'SAV0NDS00KGEEN GELD KUNNEN TREKKEN? 'Snelheid is onze kracht' WAAROM ZOU JE 0P JE 16E 60-jaiïg Simavi wil niet groot worden Gestolen kunst kan wel gedijen Meindert Leerling opnieuw lijsttrekker RPF PAGINA 6 MAANDAG 17 JUNI 1985 Reportage AMSTERDAM - Met een 'omzet' van nog geen drie miljoen gulden per jaar is Simavi, dat dit jaar het zestigjarig bestaan viert, een van de kleinere ont wikkelingsorganisaties. Hoe vreemd het ook mag klinken: het zich op medi sche hulpverlening rich tende Simavi wil ook hele maal niet groot worden. door Sjaak Smakman Want, zegt woordvoerster Irene Nabben, juist in die kleinschaligheid ligt de kracht: die maakt het mo gelijk om snel te reageren op hulpaanvragen. Vanuit haar tweeënhalfjarige er varing op een medisch project in Ghana weet ze hoe belangrijk het is om niet een jaar te hoeven wachten op apparatuur. "Simavi heeft altijd ge zegd: onze kracht is de snelle, directe hulpverle ning. Daarin zijn we an ders dan anderen". Aan de oprichting van Simavi is onverbrekelijk de naam verbon den van de zendingsarts Berre- voets. Werkzaam op Midden-Ja- va maakt hij tijdens een verlof in Nederland melding van de ge brekkige omstandigheden waar onder hij en zijn collega's hun werk in de toenmalige kolonie moesten doen. Hij gaf daarmee de stoot tot de oprichting van de organisatie tot Steun In Medi sche Aangelegenheden Voor In landers. Tegenwoordig staan de zes letters niet meer een mooie volzin, maar is de organisatie omgedoopt tot de Vereniging voor directe medische steun in de Derde Wereld. Hoewel voortgekomen uit christelijke kringen, heeft Sima vi zich nooit beperkt tot 'christe lijke' projecten. Al in 1930 ging er ook geld naar ander ontwikke lingswerk. "Dat is denk ik een van de dingen die mensen altijd het meest heeft aangetrokken in Simavi: hulpverlening ongeacht ras, geloof of politieke overtui ging", aldus Irene Nabben. Beperkte de hulpverlening zich in eerste instantie vooral tot het toenmalige Nederlands-In- dië, na de dekolonisatie werd de hele wereld het werkterrein van Simavi. De paar miljoen gulden worden daarbij verdeeld over on geveer 130 medische projecten in Afrika, Latijns-Amerika en Azië vooral India. Het gaat, zo leert een eenvoudige rekensom, dus vrijwel altijd om heel kleine pro jecten. Grote pretenties heeft Si mavi dan ook niet, zegt Nabben: „Je moet je goed realiseren dat die kleinschalige hulp alleen maar aanvullend is. Je stuurt een beetje bij, geeft wat adviezen, maar je kunt geen structuren veranderen. Frustrerend? Ach, je kunt hier achter je bureo hele mooie grote plannen gaan zitten maken achter je buro, maar dat werkt toch niet. En je kunt na tuurlijk zeggen dat wat we doen maar een druppel is op een gloeiende plaat, maar als je die druppel krijgt is het voor jou wel de Bovendien heeft Simavi on danks de beperkte hoeveelheid geld dat hoofdzakelijk binnen komt via zo'n 40.000 donoren en de jaarlijkse landelijke collecte nog vrijwel nooit een aanvraag die aan alle normen voldeed hoe ven afwijzen op financiële gron den, vertelt ze. Een voordeel is dat de hulp snel kan worden gegeven. „Een paar duizend gulden kun je zo geven, maar als ergens een half miljoen in stopt, ben je wel ver plicht om eerst ter plekke te gaan kijken". Niet dat aanvragers het geld blindelings krijgen. Ontwik kelingswerkers moeten gedetail leerd hun aanvraag toelichten en aan de hand daarvan neemt het bestuur dat bestaat uit vier ex- tropenmensen een beslissing. Is de aanvraag binnen, dan valt die beslissing als regel binnen een maand. In de loop van de ja ren heeft de