Rekenkamer
controleert
bedrijfssteun
Smit pakt wegen
bij Schiphol aan
BASF koopt American Enka
De vreemde kostgangers van de KLM
'Spaghettioorlog' onvermijdelijk
Rotterdam 'soepel' over
schulden stukgoedbediijf
VRIJDAG 28 JUNI 1985
ECONOMIE
PAGINA 9
DEN HAAG (ANP) - De Algemene Rekenkamer moet in
het vervolg de boekhouding van bedrijven controleren
die steun van de overheid hebben ontvangen. Ook onder
nemingen die voor minstens vijf procent eigendom van
de staat zijn, en waar de staat voor minimaal een mil
joen gulden inzit, zullen zich aan die controle moeten
onderwerpen.
Dit is de kern van het voorstel tot
wijziging van de Comptabiliteits
wet, dat minister Ruding en staats
secretaris Koning (financiën) giste
ren naar de Tweede Kamer hebben
gestuurd. Achtergrond van het
voorstel is om het parlement meer
inzicht te verschaffen in het finan
ciële reilen en zeilen van onderne
mingen en instellingen waarin de
staat direct belang heeft.
Het voorstel komt dan ook ge-
Kamer: in '86
beginnen met
afschaffen wir
DEN HAAG (ANP) - De Tweede
Kamer wil dat al per 1 januari een
begin wordt gemaakt met de gelei
delijke afschaffing van de Wet op
de Investeringsrekening (WIR).
Een motie van de PvdA daarover
werd gisteren aan een meerderheid
geholpen door de WD. CDA en
klein rechts stemden tegen de mo
tie.
De Kamer vindt dat de winsten
in het bedrijfsleven zich voldoende
hebben hersteld om de WIR te
kunnen afschaffen. Ook een motie
van de WD, waarin erop wordt
aangedrongen de zogeheten nega
tieve aanslag in de wet zo snel mo
gelijk af te schaffen, kreeg een
meerderheid. De Kamer meent dat
de staat te veel vennootschapsbe
lasting derft, doordat ondernemin
gen opzettelijk een negatief be
drijfsresultaat
Hypotheken
Voor het eerst sinds 1983 zit de
hypotheekmarkt voor particuliere
woningen weer in de lift. In januari
tot en met maart van dit jaar is voor
4,4 miljard gulden (vorig jaar 4 mil-
jard) geleend voor de aankoop van
een woning. De kadasters schre
ven daarvoor 40.000 hypotheken in
(vorig jaar 36.600). De nieuwe hy
potheken ander onroerend goed
stegen van 6600 tot 7000. Het be
drag dat daarmee gemoeid was
groeide met 21 procent tot 2,6 mil
jard gulden.
Order Stork
Indonesië heeft een order ter
grootte van f 115 miljoen geplaatst
bij Stork Werkspoor Diesel (SWD)
en Brown Boveri, die de order ge
zamenlijk uitvoeren. De opdracht
is afkomstig, van de Indonesische
staatselectriciteitsmaatschappij
PLN en houdt verbetering en uit
breiding in van vier dieselelectri-
sche centrales. SWD bouwt de die
selmotoren; Brown Boveri levert
de generatoren. De opdracht levert
de Amsterdamse vestiging van
SWD een jaar werk op.
Minihouse
Systeemhuis Minihouse heeft al
le aandelen overgenomen van het
Belgische systeemhuis Asac te Wo-
luwe in de buurt van Brussel. De
transactie is tot stand gekomen via
een aandelenruil. Minihouse heeft
alle aandelen van Asac gekregen in
ruil voor 85.000 aandelen Minihou
se. Asac is importeur en distribu
teur van computeronderdelen en
levert en onderhoudt computers
bij 400 klanten in België en Lu
xemburg. Er werken 30 mensen.
De omzet is 200 miljoen francs (on
geveer f 1,2 miljoen).
Banken
Van de tien grootste banken ter
wereld zijn er vijf in Japanse han
den. Dit meldt het Amerikaanse
tijdschrift Institutional Investor.
