op de weg naar het felbegeerde Vierdaagse- kruisje genomen. Voor 531 wandelaars waren de ze ven heuvels teveel van het goede. De 69e Vierdaagse verloopt tot nu toe zonder inci denten en in een opgewekte sfeer. Dat blijkt vooral marsleider Tonny van Dongen (70) uit Overasselt goed te doen, die de afgelopen jaren eigenlijk een beetje ziek werd van met name de actiegroep 'Is het hier oorlog'. De voortdurende discussie over militarisme, in publieke mond en pers, vervaagde naar Van Don- gens mening de eigenlijke doelstelling achter de inter nationale Vierdaagse: vriendschap en broederschap. Dit jaar echter werd de groep van deelname uitge sloten. Daaraan ligt niet slechts een besluit van de or ganiserende Koninklijke Nederlandse Bond voor Li chamelijke Opvoeding (KNBLO) ten grondslag, maar DEN HAAG - Handenwrijvend moeten de deskundigen in het internationale recht zich op het ministerie van buitenlandse za ken in Den Haag hebben gebo gen over de brief van de Zuid afrikaanse regering. Internatio naal volkenrecht, gewoonte recht, verdragen uit 1898 tussen Nederland en Groot-Brittanië, de Conventie van Wenen. Het was een dagje haute cuisine voor de slippendragers van vrouwe Jus- titia. Het accepteren van de vier ei sen die minister Van den Broek schriftelijk aan de Zuidafrikaan se regering had laten overbren gen, was de eerste verrassing gis teren. Ambassadeur Carsten in Pretoria had, bij wijze van spre ken, zyn koffers al gepakt. Hij kon zijn tandenborstel echter nog even op de wastafel laten staan. Er was een opening in de zaak De Jonge, maar er bleven onduidelijkheden. door Jan Geert Majoor De Jonge was opgepakt op ba sis van de omstreden wet op de binnenlandse veiligheid. De aan klacht zou volgen, maar haast zou de Zuidafrikaanse regering daar niet mee maken, dat had het verleden wel geleerd. In de giste ren overhandigde verklaring bleek echter dat aanklacht tegen De Jonge op de vuurwapen wet bleek te zijn gebaseerd. De Jon ge werd van een vermeende ter rorist (een politieke zaak) ineens een 'ordinaire misdadiger' '(een civiele zaak). De Zuidafrikaanse regering wilde de zaak kennelijk uit de politieke sfeer halen. Een politie ke vluchteling in de ambassade kan makkelijker een beroep doen op asielrecht dan een crimi neel. Dan maar een andere be schuldiging, moet men hebben gedacht. De tweede verrassing zat in een kleine toevoeging bij de brief van de Zuidafrikaanse minister Botha. Met een beroep op het in ternationale recht verklaarde hij dat iemand die zijn toevlucht zoekt in een ambassade om te voorkomen dat het recht zijn loop krijgt in het gastland, over handigd moet worden aan het gastland als daarom wordt ge vraagd. Botha gaf toe dat zijn mensen De Jonge niet uit de ambassade hadden mogen halen, deed de toezegging dat hij zou worden te ruggebracht, maar voegde er meteen aan toe dat hij weer moest worden overhandigd aan Zuid-Afrika. De Jonge is volgens Zuid-Afrika een crimineel en het international recht eist een der gelijke procedure. Nog even los van de vraag of die redenering juist is, was het natuurlijk curieus, dat de Zuid afrikaanse regering feitelijk een soort voorwaarde stelde. 'Je kunt De Jonge krijgen, maar alleen als je hem meteen weer overhan digt'. Discussie en verwarring. Was het wel een voorwaarde? Was het wellicht een aankondi ging dat om de uitlevering van De Jonge gevraagd zou worden? De juristen op het ministerie moeten het er snel over eens zijn geworden, dat van een 'over dracht' van De Jonge geen spra ke kon zijn. Nergens in het inter nationale (gewoonte)recht wordt een dergelijke term gebruikt. Er is steeds sprake van een 'uitleve ringsprocedure'. De toevoeging van Botha zou dan niets anders betekenen dan een aankondi ging van het feit dat men om de uitlevering van De Jonge zou gaan vragen. Natuurlijk moest, voordat Ne derland officieel zou reageren, Zuid-Afrika de toevoeging ver duidelijken en naar buiten toe duidelijk maken dat er geen sprake was van een 'voorwaar de'. Na een middag over en weer praten kwam die verklaring uit de mond van de ambassadeur van Zuid-Afrika in Nederland. De Jonge zou „op zeer korte termijn" naar de ambassade in Pretoria worden teruggebracht en, daar ging het feitelijk om „hieraan zijn van Zuidafrikaanse zijde geen voorwaarden verbon den". De zaak lag toen duidelij ker. De diplomaten konden een broodje gaan eten en de juristen kwamen aan zet. De Jonge zit straks, als alles gaat zoals het er nu uitziet, in de Nederlandse ambassade. Op dat kleine stukje Zuidafrikaanse grond geldt de Nederlandse wet geving. De Jonge heeft de Neder landse wetten niet overtreden en kan dus, binnen de muren van de ambassade, zich als een vrij man gedragen. Als Zuid-Afrika besluit tot een uitleveringsprocedure is de zaak duidelijk. Via diplomatieke ka nalen worden aan de Nederland se ambassadeur in Zuid-Afrika de aanklacht tegen De Jonge overhandigd en de bewijsstuk ken die die aanklacht volgens de Zuidafrikaanse wet rechtvaardi gen. Gewoonlijk worden die stuk ken dan overgedragen aan de rechtbank in Den Haag. Vervol gens adviseert de Haagse rechter de Nederlandse minister van jus titie of er, op basis van de Neder landse