Kok: de 36-urige werkweek belandt niet in de ijskast Gereformeerde synode van Gouda geopend "Herverdelen van arbeid is beter dan de hand ophouden" Eigentijdse kunst; Spaans hekkesluiter EXAMEN KOORTS Ook in Nederland: Kom niet aan m'n makkers DINSDAG 14 MEI 1985 PAGINA 17 „Je ziet de laatste tijd de dingen vervlakken. De maat schappelijke discussie heeft een sterk zakelijk karakter gekregen. Een reactie op de tijd dat we erg principieel waren. Meer over verdelen spraken dan over hoe we het samen moesten verdienen. Maar er zal ongetwijfeld weer een kentering komen. We zitten nu niet op een gezond midden". Wim Kok ontziet de FNV niet als hij tot zijn spijt con stateert dat in onze hersteleconomie de zakelijkheid re geert en de principes onhoorbaar in de oppositiêban- ken zitten. De interruptiemicrofoon, die in de jaren zes tig en zeventig door een sterke afstelling voortdurend een protesterende fluittoon veroorzaakte, is nu hele maal stilgevallen. De „beweging" lijkt een achterwaart se richting gekozen te hebben. Voorwaarts is als strijd kreet door technologen geannexeerd. Kok: „Wie hoor je nu nog over nul-groei. Nog geen tien jaar ge leden schreef Lubbers, juist hij, een nota over selectieve groei. Daar is nog altijd aanleiding' voor. Want stel je voor dat we economische vooruitgang en technologische vernieuwing gaan omarmen als dingen die van nature goed zijn, omdat ze bijdragen aan toekomstige wel vaart. Wat is die welvaart waard als zij gebouwd is op gifbelten. Dat besef, dat groei een prijs heeft, dat je een afweging daar over niet aan individuele onder nemers moet overlaten, is in deze tijd zwakker ontwikkeld. Net zo zwak als het vroeger werd over- geaccentueerd. door Harrie Meijer Ook de vakbeweging heeft zich niet aan de greep van de Nieuwe Zakelijkheid kunnen onttrekken. De strijd om herver deling van arbeid heeft vooral een praktisch karakter. Het gaat om het inpassen van meer men sen in de bedrijven, niet om het aanpassen van Het Systeem. Niemandsland De strijd om de 36-urige werk week is, althans in grote con cerns en bedrijfstakken, uitge mond in een wapenstilstand voor één jaar. Wim Kqjc wordt fel als hij de rol krijgt toebedeeld van een generaal, wiens laatste grote offensief is geëindigd in de verovering van een stuk nie mandsland. „Ik zie de arbeids tijdverkorting helemaal niet in de ijskast zitten. Voor 300.000 mensen zijn nu cao's afgesloten waarin de 36-urige werkweek is geregeld. In andere cao's staat niet dat die er volgend jaar niet komt. We hebben bepaald geen verlieskaart getrokken. „De FNV gaat nog steeds uit van de 36 uur als doelstelling voor 1986, zeker omdat het een tussenstap is naar de 32 uur in 1990. Daar gaan wij dit jaar de voorwaarden voor scheppen. Als we nu in slaap zouden vallen, dan zien de werkgevers hun kans schoon om het punt van de agen- Grote ondernemers zullen de overeengekomen studies straks zo uitleggen dat de 36 uur niet op grote schaal in te voeren is. De discussie lijkt te verzanden in ki lo's papier. Kok: „Werkgevers zijn, zeker als het om de grote jongens gaat, niet gespeend van werkelijk heidszin. Die hebben over het al gemeen redelijk goed door wat er in een samenleving speelt. Het is duidelijk dat verdergaande ar beidstijdverkorting bij een grote meerderheid van de bevolking hoog scoort. Het is zélfs geble ken dat atv met actiebereidheid van werknemers gepaard gaat. Ik zeg bewust zélfs, omdat zo op het oog de strijd voor een paar procent loonsverhoging meer voor de hand ligt dan de strijd om korter te mogen weken in het belang van anderen. „Dat komt omdat iedereen wel ziet dat, als je dit instrument niet gebruikt, je volledige werkgele genheid wel kunt vergeten. Daarom geloof ik er helemaal niks van dat grote ondernemers aan het einde van dit jaar hun poot stijf blijven houden. De kor tere werkweek wordt nu niet ge forceerd in het onderhandelings proces ingepast, omdat de werk gevers problemen noemen waar wij begrip voor hebben. Daar zijn ze in de publieke opinie goed mee uit de voeteh gekomen. „De beschikbaarheid van ge schoold personeel bijvoorbeeld. We kunnen er een jaar lang aan trekken om de scholing van jon ge mensen en de omscholing van volwassenen van de grond te til len. Wat blijft er aan het einde van het jaar dan aan argumenten over om nee te blijven zeggen te gen de 36 uur? Het probleem zit in de collecti viteit die de vakbeweging voor staat. Ook al wil de FNV maat werk leveren, er moet uiteinde lijk toch een soort eenheidskos tuum uit komen dat weliswaar niet knelt, maar voor iedereen wel uit minder stof bestaat. Vooral voor mensen met een ho gere opleiding en hoofdarbeiders in het algemeen zou dat proble matisch zijn... „Ik geloof niet in die verhalen dat arbeidstijdverkorting voor Kok: "Werkgevers zijn heus niet gespeend van werkelijkheidszin". 