Personeel
De Zaan
in staking
Twijfel over nut van
gedragscode /.-Afrika
NOVIB voor hulp
aan Suiïnamers
Bush: kruisraketten, Star Wars en terrorisme
Cacaoproduktie ligt stil
'Consumentenldachten'
kreeg weer meer werk
Van Dam als
lijsttrekker
beschikbaar
Protest tegen Bouterse
Gedeputeerde
PvdA Brabant
blijft zitten
Zendamateur
hindert de
Amsterdamse
politie
Reformatorisch Beraad wil
deelname aan verkiezingen
Amerikaanse vice-president morgen in Nederland
Drie doden bij brand
MAANDAG 24 JUNI 1985
KOOG AAN DE ZAAN (ANP) - Bij cacaofabriek De Zaan
in Koog aan de Zaan (450 werknemers) wordt sinds van
morgen gestaakt. Volgens een woordvoerder van de Voe
dingsbond FNV heeft de hele ochtendploeg (70 a 80 man)
gehoor gegeven aan de oproep van om het werk neer te
leggen en ligt de produktie bij het volcontinubedrijf volle
dig stil.
DEN HAAG (ANP) - De stichting
Consumentenklachten heeft vorig
jaar meer klachten verwerkt dan in
1983. Ruim vierduizend mensen
kwamen in 1984 hun beklag doen,
bijna negen procent meer dan het
jaar daarvoor. In 1984 werd in 2.192
zaken uitspraak gedaan, tegen
2.120 in 1983.
De stichting is opgericht in
maart 1970 en is een samenwer
kingsverband van de Consumen
tenbond en een aantal branche-or
ganisaties van ondernemers. Doel
van de stichting is het oplossen ge
schillen tussen consumenten en
ondernemers over geleverde goe
deren en diensten.
Voor de oplossing zijn geschil
lencommissies in het leven geroe
pen, waarin naast een onafhanke
lijke juridisch geschoolde voorzit
ter een lid van de Consumenten
bond zitting heeft en een lid voor
gedragen door de bereffende on
dernemersorganisatie. De grootste
stijging in het aantal klachten deed
zich voor bij de geschillencommis
sie reizen. Ruim de helft van de
klachten had ook vorig jaar betrek
king op de kwaliteit van de aange
boden accommodatie, aldus het
jaarverslag. De aangeboden facili
teiten bleken bijvoorbeeld minder
dan wat men op grond van de om
schrijving in de reisgids verwacht
te. Het percentage gegronde klach
ten bedroeg 76,6 procent tegen 71,2
procent in 1983.
Bij de geschillencommissie re
creatie daalde het aantal geschillen
verhoudingsgewijs het sterkst, na
melijk met 20,6 procent. Er werden
85 zaken aanhangig gemaakt tegen
107 in 1983. Dertig klachten wer
den gegrond of ten dele gegrond
bevonden. Die hadden bijvoor
beeld betrekking op de kwaliteit
van de gehuurde accommodatie,
waaronder vier motorjachten en de
financiële afwikkeling na beëindi
ging van de overeenkomst.
Het grootste aantal klachten in
het verslagjaar (1542) werd inge
diend bij de geschillencommissie
chemisch reinigen tegen 1484 het
jaar daarvoor.
De werknemers protesteren tegen
plannen om het mes te zetten in de
bestaande wao-regeling. Bij het be
drijf krjjgen werknemers die de
wao ingaan tot nu toe tot aan hun
pensioen een aanvullende uitke
ring tot 90 procent, ongeacht hun
leeftijd of het aantal dienstjaren.
De directie wil voortaan mensen
die de wao ingaan nog maar maxi
maal twee jaar een aanvulling op
hun uitkering geven behalve als ze
55 jaar zijn of ouder.
De staking zal in eerste instantie
24 uur gaat duren. Maar als de di
rectie voet bij stuk blijft houden
behoort een staking voor onbe
paalde tijd volgens de Voedings
bond tot de mogelijkheden. De di-
DEN HAAG (GPD/ANP) - PvdA-
kamerlid Marcel van Dam is bereid
bij de komende kamerverkiezin
gen lijsttrekker te zijn wanneer zijn
partij hem vraagt. Van Dam zei za
terdag voor de VARA-radio ervan
uit te gaan dat fractievoorzitter
Den Uyl in augustus definitief be
kend zal maken voor de zevende
maal lijsttrekker te willen zijn. Ook
partijvoorzitter Van den Berg ver
wacht 'zonder meer' dat Den Uyl
zich weer beschikbaar stelt.
