'De kinderen vonden me gewoon aardig' Naima, zonder ondertiteling op tv TV-rubriek Iets te veel van het goede y-ygrff 1 my j ■tv*- J Wfisr door Nico Scheepmaker Ria Bremer stopt na zeventien jaar met 'Stuif-es-in' VARA-hulp bereikt vooral de laagst betaalden Pop trekt jaarlijks 8 miljoen bezoekers ZATERDAG 15 JUNI 1985 RADIO-TV-KUNST PAGINA 33 Zou het waar zijn, wat 'ze' in Hil versum beweren, dat zo'n suc cesvolle opera als 'Naima' van Theo Loevendie, die vorige week in het Holland Festival zijn we reldpremière beleefde, ook bij ontstentenis van de NOS heus wel zou zijn uitgezonden? In elk geval is het waar dat de NOS 'Naima' woensdagavond uit zond, en als met zoveel dingen denk ik dan dat je wel weet wat je hebt, maar niet wat je krijgt, als de omroepverenigingen de taakstelling van de NOS gaan te rugdringen tot het minimum. We zagen woensdagavond een directe uitzending. Toen ik 'Nai ma' dinsdagavond 'live' in Carré zag, hing er boven de kassa een waarschuwend bordje dat er die avond televisieopnamen werden gemaakt. Informatie leerde me, dat die avond misschien opna men zijn gemaakt voor een 'trai ler', die als opwekking aan de kij kers op woensdagavond is uitge zonden, en dat er ongetwijfeld .gerepeteerd is met de camera's, maar dat er geen opnamen zijn gemaakt. Ik vroeg me dat af, om dat ik benieuwd was of er mis schien een reserveband was ge maakt in geval van plotselinge calamiteiten (werd onlangs niet de hoofdrolspeelster in 'Tosca' tijdens de voorstelling onwel, waardoor de pauze tussen de tweede en derde akte een onna tuurlijke lengte kreeg?), of dat er, volgens de methodiek van Wim Kan, van dezelfde voorstelling verschillende opnamen waren gemaakt, om de best geslaagde voor het nageslacht te bewaren? Laten we niet vergeten dat 'Naima' door de kritiek al is uit geroepen tot de beste opera die ooit in Nederland gecomponeerd en geschreven is (zelfs minister Brinkman van cultuur gaf na de wereldpremière publieke toe dat hij het 'heel aardig' had gevon den), dus wie weet van welke on schatbare historische betekenis de beeldregistratie van deze eer ste vijf oeropvoeringen (want meer zijn het er niet!), met Jard van Nes en Jan Derksen in de hoofdrollen, ooit nog eens wordt! Hoe graag zouden we nu immers niet de beschikking'hebben over de oeropvoeringen van 'Don Gio vanni', 'Rigoletto' en 'Madame Butterfly'! Bovendien was het de zwanezang van het Amsterdam Philharmonisch Orkest, dat aan de bezuinigingen van minister Brinkman ('heel aardig') ten of fer is gevallen, dus reken maar dat de leden daarvan thuis alle maal de video hebben aangezet „for sentimental reasons... Het grootste verschil tussen de opvoering die ik dinsdagavond in Carré bij woonde, en de recht streekse uitzending op woens dagavond, school overigens in het in ontvangst nemen van het applaus en de toejuichingen door de beide daders: Theo Loe vendie en Lodewijk de Boer. Op de televisie zagen we beiden, iet wat schoorvoetend (vooral Lode wijk de Boer), op het toneel naar voren komen, waarna Theo Loe vendie, zoals dat in artistieke kringen betaamt, het gros van de uitvoerenden op beide wangen zoende, het donderde niet van welk geslacht ze waren. Dinsdag avond zocht Annett Andriessen (Helga) vergeefs in de coulissen naar Loevendie en De Boer, die zich toen nog verscholen bleken te houden op de tribune. Loeven die klom toen nog even op het decor om het applaus in ont vangst te nemen, maar Lodewijk de Boer geloofde het wel,- mis schien ook, omdat hij, merk waardig genoeg, na de première nog op enig geboe was getrak teerd. Aan zijn regie