Elan in kerk Merenwijk
stuk minder geworden
Bijzondere wereldbisschoppensynode werpt schaduwen vooruit
Vakantie in klooster
Mexicaanse bisschop pakt uit
ZATERDAG 13 JULI 1985
GEESTELIJK LEVEN
PAGINA 11
VATICAANSTAD (NCNS/KNA) - Alle
rooms-katholieke bisschoppenconferen
ties ter wereld zijn dezer dagen achter
gesloten deuren bezig met het voorbe-
reiden van een antwoord op vragen van
het Vaticaan over de toepassing van de
besluiten van het twintig jaar geleden
geëindigde Tweede Vaticaans Concilie.
Hoewel het Vaticaan de vragenlijst niet
officieel heeft gepubliceerd is intussen
wel duidelijk geworden, dat de vragen
een breed terrein bestrijken, van de oe
cumene tot en met de na te speuren be
reidheid van katholieken om de kerkelij
ke opvattingen over seksuele moraal
ook daadwerkelijk in praktijk te bren
gen.
Ontwikkeling
Er zijn in totaal dertien vragen in de
enquête opgenomen: vier van algemene
en negen van specifieke aard. In de spe
cifieke vragen wordt per onderwerp in
zicht gevraagd in de ontwikkeling in de
afgelopen twintig jaar, of de zaken er nu
beter of slechter voorstaan en welke
nieuwe moeilijkheden zich voordoen.
In het algemene gedeelte wordt de bis
schoppenconferenties gevraagd wat er
is gedaan om het Concilie en de daar be
reikte overeenstemming bekend te ma
ken en of de aanbevelingen getrouw zijn
uitgevoerd.
Ook wil het Vaticaan weten wat daar
van nu de voordelen zijn geweest voor
het kerkelijk leven in het betrokken
land. In het bijzonder informeert het Va
ticaan naar begane fouten en misvattin
gen over wat Vaticanum II feitelijk be
doelde.
In de specifieke vragen worden infor
maties ingewonnen over zaken als de
toegepaste liturgie in de geest van het
Concilie, de voortgang van de evangeli
satie en wat er aan de hand is met de
missionaire geest in de plaatselijke
Kerk.
Andere vragen gaan over de cateche
se, opleiding van priesterstudenten in
seminaries en de betrokkenheid van de
Kerk bij vraagstukken als gerechtigheid
en vrede. Ter bisschoppensynode zal
worden gediscussieerd over vernieuwin
gen binnen de Kerk, de betrekkingen
met andere Kerken en met de wereld in
het algemeen.
Bezorgd
De vroegere hoogleraar in missiologie
en thans in Zwitserland wonende theo
loog Walbert Bühlmann heeft zijn be
zorgdheid geuit over de vraag, of de bij
zondere wereldbisschoppensynode wel
een echte weerspiegeling zal geven van
de ontwikkelingen binnen de RK Kerk
op wereldwijd niveau.
Van de bisschoppensynode maken au
tomatisch deel uit de voorzitters van de
bisschoppenconferenties en de curie
prelaten. Pater Bühlmann trekt uit wat
er met vroegere synodes is gebeurd de
conclusie, dat de Vaticaanse instanties
alle besluiten en overwegingen naar ei
gen maatstaven beoordelen en dan een
jaar later een document het licht doen
zien, waaruit alle spiritualiteit is verdwe
nen. En die zou zijns inziens toch het
vuur moeten zijn dat vernieuwingen
aanwakkert.
Pater Bühlmann wijst erop dat in 1900
77 procent van alle rooms-katholieken in
de westelijke wereld leefde. In 1970 was
dat beeld drastisch gewijzigd: 51 pro
cent woonde al in de zuidelijke wereld,
welk percentage tot 1980 is aangegroeid
tot 58.
Rond het jaar 2000 zal 70 procent van
alle rooms-katholieken in een Derde We
reldland huizen. Als de pluriformiteit in
de wereldkerk echt gestalte zou krijgen,
was volgens pater Bühlmann het Vati
caan wel wat minder schrikachtig bezig
geweest initiatieven voor bij de volks
aard en cultuur passende liturgieën
goed te keuren in plaats van af te wijzen.
Panische angst
"In Vaticaanse kringen is een bijna
panische angst te zien voor echte pluri
formiteit, zodat in de praktijk alleen het
Romeinse eenheidsmodel geldigheid
heeft", aldus prof. Bühlmann.
