Europa bepleit
handhaven SALT
Veldslag in Parijs
VS boycotten
Zuid-Afrika
Belgen in Brabant
op zoek naar CCC
Druk NAVO-bondgenoten op YS
VS roepen 12 juni
uit tot Anne-Frankdag
Soeharto hoort kritiek
Nederland op executie
DONDERDAG 6 JUNI 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
BRUSSEL (ANP) - De Belgische
rijkswacht heeft gisteren een
grootscheepse zoekactie ingezet
bij op- en afritten van de autowe
gen in de gehele provincie Bra
bant. Over die actie werd door de
autoriteiten het grootste stilzwij
gen betracht. Maar ooggetuigen za
gen hoe de rijkswachters op ver
scheidene plaatsen met schoppen,
houwelen en metaaldetectoren
kennelijk naar wapens op zoek wa-
De massale zoekactie hield dui
delijk verband met arrestaties die
zondagavond waren verricht.
Rijkswachters betrapten toen, toe
vallig, Vijf mensen (vier mannen en
een vrouw) die langs de autoweg
Brussel-Luik te Heverlee (bij Leu
ven) bezig waren een daar begra
ven Sterling-machinegeweer met
twee patroonhouders op te delven.
Vermoed wordt dat zij behoren
tot de terreurorganisatie CCC
(Strijdende Communistische Cel
len) of daar contacten mee hebben.
De organisatie pleegde tot nu toe
vijftien aanslagen. Bij de voorlaat
ste werd een bomauto gebruikt.
Toen die explodeerde verloren
twee brandweerlieden het leven.
Na de arrestatie van het vijftal
zouden er volgens onbevestigde
berichten nog meer mensen zijn
aangehouden. In Belgische kran
ten werd gisteren gesproken van in
totaal zeven tot negen personen.
Ze zijn overgedragen aan een spe
ciale anti-terreurgroep, maar eni
gen van hen zouden al weer op
vrije voeten zijn.
Volgens het Vlaamse blad „De
Standaard" van gisteren zou één
van de arrestanten lid zijn van de
Belgische mijn-opruimingsdienst.
De eveneens gearresteerde broer
van deze man zou een militaire
chauffeur zijn.
ESTORIL De Europese NAVO-bondgenoten oefenen voorzichtig druk uit op de VS om
af te zien van het voornemen het verdrag over de beperking van strategische kernwapens
met de Sowjet-Unie op te zeggen. President Reagan zal binnen enkele dagen beslissen
over de Amerikaanse houding tegenover dat SALT-II-verdrag uit 1979.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken George Shultz
heeft gisteren in het Portugese Es-
toril - waar vandaag en morgen de
NAVO-ministers van buitenlandse
zaken vergaderen - van onder
meer Britse, Westduitse en Franse
zijde de nodige zorgen over de
Amerikaanse voornemens te horen
gekregen. Die Europese zorgen
worden overigens zeer voorzichtig
verwoord, omdat men niet de in
druk wil wekken de VS te vertellen
wat zij moeten doen. Het SALT-II-
verdrag is een bilaterale zaak tus
sen de VS en de Sowjet-Unie.
door
Hans de Bruijn
De Europese bondgenoten vre
zen vooral gevolgen voor het ont-
wapeningsoverleg in Genève. Mi
nister Shultz had gistermiddag pri-
vé-gsprekken met zijn collega's
Howe (Groot-Brittannië), Gen-
scher (West-Duitsland) en Dumas
(Frankrijk). De SALT-problema-
tiek vormt het belangrijkste punt
van de halfjaarlijkse bijeenkomst
van de NAVO-ministers.
Volgens de Amerikanen heeft
handhaving van het SALT-II-ver-
drag geen zin meer, omdat het stel
selmatig door de Sowjet-Unie zou
worden geschonden. Het verdrag
is in 1979 wel door beide landen ge
tekend, maar nooit door de Ameri
kaanse Senaat geratificeerd, omdat
die het niet in het belang van de VS
vond.
