De Muur beheerst Berlijn <9 FOTO SL00S {Nikon) „BROEKEN- SPECIALIST KATWIJK AAN ZEE Tekenaar/ Constructeur MACHINEFABRIEK VAN RIJN B.V. Fotograferen zónder fouten! Gééngedoe, géénmisserslukt altijd! VRIJDAG 5 JULI 1985 Berlijn, een gespleten stad. Wie een uitstapje maakt naar Oost-Berlijn verlaat dit stadsdeel weer met een gevoel van opluchting. En toch, wie deze stad bezoekt mag wat achter De Muur ligt niet vergeten. Kurfürstendamm, hoek Joachimstaler Strasse, de kerk links op de foto is de Gedachtniskirche, een blij vende herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Waarschijnlijk zijn er twee joodse kerkhoven in Oost- Berlijn en sta ik op het ver keerde. De steen die ik zoek, kan ik tenminste niet vinden. De steen waarop zou moeten staan: "Hier sta je zwijgend. Als je je om draait, zwijg dan niet". Ik heb die tekst jaren geleden ergens gelezen en daarna volkomen vergeten. Maar nu, zwervend door Berlijn, is hij plotseling weer in mijn gedachten opgedoken. Ik zal thuis veel te vertellen hebben. door Rob van Dobbelsteen Zomaar wat herinneringen aan een paar soms verbijsterende dagen: Die afgrijselijke man, die mij bij de grensovergang in de Friedrichstrasse twintig secon- Aan de West-Berlijnse kant van De Muur kunnen nieuws gierigen een blik oostwaarts werpen. den lang strak in mijn ogen kijkt, zijn blik vervolgens lang zaam naar mijn rechteroor laat dwalen en mij pas dan mijn paspoort teruggeeft en me be duidt dat ik door kan lopen, Oost-Berlijn in; - het akelige getsjak van hard tegen de keien geslagen soldatenlaarzen tijdens het af lossen van de wacht bij het graf van de onbekende soldaat aan Unter den Linden; - die bijna niet meer te lezen woorden op de muur, die Oost en West-Berlijn in tweeën splijt: "Nut ein kleines Loch", één klein gaatje slechts". Hoe verschrikkelijk het ook (foto's GPD) klinkt, juist die tweedeling maakt Berlijn zo fascinerend. De "Muur" beheerst de stad. Hij is overal en zie je 'm niet, dan voel je 'm wel. In het Kauf- haus des Westens, bij de als een gedoofde sigaar de lucht inste kende Gedachtniskirche, kan je biefstukken van puma's ko pen, een kinder-Mercedes 500 SL met twee versnellingen vooruit en eentje achteruit en een bontmantel van 32.000 D- mark. Waarom die artikelen nog worden verkocht ook, wordt me uitgelegd door een mevrouw van het Westberlijnse warenhuis: "De Berlijner geeft alles uit wat hij heeft. Als de Rus binnenvalt, heeft hij ten minste leuk geleefd". Een opvatting, die ertoe heeft geleid, dat je je in West-Berlijn geen seconde hoeft te vervelen. De stad danst. Zelfs op maan dagavond nog, waait uit alle 'tingeltangels muziek over de stampvolle Kurfürstendamm. Terugkeer van de jaren twintig waarvan ik in een bioscoop een staal zie: "Die Simfonie der Groszstadt". Wat is er sindsdien nou hele maal veranderd? Zelfs de kle ding van de vrouwen is bijna hetzelfde. Hoeden met voiles, kousen met naad, laarsjes met koket gestrikte veters en in de etalages dartele, al bijna verge ten lingerie. Verminkt De grootste charme van de stad ongetwijfeld: die ontwape nende luchthartigheid. Mooi bijvoorbeeld, is Berlijn slechts zelden. Slot Charlottenburg? Je kan nog zo je best doen, maar een gebouw, dat in de oorlog voor zestig procent is verminkt, krijgt natuurlijk nooit meer zijn oude luister te rug. Ga liever naar de overkant, waar in het Egyptisch Museum de lach van koningin Nefretete vele malen aantrekkelijker blijkt te zijn, dan die van de toch aanmerkelijk befaamdere Mona Lisa. En ach, had ik maar een van die drie echtparen- beeldjes, die links achterin het museum, sereen oplichten in het diffuuse licht van een spot. Een van de weinige keren, dat de muur verdwijnt achter de horizon van mijn gedachten. Of muur? Eigenlijk zijn het er drie. Een van betonblokken, een van onder stroom gezet kippegaas plus prikkeldraad en een van fijn gevlochten ijzer- draad. Daar tussenin vierkante wachttorens vol door verrekij kers