'Diep snijden in landbouw nodig' Rokershysteiie in Israël voc- 'Eerroof door Eurometaal' Andriessen eist harde aanpak Produktie OPEC zakt onder 15 miljoen vaten Mijnwerkersbond slaat nog radicalere weg in schip in de vaart Bouw zeer ontevreden over beleid van kabinet VRIJDAG 5 JULI 1985 ECONOMIE PAGINA 9 BRUSSEL - Landbouwcommissaris Andriessen heeft de Europese Commissie plan nen voorgelegd voor een drastische aanscherping van het gemeenschapsbeleid tegen agrarische overschotten. De voorstellen zijn echter zo controversieel dat er in de Com missie vooralsnog geen geen enkele overeenstemming binnen bereik is. PARIJS (AP/Rtr) - In het tweede kwartaal van dit jaar is de oliepro- duktie van de Organisatie van Olie- exportlanden (OPEC) kleiner ge weest dan in de eerste drie maan den. Zij verminderde van 16,2 tot 15,1 miljoen vaten (van 159 liter) per dag. Daarbij daalde het cijfer van 16,1 miljoen vaten per dag in april tot 15,1 miljoen in mei en tot omstreeks 14,5 miljoen in juni. Dat staat de lezen in het jongste maandoverzicht van de oliemarkt van het Internationale Energiebu reau in Parijs. Volgens het IEA is de inzinking voornamelijk het ge volg van de produktieverkleining in Saoedi-Arabië van 3,7 miljoen vaten per dag in het eerste kwar taal van het jaar tot 2,8 miljoen in de afgelopen drie maanden. de Nigeriaanse produktie werd kleiner en ging van 1,6 naar 1,4 mil joen vaten per dag. In juni bereikte de Saoedische produktie de om vang van 2,4 miljoen vaten per dag en in die maand is zij wellicht ge durende een aantal dagen nog klei ner geweest. De Saoedies willen hun produktie weer boven het dag gemiddelde van drie miljoen vaten brengen en vinden dat de andere OPEC-leden zich maar eens aan de hun toegewezen contingenten moeten houden. Er zijn volgens het IEA aanwij zingen voor dat de winning in Iran na een daling in mei een herstel tot 2,2 miljoen vaten per dag in juni heeft ondergaan. Voor Iran be droeg het gemiddelde in het twee de kwartaal 2,3 miljoen vaten ver geleken met 2,0 miljoen vaten per dag in de voorafgaande drie maan den. Intussen is vandaag in Wenen de OPEC-vergadering begonnen, die moet leiden tot nieuwe afspraken om de olieprijzen op peil te hou den. Olieminister Oteiba van de Verenigde Arabische Emiraten riep gisteren al op tot een 'collec tief offer'. Hij wil dat de produktie- plafonds verder omlaag gaan en waarschuwde voor verlaging van de prijzen. De Iraakse olieminister Quassem Ahmed Taqi zou daaren tegen in Wenen hebben verklaard dat hij voor zijn land een hogere produktie zou eisen. Het olieverbruik in de 24 indus trielanden van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) verminder de in de afgelopen drie maanden ten opzichte van dezelfde periode van vorig jaar met naar schatting drie procent na een afneming van twee procent in het eerste trimes ter. Als gevolg van een lagere eco nomische groei is de inkrimping van het verbruik het grootst ge weest in de Verenigde Staten. Het warmere weer zorgde in het gebied van de Stille Oceaan voor een da ling. In West-Europa steeg het olie- verbruik 2,4 procent. Op de olievoorraden in OESO- landen werd gedurende de eerste drie maanden van dit jaar 2,1 mil joen vaten per dag ingeteerd en volgens het IEA is er in het tweede kwartaal nagenoeg geen wijziging opgetreden in de voorraden. De voorstellen voor het zogenaam de 'Groenboek' van Andriessen ko- len in hoofdlijnen neer op een for- verlaging van de landbouwprij zen en beperking van de produktie van veel landbouwprodukten. Het gaat hier om de meest drastische hervorming van het gemeenschap pelijke landbouwbeleid, dat onge- x 20 jaar geleden werd geformu leerd. Toen stonden nog