organisatie ook tal van wegen gevonden om het ma teriaal ook snel bij de aanvragers te krijgen: de ambassades bij voorbeeld, of een missieorde als de Witte Paters zijn veelgebruik te wegen. Uitstraling Een belangrijk punt bij de beoordeling is of het gevraagde materiaal een brede uitstraling heeft en dus zoveel mogelijk ef fect sorteert. Zo geeft Simavi jaarlijks vele terreinwagens aan plattelandsartsen, maar werd bij voorbeeld een aanvraag uit Sri Lanka voor apparatuur voor open-hartoperateis geweigerd. „Niet dat we die mensen dat niet gunnen, maar het is dure appara tuur waarvan naar verhouding maar heel weinig mensen profi teren", aldus Nabben. De basisgezondheidszorg, die de WHO (Wereldgezondheidsor ganisatie) al jaren propageert, is daardoor bij Simvavi bijna auto matisch centraal komen te staan. De WHO benadrukt al jaren dat het juist alledaagse ziekten waar van in het Westen niemand meer wakker ligt, zoals verkoudheid, griep of een darminfectie als diarree, in de Derde Wereld jaar lijks miljoenen slachtoffers ma ken. Voor de bestrijding en voor koming van dit soort ziekten is niet echt veel geld nodig, maar een betere hygiëne. Maar juist dat is, zo heeft Irene Nabben zelf ervaren bij haar werk aan een oogheelkundig project, heel moeilijk. „Als er iemand by je komt die blind is en je opereert hem zodat hij weer kan zien, staat iedereen om je heen te dan sen. Maar probeer maar eens om mensen een ander hygiënisch ge drag bij te brengen om zo die oogziekte te voorkomen. Het ge beurt nog op tal van plaatsen dat mensen hun behoeften doen bij de waterput, die daardoor na tuurlijk op den duur verontrei nigd raakt. Maar hoe moet je ze duidelijk maken dat ze andere leefgewoonten' moeten aanne- „Ze nemen in de ontwikke lingslanden ook niet meer alles voetstoots aan wat wij hier zeg gen, en ik kan me dat best voor stellen. Want wij komen ook ie dere tien jaar weer met een ander verhaal bij die mensen. In Ghana zeiden we tien, vijftien jaar gele den tegen de boeren dat ze trac toren moesten kopen, dan zou al les veel beter en effectiever gaan. Maar we stonden er niet bij stil dat die dingen ook kapot konden gaan, dat er dan onderdelen en monteurs nodig waren en dat er überhaupt wegen moesten zijn om op te rijden. En nu vertellen we tegen ze dat ze juist weer os sen moeten gebruiken en werk tuigen die ze zelf kunnen maken en onderhouden". Een van de verhalen in het Westen is dat juist de betere ge zondheidszorg in de Derde we reld een van de oorzaken van de bevolkingsexplosie is. En daar mee indirect van de hongersno den die met name Afrika continu teisteren. Nabben: „Als we te genwoordig een project steunen, letten we op dat daar landbouw kundige facetten aan zijn gekop peld en het niet om puur genees kundige zorg gaat. Want het is natuurlijk heel leuk om vanuit de gezondheidszorg voorlichting te geven over wat mensen moe ten eten om gezond te blijven, maar dan moet dat voedsel er ook wel zijn. Je kunt zeggen: je moet geen vuil water gebruiken, maar dan moetje er wel voor zor gen dat er schoon water komt". „Daarnaast is het natuurlijk zo dat die mensen niet voor hun lol tien kinderen krijgen. Als er min der kinderen sterven, dan wor den er ook minder geboren. Als je tien kinderen nodig hebt om er drie over te houden, dan neem je er tien. Als je de eerste drie in leven kunt houden, neem je er drie". Hoewel volgens Nabben de honger in Ethiopië en Soedan voor een belangrijk deel een 'puur politieke aangelegenheid' is, houdt Simavi zich verre van alles wat naar politiek ruikt. Over de Derde Wereld heeft