PAGINA 16 RADIO-TV MAANDAG 17 JUNI 1985 AVRO 18.00 Nationale Verkeersveiligheidsdag, vervolg NOS 20.00 Journaal AVRO 20.28 Nationale Verkeersveiligheidsdag, vervolg NOS 23.35 Journaal 23.40 Nieuws voor doven en slechthorenden Nederland 2 Dinsdag NOS 09.30 Nieuws voor doven en slechthorenden NOS-NOT 10.30 Boek in beeld, afl. 7 11.00 je hoort erbij, afl. 3 NOS 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden ROF 14.00 De Sahel (programma over de Derde Wereld- )NOS-NOT NOS/NOT 14.30 Ik ben dik, afl. 3 RVU 15.00 Jongeren en straf. Afl.3 Inhouden of inslui ten. KRO 16.00 De wereld in oorlog, documentaire serie over de Tweede Wereldoorlog. Afl. 2: Tien maan den (september 1939-juni 1940), herh 16.40 Holiday Eiland, Australische tv-serie met o.a. Nich Tate, Caz lederman en Steven Grives. Afl.48. De kleindochter van Tilly Taggert wordt door Jonathan Clay en Kylie naar haar moeder op het vaste land gebracht NOS 17.30 Journaal KRO 17.46 KRO's Tekenfilmfestival NOS 18.10 Trekking Staatsloterij 18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden 18.30 Sesamstraat 18.45 Jeugdjournaal 19.00 Journaal HUM. VERBOND 19.12 Kwartslag-aan-tafel. Afl.: Leraren onder druk. Gesprek over de sfeerverandering in het onderwijs VARA 19.27 Niels Holgersson, tekenfilmserie. Afl.: De bo ze zusters 19.55 Yellostone in de winter (Yellowstone below zero). Documentaire over het National Park Yellowstone in Wyoming, tijdens de barre wintermaanden 20.20 Nelleke Burg Show. Gevarieerd programma rond Nelleke Burg 21.00 - 'Büch in bedrijf, Boudewijn Büch gaat o.m. in op de voorbereidingen van de rockmusical 'Ik Jan Cremer'. 21.10 Onderste Steen: Weer een kind vermist (Just another missing kid), Canadese documentai re over een familie op zoek naar hun zoon, die sinds 1978 wordt vermist NOS 22.30 Journaal 22.45 Den Haag Vandaag 23.00 Nieuws voor doven en slechthorenden TELEAC 23.05 Kunstgeschiedenis, les 12 Dinsdag EO r doven en slechthorenden 15.30 Vrouw zijn 16.00 Het kleine huis, Amerikaanse serie. Afl.: Een menswaardig bestaan (Deel 1). Een doof stomme jongen, Matthew, wordt misbruikt door Dr. McQueen. De jongen weet echter te ontsnappen en McQueen is razend 16.50 Het verhaal van petrus. Afl. 3: Vissen op klaarlichte dag 18.00 Tik Tak, kleuterprogramma 18.05 Tom en Tina, kinderfilm 18.10 Juke Box 18.35 De springwedstrijd, Ameri kaanse jeugdfilm 19.00 Tijdrover. Lieve plantjes. Van daag: Boeketten 19.10 Uitzending door derden: Pro gramma van de Protestanse Om roep 19.40 Paardekoersen, mededelingen en programma-overzicht 19.45 Journaal 20.10 Programma-overzicht 20.15 Videomatch, videospelletje 20.20 Reilly, meesterspion. Engelse serie naar het boek van Robin Bru ce Lockhardt Afl. 5: Panterkrui- sers en slagschepen. 