Italiaanse komedie
met citroensmaak
Gouden Palm Joegoslavische film
Kunst en
apartheid
PODIUMBUK
Leidse
toneelgroep
Motor brengt
première van
'Tederheid'
Top NCRV
krijgt nieuwe
structuur
Gestolen kunst te kijk
DINSDAG 21 MEI 1985
PAGINA 19
Redactie Pieter C. Rosier
LEIDEN Het Leidse theatersei
zoen loopt op z'n laatste henen.
Deze week zijn zijn het vrijwel
uitsluitend amateurs die de deu
ren van de theaters in deze stad
geopend houden.
Eind september vorig jaar le
verde de Leidse toneelgroep
Motor een overtuigende pres
tatie met de enscenering van
'De architect en de keizer van
Assyrië' van Fernando Arra-
bal. De vormgeving en vooral
het acteerspel waren van een
kwaliteit die je maar zelden
tegenkomt in het amateurto
neel. Door voor de nieuwste
produktie een professionele
regisseuse aan te trekken
toont Motor aan door te wil
len gaan op de ingeslagen
weg naar een niveau dat bij
na professioneel genoemd
kan worden: zij het niet in fi
nanciële armslag, dan toch
zeker wel in geïnvesteerde
tijd en kwaliteit.
Komende vrijdag vindt in het
LAK-theater de première plaats
van 'Tederheid', een toneelstuk
van de in Nederland nog niet eer
der gespeelde Italiaan Enzo Mi-
lioni. De drie personages worden
gespeeld door Nana Leigh, af
komstig van het Leiden English
Speaking Theatre, Ton de Lan
gen, eerder actief bij Pancras
(Oost) en in vele LAK-produk-
ties, en Hans Schneider. De laat
ste is al vanaf de start van Motor
in 1981 actief aTk acteur en was
door zijn krachtige en tegelijk
genuanceerde spel als de keizer
in de Arrabal-produktie voor een
belangrijk deel verantwoordelijk
voor het succes ervan. De regie
van het nieuwe stuk 'Tederheid'
is in handen van Rosamaria Ri
naldi. Zij deed eerder de drama
turgie bij 'Maria Stuart' van het
Het Leiden English Speaking
Theatre bijvoorbeeld geeft vrij
dag 24 en zaterdag 25 mei een
voorstelling van Christopher
Marlowe's 'Dr. Faustus' in de
Leidse Schouwburg. Het is het
verhaal van de man die zijn ziel
aan de duivel verkoopt. De regis
seurs, Theo Bögels en Richard
Toddhebben beoogd een versie
van het stuk te scheppen, waarin
de historische en literaire inhoud
gerespecteerd worden. Niettemin
zullen volgens het LEST de cho
reografie, de decors en de kos
tuums het geheel laten uitgroeien
tot een bijzonder spektakel. Er
zullen zo'n 25 acteurs ten tonele
Publiekstheater en regisseerde
twee stukken van Dacia Maraini
bij de Utrechtse theatergroep
Piek en dp opmerkelijke solo
voorstelling 'Een andere Medea'
van Pauline van Rhenen bij het
RO-theater.
Rosamaria Rinaldi is een Ita
liaanse, maar woont met haar
Nederlandse echtgenoot al acht
tien jaar in ons land. De laatste
jaren in Voorschoten, dus de pre
mière is ook voor haar een thuis
wedstrijd. In Rome, waar ze ge
boren en getogen is, studeerde ze
in het midden van de jaren zestig
rechten en was ze actief als actri
ce en regisseuse. "We waren met
een groep jonge mensen, wijs
neuzen, die het theater wel even
wilden veranderen. Dat was nog
vóór de grote omwenteling van
1968, vóór de politisering van het
theater, maar de roep om veran
dering hing toen wel al in de
lucht. We zetten ons af tegen on
ze leermeesters, tegen het in on
ze ogen veel te traditionele thea
ter. We wilden die opgeblazen
ballon doorprikken. Achteraf
denk ik dat we zelf juist ook van
die opgeblazen ballon hielden.
We schopten tegen kopstukken
als Giorgio Strehler aan, maar
huurden wel met z'n allen een
busje om zijn produkties in Mi
laan te gaan bekijken".