ze wel een oordeel: „De overheid zou veel strenger moeten zijn". Maar ook hier is politieke actie taboe 'zoals we ook a-politiek zijn in onze hulpverlening en on ze achterban". Op de jubileumtenoonstelling 'gezondheid, een wereldpuzzel', die tot eind oktober in het Am sterdamse Tropenmuseum te zien is, en het daarbij begeleiden de boekje, wordt de politiek toch weer even aangesneden. Heel ac tueel wordt de vraag gesteld naar de verhoudingsgewijs absurde bedragen die hier in het westen worden uitgegeven aan steeds verfijndere medische ingrepen. Voor bedragen waarmee hier lut tele levens worden gered, kun nen in de ontwikkelingslanden vele tientallen miljoenen mensen worden genezen. Nabben: „Dat is niet een Si- mavi-visie, maar een onderwerp dat op de tentoonstelling aan bod komt. We zijn hier immers aan de grenzen gekomen van dev gezondheidszorg. Wat moet je nog wel doen, wat niet meer? Kijk eens naar lever- of hart transplantaties. En hoe ver moet je gaan met reageerbuisbaby's. Natuurlijk, als iemand op ster ven ligt en gered kan worden door een harttransplantatie, dan zal die heus niet zeggen: nee, doe maar niet en stuur het geld maar naar de Derde Wereld. Maar het blijven natuurlijk heel moeilijke vragen waarvoor nu eenmaal geen pasklaar antwoord is". PUTTEN (GPD) - Het Tweede-Kamerlid Meindert Leerling is opnieuw gekozen als lijsttrekker van de RPF. De 49-jarige voormalige medewer ker van de Evangelische Omroep is bij de komende verkiezingen in mei 1986 voor de derde keer lijsttrekker van de Reformatorisch Politieke Fe deratie. Tweede op de lijst staat de huidige RPF-vertegenwoordiger in de provinciale staten van Gelderland, Jan Rietkerk, een broer van WD- minister Koos Rietkerk (binnanldnse zaken). Leerling werd zaterdag in Putten door de federatieraad van de RPF met tweederde meerderheid als voorman gekozen. Eerder gebeurde dat in 1981 en in 1982. De tegenstemmers moeten worden gezocht in het kamp van kamerlid A. Wagenaar, die onlangs uit de RPF trad en het Reformatorisch Beraad oprichtte. Aanstaande zaterdag zal blijken of hij met die groep als aparte partij aan de Tweede-Kamerverkiezingen van volgend jaar wil meedoen. Volgens een woordvoerder van de RPF zal een groot deel van de leden die zaterdag tegen Leerling stemden, zich neerleggen bij het besluit van de meerderheid van de federatieraad. Verwacht wordt dat zij niet zullen uittreden om zich bij 'dissident' Wagenaar aan te sluiten. De tweemans fractie van de RPF in de Tweede Kamer viel enkele weken geleden uit een, toen bleek dat een zich al lang voortslepend conflict tussen Leerling en Wagenaar onoplosbaar was. Binnen de RPF is Leerling exponent van het voortdurend vanuit het evangelie getuigende politieke handelen. Wagenaar ziet het evangelie meer als inspiratiebron voor een praktische en zakelijke benadering van de politiek. DEN HAAG (GPD) - De Brusselse kunstverzamelaar had, dacht hij, een leuke slag geslagen. Tweehon derd gulden voor een antieke sabel kon nooic een miskoop zijn. Het werd zelfs de aankoop van zijn le ven: het wapen bleek bij nader on derzoek de officiële ambtssabel van koning Lodewijk Napoleon te zijn. De verzamelaar kreeg wroe ging en lichtte de politie in. Inter pol werd ingelicht en achterhaalde dat het wapen op het station in Den Haag moest zijn verhandeld. Maar de oorspronkelijke eigenaar is twee jaar na dato nog altijd niet achterhaald. De sabel is een van de ruim 30.000 kunstvoorwerpen die staan geregistreerd bij de Centrale Re cherche Informatiedienst (CRI). Voor het hoofd van de afdeling kunst en antiek