kan dat nau welijks gelegen hebben. Mis schien waren sommige mensen ontevreden over zijn libretto, dat (eigenlijk typisch Nederlands!) deels in het latijn en deels in het Engels was geschreven. Of beter gezegd: geciteerd. Die dubbele vreemdtaligheid zal televisiere gisseur Hans Hulscher voor het dilemma hebben geplaatst of 'Naima' voor het publiek thuis nu ondertiteld moest worden of niet? En zo ja, in welke taal? De tegenstelling tussen Latijn (de taal van Het Instituut) en Engels (de taal van de vrijgevochtenen) gaat immers ietwat verloren als je allebei in het Nederlands ver taalt. Het Latijn dan vertalen in het Engels, en het Engels in het Nederlands, zodat je de kijkers halverwege tegemoet komt? Dat zou een stoutmoedige oplossing zijn geweest! Het tekstboekje, dat je in Carré kon kopen, was intussen ook niet te beroerd om de oorspronkelijke Latijnse en Engelse teksten op de linker bladzijden in het Nederlands te vertalen op de rechterbladzijden. Een doodzonde was dat dus blijkbaar niet. Een soortgelijk probleem doet zich momenteel voor met Shakespeare's 'Koning Lear' in de Zweedstalige voor stelling in de regie van Ingmar Bergman. De festivalleiding wil de de taalbarrière tussen het Zweeds en het Nederlands enigs zins opheffen door korte samen vattingen van de tekst te projec teren, maar Bergman wilde dat niet, omdat dat de aandacht te veel zou afleiden. Nu kennen de ware toneelliefhebbers de tekst en de gang van zaken bij 'King Lear' na zo'n 380 jaar wel zo'n beetje, maar 'Naima' is nog ka kelvers, en Latijn lijkt nog min der op Nederlands dan Zweeds. Ik denk dat ik toch voor onderti tels zou hebben gekozen, inhet Nederlands, want je hoopt met zo'n tv-opvoering toch ook de niet-geroutineerde operaliefheb bers te bereiken, die nog niet ge wend zijn aan het feit dat ook de teksten tot de muziek behoren, die je wel hoort maar niet verstaat... HILVERSUM (GPD) - ,,'t Is heel raar gelopen, zoals ik bij dat programma ben gekomen". Dat zegt Ria Bremer, de vrouw die bekendheid kreeg als pre sentatrice van het populaire programma 'Stuif-es-in' en die nu, na zeventien jaar daarmee stopt. „Toentertijd", vervolgt ze, „ben ik er letterlijk voor op getrommeld vanaf een onbe reikbaar vakantieadres". „Ik zat op een boot in Fries land, wilde echt 'es even hele maal niets meer en onvindbaar zijd, maar een man in een boot met toeter, ik zie 'em nog voor me, heeft mijn naam omgeroe pen daar op de meren rond Eernewoude en ja, toen hij bij ons langs kwam drijven schrok ik me helemaal kapot. Ik kreeg echter het telefoonnummer van Mieke Benda, de vrouw achter Stuif, in mijn handen gedrukt en moest haar direct bellen. Vervolgens heb ik mijn, koffers gepakt en de volgende dag deed ik dus 'Stuif-es-in". door Margriet Hunfeld „Omdat ik aan de beginperiode stond van mijn loopbaan bij de te levisie en eigenlijk elk aanbod kon gebruiken dat meer inhield dan al leen omroepen". „Ik deed in die tijd toch al wat, zat in een paar zaterdagmiddagpro grammaatjes, deed 'Wie van de 3', maar zoiets als een eigen program ma presenteren, tja, dat was na tuurlijk een prachtige uitdaging". - Wat opvalt aan je presentatie is dat je niet dat vreselijke onnoze le, of onbenullige hebt waaraan an dere presentatrices nogal 'es willen lijden. Ria Bremer: ,Haha, daar zeg je wat: dat is dus ook de kritiek ge weest op mij. Ik werd door velen te bits gevonden, zou 'te volwassen' doen tegen de kinderen. Oh ja, vooral de AVRO-directie zag dat toentertijd helemaal niet zitten, met name Van der Zee vond me 'te bozig". „Maar de kinderèn hoorde je er niet