Eenmaal in Nederland is ze
zich met theater blijven bezig
houden, maar slechts in de mar
ge. Ze vertaalde, adviseerde en
legde vooral veel persoonlijke
contacten in de Nederlandse
theaterwereld. Pas de laatste ja
ren treedt ze artistiek op de voor
grond. "Mensen denken daarom
vaak dat ik na jaren stilte nu in
eens actief ben geworden. Maar
verschijnen - allen in 'period cos
tume' - die door het spelen van
een aantal dubbelrollen de voor
stelling mogelijk maken. Ze wor
den bijgestaan door enige musi
ci, die met de speciaal voor deze
produktie gecomponeerde mu
ziek een belangrijk onderdeel
vormen van de als een kleurrijk
spektakel omschreven voorstel
ling.
'Karoline en Kasimir* van
Odon von Horvath is woensdag
22 en donderdag 23 mei als LAK-
drama-produktie te zien in het
LAK-theater.'Karoliën en Kasi
mir' speelt zich af op een kermis
dat is niet zo. Het is meer zoals
het kloppen van slagroom. Je
klopt en je klopt en een hele tijd
is er niets te zien tot ineens in één
keer... slagroom!"
Katalysator
Rinaldi: "Enzo Milioni, de
schrijver van 'Tederheid', is in
Italië vooral bekend als schrijver
van scenario's voor de commer
ciële tv en film. In zijn toneel
stukken gebruikt hij soms de
zelfde, zeg maar goedkope effec
ten, maar tegelijkertijd prikt hij
er ook doorheen, speelt hij er
mee. Zijn toneelstukken zijn ook
intelligenter, spits. 'Tederheid'
schreef hij in 1979 en hij kreeg er
een literaire prijs voor. Vreemd
genoeg is het eerst in Duitsland
en Argentinië opgevoerd en pas
in '83 in Italië. En wij spelen de
Nederlandse première".
Schneider: "In het stuk zien
we een man en een vrouw die sa
men kletsen en ruziën in het luxe
buitenverblijf van de man. De
twee passen nauwelijks bij el
kaar. De man is een rijke intellec-
in München in de jaren dertig.
Het gedrag van de kermisbezoe
kers staal sterk onder invloed
van de crisis, die er toen ook was.
Door de harde realiteit en het
verlangen naar een betere wereld
in het stuk te verwerken, schept
Horvath -'zoals in al mijn stuk
ken heb ik ook dit keer niets
verfraaid en niets verlelijkt'- een
spanningsveld, waarin de perso
nages van 'Karoline en Kasimir'
opereren.
'Tederheid' is de vierde pro
duktie van de Leidse toneelgroep
'Motor', die hiermee de Italiaanse
schrijver Enzo Milioni in ons
tueel, een aristocraat misschien.
De vrouw is een eenvoudig hoer
tje; zij past niet bij de luxe omge
ving en bij de man. Hoewel de
vrouw ogenschijnlijk vrij is om
te gaan en te staan waar ze wil,
lijkt ze toch niet vrijwillig aanwe
zig. Een derde personage breekt
binnen in deze gespannen sfeer
en vormt met zijn vreemde ge
drag en confronterende vragen
de katalysator voor de geblok
keerde situatie tussen de man en
de vrouw. Zijn seksuele geaard
heid is onduidelijk en als een ka
meleon past hij zich aan de per
soon met wie hij spreekt".
Rinaldi: "Deze derde figuur
komt als uit een andere wereld
binnenvallen, alsof hij het ver
keerde toneelstuk is ingestapt.
land introduceert. De groep
brengt het stuk op vrijdag 24 mei
in het LAK-theater in première.
Elders op deze pagina meer over
de door Rosé-Maria Rinaldi gere
gisseerde voorstelling, die wordt
gespeeld door Nana Leigh, Hans
Schneider en Ton de Langen.
Hoewel er eind volgende week
nog drie voorstellingen worden
gegeven van 'Het huis van Ber-
narda Alba' door Sater, wordt
het seizoen zaterdagavond a.s.
afgesloten met de LAK-salon.