de verho ging van de landbouwinkomens en verbetering van de produktie cen traal. door Hans de Bruyn Het 'Groenboek' wordt in feite de visie van de Commissie, het da gelijks bestuur van de EG, op het gemeenschappelijk landbouwbe leid tot het jaar 2000. Andriessen heeft een half jaar gewerkt aan de voorstellen. Woensdag wijdde de Commissie in Brussèl een eerste langdurige bespreking aan de voorstellen, maar de overeenstem ming bleek ver te zoeken. Maandag staat een tweede ronde op het pro gramma. Andriessen heeft in zijn nota een aantal 'mogelijkheden', waaruit de Commissie kan kiezen voor de be perking van de landbouwproduk- tie, die gezien de grote overschot ten een hoge prioriteit heeft. Die 'mogelijkheden' uit het komen vol gens welingelichte kringen in Brussel op het volgende neer: - sterkere prijsverlagingen voor de meeste landbouwprodukten; - beperking van de subsidies ten behoeve van de export van over schotten; - - het overhevelen van een deel van het geld dat de EG nu gebruikt voor het opkopen van overschot ten, naar de armste boeren in de Gemeenschap; - beperking van de garantieprij zen, die de EG aan het einde van het oogstseizoen voor niet ver kochte voorraden betaalt; - meer zogenaamde 'medeve rantwoordelijkheidsheffingen'; - hogere heffingen op teveel ge produceerde produkten in jaren van grote oogsten. Voorts liggen voorstellen op tafel voor een nieuwe uitkoopregeling voor melkveehouders en plannen om nieuwe markten te zoeken en nieuwe produkten te gaan ontwik kelen, wordt gesproken over ver mindering van het aantal arbeids plaatsen in de landbouw en over verkleining van de oppervlakte aan landbouwgrond. Deze maatre gelen zouden, indien zij allemaal zouden worden doorgevoerd, een enorme invloed hebben op de in komens van de boeren en de om vang var. de Europese landbouw- produktie. Achterstand De huidige garantieprijzen die de EG betaalt op de landbouw overschotten en de te hoge 'gewo ne' landbouwprijzen, zullen de (over)produktie alleen maar opja gen, zo wordt in het ontwerp ge steld. Dat wordt 'niet in overeen stemming met de politieke en eco nomische realiteit' genoemd. De overproduktie en de te hoge prij zen dreigen de EG een achterstand op te leveren ten opzichte van de Verenigde Staten, die hun boeren nu ook zijn gaan subsidiëren. Bovendien levert het huidige landbouwbeleid de Gemeenschap grote financiële problemen op. Nu al gaat tweederde van de 85 miljard gulden van de Europese begroting naar het landbouwbeleid. Bij voortzetting van de huidige poli tiek zal de verhoging van de eigen inkomsten van de EG, per 1 januari 1986, geheel opgaan aan het land bouwbeleid. Daardoor is geen ruimte om met dat geld bijvoor beeld het Europese technologiebe leid extra te stimuleren. De uitbrei ding van de EG met Spanje en Por tugal kost de Gemeenschap vol gend jaar al 1,45 miljard gulden ex tra aan landbouwuitgaven, twee jaar later zelfs het dubbele. Het staat nu al vast dat de voor stellen van de Europese Commis sie bij de landbouworganisaties op groot verzet zullen stuiten. Maar het is ook nog maar de vraag of de ministers van landbouw van de tien lidstaten uiteindelijk hun goedkeuring aan een zo drastisch pakket zullen geven. Een van de hoofdproblemen zal de verder gaande verlaging van de graanprij zen zijn. Vorige maand nog leidde het voorstel om die met 1,8 procent te verlagen door een Westduits ve to bijna tot een crisis in de EG. Niet beheersbaar In het komende graanjaar al wordt een produktie van 150 mil joen ton verwacht, een overschot ten opzichte van de Europese be hoefte van 30 miljoen ton. Andries sen noemt zo'n overschot in zijn stuk 'niet langer beheersbaar of be taalbaar'. Daarom