over en 't programma scoorde vreselijk hoog. We hadden een enorme respons, nou, je snapt dat geen volwassene daaraan voorbij kon gaan". „Maar 't was met name Mieke die me bij de directie verdedigde, want zij kreeg dus te horen: „Dat kan niet hoor, met die Ria Bremer, die staat daar zo boos en bits en onaar dig", maar dan was 't wèl Mieke die elke keer zei: komen jullie 'es kij ken hoe leuk dat gaat met die kin deren, hoe plezierig ze zijn en hoe ze zich op hun gemak voelen bij Ria: we krijgen van hun nooit ver velende reacties. En toen de kijk cijfers eenmaal gingen meespelen hebben ze 't er dus maar bij laten zitten". Journalist - Maar vond jijzelf dan niet dat je er iets aan moest doen. 't Lijkt heel vervelend om van anderen het etiket „bits" opgeplakt te krijgen. Ria, gedecideerd: „Welnee, want ik sta daar gewoon als journaliste, vanuit die achtergrond heb ik al tijd gedacht en gehandeld. Ik vond dus datje kinderen op een normale manier moest kunnen toespreken en ze in hun waarde laten. Ik hou er niet van om betuttelend te doen en een kind dat wat te melden heeft over z'n bol te gaan aaien. Ik wilde 't beste er uit halen wat er in zat, dat is dus puur journalistiek werk en dat betekende dat ik niet kinderachtig ging staan doen en niet lievig, welnee, ik zei op een ge geven moment: „Jij hebt wat te vertellen, dus laat maar 'es horen". Nou, de kinderen vonden dat pri ma, ze hebben me gewoon aardig gevonden, nooit lief dus". „Maar", zegt ze, kortaf, „ik ben mezelf gebleven, altijd. Ik kan niet anders: als dat niet meer mag, dan is 't dus over". - Het werk voor 'Stuif-es-uit', de filosofie er achter, de voorbereidin gen, dat alles kwam van Mieke Benda. Ria: „Jazeker. Het feit dat 'Stuif 't meest populaire kinderprogram ma werd door de jaren heen, dat is haar prestatie. Als je meemaakte hoe zij intuitief voelde of een kind een onderwerp was voor de uitzen ding, ja of nee, dan was dat echt knap. Er zaten wel 'es dingen bij waarvan ik me afvroeg: wat moet ik er mee, maar dan zei Mieke: doe jij nu maar wat ik zeg, dan zul je wel zien wat er gebeurt. En ze had dus altijd gelijk, want elke keer werd 't dan een prachtig item". - Hoe verklaar je het specifieke succes van 'Stuif-es-in'? Ria: „Vooral in 't begin was het de formule die 't deed. Een heel nieuwe formule dus, waabij we er van uitgingen dat we met de kinde ren een vuist wilden maken en dat heeft jarenlang de vertedering ge wekt van volwassenen, want ook uit die groep kregen we stapels fanmail". aan. ,Je begrijpt dat we daar met ouders best problemen over kre gen. Waat bemoeit u zich mee, vroegen ze ons dan. Dus legden we ze vit: „Wij willen graag dat de kin deren zich op hun gemak voelen, die moeten niet voor zo'n uitzen ding opgedoft worden, die hoeven niet iets extra's te hebben voor zo'n televisieshow, ze moeten gewoon zichzelf zijn". Ze vervolgt, glimlachend: „We repeteerden ook nooit met de kin deren, het enige dat we deden was de plaats bepalen". „Kinderen wisten nooit wat we gingen vragen, soms begonnen ze erover van tevoren, maar dan zei ik ze: „Zeg jij 'es watje leuk zou vin den" en op die manier kreeg ik dan wel 'es een goeie aanleiding voor een vraag". Ijspegel Krultang - Die Vertedering werd onder meer gewekt doordat jullie het principe toepasten van 't kind ook kind laten zijn. Ria: „Wij hebben vanaf het begin gezegd: geen ouders er bij en dat was toen toch wel revolutionair; we deden dat omdat anders Moe der met Marietje meekwam en dan de doos met krultang en de tas met de schone jurk bij zich had. Wij zei den dus steevast: zet u