Als voorbeeld geeft prof. Bühlmann,
dat de RK Kerk van India in 1975 een
strikt verbod kreeg haar eigen, op de In
diase taal en cultuur gebaseerde liturgie
verder toe te passen. "Het moest nu
maar eens afgelopen zijn met de experi
menten", aldus de Vaticaanse brief. Een
tweede voorbeeld betreft Zaïre, waar
een twee uur durende liturgie ingang
heeft gevonden waarin de gelovigen
zichzelf herkennen en daaraan dan ook
met overgave deelnemen. Dat betreft
volgens pater Bühlmann een echte vie
ring, dus niet een ritus zonder meer. In
weerwil van herhaalde verzoeken van de
Zaïrese bisschoppen heeft Rome nooit
goedkeuring willen geven of de kwestie
ook maar aan de paus willen voorleggen.
Naar pater Bühlmann meent heeft ook
de opkomst van een eigen theologie der
bevrijding in Latijns-Amerika nooit op
een onbevangen beoordeling door het
Vaticaan kunnen rekenen, terwijl be
kend was dat de traditionele sociale leer
der Kerk in die gebieden eenvoudig
"leer" was gebleven zonder wortel te
schieten in het volk.
De Derde Wereld is in het Vaticaan
volgens hem slecht vertegenwoordigd.
Op belangrijke posten treft men slechts
één Aziatische, één Latijns-Amerikaan
se en twee Afrikaanse kardinalen aan.
Bij de jongste benoemingen zijn twee
Aziatische, twee Afrikaanse en drie La
tijns-Amerikaanse bisschoppen tot kar
dinaal verheven, tegen vijf Italianen, ter
wijl Italië al meer kardinalen telt dan
heel Latijns-Amerika samen.
Angst
De westelijke wereld leverde 21 nieu
we kardinalen op. "Men lijkt wel angst
te koesteren voor de Derde Wereld en
versterkt zelfs nog het historische over
wicht van de westelijke Kerk", aldus
prof. Bühlmann.
Weliswaar hebben in de bisschoppen
synodes de jonge Kerken een getalsma
tig overwicht, maar het tragische is dat
deze synodes slechts raadgevende be
voegdheid hebben.
De werkelijke macht blijft in het Vati
caan berusten, zodat volgens pater Bühl
mann de van 25 november tot 8 decem
ber te houden bijzondere bisschoppen
synode slechts de status quo zal kunnen
bevestigen en geen werkelijke vernieu
wingen bewerken.
MEXICO CITY (NCNS) - ,-?Nu de slechter wordende economische toe
stand van het land honderdduizenden kleine boeren in het zuiden aan de
bedelstaf dreigt te brengen, staat de Rooms-Katholieke Kerk van Mexico
op een tweesprong öf de door Vaticanum II ingeluide hervormingen
voortzetten en zich aan de zijde der armen scharen, öf de centralische
orde van voorheen trachten te restaureren". Deze krachtige uitspraak is
afkomstig van bisschop Arturo Lona Reyes van Tehuantepec, die met
zijn collega's uit het zuiden, onder wie Samuel Ruiz Garcia van San Cris
tobal de las Casa en Luis Canton van Tapachula, de onrechtvaardige
behandeling aan de kaak stelt, die de voornamelijk van indiaanse af
komst zijnde plattelandsbevolking ondergaat van rijke grootgrondbezit
ters.
Naar bisschop Lona onthulde lopen pogingen van de kleine boeren
zich te organiseren om betere lonen te bedingen steevast uit op harde
onderdrukking. De overheid beheerst alles door een systeem van plaatse
lijke caciques (bazen) en de rijken te organiseren, die via ontvoeringen en
uitoefening van geweld iedereen terroriseren. „Het lijkt dat ze daardoor
sterk staan, maar in feite staan ze zwak omdat alle steun uit de bevolking
ontbreekt. In zo'n situatie kan de jonge, levende en solidaire Kerk uit
deze streken maar één ding doen: aan de kant van de armen staan", aldus
bisschop Lona. Daarom verricht de RK Kerk daar ook veel sociaal werk,
steunt zij de weduwen en wezen, helpt ze landloze boeren en stakende
arbeiders en staat zij in conflicten met overheid en grondeigenaren aan
de zijde van de armen, verklaarde bisschop Lona. Naar zijn mening zijn
de politieke partijen in Mexico maar op één ding uit„stemmen winnen
en daarna het volk vergeten".