De grootste bank is de Amerikaan
se Citicorp, gevolgd door Dai Ichi
Kangyo Bank en Fiyi Bank uit Ja
pan. BankAmerica neemt de vier
de plaats in voor de Japanse ban
ken Sumitomo, Mitsubishi en San-
wa. De Franse banken Banque Na
tionale de Paris, Crédit Agricole en
Crédit Lyonnais komen op de acht
ste tot en met tiende plaats. De Al
gemene Bank Nederland bezet de
41ste plaats.
Ambtenaren
Europese ambtenaren hebben
veel te veel vrije dagen vindt de
Nederlandse christendemocrati
sche Europarlementariër Hanja
Maij-Weggen. Zij heeft de Europe
se Commissie, het dagelijks be
stuur van de EG, gevraagd een ver
klaring te geven voor het feit dat
ambtenaren in bij voorbeeld Ne
derland slechts acht officiële feest
dagen kennen waarop niet gewerkt
hoeft te worden, terwijl uit het offi
ciële publikatieblad van de EG
blijkt dat Europese ambtenaren er
maar liefst twintig hebben.
deeltelijk tegemoet aan een aantal
kamermoties uit voorbije jaren en
vloeit mede voort uit de affaire-
RSV.
De Rekenkamer, het onafhanke
lijke college van staat dat de uitga
ven en inkomsten van de ministe
ries controleert, mag voortaan ter
plekke in de bedrijven die met
overheidssteun werken, onderzoe
ken instellen, volgens de plannen
van de bewindslieden. Behalve bij
ondernemingen die overheids
steun hebben ontvangen en bedrij
ven die voor vijf procent staatsei
gendom zijn, mag de Algemene
Rekenkamer van Ruding ook bin
nenstappen bij instanties als zie
kenfondsen, bedrijfsverenigingen,
de uitvoeringsorganen van de so
ciale verzekeringen en (rijksuni
versiteiten.
Op het ogenblik mag de Reken
kamer bedrijven alleen controle
ren als ze voor meer dan de helft in
handen van de staat zijn. Vereni
gingen en stichtingen met subsidie
kunnen nu ook al worden gecon
troleerd op voorwaarde dat de ver
antwoordelijke minister die be
voegdheid heeft. Deze bepaling
vervalt.
Bij controle van de Rekenkamer
zal allereerst bestaan uit onderzoe
ken van de financiële jaarversla
gen. Blijkt dit onvoldoende te zijn,
dan kan van de bedrijfsleiding na
dere informatie worden gevorderd.
Voor deze tweede fase is wel de
goedkeuring van de betrokken mi
nister vereist als het bewuste be
drijf niet voor honderd procent van
het rijk is. Als de gevraagde infor
matie niet wordt verstrekt, dan kan
de Rekenkamer het bedrijf per
soonlijk bezoeken om ter plaatse
de gezochte gegevens uit de admi
nistratie te lichten.
Het systeem van de drie fasen
geldt volgens het voorstel ook voor
de instellingen die zelfstandig
overheidstaken uitvoeren. Hier is
het echter zo dat de toezichthou
dende instanties zoals een Zieken
fondsraad en een Sociale Verzeke
ringsraad hun eigen controles ter
beschikking van de Rekenkamer
stellen. Het college heeft hier meer
de functie van supervisor, aldus fi
nanciën. In laatste instantie kan de
Rekenkamer echter ook by de toe
zichthouders om opening van de
boeken vragen.
Ruding en Koning hebben hun
voorstel tot wijziging van de wet
voor commentaar voorgelegd aan
de Rekenkamer zelf, aan de So
ciaal-Economische Raad, aan de
Sociale Verzekeringsraad en aan
de Ziekenfondsraad.
Superwindmolen in aanbouw
MEDEMBLIK - Langs de IJsselmeerkust by Medemblik is gisteren het
eerste mastdeel van de grootste windturbine van Nederland op zijn plaats
getakeld. Het tweede deel van de mast volgt volgende week. De totale
mast zal bijna zestig meter hoog reiken en een windturbine van 45 meter
diameter met een vermogen van duizend kilowatt dragen. De grootste
produktiewindmolen tot nu toe in Nederland heeft een vermogen van
driehonderd kilowatt.
