Orde scheppen
in chaos van
de basisschool
Financieel beleidsplan gewenst in Hervormde Kerk
Reportage
Schoolhoofden kritiseren 'wanbeleid' ministerie bij uitvoering wet
Wognum op bres voor
Argentijnse familie
PAGINA 10
DINSDAG 9 JULI 1985
Het basisonderwijs (een sa
menvoeging van de lagere-
en kleuterschool) weet nog
altijd niet precies waaraan
het toe is. Pas half septem
ber is er zekerheid over het'
aantal leerkrachten. De kin
deren die dan als leerling
staan ingeschreven, bepalen
de omvang van het onder-
wijsteam. Gevolgen? Onze
kerheid bij de onderwijzers,
lesroosters kunnen niet wor
den gemaakt. Veel school
hoofden gebruiken de
De kinderen in de klas zullen er weinig of niets van
merken. Zeker in het begin. "Misschien als we een paar
jaar verder zijn", denkt hoofdonderwijzer S. van Oos
ten van de Lucas van Leydenschool, "zou de nieuwe
wet vruchten kunnen afwerpen. Vruchten in de vorm
van individueel onderwijs".
Maar Van Oosten zet bij deze ge
dachte wel direct een groot
vraagteken. Over het waarom
daarvan zegt hij: "De gedachte
achter de basisschool - het stimu
leren van individueel onderwijs -
is heel mooi. Dan zal er wel aan
de grootte van de klassen moe
ten worden gesleuteld. Wanneer
je 34 leerlingen in de kla§ hebt is
het onmogelijk om ieder kind af
zonderlijk les te geven. Als aan
die leerlingenschaal niets wordt
gedaan, dan loopt de wet zonder
meer in de soep", voorspelt Van
Oosten.
door
Jan Westerlaken
De basisschool. Maanden zijn
de scholen er, elke dag opnieuw,
mee bezig. Vooral de laatste we
ken zijn ze overspoeld met circu
laires van het ministerie van on
derwijs. Van Oosten: "Soms
kreeg je wel vier van die dingen
in één week. En dan het taalge
bruik. Vaak niet te begrijpen. Ik
heb het als een warrige regen er
varen die op mij is neergedaald.
Vreselijk. Op een gegeven mo
ment heb ik al die brieven opzij
geschoven. Het was niet meer bij
te benen. De afdeling onderwijs
van de gemeente Leiden heeft de
laatste maanden onder hoog
spanning moeten werken. Voor
zover ik dat kan overzien heeft
zij de zaak goed verwerkt".
De Lucas van Leydenschool
weet nu praktisch zeker waar zij
aan toe is. Twee leerkrachten
moeten het veld ruimen. Volgens
Van Oosten is dat wel reëel. "We
hadden tien onderwijzers voor
155 leerlingen. Dat was wat aan
de ruime kant. Ik heb het gevoel
dat we er aardig uit zijn. Nu durf
ik de ouders een brief te schrij
ven om hun te vertellen hoe het
er in het nieuwe schooljaar uit
Tanen
Hoewel Van Oosten niet echt
ontevreden is, maakt hij zich
toch ook wel enige zorgen. Zor
gen over een tanend enthousias
me in het onderwijsteam over de
basisschool.
Van Oosten: "We missen dui
delijke richtlijnen. De leerkrach
ten voelen zich net als een vis op
het droge. Als die richtlijnen
maar uitblijven, dan doof je eens
dat enthousiasme. Ik zie dat om
me heen gebeuren. Collega's die
bereid zijn veel uren in de school
te stoppen hoeven niet meer zon
odig. Door allerlei regeltjes van
het ministerie voelen zij zich nu
danig in de steek gelaten. Zeker
de laatste tijd is iedereen meer
bezig geweest met zijn rechtspo
sitie en zijn financiën, dan met
'het onderwijs. Je moet echt op
passen dat je daarin niet te veel
tijd stopt. De kinderen zouden
daarvan de dupe kunnen wor
den. Bij ons staat de leerling op
de eerste plaats. Maar als werk
loosheid. je boven het hoofd
hangt, ben je dan nog wel voor
de volle honderd procent met de
klas bezig? De minister zegt dat
er geen ontslagen zullen vallen.