Mevrouw ds. De Mey ..te weinig mensen intensief betrokken..
De synode van de Zuidafri-
kaanse Anglicaanse kerk vindl
dat Anglicaanse predikanten
actief moeten blijven in de ziel
zorg voor „leden van militaire
machten". De legerpredikan-
ten moeten echter onder con
trole van de kerk en niet van
een krijgsmacht staan. Verder
mogen legerpredikanten vol
gens het voorstel geen wapen
dragen, moeten ze door de kerk
en niet door de regering wor
den betaald.
In de oorspronkelijke versie
van het voorstel werd het Zuid-
afrikaans leger expliciet ge
noemd, maar in de uiteindelij-
Mevrouw De Mey na zeven jaar terug
LEIDEN - De hervormde predi
kante Suze de Mey heeft het gevoel
dat er bij de opbouw van de oecu
menische geloofsgemeenschap in
de Merenwijk meer enthousiasme
was dan nu.
In een gesprek met Sjaak van
Beek voor het informatiebulletin
van de samenwerkende kerken in
de Merenwijk zei mevrouw De
Mey:
"Ik heb de indruk, nu alles bij de
drie stromingen (rooms-katholiek,
hervormd en gereformeerd - red.)
is geaccepteerd, dat men die sa
menwerking gewoon is gaan vin
den en dat men daardoor zijn
vechtlust aan het verliezen is. Ik
kan mij voorstellen, dat de Meren
wijk voor nieuwkomers nog steeds
een verrassing is. Maar vergeleken
met vroeger lijkt het elan minder te
zijn".
Wel vindt zij de betrokkenheid
van jongeren en kinderen in de
'Regenboog', het centrum van de
geloofsgemeenschap, erg verfris
send. In de hervormde wijkge-
meente 'Staalwijk-Vredeskerk',
waarvan zij met haar collega Jan
Nauta predikant is, heeft zij veel
meer met ouderen te maken.
ke versie werd slechts gespro
ken van „militaire machten".
In 1982 verwierp de Angli
caanse synode met krappe
meerderheid een voorstel om
de predikanten uit het Zuid-
afrikaanse leger terug te trek
ken. Ofschoon het voorstel nu
met grote meerderheid werd
aanvaard, uitten synodeleden
uit Lesotho en Namibië veel
kritiek op de tekst. Zij hadden
er bezwaar tegen dat niet werd
verwezen naar de bezetting
door het Zuidafrikaanse leger
van Namibië en de inval van
het Zuidafrikaanse leger in Le
sotho in december 1983.
Heel uitdagend
Mevrouw De Mey heeft in 1974
het oecumenische pionierswerk in
de Merenwijk meegemaakt. Toen
dominee Van Leeuwen zich had in
gewerkt, trok zij zich terug.
In 1977 ging zij in de hervormde
wijk 'Staalwijk-Vredeskerk'
werken. Nu is zij voor een deel van
haar tijd in de Merenwijk terugge
keerd, samen met dominee Nauta.
Er was namelijk geen geld om voor
dominee Van Leeuwen, die van de
vut-regeling voor predikanten ge
bruik maakte, een opvolger te be
roepen.
Hoe zij de Merenwijk na zeven
jaren terugvond? Toch wel een
beetje anders.
"Pionierswerk heeft zijn aan
trekkelijke kanten. Er is voortdu
rend de spanning van redden we
het of redden we het niet. We
moesten het waarmaken. Allerlei
nieuwe dingen en regels moesten
worden uitgedacht, en het was heel
uitdagend om daarmee bezig te
zijn".
Mevrouw De Mey denkt, dat
men toen meer dan nu bereid was
zijn nek uit te steken.
Wat aanstekelij ker
Haar kritische opmerkingen ko
men voort uit bezorgdheid. Ze zijn
geen verwijt. Zal de oecumenische
geloofsgemeenschap haar 'spirit'
niet verliezen?
"Ik zou willen, dat de Merenwijk
wat aanstekelij ker werkte. Zo van:
daar moet je bij zijn, jongens. Dat
ontbreekt op het ogenblik een
beetje". Naar verhouding is er een
te kleine groep mensen intensief
betrokken bij het werk in en rond
de Regenboog.