De Amerikanen hebben zich
echter sinds 1979 wel vrijwillig aan
de bepalingen van het akkoord ge
houden. Volgens dat akkoord zou
den beiden grootmachten onder
meer mogen beschikken qver 1500
strategische raketten.
De Amerikaanse regering vindt
dat de naleving van het akkoord
door de Sowjet-Unie niet goed te
controleren valt. Bovendien zou
den de Russen het verdrag hebben
geschonden door de ontwikkeling
i intercontinentale
raket en door de bouw van een
groot radarstation in Krasnojarsk,
dat bestemd is voor het onder
scheppen van intercontinentale ra
ketten. Dat radarstation is volgens
de Amerikanen een overtreding
van de bepalingen uit het anti-ra-
ketverdrag, dat van SALT-II deel
uitmaakt.
Telegram
Behalve de drie ministers heeft
ook NAVO-secretaris generaal
Lord Peter Carrington de Europe
se zorgen overgebracht. De aan
drang van Europese zijde was ken
nelijk zo groot, dat Shultz gister
avond onverwacht een uitvoerige
telegrafische boodschap hierover
aan president Reagan stuurde, vol
gens Amerikaanse diplomatieke
bronnen een dag eerder dan voor
zien was. Volgens Shultz heeft pre
sident Reagan zijn besluit over
SALT-II uitgesteld om eerst de uit
komst van het NAVO-overleg in
Estoril af te wachten.
Volgens een hoge Amerikaanse
regeringsfunctionaris, die niet met
naam genoemd wilde worden, „be
staat er echter werkelijk begrip
voor de gevoeligheid van het pro
bleem" by de Europese bondgeno
ten. Die zouden begrijpen dat de
Amerikaanse regering voor een
moeilijke beslissing staat „en dat
ër iets moet gebeuren", zo zei hij.
Onder meer de Britse minister
Geoffrey Howe heeft de vrees uit
gesproken dat opzegging door pre
sident Reagan van het SALT-ak-
koord een ernstige weerslag kan
hebben op de Amerikaans-Russi
sche onderhandelingen in Genève.
„Maar wij zijn bereid om in Genève
vooruitgang te boeken. Het zijn de
Russen die onwillig zijn om over
specifieke kwesties te onderhande
len", aldus de Amerikaanse rege
ringsfunctionaris.
Het 'Strategische Defensie Ini
tiatief (de ruimtewapenplannen
van president Reagan) speelt op de
NAVO-ministersconferentie
slechts een ondergeschikte roLIn
een interview met de Portugese te
levisie liet minister Shultz door
klinken dat het ruimteverdedi-
WASHINGTON (ANP) - Het
Amerikaanse Congres zal 12 juni
tot Anne Frank-dag uitroepen. Die
datum is de verjaardag van Anne
Frank en op die dag zal in Amster
dam, Frankfurt en New York ge
lijktijdig een internationale Anne-
FYanktentoonstelling worden ge
opend onder de titel „De wereld
van Anne Frank, 1929-1945".
In Amsterdam wordt de tentoon
stelling geopend door koningin
Beatrix en de voormalige West
duitse bondskanselier Willy
Brandt. In New York gebeurt dat
met de uitreiking van de eerste An-
ne-Frankprijs aan de schrijver Elie
Buitenland kort
Nicaragua
De Nicaraguaanse regering heeft
gisteren bekendgemaakt dat in het
noorden van het land twee heli
kopters zijn neergehaald die een
aanval gelanceerd hadden op een
observatiepost van het regeringsle
ger.
Een regeringswoordvoerster
deelde mee dat tot dusver alleen
bekend was dat de helikopters
neerkwamen op Nicaraguaans
grondgebied en dat niet duidelijk
was of daarbij doden of gewonden
waren gevallen.
Pausproces
De Turk Agca heeft tijdens het
proces in verband met de aanslag
op de paus in 1981 zijn medewer
king verleend aan de Italiaanse jus
titie. Maandag beweerde Agca tij
dens het verhoor nog dat hij Jezus
Christus was en weigerde hij vra
gen te beantwoorden. Agca vertel
de onder meer hoe hij aan het wa
pen was gekomen, waarmee hij
een aanslag op de paus heeft ge
pleegd.