1910. Reilly bevindt zich in St. Petersburg. De tsaar zal een nieuwe Russische vloot laten bouwen. Wapenprodu centen vanuit heel Europa willen dit contract graag hebben. Reilly heeft vriendschap gesloten met Graaf Massino, een Russische zee- machtminister, die de beslissing in- zaken het contract sterk kan beïn vloeden 21.10 Fresh Fields, Engelse comedy- 21.35 Meisjessoldaten (Soldier Girls), Amerikaanse documentaire 23.00 Paardekoersen, Journaal en Co da: Er moeten onontgonnen moge lijkheden zijn van Jacques Hame link DINSDAG 17.55 Journaal ië 2 19.00 Peuters en kleuters. Afl.ll: Kin deren samen opvoeden 19.30 Tij drover: Bloemschikken. Afl.: Schikking met rozen 19.40 Mededelingen ep programma- overzicht 19.45 Journaal 20.10 De Edison Tweeling (The Edi son Twins), jeugdserie 20.35 Van coca tot cocaïne (Coca to cocaine), driedelige Britse docu mentaire rond de criminaliteit van 22.45 Tagesschau 22.50 Das Nacht-Studio: Rheingold, Duitse speelfilm uit 1977 van Niklaus Schilling. Tijdens een reis met de expresstrein TEE Rhein gold ontdekt diplomaat Karl-Heiz Drossbach dat zijn vrouw, die zich ook in de trein bevindt, een verhou ding heeft met haar vroegere jeugd vriend die als kelner op deze. ex presstrein werkt. Uit jaloezie en woede steekt hij haar met een brie fopener neer en verlaat de trein 00.20 Tagesschau DINSDAG 09.25 Sesamstraat 10.00 Heute 10.03 Eine italienische Legende. Gui- seppe Verdi. Afl.l: Jeugd (herh.) 12.00 Umschau 12.20 Gott und die Welt: Nachstenlie- be in Devisen (herh.) 12.55 Perzoverzicht 13.00 Heute 13.15 Teletekst-overzicht 14.40 Teletekst-overzicht 15.00 (ZW) Fury, avonturen van een paard. Afl.l: Gevaar voor Fury 15.25 Dr. Snuggles, tekenfilmserie. Afl.l: Wie Mathilde Dosenfanger erfunden wurde 16.00 Tagesschau 16.10 Die Ware Mode - Berlin, filmre portage 16.55 Spass am Dienstag, amuse mentsprogramma voor kinderen 17.50 Tagesschau Duitsland 3 21.25 Belgische kunst na 1945, vijfde lige documentaire van Ludo Bek kers en Dirk van den Eynden. Afl. 3: 1957-1962. Brussel verliest zijn monopolipositie als kunstcentrum, (herh) clipsactualiteiten, ogramma 19.00 Ce soir, regionaal magazine 19.30 Journaal 20.00 La Citadelle, tv-serie 21.00 Historische film: Le chagrin.et la pitie, deel 2. Film in twee delen van Marcel Ophuels. Vanavond: De keus. Vanavond de keus van Chris tian de la Maziere, die tijdens de oorlog de kant van de Waffen SS kiest 23,10 Journaal DINSDAG 11.30 Teletekst magazine 17.30 Mededelingen onem 17.45 La boite aux images: Fraggle Rock 18.15 Viele Kinder braucht das Land. Die DDR macht dem Klapper- storch Flügel, documentaire film over kinderen krijgen in de DDR 19.00 Zum Tag der Deutschen Ein- heit. Bondspresident Richard von Wiezsacker discussieert met Ber- lijnse scholieren 19.58 Heute im Ersten 20.00 Tagesschau 20.15 Eine Italienische Legende. Giu seppe Verdi, tv-film in 8 delen van Renato Castellani. Afl. 1: Jeugd. De in oktober 1813 geboren Giuseppe Verdi groeit op in Roncole, in de omgeving van Busseto in de pro vincie Parma. In 1836 wordt Verdi kapelmeester in Busseto en trouwt met Margherita Barezzi. Zij krijgen twee kinderen, die kort na de ge boorte sterven. Na de première van zijn opera Oberto sterft Verdi's vrouw, hij besluit nooit meer te componeren 22.J5 Freitag's Abend, media-kunde voor beginners. Programma van ca baretier Thomas Freitag. 