Het LAK presenteert zich op deze
avond met de resultaten van al
lerlei cursussen op het gebied van
Hij is een 'coupe de théatre', een
theatereffect en niet een com
pleet realistisch karakter. Daar
door blijft hij ongrijpbaar. Hij
predikt de tederheid maar legt
ook meedogenloos de motieven
bloot die de man en de vrouw sa
menbinden. Dat prediken van de
tederheid moet je dan ook iro
nisch opvatten, cynisch haast.
Voor Milioni is tederheid iets
waaraan de mensen tegenwoor
dig gebrek hebben. Maar tegelij
kertijd laat hij zien dat er geen
plaats is voor tederheid, dat die
tederheid door de mensen zelf
om zeep wordt geholpen, dat je
er niets mee bereikt".
Het gaat er mij met dit stuk
niet om een bepaald moreel
standpunt in te nemen, te vertel-
drama, muziek en film. Er is bo
vendien een expositie van deelne
mers aan cursussen fotografie en
beeldende kunst. Ook LAK-lite-
rair draagt een steentje bij. De
avond wordt besloten met een
feest, waarvoor o.m. de Frank
Grasso Big Band is uitgenodigd.
De Leidse toneelgroep 'Impe
rium' geeft de allerlaatste voor
stellingen van de musical 'Weg,
weg, weg' op vrijdag- en zater
dagavond in het eigen Micro
theater aan de Oude Vest. Reizen
is het centrale thema van deze
produktie, waarmee 'Imperium'
het seizoen afsluit.
(foto Holvast)
len wat hoort en wat niet hoort.
Ik wil gewoon een leuk stuk
brengen, een goed stuk toneel,
theatraal interessant. Vooral
door het samenvoegen van die
twee lagen: het psychologisch-
realistische van de man en de
vrouw en het theatrale, soms wat
gstileerde van de derde. Ik wil
uitproberen hoe dat is, wat je
daarmee kunt doen".
Schneider: "Het is een grappig
stuk, vlot geschreven met verras
sende wendingen, het heeft
vaart. Maar soms is het ook triest
en aangrijpend". Rinaldi: "Het is
een komedie, maar dan wel een
komedie met een citroensmaak".
MARC VAN DER VELDEN
HILVERSUM (GPD) - NCRV-
voorzitter Jansen en zijn vice-voor-
zitter Van den Bos zullen zich in de
toekomst niet meer bezighouden
met de leiding van het protestants-
christelijke omroepbedrijf. Het
voltallige algemeen bestuur van de
NCRV schaarde zich gisteren defi
nitief achter de plannen van tijde
lijk manager C. Hut, wiens voor
stellen tot reorganisatie van de top
structuur inmiddels ook door de
ondernemingsraad zijn goedge
keurd.
In het plan van interim-manager
Hut, die in de loop van het jaar de
CNRV weer zal verlaten, krijgen de
voorzitter en de vice-voorzitter al
leen nog taken toebedeeld, die de
vereniging betreffen. Zij zullen
zich met name bezighouden met
ledencontact, identiteit, externe
contacten, omroeppolitiek en an
dere verenigingszaken.
Ook is besloten dat het NCRV-
bedrijf voortaan moet worden ge
leid door een algemeen directeur,
die nog moet worden aangetrok
ken. Deze nieuwe topman zal voor
lopig voor de proefperiode van een
jaar leiding geven aan vier nieuwe
diensten, waarin afdelingen zijn sa
mengevoegd die tot nu toe ge
spreid waren over bedrijf en ver
eniging. "Hiermee zijn bedrijf en
vereniging geintegreerder dan
ooit", aldus de woordvoerder. De
vier diensten waar de nieuwe di
recteur leiding gaat geven zijn: de
reeds bestaande programmadien
sten Radio en TV, een nieuwe
dienst die zich bezig zal houden
met de gids, public relations en le
denwerving en een eveneens nieu
we financieel-economische dienst.