Portugal
De regeringscoalitie van socialis
ten en sociaal-democraten in Por
tugal die in een crisis zit zal aanblij
ven tot de ondertekening volgende
week woensdag van het EG-toetre-
dingsverdrag. Daarna zal worden
bekeken hoe de regeringscrisis
kan worden opgelost.
Italië
Premier Craxi van Italië zal aftre
den als zijn regering by het op 9 en
10 juni te houden referendum over
automatische aanpassing van de
lonen aan de inflatie een nederlaag
zou leiden. Craxi zei gisteren dat
de regering niet aan kan blijven
wanneer een meerderheid van het
volk tegen een centraal punt van
haar beleid stemt.
gingssysteem niet alleen tegen in
tercontinentale raketten ingezet
zal kunnen worden. De Europese
bondgenoten maken zich er zorgen
over dat zo'n systeem de 'Eurora
ketten' (zoals de Russische SS-20)
niet zou kunnen uitschakelen.
Shultz: „Als we iets kunnen maken
dat ons verdedigt tegen ballisti
sche raketten, dan kan dat net zo
nuttig voor de VS zijn als voor Eu
ropa".
De NAVO-ministers van buiten
landse zaken zullen ook uitgebreid
van gedachten wisselen over het
nieuwe leiderschap in de Sowjet-
Unie. Het is de eerste keer sinds
het aantreden van de Michael Gor-
batsjov dat de NAVO-ministers bij
een zijn. De Amerikanen zeiden
woensdag dat „het beleid niet is
veranderd, maar wel de presentatie
ervan". De NAVO zal een soort pu
blic relations campagne in de wes
terse wereld moeten voeren om
daar tegenwicht tegen te kunnen
bieden, aldus de Amerikaanse re
geringsfunctionaris.
WASHINGTON (Rtr) - In de
Verenigde Staten wordt een op
de tien vrouwen verkracht, een
twee tot vier maal zo hoog per
centage als in West-Europa.
Het percentage pogingen tot
verkrachting bedraagt 10 tot 20
procent, zo blijkt uit een onder
zoek van het Amerikaanse Ur
ban Instituut.
De leidster van het onder
zoek, Martha Burt, verklaarde
dat de houding tegenover ver
krachting en de slachtoffers
daarvan is verbeterd sinds
Amerikaanse feministen in
1971 met hun campagne tegen
Eén op tien
vrouwen in
VS verkracht
verkrachting begonnen, maar
dat de schadelijke stereotypen
zijn gebleven. Meningen als 'zij
verdiende het', 'zij lokte het uit'
en 'zij wilde het zelf worden
versterkt op televisie, in films,
in advertenties en in schuine
moppen, aldus Burt.
Uit het onderzoek bleek
voorts dat, in tegenstelling tot
de heersende mening, meer
dan de helft van de verkrach
tingen binnenshuis gebeurt en
dat in bijna driekwart van alle
gevallen de verkrachter niet
met een wapen dreigt. Ook de
opvatting dat verkrachters bij
na altijd vreemden zijn is door
het onderzoek onjuist bevon
den, evenals de mening dat ver
krachters seks 'nodig' hadden,
want 50 procent was getrouwd
en 70 procent had gelegenheid
voor normaal seksueel verkeer.
Wiesel, zelf een overlevende van
het concentratiekamp Auschwitz.
Het is de bedoeling dat de Anne-
Frankprijs ieder jaar in Amerika
zal worden uitgereikt.
Wiesel is onlangs op de voor
grond getreden door zyn verzet te
gen het bezoek van president Rea
gan aan de begraafplaats in Bit
burg.
Zowel in de Senaat als in het
Huis van Afgevaardigden is een re
solutie ingediend om 12 juni tot na
tionale Anne-Frankdag uit te roe
pen, zo deelden de organisatoren
van de tentoonstelling mee op een
persconferentie in Washington.