loerende politie-agenten, een strook asfalt waarop leger voertuigen kunnen rijden en keurig aangeharkt zand waarop elke voetstap te zien zal zijn. Ik passeer de versperring twee keer. Eén keer met een georga niseerde rondrit en - drie da gen later - één keer op eigen gelegenheid. bij het ontbijt naar alle waar schijnlijkheid een cassette bandje heeft genuttigd. Op vra gen wordt nauwelijks geant woord en het steeds somberder wordende gezelschap mag de bus slechts één keer verlaten. De gebeurtenis grijpt plaats bij een afzichtelijke mastodont, dat als monument voor de in de Tweede Wereldoorlog gevallen Russische soldaten is bedoeld, en op die gure vlakte was nu juist iedereen liever in het voer tuig gebleven. Geen lolletje, die trip. Ook al omdat men er bij de grensover gang op niet na te vertellen wij ze in slaagt, ons 72 minuten op te houden. We hebben wel hier en gunder geen nummer (foutje van de zich niet eens zo bijster diep schamende buschauffeur, die dat van tevoren in zeven voud had moeten aanvragen) en zonder nummer - dat be grijpt een kind - kom je Oost- Berlijn niet in. Drie dagen later slalommen we een stuk soepeler langs de listen en lagen, die zijn opge worpen om te voorkomen dat Oost-Berlijn leegstroomt, maar het blijven natuurlijk weerbar stige sinjeuren die grenswach ten "Hierrr Mensch!" Tot drie keer toe wordt mijn paspoort van voren naar achte ren en van achteren naar voren doorgeritseld, over die ijskou de blik waarmee ik seconden- lang word gemonsterd, schreef ik reeds en op bijzonder knorri ge wijze wordt mij ook nog te verstaan gegeven, dat ik voor 25 D-mark, evenzovele, vol strekt waardeloze Oostduitse marken dien te kopen. Alsof je naar een pretpark gaat. Ik koop in Kaufhaus Cen trum op de Alexanderplatz, dat ik mij sinds het boek van Do- blin en de film van Fassbinder ook heel anders had voorge steld, een grammofoonplaat van Lester Young en krijg later in West-Berlijn voor de over blijvende tien mark, welgeteld twee Westduitse terug. Ik kan onmogelijk nalaten "Ladenlichters" te mompelen, hetgeen niet wil zeggen, dat ik spijt heb van mijn "ausflug" naar Oost-Berlijn, Integendeel. Niet alleen kun je je weer eens verbazen over de kletspraat van een vooraanstaande Neder landse socialiste, die de "Muur" "historisch juist" noemde, maar bovendien wordt West-Berlijn er des te aantrekkelijker door. "Kubanisch" Ik hou niet van neon. In West-Berlijn wel. En is het niet een stuk aangenamer verpozen bij laten we zeggen "Kranzler" op de Kurfürstendamm dan op zo'n morsig terras aan Unter den Linden? Omdat de smaak van koffie mij van twee eerdere reizen naar Oost-Duitsland nog het meest is bijgebleven, bestel ik op kosten van een gulhartige collega geen gewone kóffie, maar een "Kaffee Kubanisch", een Cubaanse koffie dus. Ook die blijkt niet om te drinken. Op de laatste dag van mijn verblijf maak ik een ontdek kingsreis door het "Groene Berlijn". Dahlem, Wannsee, Glienicker Park. Berlijn op z'n verrassendst. Bossen en grote terrassen aan het water met daarop tout Berlijn achter een bier of een Wiener Mélange. Het goede leven. Een meter of tweeduizend verderop ligt, pre cies op de grens van West- en Oost-Duitsland, een met rollen prikkeldraad afgesloten brug: de Glienicker Brücke voor Westberlijners - de Brücke der Einheit voor Oostduitsers. "Brug der eenheid?" vraag ik een man aan het belendende ta feltje, "welke eenheid? Dat be grijp ik niet". De man haalt zijn schouders op, lacht breed en antwoordt: "Wij ook niet. Maar moet dat dan?" Hij steekt een glas schuimende Berliner Weiss in de hoogte en zegt: "Wat drinkt u van me?" West-Berlijn ten voeten uit. Afzichtelijk De eerste keer worden we be geleid door een "Stadtbil- derklarer" (het woord "Führer" wordt hier om niet helemaal onbegrijpelijke redenen sinds 1945 zorgvuldig gemeden), die Reismogelijkheden: West- Berlijn is vanuit Amsterdam het eenvoudigst door de lucht te bereiken (DAN-Air), maar uiteraard