Van Dam achtte het mogelijk dat
de 65-jarige partijleider zich zal la
ten bijstaan door een klein team
van prominenten, waartoe hij be
halve zichzelf ook de aftredende
FNV-voorzitter Wim Kok rekent,
die onlangs bekendmaakte voor de
PvdA beschikbaar te zijn.
rectie van de cacaofabriek zal pro
beren via de rechter een stokje te
steken voor de staking. „De bon
den hebben veel te vroeg naar het
stakingsmiddel gegrepen. Er was
alle ruimte voor overleg, maar na
welgeteld één gesprek kregen we
al van de bonden te horen dat onze
voorstellen hoe dan ook van tafel
moesten en kregen we een ultima
tum. Dat is geen zorgvuldig onder
handelen", aldus directeur Berg-
Woredvoerder Allers van de Voe
dingsbond bestrijdt dat. „Dat kan
je eerder de directie verwijten. Die
heeft vorig jaar juli eenzijdig zon
der ons te raadplegen besloten dat
nieuwkomers bij het bedrijf een
andere wao-regeling zouden krij
gen. De directie heeft ons in het»
overleg duidelijk gemaakt dat er
aan de plannen niet getornd mocht
worden, terwijl wij als vakbond
van onze achterban de duidelijke
boodschap hadden meegekregen
dat het voorstel hoe dan ook van
tafel moest. Als de kaarten zo dui
delijk liggen heeft verder praten
geen zin", aldus Allers.
Allers zegt dat de vakbonden
best met de directie willen praten
over bezuinigingen maar dan moet
het hele bedrijf onder de loep wor
den genomen en niet alleen en als
eerste gekeken worden naar de ar
beidsvoorwaarden. Bovendien be
twijfelt hij of de noodzaak tot be
zuinigen echt wel zo groot is. Vorig
jaar was de winst weliswaar iets la
ger dan geraamd, maar voor dit
jaar zijn de perspectieven weer
gunstig, aldus de vakbondswoord
voerder. De voedingsbond FNV,
waarbij 180 van de 450 werkne
mers bij De Zaan zijn aangesloten,
gelooft dat de directie onder druk
van het Amerikaanse moederbe
drijf W.R. Grace de wao-regeling
moet aanpassen.
LEEUWARDEN (GPD/ANP) - Meer dan 200.000 mensen hebben zaterdag op de vliegbasis Leeuwarden de open
dag van de koninklijke luchtmacht bijgewoond. Het aantal was minder dan vorig jaar in Soesterberg, maar
weer veel meer dan de organisatie in Leeuwarden had verwacht. Er was gerekend op maximaal 150.000 bezoe
kers.
De Duitse helikampioensvlieger Charley Zimmerman deed met zijn Bolkow zowat alles watje maar met een
helicopter kon doen, incliLsief rolls en loopings. Hoogtepunt van de dag was het formatievliegen van de Italiaan
se Frecce Tricolore, die met hun tien kleine Aermacchis's vliegkunst van hoog gehalte toonden.
Het Leeuwarder vredesoverleg had de open dag aangegrepen voor een demonstratie tegen de bewapenings
wedloop, die verliep in een rustige sfeer. Er deden zo'n honderd mensen aan mee. Spreker op de afsluitende
bijeenkomst was oud CPN-kamerlid Marcus Bakker. (foto ANP)
JOHANNESBURG/HILVERSUM
(ANP)- Zwarte vakbonden, de
Zuidafrikaanse regering, het geor
ganiseerde bedrijfsleven en ver
scheidene Nederlandse onderne
mingen in Zuid-Afrika zijn eensge
zind van mening dat het er weinig
toe doet als Nederland naleving
van de EG-gedragscode voor on
dernemingen in Zuid-Afrika
plicht voor Nederlandse bedrijven,
zoals de Nederlandse regering wil,
zal nauwelijks van invloed zijn op
het beleid van de Zuidafrikaanse
regering, noch op het gedrag van
Nederlandse ondernemingen, zo is
de strekking van de reacties uit
Zuid-Afrika.