van de CRI, A. W. Du Croix Timmermans, is het nog altijd een raadsel waar het wapen vandaan komt. „Het is niet duide lijk of het om diefstal gaat. De sa bel kan even goed zijn aangetrof fen op éen zolder en de niets ver moedende eigenaar, die geen be nul van de waarde had, kan het by het grofvuil hebben gezet. Zolang de herkomst niet is achterhaald, blijft het wapen eigendom van de verzamelaar. Maar ik weet dat ie dere conservator van welk mu seum dan ook het wapen graag in zijn bezit zou hebben". De CRI, gevestigd in Den Haag, is een centrale opslag van recher- che-gegevens, waaruit alle Neder landse politiekorpsen kunnen put ten. Verder fungeert de dienst als het Nederlandse bureau van Inter pol. De afdeling kunst en antiek re gistreert diefstallen van kunstvoor werpen uit de hele wereld. Daar mee werd in 1971 begonnen van wege de enorme stijging van dit soort diefstallen. Nu, veertien jaar later, is er nog altijd een toeneming te bespeuren van de ontvreemding van deze voorwerpen. Die styging wordt veroorzaakt door een gestage groei van de eco nomische waarde van kunstvoor werpen. Steeds meer mensen schaffen zich kunstvoorwerpen aan. De vraag overtreft het aanbod. Het aantal kleine investeerders dat een privé-collectie aanlegt, groeit. Investeren in kunst wordt nog al tijd als een goede belegging be schouwd. Dat betekent automa tisch een toeneming van het aantal diefstallen van dit soort objecten. Bovendien worden deze diefstal len (voornamelijk uit particuliere woningen en antiekzaken) gesti muleerd door de moeilijkheid van identificatie van deze voorwerpen. Nachtwacht Bij aangifte diefstal door Jos Heymans kunstvoorwerpen geeft de plaatse lijke politie de gegevens, voor zover bekend, per telex op aan de CRI. Die speelt de informatie met een door naar alle Interpol-bu reaus, want veel gestolen kunst verdwijnt naar het buitenland. De exacte omschrijving van het voor werp is van wezenlijk belang, „om dat", zegt Du Croix, „kunstvoor werpen helaas geen identificatie nummers hebben. Maar als De Nachtwacht van Rembrandt uit het Rijksmuseum wordt gestolen, is de omschrijving 'Nachtwacht' voldoende". Een groot deel van de gestolen voorwerpen kan wegens gebrek aan gegevens niet worden geregi streerd. Vooral particulieren zijn vaak onbekend met de kenmerken van het ontvreemde object. Van de 2.400 aangiften in 1984 konden er maar 700 in het register worden op genomen. „Het gaat bijvoorbeeld om een schilderij, waarvan ze al leen maar weten dat het een land schap voorstelt. Daarmee kunnen wij niet uit de voeten. Voor een re gistratie die van nut kan zijn voor dé opsporing, moeten we de schil der kennen, de afmetingen van het doek en de toegepaste techniek (olieverf, aquarel, gravure, ets of li tho). Het beste is natuurlijk een fo to van het gestolen voorwerp. Ik kan niet vaak genoeg benadruk ken, dat de mensen foto's van hun kunstvoorwerpen moeten maken", zegt Du Croix Timmermans. Veel gestolen kunstobjecten worden weliswaar teruggevonden, maar dat betekent nog niet dat ze weer in het bezit komen van de oorspronkelijke eigenaar. „Vaak is die niet te achterhalen", vertelt Du Croix. „We organiseren wel ten toonstellingen, waarop we de ge vonden kunstvoorwerpen etaleren. Maar de meeste mensen komen niet verder dan dat die klok of dat schilderij op de hunne lijkt. Exacte omschrijvingen ontbreken. Als de mensen niet aannemelijk kunnen maken dat het gestolen voorwerp van hen is, moeten we het helaas teruggeven aan de verdachte van de diefstal. We kunnen immers niet bewijzen, dat het voorwerp ge stolen