De achtergrond van de reorgani
satie is door de NCRV nooit aan de
openbaarheid prijsgegeven. Men
beperkte zich tot het doen van de
mededeling dat er, in december
'84, een onderzoek plaatsvond. In
de interne publikaties van het afge
lopen half jaar was onophoudelijk
sprake van „moeilijke maar oplos
bare problemen", „een zorgwek
kende ledenstand", „ongerustheid
over het beleid", „fundamentele
aantasting van de binnen de NCRV
geldende medezeggenschapsprak-
tijk" en berichten van gelijke
strekking. Ook nu beperkt men
zich tot het geven van een kort
communiqué'aan de pers.
Bij de NCRV is reeds geruime
tijd sprake van een vergrijzing on
der de leden, die men bovendien
zowel aan de EO als aan de popu
laire omroepen vreest te verliezen.
Daarnaast zal door de interne com-
missie-Lanser, het externe bureau
Twijnstra/Gudde en door interim-
manager Hut zijn vastgesteld dat
de top van het bedrijf niet efficiënt
werkt. Ten slotte kampt de NCRV,
net als de andere omroepen, met
financiële problemen door de om
roepbezuinigingen.
Acteur Hans Schneider en regisseur Rosamaria Rinaldi van toneelgroep Motor.
Kunst en apartheid bij de Burcht -
Zuidafrikaanse kunst in middel
punt. Expositie 'Kunstenaars tegen
apartheid', t/m 31 mei. Stichting
Burcht, Burgsteeg 14. Geopend wo.
t/m zo. van 12-17 uur.
De stichting Burcht biedt tot en
met 31 mei onderdak«aan een
door de BOA (Boycot Outspan
Actie) georganiseerde tentoon
stelling 'Kunstenaars tegen
apartheid'. Hier staat het werk
van drie Zuidafrikaanse kunste
naars centraal die in hun stelling-
name tegen de apartheid in dat
land worden gesteund door een
(bescheiden) bijdrage van een
aantal Nederlandse/Leidse vak
genoten.
Niet alleen door het grote aan
deel, ook door de samenhangen
de visie in het werk van Gavin
Jantjes valt het best inzicht te
krijgen in de gecompliceerde
problematiek die hier aan de or
de gesteld wordt. Daarnaast bie
den zijn werken in artistiek op
zicht de meest interessante uit
beelding van het thema.
Als basis neemt Jantjes een uit
foto- en tekstmateriaal samenge
stelde zeefdruk, waaraan hij als
bij een collage extra elementen
toevoegt. De beelden op zichzelf
vertellen genoeg maar juist door
de selectie van de foto's in com
binatie met bijvoorbeeld gedich
ten of verordeningen uit de wet
krijgt men dieper inzicht in de
achtergronden. De serie 'A
South African Colouring Book'
(1974/75) laat de sterke samen
hang zien tussen beeld en woord.
Jantjes belicht hierin diverse
kanten, zoals discriminatie, ver-
zèt en geweld als reactie daarop.
Met uitzondering van één stuk,
dat verwijst naar de eigen Afri
kaanse cultuur, maakt hij ge
bruik van (actuele) gebeurtenis
sen in de loop der tijd. Het gaat
om werkelijke situaties, die vaak
hard zijn en niet mis te verstaan,
niet om symbolische voorstellin
gen. In de ogen van Gavin Jan
tjes kan kunst zo als middel die
nen om verandering te brengen
en te komen tot vrijheid en men
selijkheid.
Het werk van Lefifi Tladi sluit
enigszins aan bij dat van Jantjes,
zij het dat de formele verschillen
groot te noemen zijn. Tladi expo
seert een viertal expressieve
stukken uit de serie 'Gestation-
Five mouvements plus four faces
(Motherhood Fatherhood Times-
hift, a South African Epistel'). In
de zwaar aangezette, nadrukke
lijke penseelstreken blijft de
Uitreiking van de filmprijzen in Cannes. Links de Amerikaanse Cher, die de actriceprijs kreeg voor haar rol in 'Mask'. Op de andere foto Mirza
Pasic, die als filmproducent de Gouden Palm in ontvangst mocht nemen voor de Joegoslavische inzending 'Vader gaat op zakenreis'. Geheel rechts
de Amerikaanse acteur James Stewart. (foto's ap>
CANNES (GPD) De zwakste competitie, die het festival van Cannes
sinds tien jaar te zien heeft gegeven, heeft meer bekroningen opgeleverd
dan ooit. De onderscheidingen zijn terechtgekomen bij de films waarvan
dat ook te verwachten viel. Verrassend evenwel was dat de Gouden Palm
gegeven werd aan de Joegoslavische inzending 'Vader gaat op zakenreis',
van Emir Kusturica.