Stel je nu eens voor dat je tien
jaar met veel plezier op een- en
dezelfde school hebt gewerkt en
ze mee bezig zijn. Ik geloof dat ze
weinig van de basisschool snap
pen".
vakantie om alles eens op
een rijtje te zetten.
Tien Zuidhollandse ge
meenten - waaronder Leiden
en Alphen aan den Rijn -
schreven minister Deetman
(onderwijs en wetenschap
pen) vorige maand een brief
waarin zij met klem aan
drongen op meer duidelijk
heid over de invoering en
vormgeving van de basis
school. De klacht van de
tien: het is onmogelijk een
behoorlijk beleid te voeren,
omdat de vele circulaires
vaak zeer laat verschijnen.
De basisschool wordt op 1
augustus van kracht. Vier
schoolhoofden uit de Leidse
regio proberen orde in de
chaos te scheppen.
je wordt dan naar een andere
overgeplaatst? Dat kan. Zulke
zaken houden je toch bezig?"
Het ministerie van onderwijs
krijgt een veeg uit de pan van
hoofdonderwijzer L. van Harte-
veld van De Schakel in Leider
dorp. Zijn ervaring met dit de
partement is nNiet best. "Om
wat duidelijkheid te krijgen over
al die circulaires bel je even op.
Ik was niet de enige. Je wordt
wel zeven keer doorverbonden.
Echt, ik ben er van het kastje
naar de muur gestuurd. Daarom
vraag ik me af of de ambtenaren
op dit ministerie wel weten waar
Wanbeleid
Het hoofd van de Christelijke
Opleidingsschool in Katwijk, P.
Barendse. gaat nog een stapje
verder met zijn kritiek. Hij
noemt het onderwijsbeleid niet
alleen chaotisch, maar spreekt
zelfs van wanbeleid.
Barendse: "We raakten in een
rare situatie verzeild. Een juf
frouw die bij ons les gaf, kreeg
elders een volledige baan aange
boden. In eerste instantie zag het
ernaar uit dat wij haar die niet
konden bieden. Een gedeeltelij
ke dagtaak wel. Meer zat er op
dat moment niet in. Dus besloot
ze om weg te gaan. Wat zien we
nu? Inderdaad, ze had wel een
volledige betrekking kunnen
krijgen. Als we goed op de hoog
te waren geweest, hadden we dit
kunnen voorkomen. Vraagje het
mij recht op de man af, dan vind
ik dit een stukje wanbeleid.
Werkelijk alles komt op het laat
ste moment. Dat geeft een brok
onrust. Niemand weet waar hij
taan oe is. Wij, de onderwijzers,
leven in een heel onzekere tijd.
Met hoeveel leerkrachten we het
nieuwe schooljaar beginnen? Ik
weet het niet. Tot 16 september
moeten we geduld opbrengen,
dan hebben we zekerheid".
Parendse hoopt vurig dat die
onzekerheid niet ten koste van
het onderwijs zal gaan. "Kijk",
relativeert hij, "vernieuwingen
gaan meestal gepaard met de no
dige spanningen. Wanneer de
voorbereiding voor de invoering
van de basisschool optimaal zou
zijn geweest, dan hadden we er
nu een stuk beter voor gestaan
en was er van al die onzekerhe
den hoogstwaarschijnlijk hele
maal geen sprake geweest".
Rooster
Barendse heeft al ettelijke po
gingen ondernomen om een
rooster op te stellen. Steeds als
het aan de praktijk werd ge
toetst, moest hij ervaren dat het
niet 'liep'. Hoewel er nu een roos
ter ligt, benadrukt Barendse met
klem, dat het heel voorlopig is.
"We moeten wel een slag om de
arm houden. Niets is zeker. Er
moet ook nog een leerkracht
worden ingevoerd die als taak
verlichting mag worden aange
trokken. Voorlopig ga ik volgen
de week met vakantie. Ik neem
de spullen wel mee naar huis.
Aanvankelijk was het de bedoe
ling dat het schoolwerkplan al op
1 augustus moest zijn ingeleverd.