die spullen maar in een hoek en vervolgens vroegen we aan Marietje: „Vind jij 't leuk als straks je haar wordt inge- kruld en de witte jurk met ruches aanmoet?" „Nee", zei Marietje dan, „ik zie er liever gewoon uit. En wij: hou jij dan maar lekker je rokje De kinderen waren in 't begin van 'Stuif-es-in' ouder dan ze nu zijn. Ria: „Ja, dat is in de loop van de jaren echt veranderd: de kinderen zijn veel volwassener geworden. We hebben de leeftijd van de deel nemers dan ook naar beneden moeten halen, want vroeger waren 't kinderen van veertien, vijftien jaar die meededen, maar tegen woordig kijken die niet eens meer. De lagere-schooljeugd is 't nu, die voor ons als groep interessant is". - Alle programma's werden al tijd live opgenomen. Gaf dat nooit problemen, deden zich geen 'ram pen' voor met zoveel joelende en en thousiaste kinderen in de zaal? Ria: „Nee, nooit-. We hebben wel de bekende poepende en piesende beesten op het toneel gehad en één keer kwamen onverwachts de bal lonnen naar beneden, 't teken in „Stuif' voor de kinderen om het podium op te rennen, maar dat werd snel en netjes geregeld. Even min hebben we trieste of vervelen de dingen meegemaakt in de afge lopen zeventien jaar". Wat ons wèl verbaasde op 'n ge geven moment was, dat we na elk seizoen tegen elkaar zeiden: „Nu hebben we toch echt wel alles ge had op 't gebied van verzamelin gen, hobby's, muziekmaken en noem maar op, maar elk jaar weer kwamen we dingen tegen waarvan we verbaasd uitriepen: „nee, dat hebben we dus tóch nog nooit ge had! Kinderen zijn zo inventief en komen zo plotseling met totaal an dere dingen, datje echt met van al les werd geconfronteerd. Of 't nu een hamster was die een huisje had gemaakt in de wc-rol of een jon getje dat belde met de mededeling dat hij de grootste ijspegel van Ne derland aan het dak van de boerde rij had hangen, elk seizoen op nieuw kreeg je iets anders aange reikt. Kinderen gaven zelf boven dien ook aan welke richting je uit moest. Op 'n gegeven moment ont vingen we kinderbrieven met het verzoek of ze een protest mochten laten horen, bijvoorbeeld over de schooltijden of de crossbaan die zou moeten verdwijnen. Er was dus een sfeer waarin kin deren met bepaalde wensen kwa men en Mieke heeft daar op inge speeld door een soort speakerscor ner te maken waarin 'n kind in twee minuten mocht vertellen wat 'ie te vertellen had. Dat is dus een tendens geweest. Maar ook was er een tijd dat we kinderen zelf mu ziek lieten schrijven voor een favo riete artiest, die dan in ons pro gramma zo'n liedje kwam zingen. Dat vond ik een van de leukste on derwerpen uit de Stuif', voegt ze er enthousiast aan toe. Playback „Wat kinderen ook heel duidelijk hebben aangegeven", vervolgt ze, kritisch nu „was de wens om te playbacken. Daar kregen we conti nu brieven over en dat begon zo'n beetje tien jaar geleden, dus een hele tijd vóór Hennie Huisman succes kreeg met zijn Playback- show voor kinderen. Mieke en ik vonden 't eigenlijk maar niks, het idee om dat in 't pro gramma op te nemen, maar de brieven erover bleven komen, uit 't hele land, dus uiteindelijk zijn we er voor gezwicht. Groot succes, na tuurlijk, dat zie je nu wel aan Hen nie Huisman. - Toch is het verschil tussen kin deren uit 'Stuif en de Playback- show dat kinderen in de laatste als een soort mini-volwassenen wor den neergezet, compleet met sexy dameskleertjes en met alle manier tjes die daarbij horen. Anders dus dan in Stuif, waarin 'n kind zich zelf bleef. Maakten jullie andere keuzes of had 't te maken met kie zen voor 'n bepaalde stijl, 'n ander niveau? Ria, voorzichtig formulerend: „Wij hebben dat volwassen na- maak-gedoe altijd geweigerd. Ik denk dat 't ook komt, doordat wij konden kiezen uit velen en daar dan toch het echte kind uithaal den. 