kan men ook per au to, autobus of trein reizen. Houd dan wel rekening met flinke wachttijden bij de grens tussen West- en Oost- Duitsland. Munteenheid: In West-Ber lijn de D-mark, die eind de cember 1984 ongeveer 1,13 waard was en in Oost-Berlijn de Oostduitse mark, die offi cieel precies evenveel waard is als zijn westerse equivalent, maar waarvoor je in de prak tijk niet meer dan een cent of twintig terugkrijgt. Prijsniveau: De prijzen in West-Berlijn liggen iets hoger dan in Nederland; in Oost-Ber lijn is het over het algemeen iets goedkoper als je de officië le koers aanhoudt. Overnachtigsmogelijkhe- den: Zowel West- als Oost-Ber lijn zit ruim in de hotels. Toch is het vaak zoeken naar een plaatsje. De prijzen voor een kamer zijn naar Nederlandse begrippen hoog. Het valt te overwegen met een touropera tor in zee te gaan, die lagere prijzen kan bedingen. Bijzonderheden: Hoewel Berlijn in de Tweede Wereld oorlog bijna plat gebombar deerd werd, is hier en daar nog iets terug te vinden van het zo genaamde "Hinterhofmilieu", zo treffend vastgelegd in de te keningen van Heinrich Zille. Vooral in.de wijk Kreuzberg zijn nog van die typische bin nenplaatsen te vinden waarop het Berlijnse leven van tussen de twee wereldoorlogen zich afspeelde. Wie op zoek is naar een leuke kroeg, moet niet al leen maar op de Kurfürsten damm blijven zwerven. Voor al in de zijstraatjes aan de rechterkant van de "Ku- damm" (als je met je rug naar de Gedachtniskirche staat) be vinden zich tal van gezellige kneipjes, met Café Diener als kroonjuweel. Vergeet niet het "Muurmuseum" bij "Check point Charley" te bezoeken. Inlichtingen: Duits Ver keersbureau, Spui 24, 1012 XA Amsterdam. Telefoon 020-241293. TE HUUR LEIDEN Jacob van Campenlaan 3'4-kamer-appartement Ind.: L-woon-/eetkamer, 2 slaapkamers, badkamer met ligbad, keuken met r.v.s. aanrecht, kelderberging. Huur 1.180,- p.m. incl. serv. c.v. voorschotbijdragen. Vrije sector, per 1 sept. 1985 MAKELAARSKANTOOR DE BRUYN EN TAK BV Parkweg 53, Voorburg, tel. 070-871616 Ziet haar aktiviteiten op het gebied van ontwerpen, fabriceren en in stalleren van machines en. installaties t.b.v. de visverwerkende en conservenindustrie hand over hand toenemen, zowel nationaal als internationaal. Evenredig aan deze groei nemen de aktiviteiten toe. In verband hiermede zoeken wij kontakt met: M.T.S. niveau of gelijkwaardig. GEBODEN: Afwisselend en verantwoordelijk werk in een prettige werkomgeving. Voor een goede kracht kan een aantrekkelijk salaris worden geboden. Schriftelijke sollicitaties worden gaarne ingewacht door de directie van bovengenoemde bedrijf. Postbus 74, 2220 AB Katwijk aan Zee. Scheepmakerstraat 13, 2222 AB Katwijk tel. 01718-20700. Breestr. 29, Leiden Tel. 120368 Nikon speciaalzaak Ar/Aro/»L35 Nikon zet z'n naam niet zomaar op 'n toestel. iedereen leest de krant altijd en overal nu v/a 59,- Gekleurde en sportieve hemden van o.a. Fablo, Elmior Members Only. Pierre Clareau y/g 35 Twill en spijkerbroeken alle bekende merken en modellen o bandplooi y/g 33 75 T-shlrts - polo's - spijker hemden - korte hemden van o.a. Panmo - Elmior nu v/a 10,- 2 Jaar Inca-Nederland-Garantie Je staat ervan te kijken hoe makkelijkje met zo'n compacte camera zulke goede foto's maakt! 't Zit 'm in de vele, volautomatische functies, waardoor alléén het af drukken nog "mensenwerk" blijft.... Automatische filminleg, filmtransport, belichting, scherp- stelling, sluitervergrendeling, te rugwikkeling, terugwikkelstop en bij te weinig licht komt de flitser automatisch in werking voor perfect belichte flitsfoto's! De lens is natuurlijk 'n hoog waardig Nikon 35 mm objectief met een ruim blikveld en andere voor delen die het u makkelijk maken. Iedereen zal het fotograferen met deze automatische compactca- mera onmiddellijk waarderen, want gemak dient de mens! Vraag ernaar bij uw fotospeciaalzaak. HAARLEMMERSTR- 197

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 4