Nee, dat was niet haalbaar. Daar
om is er een maand uitstel ver
leend. Maar dat betekent wel dat
je verplicht wordt het hele han
deltje mee naar huis te nemen en
dat je in je vakantie het school
werkplan in orde maakt".
Hoofd H.J. Schoenmaker van
de Oudshoornseschool in Al-
phen heeft het samenstellen van
een rooster voorlopig opzij ge
legd. Hij zegt: "Ik heb de gege
vens wel, maar er moet ook wor
den vermeld welke activiteiten
er buiten de school zijn en hoe de
arbeidstijdverkorting is inge
vuld. Vóór de vakantie kan ik dat
niet afronden. Er zijn nog zoveel
onduidelijke punten. Het les
rooster is klaar als we 19 augus
tus weer beginnen. De collega's
kunnen dan in elk geval aan de
slag".
Een specifiek probleem waar
mee de Oudshoornseschool zit is
de vraag hoeveel buitenlandse
kinderen er op 16 september (aan
de hand daarvan wordt bepaald
hoeveel onderwijzers er aan de
school verbonden mogen zijn)
van vakantie terug zullen zijn.
Probleem
Schoenmaker: "Het is niet on
denkbaar dat deze kinderen wat
later zullen terugkeren. Voor ons
is dat moeilijk in te schatten. Als
op 16 september blijkt dat de ba
sisformatie (het aantal leerkrach
ten) te hoog is ingeschat, dan
houdt dat in dat enige collega's
een deel van hun baan zullen
kwijtraken. Juist aan de begelei
ding van die buitenlandse leer
lingen besteden we veel aan
dacht. En dat werpt ook resulta
ten af. Nu gaan ook deze kinde
ren naar het voortgezet onder
wijs. In het verleden is dat wel
eens anders geweest".
Met de nieuwe Basiswet op
zichzelf heeft Schoenmaker niet
zo veel moeite. "Ik vind dat een
goede zaak. Alleen, ik heb pro
blemen met de uitvoering van
die wet. Niets is op tijd. Vitale za
ken kwamen op het allerlaatste
moment en dan verwacht het mi
nisterie van ons dat wij in een
handomdraai alle veranderingen
even regelen. Onbegonnen werk.
Het departement had drie maan
den geleden rond moeten zijn,
dan hadden wij de gelegenheid
gehad onze zaakjes op tijd voor
elkaar te hebben".
Wat de Oudshoornseschool
vooral hoopt is dat er altijd spra
ke zal blijven van een goede sa
menwerking tussen het kleuter
en lager onderwijs. "We moeten
de ouderwetse kleutersschool
een warm hart blijven toedragen.
Want dat is een belangrijke basis
om de zaak goed van de grond te
krijgen".
Zelf verlaat Schoenmaker de
Oudshoornseschool aan het eind
van dit schooljaar. Directeur van
de nieuwe basisschool wilde hij
niet worden.
"Negen jaar heb ik met plezier
leiding aan deze school gegeven.
Met de komst van de basisschool
komen er zoveel nieuwe dingen
tegelijk op je af waarvan ik vind
dat ze niets met het onderwijs te
maken hebben. Ik heb voor les
geven gekozen, ik wil voor de
klas staan nu dat nog kan. Een
directeur van een basisschool
komt daar nauwelijks of hele
maal niet meer aan toe. Boven
dien", voegt hij eraan toe, "is die
baan zwaar onderbetaald. Ik heb
voor mezelf alles eens op een rij
tje gezet en ben ten slotte tot de
conclusie gekomen dat ik" voor
een directeurschap niet in de
markt was".
WOGNUM - De Wognumse ge
meenschap is vooral een zwijgen
de. Geen revolutie zal er ooit begin
nen. Toch trekken morgen bussen
vol inwoners naar het Haagse Ge
rechtshof. Daar dient dan hun ge
ding tegen de Staat der Nederlan
den. Daar willen ze massaal de
rechter duidelijk maken, dat ze
'verskrikkelijk hard op ze ziel trapt
zijn' door de voorgenomen uitwij
zing van de sinds vier jaar in hun
midden wonende Argentijnse fa
milie Scelso.