is". Musea Veel beter is het gesteld met de opsporing van objecten die uit mu sea en kerken zijn ontvreemd. De registratie van die voorwerpen is doorgaans zeer gedetailleerd. Na genoeg alle museumstukken zyn gecatalogiseerd, waardoor ze voor de dieven veel moeilijker te ver handelen zijn. Stelen uit musea vindt Du Croix dan ook zinloos. „Er is vorig jaar maar tien keer iets uit musea ontvreemd. Inbraken komen niet meer voor. Men neemt iets onder de jas mee. Het gaat dan altijd om regionale musea, waar byvoorbeeld maar één suppoost met de bewaking is belast". Bovendien zijn de veiligheids maatregelen sterk verbeterd, ook in kerken. „Men is door ervaring wijs geworden. De kerkportalen staan niet meer dag en nacht voor het publiek open. In tegenstelling tot vroeger kun je de kunstvoor werpen van een kerk niet meer vrij toegankelijk bekijken. Voor de be zichtiging van de kunstsschatten van de St. Servaes in Maastricht moet je tegenwoordig betalen". Enige tijd geleden werd bij een politie-inval in een garage in het zuiden des lands een grote hoe veelheid heiligenbeelden aange troffen. De beelden stonden er al twee jaar. De dieven hadden geen kans gezien hun buit voor een re delijke prys te verkopen. Ze ken den weliswaar de waarde van de voorwerpen, maar konden geen behoorlijke prijs vragen zonder exact aan te geven waar de voor werpen vandaan kwamen. „Zo hadden mensen in hun onwetend heid 2.000 gulden geboden voor het gestolen beeld van St Eloi, de beschermheilige van de smeden. Maar dat beeld is wel het tienvou dige waard. De dieven hadden het daarom niet verkocht". Ook politie-rechercheurs hebben vaak geen benul van de waarde van een kunstvoorwerp. Het is daarom van belang, dat ze een zo goed mogelijke omschrijving van het gestolen of teruggevonden voorwerp geven. Du Croix: „Neem dat beeld van St. Eloi. We werden gebeld met de mededeling bij een politie-inval kunstvoorwerpen wa ren aangetroffen. Het beeld van St. Eloi werd door de betrokken re chercheur omschreven als 'een of andere Sinterklaas met een mijter op z'n kop en een hamer in z'n hand'. Dank zy de foto konden we het beeld in onze registratie terug vinden". ADVERTENTIE De Nutsspaarbank ziet je als 'n volwassen klant. Zo vinden we het heel normaal dat, als je daar toestem ming voor hebt, je zelf beslist wanneer je geld opneemt. Overdag of liever 's avonds. Met een pasje voor de geldautomaten van de Nutsspaarbank ben je daarin helemaal vrij. Opnemen wanneer jij dat wilt. Eigenlijk logisch, want je trekt toch ook 'n kroket wanneer jij dat wilt. Lijkt die handige 24-uurs service je wel wat, vraag dan om het Kombi Pakket. Een voordelige kombinatie van 'n spaar- en een bankgirorekening. Speciaal bestemd voor jongeren van ïó.tot 23 jaar. Met de voordelen van al nutsspaarbank 5 onze volwassen rekeningen. de noott meer dicht bank PROFITEER VAN DE 24-UURS SERVICE MET HET KOMBI PAKKET. llllttillflif Enige kerken in deze omge ving beleefden gisteren vreugde volle ogenblikken. Zo kreeg hervormd Katwijk aan Zee in de persoon van ds., W. Chr. Hovius er weer een predi kant bij. Ruim vijf jaar geleden verwisselde hij Katwijk voor Apeldoorn en nu kwam hij er te rug. Ds. W. Vroegindeweij uit Eemnes bevestigde hem 's mor gens in de Nieuwe Kerk. Daar had 's avonds ook de intrede plaats. Ds. Hovius gaat werken in de wijkgemeente 'Immanuel'. - De vereniging 'De Rank' in Katwijk werd met de bevesti ging van een negental ambtsdra gers tijdens een middagdienst in de aula van het Pieter Groen-col- lege officieel tot 'hervormde deelgemeente' verheven. Zy heeft nu