"Het is wel een groep die erg en
thousiast is en heel veel doet. Maar
er zijn mensen die niét worden be
reikt". Zij zou bijvoorbeeld wel
meer contact willen met de protes
tants-christelijke scholen, zoals pa
toor Van Well dat heeft niet de
rooms-katholieke.
Ook ten aanzien van het pasto
raat heeft zij haar wensen. "In de
hervormde en de gereformeerde
kerk heb je ouderlingen die je op
pad stuurt en die gewoon iedereen
af gaan. Dat apparaat ontbreekt
hier. Wij hebben de groep pastora
le zorg die veel werk verzet, maar
de goede vorm is er nog niet hele
maal. Het blijkt inderdaad moeilijk
te zijn om gemengd (rooms-katho
liek, gereformeerd, hervormd) op
bezoek te gaan bij mensen. De
meeste gelovigen komen alleen bij
bijzondere omstandigheden in
aanraking met een pastor, zoals hu
welijk, doop en sterfgeval".
"Er is dus een massa mensen die
erbij hangt. Die kén worden aange
boord, maar je moet dan wel met
een goede boodschap komen. Je
moet redenen bedenken waarom je
bij hen op bezoek komt. Je kunt
bijvoorbeeld mensen bezoeken die
in de afgelopen vijf jaar een kind
hebben laten dopen. Ga maar eens
informeren hoe het die mensen is
vergaan. Wat ik bedoel te zeggen is,
dat je voortdurend moet zoeken
naar wegen om alle mensen erbij te
betrekken".
Sterk genoeg
Suze de Mey meent, dat de basis
van de oecumenische geloofsge
meenschap sterk genoeg is om een
'veelbelovende toekomst' op te
bouwen.
"De kracht van die basis is te
danken aan de behoedzame ma
nier waarop hier de oecumene is
tot stand gekomen. Het is boven
dien van groot belang geweest, dat
Jan van Well en Henk Hortensius
(de pastoor en de gereformeerde
predikant red.) het zo goed met
elkaar kunnen vinden. Anders was
er niets gebeurd".
WENEN (KATHPRESS) - In Oostenrijk tekent zich een nieuwe ontwik
keling af in het vakantiewezen: op vakantie gaan in een klooster. Vooral
jonge mensen blijken in groten getale te worden aangelokt door de rust
en gewijde stilte binnen de vaak eeuwenoude muren van een veelal fraai
gelegen kloostercomplex. Najaren experimenteren is de Vereniging van
Vrouwelijke Orden ertoe overgegaan, aan de Stephansplatz te Wenen het
centrale punt te vestigen om dat alles in goede banen te leiden.
Algemeen secretaris zuster Theresia Sessing verklaarde, dat het niet de
bedoeling is zieltjes te winnen of op steelse wijze te zorgen voor meer
religieuze roepingen. Ieder, van jong tot oud, is welkom en er wordt ook
niet gevraagd naar godsdienstige overtuiging. Het staat ieder bovendien
vrij, al of niet deel te nemen aan activiteiten binnen de kloostermuren.
Niet minder dan zeven orden van vrouwelijke religieuzen nemen aan
de vakantie-aanbieding deel. De mannelijke orden steken daarbij maar
schriel af. Alleen de Benedictijnen doen een aanbieding. "Misschien heb
ben de paters meer moeite met koken en schoonhouden", veronderstelt
zuster Sessing.
Doel van dit alles is "onder de mensen te zijn", verklaart de algemeen
secretaris. Nu er steeds minder religieuzen actief zijn en veel vestigingen
moeten worden gesloten, ontstaan bij de mensen vooroordelen uit onwe
tendheid. Daarom kunnen de gasten, al vakantie vierend, zien wat de
religieuzen zoal doen en desgewenst een handje helpen. Maar wie zich "in
heilige rust" wil terugtrekken wordt geen strobreed in de weg gelegd,
verzekert zuster Sessing.
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Jansen; 11.45 oec. studentendienst.
Marekerk 10 kand. Middelkoop (Dor
drecht); 5 ds. Gebraad (Katwijk).
Maranathak. _(L. Morsweg) 10 ds. Kool-
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Panne-
koek.
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds.