Het Provinciaal Elektriciteitsbedrijf van Noord-Holland (PEN) zal de
molen aansluiten op het tien kilovolt-net. Het bedrijf onderzoekt of met
een turbine van deze grootte een rendabele energie-opwekking mogelijk
is. Het PEN hoopt de turbine eind oktober 1985 in gebruik te kunnen
nemen en de installatie minimaal vijftien jaar te kunnen exploiteren. Een
meetprogramma van anderhalf jaar moet gegevens opleveren over de
invloed van de windbelasting op een molen van deze grootte. De molen is
gemaakt door FDO te Amsterdam en kost „kaal" drie miljoen gulden.
Met inbegrip van de uitgebreide meetelektronica kost hij bijna 4,5 mil
joen gulden. (foto ANP)
BRUSSEL (DPA) - Een „spaghetti
oorlog" over meelprodukten en ci
trusvruchten tussen de Verenigde
Staten en de Europese Gemeen
schap lijkt onvermijdelijk. De vice-
president van de Verenigde Staten,
George Bush, en de voorzitter van
de Europese Commissie, Jaques
Delors, zijn gisteren bij hun ont
moeting in Brussel niet nader tot
elkaar gekomen.
Wel waren de twee het er over
eens dat het conflict opgelost moet
worden met politieke middelen en
overleg op hoog niveau, maar in
tussen besloot in Europese minis
terraad in Luxemburg de invoer
rechten op Amerikaanse noten en
citroenen te verhogen in antwoord
op de drastische verhoging van de
Amerikaanse importbelasting op
pastaprodukten uit de EG.
Bush heeft de voorzitter van de
Europese Commissie duidelijk ge
maakt dat de VS gedwongen zijn
om voor het behoud van hun agra
rische exportmarkten te vechten.
De aanhoudende vermindering
van de Amerikaanse landbouwex-
port (in de afgelopen vijf jaar met
25 procent) hebben aan de andere
kant van de oceaan geleid tot een
programma waarbij twee miljard
dollar is toegezegd om de export
van landbouwoverschotten te sub
sidiëren, vooral die naar markten
waarop de EG actief is.
Bush legde er in Brussel op
nieuw de nadruk op dat de VS in
een nieuwe onderhandelingsronde
van de Algemene Overeenkomst
inzake Tarieven en Handel (GATT)
over landbouwzaken en de EG-in-
terventiepolitiek willen praten. De
EG wil echter niet dat er opnieuw
gesleuteld wordt aan een van haar
belangrijkste peilers, de gemeen
schappelijke landbouwpolitiek.
Zondebok
Landbouwcommissaris Andries-
sen zei gisteren in Kansas City (VS)
dat de Europese Gemeenschap
door een verkeerde beoordeling
van het landbouwbeleid door de
Amerikanen is uitgeroepen tot
'zondebok'. „Zelfs na twee dagen
lang gesprekken in Washington te
hebben gevoerd sta ik nog ten zeer
ste verbaasd over de verkeerde
denkbeelden die men heeft over de
ware rol van de EG in de wereld
handel in landbouwprodukten",
verklaarde Andriessen.
Andriessen verklaarde dat de
EEG vooral verontrust is wegens
de politieke achtergronden van het
Amerikaanse subsidie programma.
„De gerichtheid van het program
ma is ergeniswekkender dan het
feit dat de VS tot deze beslissing
zijn gekomen", zei hij. „We zijn in
de rol van zondebok gedrongen die
verantwoordelijk wordt gesteld
voor alle ellende die de Ameri
kaanse boer overkomt".
De Europese Commissie meent
dat de problemen van de Ameri-
kddiisc landbouw, in ieder geval
die van de export, niet kunnen
worden toegeschreven aan de EG.
Zij is namelijk een van de grootste
exportmarkten voor de Verenigde
Staten, aldus Andriessen. De EG
heeft voor 6,7 miljard dollar aan
Amerikaanse landbouwproduk
ten, meestal zonder heffing, geïm
porteerd. Het handelstekort in de
ze sector bedraagt voor de gemeen
schap 3,6 miljard dollar. „Wij zijn.
nog steeds de grootste klant van de
VS. Ik ben lichtelijk verbaasd, zo
als iemand die altijd dacht een goe
de klant te zijn, dat we zo worden
behandeld", zei Andriessen.