De Amerikaanse tentoonstelling
is identiek aan die in Frankfurt en
Amsterdam en bevat volgens de di
recteur van het Anne Frank Cen
trum, Bouco van der Wal, mate
riaal dat nog niet eerder is gepubli
ceerd. De organisatoren in Ameri
ka zijn het Amerikaanse Forum
voor Religie en Politiek in samen
werking met de Amerikaanse
Vrienden van het Anne Frank Cen
trum en de Anne Frank Stichting.
Het Amerikaanse Forum voor
Religie en Politiek is een organisa
tie waar protestanten, katholieken
en joodse organisaties bij zijn aan
gesloten. Het keert zich tegen reli
gieuze onverdraagzaamheid in
Amerika, en bestrijdt in het byzon-
der pogingen van de christelijke
fundamentalistische kerken in de
Verenigde Staten om religie onder
meer via gebed op de openbare
school te institutionaliseren.
Gehelmde oproerpolitie tegenover de Franse arbeiders
Ivry-sur-Seine.
PARIJS (DPA/AFP) - In een voor
stad van Parijs heeft gisteren een
ware veldslag gewoed tussen ar
beiders en politie.
Een commando van de commu
nistische vakbond CGT bestormde
om vijf uur in de ochtend een ko-
gellagerfabriek van de Zweedse
firma SKF in Ivry-sur-Seine nadat
arbeiders met een tankwagen een
muur van het door tachtig agenten
Terwijl CGT-leden de fabriek
binnendrongen, viel ongeveer 200
man, deels gehelmd en gewapend
met ijzeren staven, de politie aan.
De agenten, die direct versterking
vroegen, werden bekogeld met
straatstenen, moeren en bouten en
met kogellagers uit de fabriek. Zij
schoten met traangasgranaten.
.ADVERTENTIE
Een ideale spaarvorm voor mensen die twee dingen tegelijk willen:
extra hoge rente èn de vrijheid om zonder kosten geld op te
kunnen nemen. Ieder volledig jaar (van 1 mei tot 1 mei) mag u tot
maximaal f 10.000,- giraal overboeken naar uw betaalrekening.
Pas daarboven geldt een retourrente van 1%. Praat eens over
zo'n gulle Bonus Spaarrekening bij een NMB kantoor.
Met een eerste inleg van f 100,- bent NMB BANK
u al iemand in bonusDE NMg MET y MEEi
Eén agent kreeg een schot hagel in
een been, terwijl de politie ervan
werd beschuldigd met rubberko
gels te hebben geschoten. Ook een
cameraman van de televisie werd
naar eigen zeggen door agenten
verwond.
Er werd meer dan zes uur ge
vochten voordat de politie de fa
briek heroverde. Er vielen 65
meest lichtgewonden onder de po
litie en 34 gewonden onder de be
togers, van wie er zeker twee
zwaargewond raakten. Deze twee
werden per hefschroefvliegtuig
naar een ziekenhuis overgebracht.
Het was het zwaarste treffen in
jaren tussen werknemers en politie
in Frankrijk.
De fabriek werd sinds oktober
1983 door de bijna 700 ontslagen
werknemers bezet tot zij vorige
week dinsdag door de politie werd
communistische party uit.
Een lid van het politburo van de
Franse communistische partij Ro
land Leroy verklaarde ook na de
veldslag dat de agressie van de so
cialistische regering van Frankrijk
uitgaat, die haar „politiek van on
derdrukking van de werknemers"
nog wil versterken.
De partij herhaalt elke dag in
haar blad l'Humanité de beschuldi
ging aan het adres van de regering
dat zij eerder zwicht voor de eisen
van een multinationale onderne
ming dan de werkgelegenheid be
schermt voor de Franse werkne
mers.
De partij en de vakbond CGT
stellen de regering ook „alleen ver
antwoordelijk" voor de wanorde
lijkheden die op 28 mei ontstonden
bij de ontruiming van de fabriek.
t Minister Schoo (ontwikkelingssamenwerking) zit de IGGI-conferentie
)oor. Naast haar zit de voorzitter van de Indonesische delegatie Wardena.
(foto ANP)
DEN HAAG (GPD) - De Indonesi
sche delegatie naar de IGGI-confe
rentie in Amsterdam zal de be
zorgdheid van het Nederlandse
parlement en van de regering over
de executie van een communisti
sche voorman en de dreigende exe
cutie van vier andere communis
ten aan president Soeharto over
brengen.