18.00 Die Sport-Reportage 18.57 Programma-overzicht 19.00 Heute 19.30 Reportage am Montag: Ein Wo- chenende in Deutschland. Beo- bachtungen von Freitag bis heute. Reportage over wat mensen in Duitsland doen het eekend voor en op 17 juni „De dag van de Duitse eenheid" 20.15 Mit dem Wind nach Westen (Night Crossing). De avontuurlijke vlucht van Duitsland naar Duits land. Amerikaanse speelfilm uit 1982. Twee vrienden die wonen en werken in de DDR besluiten op een dag naar het Westen te vluchten. Ze vatten het plan op een hetelucht ballon voor dit diel te gebruiken 22.00 Heute 22.05 Wus gewejnes war einmal. Een reis door oude joodse centra. Driedelige documentaire van Ro bert Hartmann. Afl. 1: Westeuropa 22.50 Zum Jahr der Musik. Tanzstars von morgen. De eerste EBU-wed- strijd voor jonge dansers van het Teatro Romolo Valli in Reggio Emilia, reportage 00.20 Heute DINSDAG 10.00-13.15 Zie Duitsland 1 13.15 Videotext für alle,- teletekst- overzicht 15.40 Videotext für alle, teletekst- overzicht 15.56 Programma-overzicht 16.00 Heute 16.04 Computer-Corner. Een pro gramma voor computer-freaks en zij, die er een willen worden 16.20 Eine schwere Entscheidung, Engelse jeugdfilm uit 1979 17.00 heute. Aansl.: Aus den Lan- dern, regionaal overzicht 17.15 Tele-Illustrierte, gevarieerd ma gazine 17.45 Mein Name ist Hase, tekenfilm met Bugs Bunny. Aansl.: heute- Schlagzeilen 18.00 Telekolleg II: Wöchentlich 6 Millionen. Cursus Duits, les 36 18.30 Sesamstraat 19.00 Aktuelle Stunde 20.00 Tagesschau-Wetterkarte 20.15 Hilferufe: Menschen in der Kri- se. Udo Oswalt: plotseling verlaten door zijn vrouw. Sindsdien zondert hij zich van de buitenwereld af. Drie psychologen bespreken de perspectieven van deze zaak o.l.v. Erngst Klinnert 21.15 Medizin-Magazin: Tips voor de gezondheid 21.45 landesspiegel. Arbeitslose pro- ben die Arbeit, werklozenproject in Rheine 22.15 Computercode P-l (Hide and Seek), Canadese film naar een boek van Barrie Wexler. Een inbraak op de computer van de atoomcentrale „Meadow Point" veroorzaakt een grote schok onder de militaire lei ders. Deze inbraak kan alleen ge pleegd zijn door een zeer bekwame vakman. Er dreigt gevaar en de in breker moet snel worden opge spoord 23.10 ER, tv-spel naar een radiofanta sie. Muziek, tekst en regie: Mauri- cio Kagel 23.50 Laatste journaal DINSDAG 09.25 Sesamstraat 17.30 Fernsehkolleg: Schulsschwie- rigkeiten und Gesundheitserzie- hunh. Afl.: Contactstoornissen 18.05 Blue Peter, kinderprogramma 18.35 International Football: USA - Engeland, samenvatting 19.00 Journaal en weerbericht 19.35 Look East, regionaal magazine 20.00 Wogan, amusementsprogram- 20.40 Fame, Amerikaanse tv-serie 21.30 'Allo 'allo, tv-serie 22.00 Journaal en weerbericht 22.25 Panorama, actualiteiten 23.05 Murder by decree, Brits-Cana- dese speelfilm uit 1979 van Bob Clark. Sherlock Holmes onder zoekt een aantal moorden op pros tituees, gepleegd door Jack the Ripper. Hü komt tot een paar ver rassende conclusies 00.50 Weerbericht DINSDAG 07.00 Ceefax AM, teletekst-overzicht 07.50 Breakfast time 10.20 Ceefax 11.30 Play School, kinderprogramma 11.55 Cricket: Australië - Headingley. 