Ruim een maand geleden kregen
Horacio en Norma Scelso en hun
kinderen Maria (14), Tristan (11) en
Virginia (9) te horen dat ze binnen
een maand terug moesten naar Ar
gentinië. Na vier jaar besloot het
ministerie de familie geen vluchte
lingenstatus te verlenen. Maar in
die tijd raakte het gezin in Wog
num ingeburgerd. Vader Scelso:
"Ik was blij met mijn eerste aan
slagbiljet voor de Nederlandse be
lasting. Ik gaf een feest voor mijn
buren. Ik had een aanslagbiljet, en
dat was voor mij het eerste bewijs,
dat ik er bij hoorde. Ik kon nu aan
de bank, aan de politie en aan ie
dereen laten zien dat ik officieel
door
Willem Breedveld
Zijn verhaal begint in de jaren
zestig. Jong, student en radicaal.
Meelopen in protest-demonstra
ties, pamfletten verspreiden, dis
cussiëren met medestudenten en
sympathiseren met de Montene-
ros. Een groep, waarvan zijn broer
Jorge deel uitmaakte en dat met
zijn leven moest bekopen. Horacio
zelf belandde elf keer in de gevan
genis. Soms voor een paar dagen,
zonder verhoor. De langste tijd is
echter bijna vier jaar. Zonder pro-
In de gevangenis trouwde hij
met Norma, een medestudente.
Toen hun eerste kind, Maria, gebo
ren werd, besloten ze naar Europa
te gaan. Horacio: "Je moet op een
gegeven moment kiezen tussen
idealisme en gezin. Kies je voor
idealisme, dan kies je in Argentinië
voor strijd, voor intimidatie, voor
vervolging. Kies je voor het gezin,
dan moet je vluchten. Daar heb ik
voor gekozen in 1970".
De Scelso's kwamen uiteindelijk
in Nederland terecht. Eind 1979
gingen ze terug naar Argentjnië.
Norma: "De in Nederland geboren
kinderen waren officieel staten-
loos. Wij moesten voor hun papie
ren naar een bunker van de politie.
Mijn man moest alleen mee naar.
een kamertje. En hij kwam maar
niet terug. Toen hij terug kwam
wilde ik hem wat vragen. "Niets
vragen", siste hij me toe".
"Buiten vertelde hij het verhaal.
Daar, in dat kamertje, werd hem
weer het dossier van zijn doodge
schoten broer Jorge voor gehou
den. En hem werd gezegd, dat als
hij rust wilde, hij die nooit in Ar
gentinië zou vinden. En het was
niet vreemd, dat ik voor mijn kin
deren op geen enkele school te
recht kon. Nergens wilden ze ons
hebben".
Strohalm
Die dreiging stortte Scelso's
vrouw Norma en dochter Maria in
een zenuwcrisis en de familie ging
terug naar Europa. Horacio nam
zijn oude handel weer op en kocht
in 1981 een oud boerderijtje in
Wognum. Hij vroeg een verblijfs
vergunning aan. Toen hij die (eind
1982) niet kreeg, vroeg hij de vluch
telingenstatus aan. In februari dit
jaar werd ook dat verzoek afgewe
zen en nu moet hij het land verla
ten. Zijn laatste strohalm is een
verzoek om herziening, waarop uit
eindelijk de Raad van State een
antwoord moet geven. Mag nij,
hangende dit antwoord blijven?
'Nee', besloot het ministerie van
justitie, en bezorgde op 5 juni op
het gemeentehuis een brief, waarin
burgemeester De Nijs opdracht
kreeg de uitwijzing te regelen. "En
toen kwam de bevolking van Wog
num in verzet. Die voelde dit aan
als een zaak van grote onrechtvaar
digheid. De mensen hier zijn rus
tig. Maar trap ze niet op de ziel of
tast hun gevoel voor rechtvaardig
heid niet aan. Dan zijn het koppige
en vasthoudende Westfriezen, die
voor niets of niemand opzij gaan",
aldus gemeenteambtenaar Jacob
Groot.
Nog diezelfde avond organiseer
de pastor Hendrik Mare een actie
comité, waarvan Kees Sijm voor
zitter werd. Sijm kent als pupillen-
leider van de voetbalclub Sparta
nen zowel Tristan als vader Scelso.