ROTTERDAM (ANP) - De ge
meente Rotterdam wil geen strui
kelblok zijn voor de samenvoeging
van de in surséance verkerende
stukgoedbedrijven Rotterdam-
Terminal en Felshaven. Daarom
zal Rotterdam Terminal niet het
mes op de keel worden gezet om de
schuld van ruim 4,5 miljoen gulden
aan achterstallige huur in te lossen.
De Rotterdamse havenwethouder
R. Den Dunnen zei gisteren dat een
betalingsregeling mogelijk is.
Moederbedrijf Incotrans van
Rotterdam Terminal (RT) liet eer
der weten alleen akkoord te gaan
met de fusie als de gemeente een
soepele regeling hanteert bij de be
staande schulden. Bij een faillisse
ment van RT krijgt Incotrans die
schuld namelijk op de schouders.
De problemen bij Rotterdam
Terminal staan niet op zichzelf. In
de hele stukgoedsector zijn op het
moment moeilijkheden waarvoor
de zogenoemde commissie-Van
der Louw een oplossing zoekt.
Doel is een werkgelegenheidsplan
te maken dat het overschot aan
stukgoedwerkers de komende ja
ren moet opvangen. Uitgangspunt
daarbij is het voorkomen van ge
dwongen ontslagen in het stuk
goed met zijn circa 4.000 werkne
mers. Het plan moet in principe tot
1990 lopen.
SCHIPHOL (ANP) - Gezien de
steeds toenemende verkeersdruk
te rond Schiphol die de bereik
baarheid van de nationale luchtha
ven bemoeilijkt zal nog dit jaar een
begin worden gemaakt met verbre
ding van de A-4 tussen Hoofddorp
en het klaverblad Badhoevedorp.
Dit wegdeel krijgt tweemaal vier
rijstroken. Dit geldt ook voor de
Schipholtunnel.
Dat is gisteren bekend gemaakt
door minister Smit-Kroes (verkeer)
bij de opening van van het nieuwe
gebouw van het luchtvrachtbedrijf
Road Air op Schiphol. Zowel de
luchthaven Schiphol zelf als de ge
bruikers dringen al geruime tijd bij
het rijk aan op maatregelen die de
bereikbaarheid van de luchthaven
moeten verbeteren, met name ge
zien de verwachte uitbreiding van
het passagiers- en het vrachtver
keer.
De Schipholtunnel zelf zal niet
worden verbreed. De vluchtstro
ken in de tunnel zullen zó worden
benut dat ook daar vier, zij het iets
smallere, rijstroken ontstaan. Door
elektronische bewaking en met be
hulp van verkeerssignalering zul-
Tunnel in A 4 straks vierbaans
len de nadelen van die situatie zo
goed mogelijk worden ondervan
gen, aldus de minister, die stelde
dat ten slotte de veiligheid num
mer een moet blijven.
In de verdere toekomst, zo is de
bedoeling, zal de verkeerssituatie
rond Schiphol verder worden ver
beterd door de aanleg van een
nieuwe rijksweg in het westen van
de Haarlemmermeer. Rijksweg 22
moet de verbinding gaan vormen
tussen de A-9 (Haarlem-Amstel-
veen) en een nog nader te bepalen
punt in de Haarlemmermeer of de
A-44 (Schiphol-Wassenaar). Over
het aanleggen van deze weg wordt
al jarenlang gesproken, maar defi
nitieve beslissingen zyn tot op he
den nooit genomen.
Volgens Smit-Kroes zal het nog
tot in de jaren negentig duren voor
dat de verbeteringen zoals het mi
nisterie die voorstaat een feit kun
nen zyn. Dit gezien wat de minister
noemde „de behoedzame en lang
durige procedures die daarbij gel
den".
Stimulering
De verbeteringsplannen staan
overigens haaks op de bezuinigin
gen die de regering wil doorvoeren
op het terrein van regionale stimu
lering. Minister Van Aardenne
(economische zaken) heeft de pro
vincies onlangs laten weten dat er
de komende jaren minder geld zal
zijn* verbetering voor de regionale
infrastructuur. In plaats wil Van
Aardenne, samen met staatssecre
taris Van Zeil en minister De Ko
ning (sociale zaken), het geld voor
terugploegprojecten aanwenden
voor deze projecten.