Dat verklaarde gisteren minister
Schoo van ontwikkelingssamen
werking na afloop van de conferen
tie van de Inter-Gouvernementele
Groep voor hulp aan Indonesië
(IGGI), die twee dagen in Amster
dam heeft vergaderd over de hoog
te van de ontwikkelingshulp aan
Indonesië. Minister Schoo trad op
als voorzitter van de conferentie.
De IGGI is een club van vijftien rij
ke landen en internationale bank
instellingen die de opbouw van In
donesië financiert.
Op een persconferentie zei me
vrouw Schoo dat de donorlanden
in totaal 2,4 miljard Amerikaanse
dollar hebben toegezegd voor ont
wikkelingshulp aan Indonesië. De
Nederlandse bijdrage is 160 mil
joen gulden. Japan is grootste do
nor met 75,4 miljard yen, gevolgd
door Amerika met 100 miljoen dol
lar. Australië zegde 46 miljoen dol
lar toe, Engeland 15 miljoen
pound, Canada 14 miljoen dollar.
Frankrijk en West-Duitsland zul
len later dit jaar hun bijdragen be
kendmaken.
De donorlanden gaven de Indo
nesische regering een pluim voor
de goede economische prestatie
die het geleverd heeft. Zy stellen
zich verder achter het rapport van
de Wereldbank, waarin de Indone
sische regering wordt aangemoe
digd om niet te veel te leunen op de
inkomsten uit olie en gas, voorrang
te geven aan op export gerichte ar
beidsintensieve projecten, boven
kapitaalintensieve programma's,
en voorzichtigheid te betrachten
bij het aangaan van buitenlandse
leningen.
Coördinerend minister voor han
del, economie en ontwikkeling, Ali
Wardhana, zei dat Indonesië in de
toekomst wat betreft de behoefte
aan buitenlands kapitaal, zich zo
veel mogelijk zal beperken tot le
ningen op zachte voorwaarden.
Buiten het Congrescentrum
werd luid gedemonstreerd doo:
anti-Indonesische groeperingen te
gen de hulp aan de regering-Soe
harto. De betogers - naar Neder
land gevluchte leden van de Indo
nesische communistsche partij
(PKI) en aanhangers van de de Pa-
poease verzetsbeweging (OPM) en
van de Oostimorese beweging Fre
tilin - schreeuwden leuzen, zoals
„Soeharto moordenaar".
Tijdens de persconferentie ver
klaarde de woordvoerder van me
vrouw Schoo, Racké, alle vragen
over de mensenrechten buiten de
orde. Maar na afloop van de pers
bijeenkomst verklaarde minister
Schoo tegenover journalisten dat
zij, overeenkomstig de wens van
het parlement, de kwestie van de
mensenrechten in de marge van de
conferentie met de Indonesische
delegatie heeft besproken. Tydens
de vergadering is met geen woord
daarover gerept.
De leider van de Indonesische
delegatie, Ali Wardhana, zei later
dat hy kennis genomen heeft van
de bezorgdheid die in Nederland
leeft over de kwestie. Hij weigerde
dieper op het onderwerp in te
gaan.
Schoo nam ook twee petities van
het anti-Indonesië-comité in on-
vangst waarin gewag wordt ge
maakt van de grove schending van
de mensenrechten. De executie
van Munir, de doodseskaders, de
schending van de mensenrechten
op Oost-Timor en Irian Jaya (het
vroegere Nederlands Nieuw-Gui-
nea) zijn volgens de woordvoerder
van het comité „slechts het topje
van een ijsberg". Het comité lever
de kritiek op de bewindsvrouw
voor het feit dat zij de kwestie niet
tijdens de bijeenkomst aan de orde
heeft gesteld.
WASHINGTON (Rtr./DPA/UPI) -
Het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden heeft gisteren met
grote meerderheid gestemd voor
economische sancties tegen Zuid-
Afrika. Het besluit is een poging
het land tot wijziging van zijn ras
senpolitiek te bewegen.