14.05 Journaal 14.20 weerbericht 14.25 Pigeon Street, kinderprogram- 14.40 Cricket: Australië - Headingley. Aansl.: Paarderaces - Royal Ascot 17.20 Heads Tails, kinderserie 17.35 Lift off, kinderprogramma Peter Faber in een instructiefiln Veilig Verkeer De AVRO-televisie zal vandaag van 16.00 tot 23.25 uur via Neder land 1 aandacht besteden aan de Nationale Verkeersveiligheids dag. Het programma wordt om 16.00 uur geopend door mr. Pie- ter van Vollenhoven, voorzitter van het nationaal verkeersveilig- heidsfonds. In het eerste programma-on derdeel zal specifiek aandacht worden besteed aan 'Kinderen en verkeer' (tot 17.35 uur). Leoni Jansen praat onder meer met kleuters over hun relatie tot het moderne verkeer. Ook zullen verkeersbrigadiers aandacht vra gen voor hun werkzaamheden. Tussen 17.46 en 19.51 uur staat de wat oudere jeugd en hun deel neming aan het verkeer centraal en zal worden ingegaan op de na zorg en opvang van verkeers slachtoffers. Na het Journaal (20.28 uur) zal het programma voor een groot deel gewijd zijn aan het gebruik van alcohol en medicijnen in het verkeer. Om ongeveer 21.00 uur speelt Fred Oster met een aantal kandidaten een verkeerskwis en rond 22.35 uur praat Kees Mijn- ten met een aantal politici, onder wie staatssecretaris Scherpen- huizen van verkeer en water staat, over verkeersveiligheids- zaken. De programma-onderdelen worden afgewisseld met algeme ne informatie over verkeer en verkeersveiligheid en met optre dens van diverse artiesten. On der hen: Vitesse, Band of Gold, de Star Sisters, The Cats, Up with the People, Annie Schilder i Veilig Verkeer Nederland. en the Deep river Quartet. De presentatie van de Nationa le Verkeersveiligheidsdag zal worden verzorgd door Ria Bre mer en Karel van de Graaf. Verdwijning HILVERSUM (GPD) - Ze prij ken op melkpakken, in de krant en op straatposters. Een groot deel van de naar schatting 25.000 die in de Verenigde Staten jaar lijks als vermist worden opgege ven. Een Canadese tv-ploeg pik te er eentje uit: Eric Wilson, op de dag van zijn verdwijning 19 jaar óud. Hij was van zijn woonplaats Ottawa op weg naar Boulder, een stadje in de Amerikaanse staat Colorado. Pas veel later bleek dat hij was vermoord. Zijn ver haal kreeg in de periode tussen 1979 en 1982 ruime aandacht in de media, maar zijn geval onder scheidde zich eigenlijk nauwe lijks van dat van vele andere ver missingen. Ergens halverwege Ottawa en Boulder verdwijnt het spoor van Eric in het niets. Op dat moment begint de speurtocht van broer Peter en zijn moeder. De docu mentaire, die de VARA van avond op het scherm brengt, toont de lijdensweg die het twee tal moet afleggen om de waar heid te achterhalen. Lange tijd verkeren zij in het volstrekte on gewisse over het lot van Eric. Als moeder Wilson aangifte doet bij de politie wordt daar la coniek gereageerd. Wacht eerst maar een maandje, pas daarna valt er te denken aan aangifte. Deze eerste ontmoeting met de politie blijkt tekenend voor de wijze waarop de autoriteiten de boot lijken af te houden. "Als we alle vermisten opnemen in het computergeheugen zou deze overvol raken", zo luidt het ex- De film schetst op open wijze het beeld van een familie die het mogelijke verlies van een naaste niet kan aanvaarden. Opvallend is de totale