worden bijvoor beeld ook voor graan quota voor gesteld, net als dat bij melk en sui ker is gebeurd. Lukt het niet om de graanprijzen rechtstreeks te beper ken, dan zal de Commissie niet an ders kunnen doen dan haar toe vlucht nemen tot dergelijke drasti sche maatregelen. EG-diploma's De Europese Commissie heeft een voorstel ingediend teneinde in de hele Gemeenschap diploma's van hoger onderwijs erkend te krij gen en het vrije verkeer van perso nen en diensten te bevorderen. Nu moeten afgestudeerden vaak een nieuwe opleiding volgen als zij in een ander EG-land willen werken. Dit zou onder meer gelden voor wetenschappelijke onderzoekers, accountants, advocaten, fysiothe rapeuten, opticiens en psycholo gen. Voor artsen, veeartsen, tand artsen en architecten bestaan al speciale regelingen. Volkswagen Volkswagen heeft in de eerste helft van dit jaar al meer winst ge maakt dan in heel 1984 dank zij een sterke toeneming van de omzet, vooral door een goede vraag vanuit het buitenland. Volgens VW-top- man Carl Hahn bedraagt de winst na belastingen over de afgelopen zes maanden ongeveer 280 mihoen mark tegen 228 miljoen mark in heel 1984. In de eerste helft van vo rig jaar leed VW en verlies van 162 miljoen mark. De omzet over de hele wereld nam in de eerste helft van dit jaar toe met twintig procent tot bijna 27 miljard mark. Brouwerijstaking De werknemers van de Deense bierbrouwerijen Tuborg en Carls- berg in Kopenhagen hebben giste ren hun staking van twee maanden beëindigd. Op een vergadering stemden 1.800 werknemers voor hervatting van het werk en 900 voor voortzetting van de staking, waarvan vooral Westduitse bier brouwers profiteerden. Brazilië De Braziliaanse regering heeft aangekondigd dit jaar 21 miljard dollar te zullen bezuinigen op de overheidsuitgaven. De regering streeft er met de bezuinigings maatregelen naar het financie ringstekort dit jaar niet boven de 38 miljard te laten uitkomen. Brazi lië is het grootste schuldenland ter wereld en staat in het buitenland voor meer dan 350 miljard dollar in het krijt. LONDEN (GPD) - De kans dat het vroeger of later weer tot een mijnsta king komt, en de kans dat gematigde mijnwerkers een eigen bond gaan oprichten, zijn beide aanzienlijk toegenomen door een aantal radicale besluiten van het jaarcongres van de Britse mijnwerkersbond (NUM). Het belangrijkste besluit is een wijziging van de regels van de bond, die onder meer betekent dat het landelijke bestuur nu meer dan tot dusver de mogelijkheid heeft alle afdelingen en regio's te dwingen aan een sta king mee te doen. De regels tot dusver hielden in, dat de NUM alleen i landelijke staking kan uitroepen als een meerderheid van alle leden daar voor stemt. Verder kunnen individuele regio's een staking uitroepen. De bond kon onder de oude regels dan andere regio's vragen mee te doen, maar ze, zonder een landelijke stemming, niet daartoe dwingen. Het was precies die regel, die de hoofdoorzaak was van de mislukking van de mijnwerkersstaking die jongstleden maart vastliep na een jaar te hebben geduurd. Grote en traditioneel gematigde regio's als Notting hamshire weigerden vanaf het begin mee te doen. De nieuwe bondsregels betekenen, dat Nottinghamshire of andere gematigde regio's zoiets niet nog een keer kunnen doen. De regio's kunnen nu door het landelijke bestuur rechtstreeks worden opgedragen mee te staken. De delegatie van Nottinghamshire liep gisteren, uit protest tegen het aannemen van de regels, uit de jaarvergadering weg. De kans is nu niet gering, dat deze afdeling uit de NUM stapt en samen met enkele kleine gematigde regio's een eigen bond gaat stichten. Een tweede radicale besluit van de NUM was