De elf provinciebesturen hebben
daar gisteren hun verbazing over
uitgeproken, omdat een onderzoek
van Van Aardenne juist had aange
toond dat het 'oude' beleid veel po
sitieve effecten heeft op de econo
mie in de regio. Dat beleid hield in
dat bepaalde streken aantrekkelijk
werden gemaakt Voor bedrijfsves
tiging door verbetering van wegen,
havens en bedrijfsterreinen. Even
als de aannemers en de bouwvak
bonden zijn de provinciebesti*en
teleurgesteld over de verschuiving
van geld van het ene potje naar het
andere potje. Bij de eerste serie te-
rug-ploegprojecten was er sprake
van extra geld.
De werkgelegenheid was giste
ren ook weer aanleiding voor een
werkonderbreking door het pro-
duktiepersoneel van het scheeps-
reparatiebedrijf HVO in Vlaardin-
gen. De werknemers protesteerden
tegen een personeelsadvertentie
die de directie vorige week publi
ceerde. Daarin werden volgens de
FNV mensen geworven voor func
ties waarvoor vorig jaar zeventig
mensen op straat zijn gezet. De
bond wil dat de ontslagenen nu als
eerste weer worden aangenomen.
WOLTERS SAMSOM - Het uitge
versconcern Wolters Samsom
heeft zijn belangen in de Verenig
de Staten verder uitgebreid. Het
concern meldt de aankoop door
zijn Amerikaanse dochter Aspen
Systems Corporation van de rech
ten van Maryland Legal Publis
hers, uitgever van juridische
handboeken. Ook heeft Wolters
Samsom University Park Press,
een dochteronderneming van de
educatieve uitgeverij Scott Fores-
man, overgenomen. Deze nieuwe
aanwinst houdt zich bezig met
uitgaven op de intramurale ge
zondheidszorg.
NCM doet bod
op Dongelmans
AMSTERDAM (ANP) - De Neder-
landsche Credietverzekering Maat
schappij (NCM) is in onderhande
ling met het Haagse informatie-en
incassobureau Dongelmans over
aankoop van aandelen. De NCM
wil 49 procent hebben. Voor de res
terende 51 procent zal de NCM een
optie krijgen die uiterlijk in 1989 in
een definitieve aankoop kan wor
den omgezet.
De NCM verzekert risicoé die ex-
ARNHEM (ANP) - De vezelactivi
teiten van het Nederlandse chemi
sche concern Akzo in de Verenigde
Staten komen in handen van het
Westduitse chemiebedrijf BASF.
Daartoe is een intentieverklaring
ondertekend, zo hebben Akzo NV
en BASF AG gisteren gezamenlijk
Bij Centraal
Beheer meer
loon én atv
UTRECHT (ANP) - De bonden
hebben gisteren met de verze
keringsmaatschappij Centraal
Beheer in Apeldoorn (1.900
werknemers) overeenstem
ming bereikt over een cao
waarin afspraken zyn gemaakt
over de prijscompensatie en de
arbeidstijdverkorting. In de
cao voor de totale verzekerings
sector is dat niet gelukt, reden
waarom de Dienstenbond FNV
die cao niet tekent, maar Cen
traal Beheer heeft eigen een on-
dernemings-cao. De woord
voerder van de FNV-bond beti
telde het akkoord met Centraal
Beheer als „een zwaluw die
misschien zomer maakt".
In plaats van volledige prijs
compensatie is voor 1986 een
structurele loonsverhoging van
1,25 procent plus een eenmali
ge uitkering van 0,4 procent op
1 juli afgesproken. „Het sys
teem van prijscompensatie
komt er niet helemaal ongeha
vend af, maar het blijft in ieder
geval," aldus de woordvoerder
van de Dienstenbond.