dezelfde kerkelijke rechten en plichten als de beide moedergemeenten in Katwijk. De bevestiging van ouderlingen, diakenen en ouderlingen-kerk voogd gebeurde door ds. N. J. M. Hoogendijk uit Alphen aan den Rijn, secretaris van de provincia le kerkvergadering Zuid-Hol land. Groot was de belangstel ling voor de oprichting van deze nieuwe gemeente, ook van bui ten Katwijk. - In Voorschoten begroette de hervormde 'Evangelisatie' (op gereformeerde grondslag) in de persoon van ds. G. H. van Koo- ten uit Delft een eigen mentor en voorganger. Dat gebeurde tij dens de middagdienst in de aula van het Lucas-college. - Pastoor A. W. C. Heyster van de Petrusparochie in Leiden vierde gisteren zijn zilveren priesterfeest. Een wens van de jubilaris ging deze dag in vervul ling: de verplaatsing van de doopvont naar het midden van de kerk. Het kerkbestuurslid A. G. van der Meeuw, tevens voor zitter van de feestcommissie, bood de pastoor - die nog maar kort in Leiden werkt ook een persoonlijk cadeau aan: een Frie se hangklok. - In Katwijk aan Zee zijn gis teren de diensten in de Duitse taal weer begonnen. Ze gaan uit van de gezamenlijke evangelisa tiecommissie van de hervormde gemeente en de gereformeerde kerk en worden elke zondagmor gen om 10 uur gehouden in het wijkgebouw 'De Hoeksteen' aan de Burgersdijkstraat. Voorlopig tot en met 11 augustus, maar mo gelijk ook nog op 18 en 25 augus tus. f Hervormde Kerk: beroepen te Poortvliet H. van der Post Monster, te Stedum J. Verdijk Westerlee (Gr.), te Klarenbeek kandidaat P. Overduin Hoog vliet, te Benthuizen en te Hei- en Boeicop kandidaat C. van Duijn Bergambacht; aangenomen naar Soesterberg (deelwerk) kandi daat mevrouw S. Hovestad-de Jong Rhenen; bedankt voor Noordwijk en Aalsmeer R. Hol- werda Apeldoorn, voor Delft J. Blom Ridderkerk. Toegelaten tot de evangeliebediening en be roepbaar: A. den Besten Kat wijk, W. M. den Boer Leiden, C. van Duijn Bergambacht, T. Kam per Uitgeest, P. Nagel Bodegra ven, L. de Ronde Houten, H. A. van Til Haarlem en M. Zoeteweij Waddinxveen. Gereformeerde Kerken: aan genomen naar Enter D. C. Hellin- ga Broeksterwoude, naar Vee- nendaal F. Meijnhardt Ooster beek, naar Maasland J. Hage Stad aan 't Haringvliet. Christe lijke Gereformeerde Kerken: bedankt voor Urk R. van Beek Veenendaal. Synode. In de hervormde sy node kwam vrijdag het over en kele jaren te verwachten predi kantenoverschot ter sprake. Het bestuur van de synode zal zich in overleg met verschillende ad viesorganen hiermee gaan bezig houden. Secretaris-generaal dr. Mooi zei al, dat de landelijke kerk weinig mogelijkheden heeft om nieuwe arbeidsplaatsen te scheppen. De initiatieven zullen vooral van de plaatselijke ge meenten moeten komen. - De centrale commissie voor het beroepingswerk wees een voorstel af om de mogelijke ho mofiele geaardheid van een te beroepen predikant aan een ge meente mee te delen. Er wordt ook niet gemeld of iemand ge huwd is, een gezin heeft of ge scheiden is. Dergelijke zaken ho ren, volgens de commissie, thuis in het vertrouwelijke overleg van de kerkeraad met de betrokkene. - Een grote meerderheid van de synode sprak zich uit voor een mentoraat gedurende de eerste twee jaar voor beginnende predi kanten. Taak van de mentor - een oudere, ervaren predikant - is, door regelmatig contact de jonge predikant in zijn of haar werk te begeleiden, ter voorko ming van mogelijke mislukkin gen. In Utrecht, Friesland en Gelderland wordt ermee begon nen. Op den duur zullen 150 mentoren in het hele land nodig zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 6