mijnwerkersleider Ar thur Scargill voor het leven tot voorzitter te benoemen. De wet schrijft sinds kort voor dat vakbondsleiders om de vijfjaar moeten worden her kozen, maar het jaarcongres van de NUM heeft die eis nu, door de stem ming en een juridisch foefje, naast zich weten neer te leggen. LELYSTAD - De Prins Willem, de in opdracht van Japan nagebouwde Oostindiëvaarde- r, heeft de eerste tocht achter de rug. Het VOC-schip werd gisteren van de Makkumse scheepswerf Amels naar Amsterdam gesleept, waar het in een speciaal dokschip wordt geplaatst. Eindbestemming is het openluchtmuseu- m bij Nagasaki, waarde Verenigde Oostindische Compagnie ooit een nederzetting had. (foto anp) België sleept munitiefabriek voor rechter BRUSSEL (GPD) - De Belgische minister van defensie Freddy Vre- ven spant een rechtzaak aan tegen de Zaandamse munitiefabriek Eu rometaal wegens 'laster en eer roof. Dat heeft Vreven in Brussel bekendgemaakt. Volgens Vreven heeft Eurome taal valse beschuldigingen in om loop gebracht over omkopings praktijken waarbij het Belgische ministerie van defensie direct be- AMSTERDAM (ANP) - De mees te Nederlanders vinden de nieu we bankbiljetten van 100 (de snip) en 50 gulden (de zonne bloem) mooi. Dat meldt de Ne- derlandsche Bank, die onder zoek heeft gedaan naar de waar dering van het publiek voor de twee bankbiljetten. Belangrijkste doel is inzicht te krijgen In de bekendheid van het publiek met de vormgeving van de biljetten. Een grote bekend heid bemoeilijkt wellicht het in omloop brengen van valse biljet ten, zo redeneert de Nederland- sche Bank. 'Zonnebloem' en 'snip' in gunst publiek Bij het onderzoek wist 75 pro cent van de ondervraagden pre cies de zes bestaande typen bankbiljetten (van vijf tot dui zend gulden) te noemen. Bij de overige 25 procent die er een of meer miste was het biljet van vijftig gulden het minst bekend. Over afbeeldingen, tekens, kleu ren en wat dies meer zij wisten de ondervraagden meer te vertel len bij het biljet van honderd gul den dan dat van vijftig. Het bekendste echtheidsken- merk is het watermerk. Dat werd in 1983 door 75 en in 1985 door door 77 procent van de onder vraagden spontaan genoemd. De voelbare inkt en de leesbaarheid van de kleine lettertjes waren minder bekend als kenmerken waaraan de echtheid van de bil jetten valt af te lezen. trokken zou zijn. Vreven ontkent die beschuldigingen ten stelligste. Twee weken geleden werd in Ne derland bekend dat Eurometaal een order voor de levering van tank-granaten voor de Belgische landmacht was misgelopen. De or der ging naar het Amerikaanse be drijf General Defense, dat dezelfde granaten maakt. Terwijl Eurometaal de order voor 300 miljoen gulden kon uit voeren, gingen de Belgen in zee met General Defense dat er 345 miljoen voor vraagt. Volgens Euro metaal zouden de Amerikanen daarbij omkopingspraktijken heb ben toegepast. Enkele tussenper sonen, die namens het Belgische ministerie van defensie optraden, zouden van de Amerikanen wel steekpenningen hebben gekregen, terwijl Eurometaal dat op last van staatssecretaris van defensie Van Houwelingen (materieel) niet mocht. Eurometaal, deels in staatshan- den, had Van Houwelingen laten weten de order alleen te kunnen krijgen als men bereid was 'de kromme weg' te bewandelen. Na het 'neen' van de bewindsman ging de order niet door. Vreven heeft ook in het Belgische parlement - steeds ontkend dat er van omko ping sprake was. Volgens de Belgi sche minister is de order naar de Amerikanen gegaan omdat hun le veringsvoorwaarden beter waren. DEN HAAG (ANP) - Het Bouwbe- raad, dat bestaat uit werkgevers en werknemers in de bouw, is teleur gesteld over de houding van het kabinet