openheid waarmee de makers te werk zijn gegaan waar het de identiteit van de uiteinde lijke daders betreft. Ze komen onverhuld in beeld en wofden met naam en toenaam genoemd. Er begint een gevecht tegen wat Erics moeder "het systeem" noemt. Ze schakelen zelfs een dure privé-detective in, omdat de FBI (de federale politie) geen medewerking meer wil verlenen. Ook andere autoriteiten, zoals openbare aanklagers, verzinnen duizend en één excuses. "Eigenlijk zijn er twee rechts systemen in de VS", vertelt Erics moeder. "Dat voor de armen, de verliezers in de maatschappij, en dat voor de rijken, die geld ge noeg hebben om, zoals zij zelf, ongeveer 80.000 dollar in het on derzoek te investeren. Uiteindelijk komt de familie Wilson met behulp van de detec tive achter de harde waarheid. Het tweede deel van de film behandelt de manier waarop het recht in de VS tegenwoordig zijn loop kan hebben. Het systeem van „dealen", het met de openba re aanklager onderhandelen over de strafmaat en de gevolgen daarvan komen ter sprake. (Ne derland 2, 21.10 uur). Angst GULLE SPRINGSTEEN - De Amerikaanse popartiest Bruce Springs teen heeft na afloop van zijn twee concerten in Rotterdam de Van Speijkstichting in die stad verblijd met een cheque van 20.000 dollar. Dat komt neer op een onverwacht financieel steuntje in de rug van ongeveer 75.000 gulden voor de stichting, die de zorg voor dak- en thuis lozen in de Maasstad op zich neemt. Springsteen deed na zijn optredens in Engeland enige tijd geleden ook de mijnstakers een cheque cadeau. In het EO-programma 'Vrouw zijn' praat Henriëtte Laan mor genmiddag voor de tweede maal met drs. Rien Schoonhoven over angst. Naar aanleiding van het eerste programma over angst (23 april) kwamen zeer veel reacties binnen. Deze gingen vooral over 'de angst om het angstig te wor den' en over de vraag of een christen wel angst mag hebben. Op die reacties wordt in deze tweede aflevering ingegaan. (Ne derland 2, 15.30 uur). the earth. Afl.: The northern planet 22.00 The young ones, tv-serie. Afl.: Sick 22.35 Paul Daniels, amusementspro- gramm 23.15 Cricket: Australië - Headingley, samenvatting 23.45 Newsnight, actualliteiten 00.30 Weerbericht DINSDAG 07.30 Open University 10.00 Ceefax 12.00 Schooltelevisie 12.40 Ceefax 13.10 Open University 13.35 Ceefax 15.00 Schooltelevisie 15.40 Cricket: Australië - Headingley. Aansl.: Paarderaces - Royal Ascot 14.35 Moving'on - From Baltimore to Eternity' 15.30 Wayne Shuster. Comedy 16.00-18.30 Sky Trax. Popmuziek Anglia TV 19.15 If I had my way, Amerikaanse muzikale film uit 1940 van David Butler 20.35 Nieuwsoverzicht en weerbe richt 20.40 Favourite walks, informatieve serie. Afl.: Anna Raburn 21.05 The living planet - a portrait of 18.30 Mr. Ed. "Ed and the elephant" 19.00 The Lucy show 19.30 The greatest American hero 20.20 Vegas 21.10 The Untouchables 22.05 VFL Australian rules football 23.00 Sky Trax. Popmuziek 00.05 Sluiting 18.15 Emmerdale farm 19.00 About Anglia 19.30 City sounds 20.00 The real world 20.30 Coronation Street 21.00 Des OConnor now! World in action Jenny's war News at ten followed by late weather Anglia reports