Sterringa.
Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds. Schou
ten.
Waalse kerk (tijdelijk Rapenburg 6)
geen dienst.
Wijk 'Stevenshof zie na geref. kerk.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
Bovenberg.
Diakonessenhuis zat. 10.30 rk dienst, zo.
10.30 ds. Van Achterberg.
Endegeest zie Oegstgeest.
Geref. Kerk Vredeskerk zie herv. gem.;
Petrak. (Surinamestr.) gez. dienst in
Bethlehemkerk.
Oude Vest 10 dr. v.d. Zwaan.
Maranathak. zie herv. gem.;
Bevrijdingsk. 10 ds. Sterringa; 5 ds.
Hortensius.
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Hak
ker (Leiden).
Merenwijk zie herv. gem.
Wijk Stevenshof, gebouwtje 'Dijkhof
(Rijndijk) 10 kand. mevr. Mak-de Heer.
Geref. K. Vrijg. (Herengr.) 10 en 5 ds.
Houtman.
Chr. Geref. K. (Steenschuur) 9.30 dienst,
19 ds. Van Langeveld.
Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 ds.
Boogard.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.)
10.15 mevr. De Mey-Meulendijk.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.) 10 prof. Adriaanse (Den
Haag).
Baptistengem. (O. Rijn 3) 10 stud. Goos-
Evang. Gemeenschap (Middelstegr. 3)
10 br. Dikkes.
Evang. gem. Merenwijk (Flevoweg 5)
7.45 H.A.
Zendingswerk Middemachtsroep (Zoe-
terw.singel 21) 5 hr. Schreuder.
Evangeliecentrum (Zijlsingel 2) zo. 10
hr. Zijlstra; woe. 20 uur.
Pinkstergem. (O. Vest 13) 10 Ev. Rie-
kerk.
Leger des Heils (hoek VestestrVGroe-
nesteeg) 10 en 7 dienst.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4. wo. 8.
Zevendedag-adventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten) elke zat. 9.45 bijbel
studie, 10.45 predikdienst.
Christelijke Wetenschap (Steensch. 6)
10.30.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.) 9.30, 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) zat- 7
dienst.
Rooms-Kath. K. Haagweg zat. 7, zo. 9 en
10.45;
Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zo.
9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof);
Boshuizerkade zat. 7, zo. 10 (miv 18 aug.
weer 9.30 en 11);
Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15;
Merenwijk zie herv. gem.;
H. Rijndyk (zie Zoeterwoude).
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. in ge
ref. kerk 10 dienst; 6.30 mevr. Kooij
(Leimuiden) in geref. kerk.
Geref. Kerk 10 ds. Brederveld (Hilver
sum); 6.30 mevr. Kooij (Leimuiden).
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds. Den
Hartog (Veenendaal).
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 9.30 ds. Bogers.
Kruiskerk 9.30 ds. v.d. Broeck (Bode
graven).
Opstandingskerk 9.30 ds. Haitsma (Bos
koop); 6.30 ds. Van Achterberg (Leiden).
G. Herderkerk 10 drs. Brombacher; 6.30
ds. Nieuwenhuis.
De Bron 9.30 ds. Verheul; 10.15 ds.
Nieuwenhuis; 6.30 ds. Verheul.
Ashram (Marsdiep) 10 ds. Van Dam.
Oudshoornse kerk 10 ds. Van Mede
voort (Den Oever).
Sionskerk (Planetensingel) 9.30 en 6.30
kand. Cammeraat (Urk).
Geref. Kerk Mar.kerk 9.30 dr. Houtman
(Amstelveen); 6.30 ds. Van Vliet (geza-
menl. dienst).
Salv.kerk 9.30 dr. Rietveld (Zoeter-
meer); 6.30 ds. Brouwer (Krimpen a.d.
IJssel).
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.)
10.30 ds. Janse (Katwijk); 6.30 ds. De
Jong.
Chr. Geref. Kerk 9.30 ds. v.d. Mey; 4.30
ds. v.d. Meij.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240) 9.30 en
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1) 10 ev. Lei
dekker; 6.30 ev. Leidekker.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 ds. Van Gemeren.
Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hen-
drikstr. 54)
Pinkstergem. (school Batenstein 16) 10.
Leger des H. (Corn, de Vlamingstr.) 10
en 6.30.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36) geen dienst.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30.
Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30.
De Bron zat. 7, zo. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
Verhaar; 6 ds. v.d. Kamp (Bleiswijk).
Geref./Herv. Gem. (dorpshuis 'De Tas')
10 mevr. Ter Wiel (Zoetermeer).
Geref. Gem. 9.30 en 6 leesdienst. Don
derdag 18 juli 19.30 leesdienst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 ds. v.d. Hoef; 6.30 kand. Boer
(Nieuwveen).
Salv.kerk 9.30 prof. Bolkestein (Zeist);
6.30 ds. v.d. Hoef.
Bethl.kerk 9.30 ds. Haverkamp (Keste-
ren); 6.30 kand. Spaans (Katwijk).
Geref. Kerk 9.30 ds. Elderman; 6.30 ds.
Jaspers Focks (Oude en Nieuwe Wete
ring).
Geref. K. Vrijg. (Ichthusk.)
Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30
leesdienst.
Evang.-Luth. Gem. 9 ds. Van Beek.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
kand. v.d. Meent (Utrecht); 6.30 zie ge
ref. kerk.
De Stek 9.30 ds. Vlasblom.
Geref. Kerk 9.30 hr. Bouman; 6.30 dr.
Haitsma (gezamenl. dienst).
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5 kand. Van
Mourik (Goes).
Geref. Gem. 9.30 leesdienst; 7 ds. De
Gier.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Graaf; 6.30 hr. Christ (Eek en Wiel).
Geref. Kerk 9.30 ds. Gesink (Noord-
wijk); 5 drs. Buikema (Zwammerdam).
Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
Anker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15;
Rijndijk zat. 7, zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 9.30 ds. Roth-
fusz; 7 ds. Rothfusz.
Geref. Kerk 9.30 en 7 ds. Rothfusz.
Chr. Geref. Kerk 10 en 7 ds. Biesma.
Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds. Boon
stra (H.A.).
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 9.30 ds. Ger
mans (dienst schrift en tafel).
Rk Kerk zat. 7, zo. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. Dorpsk. 9.30 ds. Aarents; 6 ds.
Van Niel (Rynsburg).
Ontm.kerk 10 vic. Spaans; 6.30 kand.
Van Dis, (Rotterdam), jeugddienst.
Herv. Gem. 'De Rank' (P. Groen-colle-
ge) zie Katwyk aan Zee.
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds. Kersten.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Van Roon; 6 ds. Heemskerk
(Maartensdijk).
Hoeksteen (Burgersdijkstr. 27): 10 hr.
Van Kempen (dovendienst); 10 Duitse
dienst, pf. Wattjes.
Dovendienst Hoeksteen: 10 hr. Van
Kempen.
Oude Kerk 8.30 ds. Hovius; 10 ds. Ho-
vius; 6 ds. Driebergen.
Ichthusk. 10 ds. Heemskerk (Maartens
dijk); 5 ds. Van Roon.
Pniëlk. 9.30 ds. Driebergen; 6 kand. Den
kand. Meijer.
Overduin 14.15 ds. v.d. Beid.
Herv. Gem. 'De Rank' (aula P. Groen-
college Pr. Frederikdreef 15) 9.30 ds.
Koelman van Millingen (Aalten).
Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 hr. Van Bree-
voort; 5 ds. Koster.
Triumfatork. 9.30 ds. Koster.
Geref. K. Vrijg. 9.30 leesdienst; 3 ds.
Mouissie.
Ned. Geref. K. (Vredeskerk) 11 ds. De
Jong (Alphen); 7 ds. Janse.
Chr. Geref. K. 10 en 5 ds. Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en 5
ds. De Reuver.
Geref. Gem. (Remisestr.) 10 en 5 lees
dienst.
Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.) 10 en 5.
Volle-evang.gem. ('Tripodia') 9.45.
Onafh. baptistengem. (Ambachtsweg 2)
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 prof. Berkhof (Leiden); 7 ds.
Bogers (gemeensch. dienst in geref.
kerk).
Geref. Kerk 10 ds. Attema-Roosjen
(Nieuwerbrug); 7 ds. Bogers (Alphen),
gem. dienst.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. Van Loenen; 6.30
ds. Van Loenen.
Hoofdstr. 10 ds. Doesburg.
Scheppingsk. 9 ds. Knorth.