tegenover de problemen in de bouw. Tijdens het overleg dat de bouw gisteren had met premier Lubbers en enkele ministers, is geen enkele concrete toezegging gedaan. Jan Schuller, voorzitter van de bouwbond FNV, noemde de bijeenkomst "een hoorzitting voor doven". Volgens minister Winsemius krijgt de bouw, door het terugploe gen van uitkeringen, in 1986 en 1987 300 tot 500 miljoen gulden ex tra aan opdrachten. Deze oppepper is volgens de minister een gevolg van de beschikbaarstelling door de regering van honderd miljoen gul den. Het bouwberaad stelt echter dat er geen sprake is van extra geld, omdat de honderd miljoen gulden anders ook wel aan de bouw ten goede zou zijn gekomen. In een latere toelichting zei Win semius dat het inderdaad niet gaat om éxtra geld dat de regering be schikbaar stelt. "Maar door voort zetting van de terugploegregeling krijgt de aannemerij een bedrag van 300 tot 500 miljoen gulden dat anders zou zijn misgelopen'. Onduidelijk bleef gistèren wat er gebeurt met de gelden die over zijn gebleven van de aftrekregeling groot onderhoud. Brokx en Winse mius hebben beiden verklaard dat dat geld eigenlijk terug zou moeten vloeien naar de huiseigenaren. Die hebben de fondsen via een belas tingverhoging bijeen gebracht. Maar gisteren wilden de kabi netsleden niet ingaan op de be stemming van het geld. Voor de Bouw- en Houtbond FNV bleef het overleg een teleur stellende gang van zaken. De bond besloot om zich na de zomer te gaan beraden over het nut van het lidmaatschap van het Bouwbe raad. "Je moet iedere schijn ver mijden dat je dit kabinet op een of andere wijze steunt", aldus een woordvoerder. FNV-leden onder protest akkoord met eindbod Shell ROTTERDAM (ANP) - De leden van de Industriebond FNV bij Shell hebben het onderhandelingsresultaat voor een nieuwe tweejarige cao 'onder protest' goedgekeurd. De cao voorziet in beginsel in elf rooster- vrjje dagen, twee procent loonsverhoging tot 1987 en een eenmalige uit kering van 3,5 procent. Hij is van toepassing op ruim vierduizend werk- De FNV'ers vinden het eindbod van Shell eigenlijk onvoldoende, maar het ontbreekt aan voldoende vakbondsmacht om acties te voeren, aldus Industriebondbestuurder Scheele. Hij wil nu het ledenbestand bij de oliemaatschappij fors opvijzelen, om Shell vervolgens duidelijk te ma ken, "dat het bedrijf sterk achterblijft bij de rest van Nederland". De Industriebond CNV zal de cao niet ondertekenen, maar leggen zich wel bij het resultaat neer. Sigarettenschaarste leidt tot bestorming fabriek TEL AVIV Schichtig kijkt de man om zich heen. Plotseling doet hij een greep in een asbak. Rap ver dwijnen de verfrommelde sigaret- tepeukjes in zijn broekzak. Israël lijdt. Dit keer niet onder een oor log, maar een staking van de enige sigarettenfabriek in het land is de oorzaak van een ondraaglijke be proeving. Er is nauwelijks meer een sigaret te koop. door Taco Slagter Een ober van het terrasje in Jaf fa waar de 'diefstal' zich heeft vol- trokkken, komt aansnellen om de man met de holle ogen te berispen. In een oogwenk leegt de kelner alle asbakken op de tafeltjes. De peuk jes verdwijnen in een plastic zak. Bestemd voor de bordewassers van het restaurant, die tussen het werk door met de al even schaarse vloeitjes van de tabakresten nieu we sigaretten draaien. Honderden 'verslaafden' be stormden gistermiddag het fa briekscomplex van Dubek in Tel Aviv, waar de produktie van 125 miljoen sigaretten per dag al tien dagen stil ligt. De fabrikant eist van de regering een forse prijsver hoging. Om te voorkomen dat de door het gebrek aan nicotine hyste risch geraakte menigte de 'tempel van het genot' zouden afbreken, gooien bewakers