't Was voor ons niet zo belang rijk dat 't ontzettend goed zou moe ten zijn, we hebben best 's een ni veau lager genomen, omdat het kind zo lekker spontaan was, of omdat hij of zij er zoveel plezier in had. Dus stonden er in ons pro gramma echt wel 's kinderen vre selijk vals te zingen, maar Mieke zei dan altijd: 't gaat er om dat 't kind er plezier in heeft en dat moet je zien. Stuif is dus nooit een 'cele- brity-show' geweest voor kinde ren. Er zat bij ons een heel ander principe achter dan, bijvoorbeeld, bij de Playbackshow van tegen woordig". Aanbiedingen - Komt er een nieuw kinderpro gramma in de sfeer van 'Stuif-es- in' en zo ja, ga jij dit dan weer sa men doen met Mieke Benda? Ria: „Ik weet niet wat voor plan nen er zijn bij de AVRO op 't ge bied van kinderprogramma's, maar Mieke en ik zullen er niet bij zijn. Mieke wilde op een gegeven moment stoppen met 'Stuif, om dat ze keihard bezig is met de Ka- rel v.d. Graaf-show, een nieuw pro ject van haar. Ik heb me daarbij aangesloten, omdat ik zonder Mie ke het succes van 'Stuif weinig kans geef. Natuurlijk vind ik 't jammer, ik had best door willen gaan, maar ik heb eveneens alle be grip voor Mieke's beslissing". „Op dit moment heb ik natuur lijk 'Vinger aan de pols' en mijn DEN HAAG (GPD) - De zogehe ten VARA-hulp beantwoordt aan de vooraf gestelde verwachtingen. Deze dienstverlening bereikt voor al de laagstbetaalden. In 1984 wer den ruim 9000 brieven met vragen om informatie, advies en hulp ont vangen. Dat is ruim 30 procent meer dan was geschat. Eind van het jaar was ongeveer 85 procent van de brieven afgehandeld. Dat blijkt uit het eerste jaarver slag dat VARA-hulp maakte. De VARA zelf, Humanitas en Konsu- menten Kontakt richtten eind 1983 deze service op om de VARA te helpen met de behandeling van vragen die programma's van deze omroep oproepen. Daarbij ging het vooral om de Konsumentenman. Uit de reacties kwam naar voren dat het programma vooral mensen met een laag inkomen en/of oplei dingspeil bereikt. Zo brengen briefschrijvers vaak hun financiële schuld ter sprake en hebben ze weinig idee van hun rechten en plichten. Ook komen er veel brie ven binnen van ouderen met alleen een aow-uitkering. Vorig jaar gingen de problemen vooral over sociale verzekeringen en voorzieningen, huisvesting en over consumentenzaken. VARA- hulp heeft afdelingen gevestigd bij Humanitas en Konsumenten Kon- takt. Op die manier kan de hulp verlening beter, efficiënter en dus goedkoper plaatsvinden. De beperkte capaciteit van VA RA-hulp maakt het nu onmogelijk om aan andere programma's dan de Konsumentenman dezelfde ge wenste voorzieningen te bieden, zo zegt het verslag. Vaak blijkt echter wel een dringende behoefte, bij voorbeeld naar aanleiding van de programma's Wekkerradio, Sonja, Onderste Steen en Hoor Haar. DEN HAAG (ANP) - De meeste van de ongeveer 70.000 popgroe pen die ons land telt, staan er fi nancieel slecht voor. Per band is een aanschaf van apparatuur voor 40.000 gulden geen uitzondering. Per optreden wordt nog geen 1.200 gulden betaald en daar zijn de on kosten en het loon bij inbegrepen. Economisch is de sector wel van belang: er gaat jaarlijks een half miljard gulden in om. werk voor Televizier, daarnaast zou ik best nog wel wat willen doqn, maar dan moet 't echt hele maal naar mijn zin zijn. De aanbie dingen zijn er, alleen ben ik er nu nog niet