Elis.ziekenhuis 10 rector Vijftigschild.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 br. Bo-
gaerds (Scheveningen).
Rk Kerk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 hr.
Goedhart (Nieuwkoop).
Camping De Drecht 10.30 hr. Schipper
(Zeist).
Geref. Kerk 9.30 ds. Van der Kooi; 7 ds.
Aalders (Woubrugge).
Rk Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 9 ds. 't
Hooft.
Pauluskerk 10.30 en 7 ds. 't Hooft.
Geref. Kerk 10 ds. v.d. Werff; 7 ds. Fer-
werda (Sassenheim).
Geref. K. Vrijg. 10.30 ds. De Putter; 4.30
leesdienst.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 9 ds. Aar-
noudse, gecomb. dienst in chr. geref.
kerk; 5 ds. v.d. Berg (Utrecht).
Chr. Geref. Kerk 9 ds. Aarnoudse; 7 ds.
Witzier.
Evangelie Gemeente 9.45 hr. Van der
Burgt.
Geref. Gem. 10 en 4 leesdienst.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en
11.30;
Poelpolder zat. 7, zo.
Mariakerk zat. 8.30 en 7, zo. 8.30, 10 en
11.45;
Engelbew. zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Wegerif; 6.30 ds. v.d. Kamp (Rijnsater-
woude).
Geref. Kerk 9.30 hr. Van Wallinga (Lei
derdorp).
Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst, 7 ds. Beek
huis (Rotterdam).
Remonstr. Gem. geen dienst.
Evang. gem. (Kruispunt, Kennedylaan
33) 9.30.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Graaff (H.A.K; 6.30 ds. De Graaff (H.A.).
Geref. Kerk 9.30 ds. Jaspers Focks (Ou
de en Nieuwe Wetering).
Rk Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. geen op-
Geref. Kerk 9.30 ds. Rang (H.A.); 6.30 ds.
Rang (H.A.)..
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. Visser.
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Geuze;
7 ds. Geuze.
Geref. Kerk (W. Verlaat) 9.30 ds. Breder
veld (Soest); 7 hr. Karstens (Leiden).
NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St.
Jeroensk. (Binnen) 10 ds. Hoekstra
(Oegstgeest); 5 ds. De Jong (Leiden); 7
ds. Jansen (Leiden).
Hoofdstr. (Zee) 10 kand. Andel (Kat
wijk).
De Rank (Golfbaan) 10 kand. Kuijt (Lis-
se); 8 nam. Duitse dienst, pf. Wattjes.
Geref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10
hr. Brouwer (Katwijk); 7 ds. Lyesen
(Hattem).
Vinkenl. (Binnen) 10 ds. Lyesen.
Stichtingskerk 11 ds. Bach (Amster
dam).
Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.) 10.30
mevr. Brussee-v.d. Zee (Leiderdorp).
Sole Mio 9 ds. Bach.
Rk Kerk Zée zat. 7, zo. 9.30 (in juli en
aug. 7 nam. Duitse dienst);
Binnen zat. 7, zp. 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
Korenhoff (Heemstede).
De Zilk geen dienst.
Rk Kerk Victork. zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Zilk zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10 ds. Vegter.
Pauluskerk geen dienst.
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 ds.
Verdonk; 7 prof. v.d. Beek..
Geref. Kerk 10 ds. Da Costa.
Geref. Kerk Vryg. (aula Dr. Schilder
school) 8.45 en 4.30 ds. De Putter.
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum)
Van Wijckerslooth 4 ds. Da Costa.
Endegeest 10 p:ater Boshouwers.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum) 4.
Rk Kerk Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
8.30 en
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 ds. Krispijn (Scheve
ningen).
Geref. K. 9.30 hr. Voogd (Hollandsche
Rading); 6.30 ds. Elderman (Bodegra
ven).
Remonstr. Gem. geen dienst.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11;
Petrus-B. zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
Chr. Geref. K. 9.30 dienst, 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Van Niel; 5 ds. Romein.
Bethelkerk
Geref. Kerk Petrak. 9 ds. Ribberink; 5
ds. Snel.
Imm.kerk 9.30 ds. Baayen; 7 ds. Ribbe
rink.
Mar.kerk 9.30 ds. Snel; 5 ds. Baayen.
Camping 10 ds. Ribberink.
Geref. Kerk Vrijg.