Ten aanzien van de arbeids
tijdverkorting is overeengeko
men, dat er in de cao-1986 zal
worden gestreefd naar een ar
beidstijdverkorting tot gemid
deld 36 uur per week. Verder
neemt Centraal Beheer 75 jon
geren in dienst en wordt de
leeftijd voor vervroegde uittre
ding eenmalig verlaagd van 61
naar 60 jaar.
bekendgemaakt. Badische Corpo
ration, volledige dochteronderne
ming van BASF American Corpo
ration, neemt American Enka, on
derdeel van Akzo America Inc.,
American Enka telt 4000 man
personeel en heeft bedrijven in En
ka (North Carolina), Lowland (Ten
nessee) en Clemson (South Caroli
na). Vorig jaar zette zij bijna 500
miljoen dollar om. Voornaamste
afnemers zijn de tapijt- en de tex
tielindustrie. Met de overneming
verdubbelt BASF haar vezelomzet
in de Verenigde Staten tot ruim
een miljard dollar. Haar vezelacti
viteiten zijn al geconcentreerd in
Noord-Amerika en zij verwerft al
dus een goede aanvulling op het
produktenpakket van de Badische
Corporation.
Het Amerikaanse ministerie van
justitie moet zyn goedkeuring
hechten aan de overneming en
daar kan een maand tot drie maan
den mee gemoeid zijn. Geen van de
twee ondernemingen heeft mede
delingen willen doen over het be
drag van de transactie of over na
dere bijzonderheden.
Als de overneming doorgaat be
tekent dat een verdere versterking
van de positie van BASF in de Ver
enigde Staten. Vorige maand be
reikte de onderneming een ak
koord met United Technologies
over de verwerving van de inkt- en
autolakkenfabriek Inmont voor
een miljard dollar. Ook Akzo had
belangstelling voor Inmont. Eer
der dit jaar nam BASF van Celane-
se voor 135 miljoen dollar drie
dochtermaatschappijen over,
waarmee zij kennis in huis kreeg
over de toepassing van de zeer ster
ke koolstofvezels en van plastics in
de lucht- en ruimtevaartindustrie.
RUCPEN - De Stichting Lekker Dier heeft gisteren de bovenste beste boer
1985, de heer L. J.Wouters (rechts), uit het Brabantse Rucphen gehuldigd.
De boer ontving een oorkonde en 2,5 ton stro omdat hij zo vriendelijk met
zijn mestvarkens omgaat. (foto anp>
Voor zover deze risico's van poli
tieke aard zijn worden zij herverze
kerd bij de staat. Vorig jaar werd
voor f 60 miljard aan goederen-en
dienstenleveranties verzekerd. De
NCM wil daarom snel kunnen be
schikken over betrouwbare infor
matie over bedrijven, die bij Don
gelmans aanwezig is.
Bij de NCM werken 600 mensen,
by Dongelmans 200. De omzet van
de laatste bedroeg vorig jaar f 12
miljoen.
Amro verwerft
bank in Londen
AMSTERDAM (ANP) - De Amro
Bank verwacht na verkrijging van
goedkeuring de European Ban
king Company Ltd (EBC) in Lon
den over te nemen, zo heeft Amro
bekendgemaakt. De EBC is gespe
cialiseerd in activiteiten op de Eu
ropese kapitaalmarkt. De Amro
Bank ziet in de overneming een be
langrijke versterking van haar po
sitie in de „city." van Londen en de
internationale handel in effecten
aldaar.
Amro, Deutsche Bank, Midland
Bank, Generale Bank, Société Gé
nérale, Banca Commerciale Italia-
na en Creditanstalt Bankverein
hebben de EBC twaalf jaar geleden
opgericht. Zij heeft thans een eigen
vermogen van omstreeks f 90 mil
joen bij een balanstotaal van onge
veer f 3 miljard en werkt goed
winstgevend. Er werken 180 men-
'Het enige dat we niet vervoeren is een giraf
"We hebben in het dierenhotel
praktisch alles gehad. Alleen een
giraf nog niet, want die kan niet lig
gend worden vervoerd". E. Fenne-
ma is sinds een jaar hoofd van het
dierenhotel van KLM, de meest ge
wilde afdeling bij KLM-personeel.
door
Rien Floris
De luchtvaartmaatschappij heeft
zelfs een wachtlijst voor dierenver
zorgers en dierenstewards die in
het hotel voor dieren willen
werken.