Volgens Piroshaw Camay, secre
taris-generaal van CUSA, een over
koepelende vakcentrale met rond
140.000 zwarte leden, worden ge
dragscodes gebruikt als afleidings
manoeuvres om niet over te gaan
tot beperking van investeringen.
"Wat wij willen is een EG-gedrags-
code die een eind zou maken aan
alle nieuwe investeringen in Zuid-
Afrika, die in het geheel geen in
vesteringen toestaat in de thuislan
den en die verzekert dat buiten
landse bedrijven geen nucleaire en
computer-technologie verkopen
aan de Zuidafrikaanse regering",
aldus Camay. Het bindend maken
van de code voor Nederlandse be
drijven ziet hij niet als een stap in
de goede richting.
C.F. Scheepers, adjunct-direc
teur-generaal van het Zuidafri
kaanse ministerie van handel en
industrie, wijst erop dat het in
Zuid-Afrika nooit verboden is ge
weest om meer te betalen dan het
minimum-loon, of om "de bood
schappenjongen meer te betalen
dan de directeur". Als het nodig is
om dergelijke gedragscodes bin
dend voor te schrijven zegt dat wel
wat over het beleid van die buiten
landse ondernemingen, meent
Scheepers. Naar zijn mening
heerst in sommige kringen be
zorgdheid over de codes, omdat de
aanbevolen minimumlonen de
werkgevers zouden aansporen tot
automatisering, met als gevolg stij
gende werkloosheid.
Voor bedrijven als Philips maakt
een wettelijk voorschreven ge
dragscode geen verschil, aldus di
recteur personeelszaken van Phi
lips Jeremy Pollock, want wij hou
den ons aan de normen en rappor
teren daarover. Het enige Neder
landse bedrijf dat niet rapporteert
over naleving van de gedragscode
is Makro, een dochter van SHV
(Steenkolen Handels Vereniging).
Volgens directeur Neil Edwards
van Makro heeft het bedrijf dat be
leid op het ogenblik in heroverwe
ging. Tot dusver stond Makro op
het standpunt dat het over zijn ge
drag alleen verantwoording schul
dig is aan de aandeelhouders, en
niet aan de Nederlandse regering
of aan de Europese Gemeenschap.
"Nieuwe investeringen door het
bedrijfsleven in Zuid-Afrika moe
ten worden beperkt of worden
beëindigd", aldus Bert Westerink,
vice-voorzitter van de CDA-jonge-
ren zaterdag voor de VARA-radio.
Hij oefende kritiek op de recente
regeringsnotitie over Zuid-Afrika.
Daarin wordt juist geen stopzet
ting van de investeringen bepleit.
DEN BOSCH (ANP) - Provinciale
Staten van Noord-Brabant hebben
zaterdagmiddag ingestemd met
een kerncentrale op het industrie
terrein Moerdijk. PvdA-gedepu
teerde Brugman blijft zitten on
danks de fouten die Gedeputeerde
Staten (GS) hebben gemaakt bij de
voorbereiding van dat besluit. Vol
gens PvdA-fractievoorzitter me
vrouw Baartmans was de verkla
ring van commissaris der koningin
Van Agt over de handelwijze van
GS voldoende.
Van Agt verklaarde dat de beslis
sing om Moerdijk aan te melden
niet in strijd was met het stand
punt dat de beslissing over kern
centrales een regeringszaak is.
Toen het kabinet in januari besloot
tot de bouw van nieuwe centrales,
was aan die voorwaarde voldaan,
aldus Van Agt. Hij benadrukte dat
het van groot belang was om er
vanaf dat moment snel bij te zijn.
"Anders zou deze prijs aan ons
voorbij gaan".
GS wachtten met een debat in de
Staten, omdat de Provinciale
Noordbrabantse Elektriciteits
Maatschappij nog een standpunt
moest bepalen. GS hebben pas 'ja'
gezegd nadat de PNEM daarom
had gevraagd.