wet, grond bestaat voor uitlevering. De Nederlandse re gering kan echter altijd een af wijkende beslissing nemen. Juri disch is het geoorloofd dat de rechter adviseert uit te leveren, terwijl de regering besluit om dat niet te doen. De uitlevering van misdadi gers tussen Nederland en Zuid- Afrika is overigens vastgelegd in een verdrag uit 1898, dat gesloten werd tussen Nederland en Groot-Brittanië. Zuid-Afrika was toen nog een Engelse kolonie, maar heeft toen het zelfstandig werd, de verdragen 'overgeno- De Nederlandse regering en De Jonge kunnen zich overigens, waarschijnlijk met succes, ook beroepen op artikel 6 van het bo vengenoemde verdrag. Daarin staat nadrukkelijk dat voort vluchtige misdadigers die een strafbaar feit hebben gepleegd met een politiek karakter, niet uitgeleverd hoeven worden. Op basis hiervan hoeft De Jon ge alleen maar te bewijzen dat het verzoek van de Zuidafrikaan se regering om zijn uitlevering slechts bedoeld is om hem te ver volgen voor een daad met een politiek karakter. Op het eerste gezicht lijkt dat niet zo moeilijk. Internationaal is het bovendien zo langzamerhand ook gewoon terecht geworden, elke daad te gen de apartheid als volkenrech telijk legaal te beschouwen. Moeilijker ligt het probleem of De Jonge bijvoorbeeld naar Ne derland kan worden overge bracht. Sommige deskundigen zeggen dat overbrengen van De Jonge naar Nederland geen en kel probleem is. Zij merken op dat bijvoorbeeld de auto van de ambassadeur ook onschendbaar is. De Jonge zou daarmee over de grens kunnen worden gebracht en zo naar Nederland kunnen te rugkeren. Hij moet zich dan wel beschikbaar houden voor de zo juist omschreven Nederlandse kant van de uitleveringsprocedu- Andere deskundigen zeggen weer dat De Jonge, op het mo ment dat hij buiten de ambassa de komt, meteen gearresteerd kan worden. In dat geval zal hij in de ambassade moeten blijven zitten tot de zaak is opgelost. Dat kan nog tot koddige situaties aanleiding geven, omdat de am bassade op het punt staat te ver huizen naar een ander pand. Vechtpartij op Texel TEXEL (ANP) - De rijkspolitie op Texel heeft gisteren veertién per sonen aangehouden op verdenking van openlijke geweldpleging en vernieling. Twee van hen, 21- en 24-jarige inwoners van Breukelen, zijn in verzekerde bewaring ge steld. De andere twaalf zijn na het opmaken van proces-verbaal op vrije voeten gesteld. Het tweetal wordt ervan ver dacht een 17-jarige inwoner uit Zaanstad met een mes in de buik te hebben gestoken. De aanhoudin gen volgden op een vechtpartij tus sen vijftien Zuidmolukkers en een even groot aantal andere vakantie gangers in de Dorpstraat van De Koog op Texel in de nacht van woensdag op donderdag. Daarbij vielen rake klappen en sneuvelden enkele caféruiten. Een woordvoerder van de rijks politie omschreef de vechtpartij als „een gewone caféruzie". Pas gister middag werd duidelijk dat een van de vechtenden een steekwond in de buik had opgelopen. Vrienden wekten hem 's middags uit zijn slaap, toen ze een grote hoeveel heid bloed in zijn kleding ontdek ten. ook een rechterlijk vonnis. Politiek hoort niet in een Vierdaagse thuis, zeggen bond en rechter. 'Is het hier oorlog' koos voor een alternatieve tocht naar de vlieg basis Havelte in Drente. Het ziet er naar uit dat vandaag, de dag van de in tocht, een recordaantal deelnemers over de eindstreep gaat. Het huidige record dateert uit '83 toen 21.036 wandelaars de eindstreep haalden. Naar verwachting zal dit aantal vandaag rond de 22.000 wandelaars lig gen. Wellicht is daarbij mevrouw M. Klaver-Budding (77) uit Zeeland, die voor de vijftigste keer meeloopt, daarom een nog unieke prestatie levert en daarvoor een nieuw ontworpen medaille ontvangt. De politie in Nunspeet heeft gisteren twee leden van de anti-militaristische wandelclub „Is 't hier oorlog" aangehouden tijdens een demonstratie bij een con structiebedrijf, waar volgens de groep de gronduitrus- ting voor de F-16 wordt gemaakt. Een demonstrante werd in de kraag gevat door een politieman in burger, omdat ze een deur bekladde. Man verdacht van dodelijke mishandeling MARGRATEN (ANP) - De 32-jari- ge man J.T. uit het dorp Cadier en Keer (gemeente Margraten) is gis teren aan de officier van justitie in Maastricht voorgeleid en ingeslo ten. Hij wordt ervan verdacht een negentien maanden oud jongetje zo ernstig te hebben mishandeld dat het kind is overleden. Het slachtoffer was het zoontje van een gescheiden vrouw die met de man uit Cadier en Keer samen woonde. Het kind werd op zater dag 13 juli met ernstig hersenletsel in het ziekenhuis opgenomen. Het jongetje verkeerde in coma en is zondag aan de opgelopen verwon dingen bezweken. Sectie heeft inmiddels uitgewe zen dat hersenletsel de doodsoor zaak is geweest. De aangehouden man heeft bekend het kind mis handeld te hebben. Naar een mo gelijk aandeel van de vrouw in de ze zaak wordt nog een nader onder zoek ingesteld. Deze militair gooide gisteren tijdens een rustpauze van de Vier daagse de benen de lucht in om zijn vermoeide voeten rust te gunnen. (foto ANP) 24 u service voor bedrijver! bel: 071 - 220907 - 149556

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 5