Het dierenhotel in het vrachtge
bouw belooft ook een enerverende
baan. Het KLM-dierenhotel heeft
veel vreemde kostgangers. In de
loop der tijd heeft KLM vierenze
ventig verschillende diersoorten
vervoerd die allemaal even in het
hotel komen. Alleen de giraffen
dus niet want om deze langnekken
te vervoeren zou een gat in het dak
van een vliegtuig moeten worden
"Als je hier alleen jet-pets (hon
den en katten) zou hebben, dan zou
het wat statisch worden. Dat is het
zelfde als wanneer je de hele dag
by Calvé hetzelfde etiket op een
pot plakt; af en toe moet er een
zoutje tussendoor. Maar hier is ie
dere dag anders. Ik weet nog de
eerste dag dat ik hier kwam. Er
stond toen een krat met een jute
lap ervoor. Ik was nogal nieuwsgie
rig en haalde die lap weg en stond
toen oog in oog met een grauwen
de zwarte poema... Ik schrok me
dood".
Fennema schrikt nu niet zo gauw
meer. Als hoofd van het dierenho
tel heeft hij met de daadwerkelijke
verzorging van de dieren niet veel
te maken; hoofd dierenhotel is een
managersfunctie. Maar toch, ma
nager in de Ark van Noach van
KLM is toch wat anders dan bij
KLM-reserveringen.
"Je moet zorgen voor een goed
onderkomen maar ook de trans
porten moeten worden begeleid.
Als enige luchtvaartmaatschappij
hebben we daarvoor dierenste
wards in dienst; in totaal achttien.
We zorgen voor het laden en los
sen, de verzorging en het voorbe
reiden van het transport. Zo moet
je soms bijvoorbeeld zorgen dat er
genoeg ijsblokjes aan boord zijn",
aldus Fennema.
De ijsblokjes zijn bedoeld voor
dolfijnen die in speciaal gecon
strueerde kunststof bakken wor
den vervoerd. De ijsblokjes moe
ten de beesten koel houden. "We
hebben wel eens te lang in Ameri
ka gestaan en toen raakten de ijs
blokjes op. De dierensteward heeft
toen een supermarkt in Atlanta ge
plunderd. Daar moetje maar opko-
De begeleiding van de dieren is
in vertrouwde handen by de ste-
wards, een felbegeerd baantje bij
KLM. "De stewards zijn eerst vijf
jaar reserve-dierenverzorger en
krijgen in Artis een opleiding in
omgang met dieren. Ze lopen ook
stage op de faculteit van dierge
neeskunde in Utrecht en leren bij
een manege het monsteren (bege
leiden en lopen aan de teugel) van
paarden". Belangstelling is er te
over voor dit baantje.
Over het algemeen genomen zit
er volgens Fennema een stijging in
transport van dieren. Exacte cijfers
zijn moeilijk te noemen want of het
nu eendagskuikens, tanks vol
aquariumvisges of olifanten zijn, ze
worden vervoerd, maar gewicht en
aantal liggen wat anders. De aqua
riumvisjes bijvoorbeeld gaan per
dertig ton en dat iedere week. Het
vervoeren van de dieren gaat van
zelfsprekend gepaard met de nodi
ge voorzorgsmaatregelen. De vis-
met een deel water te
gen drie delen medicinale zuurstof.
Een cheetah, rinoceros en woltapir
moeten eerst een week wennen
aan de luchtvrachtkrat voor ze
door de lucht kunnen worden ver
voerd.
Ook bij kuddedieren als koeien
is het verstandig om de dieren een
week bij elkaar te laten zodat de
rangorde wordt vastgesteld en er
in het vliegtuig geen vechtpartijen
tussen koeien ontstaan over het lei
derschap.
Volgens Fennema is de lucht
vaartmaatschappij nu voor alle
diersoorten gereed, maar nog
steeds met uitzondering van de gi
raf. "Ik denk dat we nu alles kun
nen vervoeren, al wil je met een
school haaien komen. We zetten
dan een bassin neer met een krach
tige stroming voor zuurstofvoor
ziening. Dat duurt even, maar het
kan".