The streets of San Francisco Living and growing (herh.) 01.20 Reflection en Sluiting DINSDAG 10.30-12.49 Schooltelevisie 13.00 Cockleshell Bay 13.10 Rainbow, (herh.) 13.30 Gardens for All 14.00 News at One 14.20 Anglia News followed by Wea ther 14.30 Love and marriage 15.30 Recollections. Praatprogram- 16.00 Definition 16.25 Anglia News 16.30 The young doctors 17.00 Cockleshell Bay 'The Magpie Braves' 17.15 Crystal Tipps and Alistair 17.20 Storybook international. 'A hundred cattle' 17.45 The Wall Game 18.00 Musicbox, popmuziek 19.00 Champs Elysées, amusement 20.00 Deuil en 24 heures, serie van Franck Cassenti over de Tweede Wereldoorlog 21.00 Les carnets de l'aventure, per uitgeholde boomstam van Frans Guyana naar Suriname 22.00 Nieuws 22.30-02.00 Musicbox, popmuziek DINSDAG 08.00-18.00 Musicbox, popmuziek Hilversum 1 na 18 uur 18.06 Tijdsein. 18.30 Waar waren we ook alweer? 18.50 De Wolkenwagen. 19.02 Ronduit Radiokrant. 20.03 De muzikale fruitmand. 21.05 Als men sen veranderen. 21.39 EO-Metter- daad hulpverlening. 21.40 Populaire orgelbespeling. 22.02 Veraf en dichtbij. NOS: 23.07 Met het oog op morgen. AVRO: 00.02 Easy liste ning. 02.02 AVRO's Service Station. 06.02 AVRO's zomerservice Hilversum 2 na 18 uur (18.00 Nws. 18.20 Nieuws over kerk en samenleving. 18.30 Weerbericht.) 18.40 Uitzending van het Neder lands Israëlitisch Kerkgenootschap. 18.55 BOND ZONDER NAAM. operette-album. 21.30 Uit het KRO- archief. 22.30 Nws. 22.35 Uw ko ninkrijk korne. 22.45 Da Capo Hilversum 3 na 18 uur NOS: Ieder heel i Avondspits. AVRO: 19.02 De zwe vende hemel. 20.02 Nationale L.P. Top 50. 22.02 Candlelight. 23.02 Jazzpodium. Hilversum 4 na 18 uur NOS: 18.00 Nws. VARA: 18.02 Van Middeleeuwen tot Klassicisme: vo cale muz. van Steffani en Purcell. 19.00 Het klavier: werken v. Gurd- jev en de Hartman (1). 20.00 Omr. Ork., met solist. Muziek van Russi sche componisten. 21.30 Kamer- muz. van Arriaga. 22.00 Jazz-op-vier - Aad Bos. 23.00 Het zout in de pap Hilversum 5 na 18 uur NCRV: 18.00 Onder de kop. P.P.: 18.20 Uitzending van de P.S.P. NCRV: 18.30 Rijdt u ook zo goed? Afl.16: De anti-slipschool. 18.40 Er staat geschreven, les 10 (herh). 18.50 Er staat geschreven, les 11. NOS: 19.00 Nieuws voor buitenlanders. (19.00 Turks. 19.10 Berbers. 19.20 Marokkaans-Arabisch. 19.30 Spaans.) TELEAC: 19.40 Leidingge ven, herh. les 12 DINSDAG Hilversum 1 voor 18 uur NOS: Elk heel uur nieuws. AVRO: 7.02 AVRO's zomerservice, vervolg. 9.03 Nederlands op AVRO - I. 10.03 Snotneus ahoy!. 10.13 Arbeidsvita minen. 11.03 Speciaal voor u. 11.35 De Brekers, hoorsp.serie. EO: 12.03 Lunchtime magazine. 13.06 Tijd sein. 14.03 Vrouw zijn. 15.03 voor elk wat wils. 15.58 EO-metterdaad hulpverlening. 16.03 een ontmoe ting. VPRO: 17.03 Borat, een pro gramma gespeld B.O.R.A. accent ai- gu T. 17.55 Mededelingen (NOS) Woord. 7.15 Echo. (7.30 en 8.00 Nws. 8.20 Budgetvoorlichting door het NIBUD.) 8.30 NWS. 8.33 Postbus 900. 8.43 Levenslief en levensleed. 9.30 Nws. 9.33 M-V-magazine. 10.30 Nws. 10.33 Wat heet oud. 11.30 Nws 11.33 Met de KRO. met Anne. 12.00 Kruispunt. Overheidsvoorlichting: 12.16 Uitzending voor de landbouw. NOS: 12.26 Mededelingen voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. KRO: 12.36 Echo. 13.00 Nws. 13.10 Echo- politiek. 