Twee dagen later was er een grote
protestbijeenkomst, staatssecreta
ris Korte-Van Hemel (justitie)
kreeg een door vrijwel iedereen, on
dertekend smeekschrift en de ge
meenteraad nam in zijn eerste
spoedvergadering in zijn geschie
denis twee moties aan ter onder
steuning van de familie Scelso.
Burgemeester De Nijs, die de uit
wijzing moet regelen: "Ik sta hele
maal achter de mensen. De Scel
so's zijn zo opgenomen in de ge
meenschap. Ik zal me laten leiden
door de houding van de bevolking
van Wognum".
De actiegroep van uiteindelijk 15
man, waarmee de hele brede sa
menstelling van de bevolking is
vertegenwoordigd, komt bijna da
gelijks bijeen. Kees Sijm: "Onze
basisgedachte, die stoelt op ons ge
voel, is dat de Scelso's van ons zijn
en niet van het ambtelijk apparaat,
dat geen mensen ziet achter de
dossier-nummers". Het is ook de
basis van het kort geding tegen de
Staat, waarin de Wognummers
stellen dat hun schade wordt aan
gedaan door deze 'onrechtmatige
daad' van de overheid.
De tot nu toe gevolgde strategie
van de vertraging, het tijd winnen
om de publieke opinie te bewer
ken, lijkt aardig te lukken. Bis
schop Bomers van Haarlem zet
zich in, de burgemeester van Alk
maar, de politici van Hoorn en Alk
maar steunen de zaak.
Er moet heel wat gebeuren eer
Wognum in beweging komt. Mor
gen is het zover.
De met uitwijzing bedreigde Argentijnse familie Scelso in Wognum.
T.l.n.r. Maria, Horacio, Virginia, Norma en Tristan. (foto gpd>
De vaste commissie voor finan
ciën en administratie van de Her
vormde synode en het generaal
college van toezicht van de Ne
derlands Hervormde Kerk zijn
voorstander van het aantrekken
van een financieel-economisch
beleidsmedewerker. Deze zou
moeten worden toegevoegd aan
het synodebestuur en in overleg
met de secretaris-generaal en de
secretaris algemene zaken een fi
nancieel terdege onderbouwd
beleidsplan voor de komende ja
ren dienen op te stellen.
Dit staat te lezen in het com
mentaar van de vaste commissie
op het jaarverslag van het gene
raal college over 1982 en het ant
woord van dit college daarop.
Leden en adviseurs van de Her
vormde synode hebben deze
stukken samen met het com
mentaar op het jaarverslag 1983
ontvangen.
Het centraal college dringt al
jaren aan op het onder de loep
nemen van de structuur van de
Nederlandse Hervormde Kerk
en verklaart, dat het trachten een
antwoord te vinden op de vraag
welke werkzaamheden voor de
NHK kunnen worden opgehe
ven om het nodige te bezuinigen,
„iets geheel anders is". Het colle
ge blijft de samenvoeging van de
commissies betreuren en gaat
voort met het huldigen var. de
mening, dat hierdoor in feite de
stuurgroep landelijke reorgani
satie werd opgeheven.
Overigens betreurt de vaste
commissie voor financiën en ad
ministratie het dat het synodebe
stuur niet periodiek met het ge
neraal college rond de tafel wil
zitten. „Zulk een regelmatig
overleg zou het meest recht doen
aan de signalerende functie die
het college behoort te hebben in
ons kerkelijk bestel", aldus de
vaste commissie. Zij is ook niet
te spreken over het feit dat er
„kennelijk geen argumenten zijn
gegeven voor dit standpunt van
het moderamen".
Het generaal college van toe
zicht speelt binnen de NHK een
soort accountantsrol en houdt
onder meer toezicht op de finan
ciën van de landelijke organen
van de Kerk.
Toth herkozen
De Hongaarse hervormde bis
schop Caroly Toth (54) is op het
congres van de Christelijke Vre-
des Konferentie herkozen als
voorzitter. Toth is één van de vi-
ce-voorzitters van de Wereld
bond van hervormde en gerefor
meerde Kerken WARC en lid van
het Centraal Comité van de We
reldraad van Kerken. Van 1971
tot 1978 was hij secretaris-gene
raal van de CVK.