OVERLEDEN (ANP) - Het oud-
PvdA-kamerlid Sake van der
Ploeg is gisterochtend op 65-jarige
leeftijd in Leeuwarden overleden.
Hij werd bekend in het begin van
de jaren vijftig, als stakingsleider
bij de Coöperatieve Melkproduk-
tenfabriek 'De Ommelanden'.
In 1962 werd hij voorzitter van de
Algemene Nederlandse Agrarische
Bedrijfsbond. In april 1973 trad hij
af na een stakingsconflict.
In 1963 kwam hij voor de PvdA
in de Eerste Kamer en in 1965 in de
Tweede Kamer. Van 1973 tot 1978
was Van der Ploeg burgemeester
van Oude Pekela.
AMSTERDAM (ANP) - De Am
sterdamse politie heeft gistermid
dag een 16-jarige jongen aangehou
den die met een kleine zender kans
had gezien het mobilofoonverkeer
van de Amsterdamse politie een
volle dag zo goed als onmogelijk te
maken. De jongen werkte met een
zender van slechts drie of vier
Watt.
De problemen begonnen volgens
een politiewoordvoerder al rond
twee uur in de nacht van zaterdag
op zondag, en duurden aanvanke
lijk tot zes uur in de ochtend. Rond
tien uur brak de knaap met zijn
zender opnieuw in de radiofre
quentie van de politie, waardoor de
communicatie tussen de centrale
meldkamer en de surveillancewa
gens ernstig werd gehinderd.
Toen de politie overschakelde op
een andere frequentie, wist de
knaap die ook op te sporen, naar
later bleek via een wereldontvan
ger. Daarna ging hij ook op die fre
quentie uitzenden en bemoeide hij
zich bovendien met de door hem
opgevangen gesprekken.
De ingeschakelde radiocontrole
dienst van de PTT wist rond een
uur of drie de zender te lokaliseren,
waarop de politie de woning bin
nen ging. De vader van de jonge
man wilde dat aanvankelijk niet
toelaten, omdat hij van mening
was dat zijn zoon met zijn zender
tje geen kwaad kon aanrichten. Te
gen de jongeman is proces-verbaal
opgemaakt.
Sociale fondsen
houden geld over
ZOETERMEER (ANP) - De finan-
ciële positie van de sociale verze
keringsfondsen, AAF (Algemeen
Arbeidsongeschiktheidsfonds),
AOF (Arbeidsongeschiktheids
fonds) en AWF (Algemeen Werk
loosheidsfonds) is naar verwach
ting eind 1985 gunstig. Alle fond
sen verwachten 1985 af te sluiten
met meer vermogen dan strikt
noodzakelijk. Uitschieter hierbij is
het AWF met een vermogensover
schot van circa 2,3 miljard gulden.
De lasten voor het AWF dalen dit
jaar opnieuw: van bijna 2 miljard
gulden in 1984 tot iets meer dan 1,8
miljard gulden in 1985. Oorzaken
hiervoor zijn een daling van het
aantal uitkeringen op jaarbasis tot
54.000 in 1985 (ruim 17 procent
minder dan in 1984), en de daling
van het uitkeringspercentage tot
70 procent.
AMERSFOORT (ANP) - Het Reformatorisch Beraad, de groepering
rond het uit de RPF-fractie getreden kamerlid Wagenaar, wil ernaar stre
ven mee te doen aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in mei
volgend jaar. Dat is zaterdag op een vergadering besloten.
Het bestuur van het Reformatorisch Beraad zal de mogelijkheden van
deelname aan de verkiezingen onderzoeken en daarover na de zomer
rapport uitbrengen. Indien de definitieve beslissing positief uitvalt, zal
men zich gaan buigen over de kandidaatstelling en een politiek program-
Het Reformatorisch Beraad wil tevens samenwerking met verwante
politieke groeperingen onderzoeken, zoals bijvoorbeeld lijstverbindin-
gen. In dat kader wordt gedacht aan het GPV en de SGP. Het Reformato
risch Beraad is ontstaan nadat het kamerlid Wagenaar dit voorjaar na
langdurige ruzie brak met RPF-fractievoorzitter Leerling. De breuk tus
sen Leerling en Wagenaar was niet zozeer op politieke verschillen van
mening gebaseerd, als wel op een persoonlijke controverse ten aanzien
van de stijl van politieke bedrijven.