Met 295 tegen 127 stemmen
sprak het Huis zich uit voor het
verbieden van Amerikaanse lenin
gen aan de regering in Pretoria en
het stopzetten van nieuwe Ameri
kaanse investeringen in Zuid-Afri
ka. Ook verbiedt de resolutie het
invoeren van Krugerrands uit
Zuid-Afrika en de uitvoer van com
puteronderdelen naar Zuid-Afrika.
De Amerikaanse regering is te
gen sancties jegens Pretoria omdat
deze volgens haar de invloed van
de Verenigde Staten op Zuid-Afri
ka verminderen. Minister van bui
tenlandse zaken Shultz verklaarde
in een brief aan de leider van de
Republikeinse fractie in het Huis
dat de resolutie schadelijk is voor
de zwarten in Zuid-Afrika en po
gingen om een eind aan de apart
heid te maken frustreert. „Wij kun
nen niet eenvoudig uit Zuid-Afrika
weglopen en de handen in de lucht
steken als uiting van morele ver
ontwaardiging", aldus Shultz.
De Zuidafrikaanse regering
heeft een schuld van 861 miljoen
dollar (bijna 3 miljard gulden) bij
26 Amerikaanse banken, zo heeft
een Amerikaanse ambtenaar becij
ferd. De computers worden door
de Zuidafrikaanse veiligheids
dienst gebruikt voor de registratie
en opsporing van dissidenten.
Zuid-Afrika verdient jaarlijks 600
miljoen dollar (circa 2 miljard gul
den) aan de verkoop van Kruger
rands in de Verenigde Staten.
De commissie van buitenlandse
zaken van de Senaat heeft eerder
deze week een soortgelijke resolu
tie aangenomen. Later deze maand
stemt de plenaire Senaat er over.
Vervolgens moet een commissie
van leden van Senaat en Huis van
Afgevaardigden de twee resoluties
in elkaar schuiven.
De indieners van het wetsont
werp voor economische sancties
tegen Zuid-Afrika koesteren de
verwachting dat de Senaat en ook
president Reagan de voorgestelde
economische sancties zullen aan
vaarden, zo verklaarde een van
hen, de Democratische afgevaar
digde, Stephen Solarz.
Een andere indiener van het
wetsontwerp, Afgevaardigde Wil
liam Gray zei dat de grote steun
voor de wet in beide Huizen het on
waarschijnlijk maakt dat Reagan
een veto zal uitspreken over de ge
vraagde economische sancties. Af
gevaardigde Solarz verklaarde dat
de omvang van de meerderheid in
het Huis van Afgevaardigden er op
duidt dat het Amerikaanse Con
gres een presidentieel veto over de
wet zou afwijzen. Het voorstel
werd aangenomen met 295 stem
men tegen 127; van de Republi
keinse fractie stemde meer dan 30
procent vóór.
Het wetsontwerp van het Huis
van Afgevaardigden zou bankle
ningen aan Zuid-Afrika, investe
ringen en nieuwe import van Kru-
gerrand munten, de verkoop van
computers aan de Zuidafrikaanse
regering en de verkoop van nu
cleaire brandstof, apparatuur en
technologie verbieden. De versie
van de Senaat wil ook de verkoop
van nucleair materiaal, computers
en bankleningen verbieden, maar
de beperkingen aan investeringen
en de import van de Krugerrand
pas opleggen als de Zuidafrikaanse
regering niet binnen anderhalf jaar
'aanzienlijke vooruitgang' maakt
in het opheffen van de rassenwet
ten.
Zweeds bedrijf
leverde Iran
expl
osieven
STOCKHOLM (Rtr.) - De Zweedse
wapenfabriek Bofors, die eens ei
gendom was van Alfred Nobel de
vader van de Nobelprijs, heeft tot
verscheidene
De wetgeving in het Scandinavi
sche land verbiedt de verkoop van
wapens aan landen die in staat van
oorlog verkeren.
Volgens de krant Dagens Nyhe-
ter zijn de explosieven legaal naar
een niet nader genoemd land in
West-Europa geëxporteerd van
waar ze naar Iran zijn getranspor
teerd.