Naar Toth verklaarde zal hij
streven naar verdieping van de
theologische arbeid die hij als
onontbeerlijk ziet voor totstand
koming van een authentieke,
door christenen gedragen inter
nationale vredesbeweging. Ook
de CVK staat, als alle vredesbe
wegingen, bloot aan de verzoe
king het vredeswerk enkel en al
leen als politieke taak te zien en
te vergeten, dat vrede het hart
uitmaakt van het evangelie van
Jezus Christus, aldus Toth.
Overigens is in Praag tot voor
zitter van het permanente comité
van de CVK gekozen de Rus-
sisch-Orthodoxe metropoliet van
Kiew en Galicië, Filaret.
Paus als columnist
Het bericht dat paus Johannes
Paulus II zal gaan optreden als
columnist voor krantenkoning
Rupert Murdoch (o.a. „The Ti
mes" „The Sun", „New York
Post") is misschien iets minder
„lachwekkend" dan het door de
Vaticaanse woordvoerder mgr.
Giulio Nicolini werd genoemd.
Een van de twee Vaticaanse
prelaten die zouden hebben deel
genomen aan de onderhandelin
gen met Richard Newcombe,
president van een aan Murdoch
toebehorend Amerikaans
nieuwssyndicaat, heeft beves
tigd dat er serieuze contacten
over zijn geweest.
Hoe de uiteindelijke beslissing
zal uitvallen en welke vorm de
medewerking van de paus zal
gaan aannemen, kon kardinaal
Stickier niet zeggen. Volgens de
mededelingen van de literaire
agent Arthur Klebanoff aan de
„New York Times" zouden de
bijdragen gaan over „wereldlijke
onderwerpen als het gezin,
jeugdproblemen en kwesties van
internationale en sociale poli
tiek".
Minder priesters
Wereldwijd gezien daalt het
aantal priesters van de Rooms-
Katholieke Kerk nog steeds,
maar het aantal seminaristen
neemt toe en sinds 1979 zit er ook
weer groei in het aantal priester
wijdingen. Dat is de uitkomst
van een studie, die het Vaticaan
in 1973 is begonnen over ontwik
kelingen in de RK Kerk. Waren
er in 1973 nog 433.089 priesters
werkzaam, in 1983 was dat aantal
gedaald tot 406.376. De belang
rijkste oorzaak van de teruggang
was overlijden, waarbij een
merkwaardige constante kan
worden waargenomen. Zo
overleden in 1973 in totaal 7.259
en tien jaar later 7.325 priesters.
De tweede oorzaak van terug
gang was een verhoudingsgewijs
groot aantal priesters dat ging
huwen of tot de ontdekking
kwam eigenlijk geen roeping te
hebben. Wel is opvallend dat aan
het eind van de studie het aantal
uittredende priesters per jaar 66
procent lager was dan aan het be
gin. Traden in 1973 nog 3.790
priesters uit, in 1983 waren dat er
nog maar 1.258. Dat hangt samen
met de politiek van Johannes
Paulus II, geen voet te géven aan
aanvragen van het priesterschap
ontheven te worden wegens hu-
weliik of andere redenen.
BEROEPINGSBERICHTEN
Nederlands Hervormde Kerk
Benoemd tot bijstand in het
pastoraat te Elburg: M. H. Geert-
sema, emerituspredikant te Pij-
nacker die deze benoeming heeft
aangenomen.
Bedankt voor Poortvliet, toe-
Gereformeerde kerken
Beroepen te Leeuwarden-
West: drs. M. A. Jansens te Dron-
rijp.
Aangenomen naar Anna Pau-
lowna: mevr. drs. G. Jongsma,
kandidaat te Blija.
Gereformeerde kerken vrijge
maakt
Beroepen te Dordrecht: P. Nie-
meyer te Zuidwolde (Gronin
gen);
Aangenomen naar Spaken
burg-Noord: K. Folkersma te
Rouveen.
Leydenschool: 'Als aan die leerlingenschaal niets wordt
(foto Holvast)
Schoolhoofd S. van Oosten van de Lucas
gedaan, dan loopt de wet zonder meer in de i