Het federatiebestuur van de RPF liet in een reactie weten de beslissing
van het beraad te betreuren. De duidelijkheid in de politiek wordt zo niet
bevorderd, aldus een woordvoerder van dé RPF.
AMSTERDAM (ANP) - De Neder
landse organisatie voor internatio
nale ontwikkelingssamenwerking
(NOVIB) heeft positief gereageerd
op de oproep van minister Schoo
(ontwikkelingssamenwerking) om
via particuliere organisaties de Su
rinaamse bevolking te helpen. NO-
VIB-voorzitter Meijer zei zaterdag
een onderzoek op gang te willen
brengen naar deze mogelijkheid.
Schoo wil, om de hulp via zogehe
ten medefinancieringorganisaties
als NOVIB mogelijk te maken, het
verdrag met Suriname opzeggen.
De officiële Nederlandse hulp is
gestopt na de executie van vijftien
tegenstanders van bevelhebber
Bouterse in december 1982. In de
Tweede Kamer heeft opzegging
van het verdrag weinig bijval ge
kregen. De NOVIB vindt dat daar
te weinig aandacht is besteed aan
de positieve aspecten van het voor
stel van de minister, namelijk om
de impasse rond de hulpverstrek
king te doorbreken.
Bestrijding van armoede onder
alle omstandigheden is een ons
permanent gegeven opdracht, zo
zei Meijer. Particuliere organisa
ties mogen die verantwoordelijk
heid niet uit de weg gaan 'maar
evenmin verwachten wij van de re
gering dat zij deze bereidheid als
een alternatief voor eigen passivi
teit beschouwt'.
Meijer zei verder dat het NOVIB-
bestuur heeft besloten een einde te
maken aan de betrekkingen met de
Sandinistische defensiecomités in
Nicaragua. De hulp gaat nu lopen
via de vakbonden en regionale or
ganisaties die brede ontwikke
lingsprogramma's hebben. De de
fensiecomités zijn'wijkcomités die
aanvankelijk onomstreden waren
en zorgden voor wijkopbouw, on
der meer via alfabetisering en ge
zondheidszorg, Volgens de NOVIB
hebben de comités zich steeds
meer ontpopt als verlengstukken
van de regering om toezicht te hou
den op het doen en laten van de
burgers.
DEN HAAG (GPD) - De stichting Democratische Rechtsorde in Suriname
(DROS) vindt dat zowel Surinamers als Nederlanders de plicht hebben
'niet werkloos toe te zien hoe Suriname op wrede wijze naar de afgrond
wordt geleid'. Tijdens een geweldloze demonstratie in Den Haag zei
DROS-lid John Park (foto): "Een man die een hond met een stok tegemoet
treedt, is bang. Daarom lopen in Suriname de militairen met wapens. Ze
onderdrukken het volk. Op die manier is er met de beste wil niets van ons
land te maken". Park was, naar eigen zeggen, een van de eersten die
indertijd protest aantekenden tegen de onafhankelijkheid van Suriname.
(foto GPD)
AMSTERDAM (ANP) - Bij een
brand in Amsterdam zijn zaterdag
morgen drie mensen om het leven
gekomen. De brand brak even na
negen uur uit in twee aangrenzen
de panden gelegen aan het Kruger-
plein. De slachtoffers zijn een 24-
jarige vrouw en haar twee zoons
van zes maanden en drie jaar.
De vader werd gewond naar een
Amsterdams ziekenhuis gebracht,
maar heeft dat inmiddels weer ver
laten. Oorspronkelijk was -de
vrouw er in geslaagd aan de vlam
men te ontkomen. Zij ging echter
het brandende huis weer in om
haar kinderen te redden.
Over de oorzaak van de brand,
die vermoedelijk in een gasmeter-
kast is ontstaan, tast de politie nog
in het duister. Aan brandstichting
wordt niet gedacht.
DEN HAAG (GPD) - De Ameri
kaanse vice-president George
Bush is gisteren in Italië aangeko
men in het kader van een elfdaagse
Europese toernee. Morgenavond
komt Bush naar Nederland, waar
hij na krap 24 uur weer vertrekt.