13.30 Nws. 13.33 Glas in lood.(herh.) 14.30 Nws. 14.33 Sporen in het achterland. 15.00 Beroepen in de Zeevaart. 15.30 Nws. 15.33 Zo de ouden zongen, piepen de jongen. TROS: 16.00 TROS Nieuws Show. (16.30 Nws. 16.33 TROS-Aktua. 16.00 en 17.00 TROS-Aktua Nws. overzicht. 17.30 Nws. 17.36 TROS- Aktua lucht in. 12.03 VARA's Getallenrijk. 14.03 Hollands Handwerk. 16.03 De verrukkelijke vijftien Dr. Lou de Jong. (8.00 Nws.) 9.00 Continu klass. 11.00 TROS Concert zaal. Het Radio Filharm. Ork. en het Groot Omroep Koor.Klass.muz. 12.30 Primeurs van de Matrijs en de concertagenda. 13.00 Nws. NOS: 13.02 Holland Festival Journaal. TROS: 13.08 De klassieke top tien. 13.30 Belcantorium. Der fliegende Hollaender, opera v. Wagner. Koor en Orkest Opera van Berlijn, m.m.v. solisten. NCRV: 16.00 In de scha duw van de meesters. Onbekende muz. voor lage strijkers (l.).(2). 17.00 Populaire klassieken- Werken van Kodaly. Hilv r 18 i Hilv r 18 i NOS: 9.03 NOS-Sportief. 9.25 Wa- terst. RVU. 9.30 AUemans Veren. AVRO: 17.30 Hilversum 3 bestond nog niet. P.P Vroeger had je alleen vliegangst. Daar is sinds 1971, toen het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina de eerste vliegtuigka ping uitvond, de kaapangst bijge komen. Het zou mij niet verbazen als het aantal passagiersvliegtui gen dat jaarlijks neerstort, tegen woordig overvleugeld wordt door het aantal passagiersvliegtuigen dat wordt gekaapt. De laatste ze ven maanden hebben er elf kapin gen plaatsgehad. Het is nog wel steeds veiliger om gekaapt te wor den dan om neer te storten. Acht van die elf vliegtuigkapingen ein digden zonder dat een passagier of bemanningslid gedood werd. Daar kunnen de neerstortende vliegtui gen niet op bogen. Aan de andere kant is de doodsangst bij het neer storten veel korter. De angst, die de inzittenden van gekaapte vliegtui gen opgelegd krijgen, kan uren en soms dagen lang duren. Het is een steeds uitgestelde executie, waar van de slachtoffers nooit zeker we ten of de begenadiging nog op tijd zal arriveren. Het kan bijna niet anders, of de slachtoffers van een kaping moeten daar een Dostojevs- ki-syndroom aan overhouden. Wat de gijzelaars in het TWA-toe stel hebben meegemaakt (en mis schien nog meemaken), moet, zeker na het doodschieten van die Ameri kaanse ex-marinier te vergelij ken zijn met wat de Russische schrijver Fjordor Dostojevski in 1849 meemaakte, toen hij 28 jaar was. Dostojevski was toen al een schrijver met een zekere faam: 'Ar me mensen', 'De dubbelganger', 'Witte nachten' en een antal verha len waren al verschenen. In de nacht van 22 op 23 april 1849 werd hij gearresteerd, tegelijk met 33 an dere leden van de Petrasjevski- kring, die er revolutionaire ideeën op nahielden. Acht maanden lang zat Dostojevski in een éénpersoons cel opgesloten, zonder zelfs de aan klacht te kennen. Ook nadat zij van samenzwering tegen de staat wa ren beschuldigd, werd het vonnis niet aan de beklaagden medege deeld. Op 22 december 1849 kregen zij bevel zich aan te kleden