10 en 5.15 leesdienst.
Chr. Geref. K. 9.30 en 5 ds. Van Sorge.
Evang. Christengem. (aula mavo) 10 ds.
De Jong (Denekamp).
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9.30 ds.
Koldewijn (Den Haag); 7 ds. Germans.
Geref. Kerk 9.30 ds. Baas; 7 ds. Germans
(in herv. kerk).
Chr. Geref. K. 10.30 en 7 ds. Aarnoudse.
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17) geen
dienst.
Rk Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 ds. Hemmes
(Oegstgeest); 6.30 ds. Batelaan (Voor
schoten).
Geref. Kerk 9.30 ds. Rietveld (Zoeter
meer); 6.30 hr. Van Wallinga (Leider
dorp).
Rk Kerk Aardam zat. 7, zo. 9 en 12;
kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
VALKENBURG: Herv. Gem. 10 prof.
dr. v.d. Beek; 6.30 kand. De Boer (gez.
zangdienst in herv. kerk).
Geref. Kerk 9.30 ds. Veenstra (Leiden);
6.30 kand. De Boer (gezamen. dienst in
herv. kerk).
Geref. kerk vrijgem.: 9.30 en 4 ds. Van
Egmond (Den Helder).
ten; 4.30 kand. Molenaar (Huizen).
Geref. Kerk 9.30 ds. De Zeeuw; 7 zie
herv. kerk.
Geref. K. Vrijg. (Bachlaan)
Aulagemeenschap Noordhofland geen
Rk Kerk Laur.kerk zat. 7,
M. Godskerk. zat. 7, zo. 10.
Kerk van Engeland (British school i
11.30;
Rk Kerk z
9.30 en 11.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 mw. Flesseman-van Leer (Am
stelveen); 7 dr. Bijl (Edam).
De Ontmoeting (Noordhofland) 9.30 ds.
Blanken; 7 zie herv. kerk.
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 dr. Ver-
heule.
Herv. evang. op geref. grondslag (Lucas-
college, Beeth.laan) 9.30 ds. Van Koo-
WADDINXVEENHerv. Gem. Brugk.
9.30 ds. v.d. Bergh (Barneveld); 5 ds.
Van Wijnen (Heinenoord).
Hoeksteen 9.30 ds. Abma (Gouda); 6.30
ds. Roetman.
Bethelk. 9.30 ds. Roetman; 5 ds. Goos-
Imm.kerk 9.30 drs. Yrntema (Utrecht).
Geref. Kerk Kruisk. 9 ds. De Kok (Rot
terdam); 5 hr. Van Veen.
Ontm.kerk 10.15 ds. De Kok.
Remonstr. Gem. geen dienst.
Chr. Afgesch. gemeente 9.30 en 5 lees
dienst.
RK kerk St. Victorkerk zat. 5, zond. 9.30.
Ontmoetingskerk zat. 7, zo. 11.45.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra; 4.30 ds. Poort (Oister-
wijk).
Kievietk. 10 ds. De Haan (Hilversum).
Messiask. 10 ds. Hartzheim.
Dorpscentrum 9.30 kand. Verweij (Lei
den).
Geref. Kerk Zijllaan 10 ds. v.d. Bom
(Den Haag); 7 ds. Rullman (Den Haag).
Zuid (Bloemcamplaan) 10 dr. Vlijm.
Ned. Prot. Bond (Kerkdam) 10.30 ds.
Wethmar (Rotterdam).
Duinrell hr. Veldstra.
RK Kerk St. Willibrord zat. 19, zo. 9.30
en 11.
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds.
Koelewijn, 6.30 ds. Koelewyn.
Geref. Kerk 9.30 ds. Aalders; 6.30 ds.
Buikema (Zwammerdam).
Ned. Prot. Bond (De Wijk) geen opgave.
Rk Kerk zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 hr. De
Geref. Kerk 9.30 hr. Broek (Oegstgeest);
7 ds. Verdoorn (Waddinxveen).
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Wolthaus.
Rk Kerk St. Jan zat. 7.30, zo. 9.30;
Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10;
Meerburgkerk H. Rijndijk zat. 7, zo. 9.30
en 11.
Geref. Kerk 9.30 drs. Buikema; 6.30 ds.
Wattel (Hoofddorp).
Remonstr. Gem. geen dienst.