Als onderwerpen op de agenda
staan onder meer de kruisraketten,
Star Wars, de handelsconflicten
tussen VS en EG en het internatio
nale terrorisme. Dat laatste is on
verwacht actueel geworden door
de kaping van de TWA-Boeing.
door
Hans Geleijnse
Bush heeft voor zijn vertrek uit
Washington gezegd naar Europa te
komen om 'te luisteren, te leren en
overleg te plegen'. Bij NAVO-part-
ner Nederland komen de eerste
twee categorieën vooral aan bod
wanneer Lubbers en minister Van
den Broek (buitenlandse zaken) de
Amerikaan op diens reeds voor
spelde aandrang op het plaatsen
van kruisraketten in Woensdrecht
de zoveelste uiteenzetting geven
van het plaatsingsbesluit van vorig
jaar juni.
Bush gaat ook naar Genève,
waar Amerikanen en Sowjets on
derhandelen over de kernbewape
ning en de ruimtewapens. De Ame
rikanen hebben een ontmoeting
met de Russische delegatie voorge
steld, maar van Sowjet-zijde is nog
niet gereageerd.
De reis komt op een tijdstip
waarop het enthousiasme voor
Reagans Strategische Defensie Ini
tiatief (SDI), zo dat er ooit echt ge
weest is, in Europa aanzienlijk is
gedaald. Zozeer zelfs dat de Ameri
kanen volgens Westduitse bronnen
niets meer verwachten van de Eu
ropese antwoorden op de uitnodi
ging, die defensieminister Wein
berger eind maart in Luxemberg
aan zijn NAVO-collega's overhan
digde. Binnen zestig dagen zouden
de Europeanen moeten reageren
op de vraag of zij willen meedoen
aan het SDI-onderzoek.
Bush: Luisteren, leren e
gen.
Die termijn werd al snel ge
schrapt, maar ondanks dat heeft er
nog geen enkel 'ja' geklonken. Van
de Europese bondgenoten reageer
den Engeland en Italië het minst
afwijzend. Centrum-rechtse kabi
netten als die van West-Duitsland
en Nederland leken eerst positief
tegen de plannen van Washington
te staan, maar zowel Bonn als Den
Haag willen op dit moment slechts
wat magere verbale uitingen van
politieke steun kwijt.
Chequeboek
Het SDI-debat in de Tweede Ka
mer, vorige week donderdag, was
daar een voorbeeld van. Minister
De Ruiter (defensie) beperkte zich
tot een opsomming van nadelen
die aan eventuele Nederlandse
deelname aan SDI kunnen kleven
en waarschuwende woorden over
het voorkomen van een nieuwe
wapenwedloop. Van den Broek,
nooit vooraan in de rij wanneer er
kritische noten richting Washing
ton worden gekraakt, herhaalde
zijn standpunt dat pas over vijf tot
tien jaar een eindoordeel over een
ruimtedefensie kan worden gege
ven. Kritiek op de Amerikaanse
plannen van PvdA, maar ook CDA,
kreeg derhalve alleen het weer
woord 'te vroeg'.
Bush ziet zich geconfronteerd
met Europese partners, die angstig
als ze zijn voor 'met chequeboeks
wapperende Amerikanen', die pro
beren hun technologische know
how te bundelen en een uittocht
van wetenschappers richting Ame
rika te voorkomen.
Het als civiel gepresenteerde'
Franse Eureka-plan, een aanzet tot
Europese research in vrijwel de
zelfde sectoren als SDI, geldt voor
lopig als Europese vluchtheuvel.
Bush liet zijn toekomstige ge
sprekspartners dan ook vanuit
Washington al weten dat hij Eure
ka en SDI niet als concurrerend of
wederzijds exclusief zag.
Naar mag worden verwacht zal
Bush in Nederland (en Frankrijk,
Engeland, West-Duitsland, Italië,
België) aandringen op scherpere
maatregelen tegen het internatio
nale terrorisme. Bush heeft in Was
hington gezegd niet met 'radicaal
nieuwe' voorstellen te zullen ko
men, maar het ligt voor de hand
dat hij zal aandringen op zo inten
sief mogelijke samenwerking.