tientallen pakjes Time over het prikkeldraad. De 'trillende' massa stort zich op de ta bak gelijk de hongerigen van Eh- tiopië bereid zijn elkaar voor enke le kruimels brood onder de voet te lopen. Onbetaalbaar De schaarste aan sigaretten ma nifesteert zich in Israël als een gi gantisch probleem. Vrijwel alles in dit dooi een hyperinflatie getroffen land is peperduur, behalve sigaret ten van binnenlandse merken. Het populairste merk Time (pakjes van twintig stuks) kostte voor de sta king en forse prijsstijgingen van deze week nog geen anderhalve gulden. Buitenlandse merken daarentegen zijn voor de meeste Is- rali's onbetaalbaar. De prijzen schommelen tussen de zeven en acht gulden per pakje. Zwarte markten zijn in het Mid- den-Oosten geen vreemd ver schijnsel. Zeker niet in Israël. Naar gelang de voorraad van goedkope merken bij de winkeliers inkromp, kwam het kapitalistische markt mechanisme op volle toeren. Time was onder de toonbank alleen nog te krijgen voor het dubbele van de officiële prijs. Toen het laatste pak je in Israël van de betaalbare siga retten 'zwart' was verkocht, sloe gen de geldwolven hun slag met de buitenlandse merken. De laatste dagen dienen de Ara bieren uit de bezette gebieden zich aan. De sigarettenfabriek van het door Israël geannexeerde Oost-Je- ruzalem staakt niet, en bestelauto's vol sloffen van de begeerde waar parkeren op de markten, het cen trale busstation van Tel Aviv en de traditionele plaatsen voor de illega le handel in buitenlandse valuta. Aan de verslaafde sloebers zijn zij zelfs bereid een sigaret van een Jordaans merk voor vijftig cent per stuk te verkopen. hebben een andere methode ge vonden om het nicotinegehalte in het bloed op peil te houden. Zij stropen de terrasjes en boulevards in Tel Aviv af om-toeristen een 'be lastingvrij' sigaretje af te smeken. Sommigen hebben daarin zo'n rou tine gekregen, dat de 'buit' meer opbrengt dan de behoefte, zodat zij weer wat extra's bijverdienen door de zwarte markt te betreden. Volgens de laatste berichten is Dubek bereid de produktie weer te hervatten, nu het ministerie van economische zaken een prijsverho ging van 41 procent heeft toege zegd. Maar nu weigert de groothan del weer de sigaretten door te ver kopen. Ook zij eisen een aandeel in de afgedwongen winst. Voorlopig zal het volk nog ge bukt gaan onder het gebrek van een stof die voor velen onontbeer lijk is. Daarvoor kan in het bijzon der voor Israël wel begrip worden opgebracht. In dit toch al door oor log en economische rescessie ge teisterde land zijn de bewoners ze ker het laatste jaar extra gespan nen. De stress, waar je ook komt, is voelbaar. Nicotine, verlicht de Handelen op de zwarte markt is in Israël een goudmijn geworden, voor wie tenminste nog beslag weet te leggen op een voorraad sigaretten. (foto AP) verrezen om de stugge rokers te motiveren en te helpen de onge zonde gewoonte te staken. Maar het is een bekend psycho logisch verschijnsel, dat afkicken onder dwang over het algemeen weinig resultaten geeft. Winst boe ken tot nog toe alleen zwarthande laren in sigaretten. Zij zijn zelfs in staat gebleken hun collaga's in dol lars van de straathoeken in Zuid- Tel Aviv te verdringen. Het is Time waar het volk naar snakt. Ook de correspondent van deze krant. Afkicken Niettemin gaat het er keihard aan toe. Zo zit de Israëlische sa menleving in elkaar. De dollarte kens staan velen in de ogen. Het zal Dubek een zorg zijn dat talrijke verslaafde landgenoten niet buiten het door hen winstgevende pro- dukt kunnen. Slechts de kankerbe strijding profiteert van de situatie. Overal in de steden zijn kraampjes

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 9