en wer dén zij om 7 uur in de ochtend ieder afzonderlijk in gesloten wagens weggevoerd (schrijft dr. Ejnar Tho massen in zijn in 1949 verschenen boek 'Dostojefski'). Ze dachten dat ze naar het gerechtshof werden ge voerd om hun vonnis te vernemen, maar moesten uiteindelijk uitstap pen op het Semjonov-plein, waar zij naar een haastig in elkaar ge timmerd schavot werden geleid. "Zij bestegen het, de een na de an der: op het schavot werden zij in twee gelederen tegenover elkaar ge steld. Zij moesten hun bovenkleren uittrekken en stonden daar in hun ondergoed bij 22 graden vorst. Een ambtenaar trad tussen hen in en las het doodvonnis voor. Terwijl hij sprak, brak de zon door en Dosto jevski fluisterde tot zijn buurman: "Het kan toch niet mogelijk zijn, dat men ons wil terechtstellen!" De ander echter wees op een grote vrachtwagen onder de tribune, daar stond een rij kisten, met riet matten bedekt". Een pope betrad met een crucifix het schavot, maar slechts één van de veroordeelden wilde biechten. Daarna kregen ze allen doodshem den aan, en de eerste drie werden vastgebonden. Tot de volgende drie behooxde Dostojevski. Hij wist dat hij nog maar enkele minuten te le ven had, en nam afscheid van de beide schrijvers naast hem. Een ooggetuige vertelde later dat de sol daten hun geweer al aanlegden, wachtend op het commando "vuur!", toen een koerier met een witte vlag zwaaide en de terecht stelling werd afgelast. De drie die al vastgebonden waren werden los gemaakt, een van hen was krank zinnig geworden en schreeuwde als een dier toen hij werd weggevoerd. "Dostojevski keek naar hem, en nu werd hij zo bleek als een laken", vertelde de ooggetuige. De tsaar had gratie verleend, maar had het nodig geoordeeld dat de samen zweerders eerst nog even de doods angst op het lijf werd gejaagd... Dostojevski heeft er weet van ge had, zoals ook de passagiers van het TW A-toestel er de rest van hun leven weet van zullen hebben. In "De Idioot" beschrijft Dostojevski hoe een veroordeelde zich vlak voor de executie voelt: "Hij herinnerde zich alles nog tot in de kleinste finesses en verzekerde dat hij nooit van zijn leven ook maar iets van die minuten zou ver geten"... "Hij vertelde dat die vijf minu ten hem als een eeuwigheid waren voorgekomen, als een onmetelijke rijkdom. Het had hem toegeschenen dat hij in die vijf minuten nog zo veel levens te leven had, dat hij nog niet aan dat laatste ogenblik hoef de te denken hij wilde er zich graag zo snel en duidelijk mogelijk een voor stelling van maken, hoe dit toch mogelijk was: dat hij nu bestond en leefde en over drie minuten reeds een ding zou zijn, een iets of ie mand, - maar wie dan? Waar dan?"... en het ergste van alles is de gedachte: "Zij met hun tienduizen den en niemand van hen wordt te rechtgesteld, maar ik word wel te rechtgesteld!"... Dat gevoel, om met veertig, vijf tig man in een wereld van 4.585.000.000 mensen in een zo do delijke uitzonderingssituatie te zijn geplaatst zonder dat je er zelf iets aan kunt veranderen, lijkt me nog het allerergste. Dat mag je geen mens aandoen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 16