zo stuk van". „Presenteren en op de buis je verhaal kwijt kunnen is, wat mij betreft, een echt vak, 'n moeilijk vak ook. Denk.niet dat 't alleen maar zoiets is als een lesje voorle zen. Bovendien kom ik uit de jour nalistiek (Friese Koerier, Noord- Hollands Dagblad, Volkskrant) en 't alleen maar mooi-zitten-zijn is niets voor mij. Ik wil gewoon wat meer te bieden hebben dan alleen maar dat!" Dit blijkt uit de inventarisatie van de popmuziek in Nederland die H. de Graaff en H.O. van den Berg voor het ministerie van wel zijn, volksgezondheid en cultuur hebben uitgevoerd. Het publiek van de popgroepen houdt zich vooral op in jeugd- en jongerencen tra. Eén op de vijf centra zit in fi nanciële moeilijkheden, zodat pop muziek nauwelijks meer kan wor den geprogrammeerd. Per jaar komen acht miljoen mensen op popconcerten af op de naar schatting duizend podia. Het circuit is groot en gammel. Een zeer klein gedeelte kan worden be schouwd als professioneel po dium. Amateurs en beroepsmusici zijn moeilijk te scheiden. Onduide lijkheid en verwarring heersen in de popsector, stellen de onderzoe kers vast. De organisatie is voor negentig procent in handen van vrijwilli gers. Van de podia wordt het over grote deel nog niet door de ge meenten als poppodium geaccep teerd. Dat dient eerst te gebeuren vóór plaatselijk structurele steun van de grond kan komen, menen De Graaff en Van den Berg. Jonathan Richman en The Modern Lovers in LVC Jonathan Richman and The Modern Lovers. Gehoord: 14 juni, Leids Vrijetijdscentrum (LVC), Leiden. In het programmablaadje had het JjVC er al voor gewaar schuwd:'Jonathan Richman, 33 jaar, geboren in Boston, roept moedergevoelens op. Binnen vijf minuten en na twee instru mentaaltjes had het manneke dat inderdaad voor elkaar: me nigeen wilde hem toen al tegen zijn of haar borst drukken. Richman, na vijfjaar weer in het zadel met een toernee en een nieuwe elpee, 'Rocking and Romance' getiteld, dankt zijn charmes voor een niet onbe langrijk deel aan zijn grimassen onder het spelen. Van zijn ge zicht zijn in een zeer kort tijds bestek achtereenvolgens ver wondering over eigen kunnen, ondeugendheid, onzekerheid, enthousiasme en spanning af te lezen. Blijkens de vele fototoe stellen die naar de voorste rijen werden doorgegeven is hij daarmee fotogeniek. Richman, zelf op gitaar en bijgestaan door een drummer met een drumstel van Maduro- dam-afmetingen en een slunge lig ogende gitarist (geen bas), maakt kinderliedjes over ijsjes, het strand, wasautomaten en kleine dinosaurusjes. Hij doet dat zonder ook maar een grein tje ironie of sarcasme. De on schuldige Jonathan krijgt de hele zaal plaat met die eenvou dige rock rollertjes die lullig, ontroerend, aanstekelijk maar op de lange duur, helaas, irri tant zijn. Het eerste half uur van zijn optreden was in één woord prachtig. Het vele publiek in het sfeervolle LVC bleek 'The Icecream Man' en 'Egyptian Reggae' nog altijd te kennen. De snelheid waarmee Richman en zijn twee uitstekende bege leiders zo energiek van leer trokken, ebde echter al weer snel weg naarmate Richman's praatjes tussendoor almaar lan ger en steeds minder leuk wer den en zijn liedjes steeds meer aan kampvuurtjes en andere enge dingen deden denken. Hoe verfrissend kleinschalig en grappig ook, Richman's mu ziek komt je op de lange duur de strot uit. Het is net als na een een hoge stapel pannekoeken met suiker en stroop. Dan is het immers hoog tijd voor een weerbarstige kroket. WIM KOEVOET Ria Bremer: 'hou jij je rokje (foto GPD)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 33