De jury onder voorzitterschap van Milos Forman heeft zich met zoveel
overmaat aan diplomatie van haar taak gekweten, dat je je kunt afvragen
wat het eigenlijk nog te betekenen heeft als een film tijdens Cannes 1985
in de prijzen is gevallen. William Hurt kwam in elk geval onbedreigd uit
de bus als beste acteur voor zijn voortreffelijke hoofdrol in 'Kiss of the
spider woman' van de Braziliaan Babenco.
Cher heeft, zoals verwacht, de actriceprijs gekregen voor haar moeder
rol in Mask, maar ze moet die eer delen met Norma Aleandro, hoofdrol
speelster van het Argentijnse La Historia Oficial. Colonel Redl (van de
Hongaar Szabo) kreeg de juryprijs, Birdy (van de Brit Alan Parkar) kreeg
een speciale juryprijs (onduidelijk waar het verschil in zit), Paul Schra-
ders' Mishima' werd bekroond voor de beste artistieke bijdrage en met
een regieprijs voor Rendez-vous van de Fransman Techine, is de jury
inderdaad heel beleefd gebleven jegens het gastland.
Al deze films waren ook al tijdig aangekocht voor Nederlandse distri
butie, behalve de Joegoslavische.
ROTTERDAM (ANP) - De afdeling heling sbestr ij ding van de Rotterdam
se politie heeft bij een 'opkoper' van kunst een enorme hoeveelheid, ver
moedelijk van diefstal afkomstige, kunst aangetroffen. Volgens een
woordvoerder van de politie in Rotterdam gaat het om honderd schilde
rijen, etsenaquarellen en tekeningen, alsmede een boek met ordinantiën
van de stad Haarlem.
In de kunstverzameling bevindt zich ook een losbladig boek met op zijde
geschilderde Chinese afbeeldingen. Verder trof de politie bij de opkoper
enige stukken aardewerk, tin, koper en brons aan. De totale waarde van
de kunst is niet bekend. De politie hoopt dat de rechtmatige eigenaars van
de aangetroffen kunst zich zullen melden. In het bureau aan het Sander-
lingplein zal daarom een expositie van het gestolen goed worden gehou
den. Zij die in de loop der jaren zijn beroofd van een kunststuk kunnen in
Rotterdam komen kijken of hun kostbaarheden er bij hangen of staan. -
(foto ANP)
steld worden dat van de Neder
landse kunstenaars Hilbrand
Bruijning specifiek het thema
Zuid-Afrika duidelijk tot uit
drukking brengt. Bij veel ande
ren refereert het werk in meer al
gemene zin aan begrippen als ra
cisme, geweld en dergelijke, en
lijkt omwille van deze parallel de
aanwezigheid te rechtvaardigen.
Toch is de expositie een loffelijk
initiatief te noemen. De indruk
van het geheel is dat, om bij mu-
ziekbeeldspraak van Gavin Jan
tjes te blijven, de Zuidafrikanen
de solopartij voor hun rekening
nemen ondersteund door het
achtergrondkoor van Nederland
se kunstenaars.
NANCY STOOP
menselijke figuur zichtbaar. De
gemoedstoestanden van de per
sonen worden nader toegelicht
door een gedicht dat te vinden is
in de ter plekke aanwezige docu
mentatie. Het enige schilderij
van Lalitha Jawahirilal is het
meest Afrikaans van karakter, al
doet de westerse invloed zich
eveneens gelden. In een weinig
samenhangende compositie zijn
verschillende vrouwenkoppen
gevat waarvan sommige hevige
emoties vertonen, hoogstwaar
schijnlijk verband houdend met
de dode in het centrum van de
voorstelling.
De 'installaties' van Albert van
der Weide en Jan Rotteveel bui
ten beschouwing latend, kan ge
Collage van Gavin Jantjes.