'ons soort mensen' niet haalbaar zou zijn. Ons uitgangspunt blijft dat alle categorieën burgers op een aan hun mogelijkheden en omstandigheden aangepaste ma nier meedelen in het korter werken en daarvoor een finan ciële bijdrage leveren". Perspectief Werknemers van goedko- pende bedrijven zullen hun in spanningen op een zeker mo ment verzilverd willen zien. De jaarverslagen van Akzo en Phi lips en andere toppers zijn be legd met bladgoud, althans zo zien de mensen dat... „Daar ben ik niet bang voor. De mensen zullen zien dat de goudgerande cijfers van de mul tinationals heel beperkt zijn. Dat als het ongeluk je treft, je op je 40ste of 45ste wordt afgeschre ven, zoals nu bij Shell gebeurt. Vroeger ging het alleen om spier kracht, nu om andere vermo gens. Herverdeling van arbeid biedt de mensen op lange ter mijn, ook individueel, meer per spectief dan het ophouden van de hand". De belangrijkste eisen van de vakbeweging - een kortere werkweek en tegelijk handha ving van de koopkracht - zijn al leen betaalbaar als onze econo mie groeit. Met die groei gaat het in Nederland nog niet zo goed. Het kabinet blijft hameren op het terugdringen van het finan cieringstekort. Volgens bankdi recteur Duisenberg snijdt het sa- neringsbeleid van minister Ru- ding niet diep genoeg. Kok is het daar volstrekt mee oneens. „Het voorzichtig herstel hier is vrijwel uitsluitend het gevolg van de kortstondige opleving van de Amerikaanse economie. Met ons aandeel in de wereld handel zou een groei van 3 pro cent mogelijk moeten zijn, ter wijl we de drie procent nog niet halen. Die groeikansen zijn ka pot gemaakt door een overdaad aan bezuinigingen, zowel op overheidsvoorzieningen als par ticuliere consumptie". Een van de voorwaarden voor groei is technologische ver nieuwing. Een proces dat in eco nomisch opzicht noodzakelijk is, ook om arbeidstijdverkorting mogelijk te maken, maar dat te gelijk het werk van mensen over bodig maakt. Voorde vakbewe ging een gigantisch dilemma... „Een ding staat vast: als we niet tijdig vernieuwen in econo misch opzicht, dan zullen we de aansluiting met de internationale omgeving volledig verliezen. We moeten goed bedenken dat nieu we technologische toepassingen ook zorgen voor nieuwe werkge legenheid. En wat is de basis van je samenleving als je in toene mende mate met verouderde in dustriële bedrijfstakken komt te zitten, waar nog wel banen be- itaan, maar die in toenemende mate onrendabel zijn. Met een te conservatief beleid kun je econo mische vernieuwing zo afrem men dat je met je achterwerk op de blaren komt te zitten. Werkne mers moeten echter wel over nieuwe processen kunnen mee praten... - Hoe moet dan dan. De chip is er toch ook gekomen zonder medezeggenschap van vakbewe ging en werknemers? „Er heeft nooit een vakbonds verbod op het uitvinden van de chip bestaan. Het gaat ons om de toepassingen en de gevolgen daarvan voor werknemers. Er bestaat in Nederland een enorm verschil tussen belangstelling die het management opbrengt voor technologische en economi sche vernieuwing en de interesse voor de sociale aspecten. Te vaak ziet men de mensen over het hoofd". Miljonairs Werkgevers vinden de arbeids- markt te star. Flexibilisering, het soepeler kunnen gebruiken van arbeidskrachten, zou de groei be (fotoGPD) vorderen. In de Verenigde Sta ten gaat dat allemaal beter... „Dat is een argument dat we moeten blijven bestrijden zolang men niet concreet aangeeft waar die starheid precies zit. Is het mi nimumloon te hoog? Moeten we leven volgens de Amerikaanse welvaartsverdeling? In de VS is het miljoen miljonairs volge- maakt. Dat is prachtig, maar van de 235 miljoen Amerikanen zit ten er tientallen miljoenen onder de armoedegrens. In New York en andere steden zie je waanzin nige uitingen van welvaart en te gelijkertijd mensen die uit de vuilnisbak vreten. Moeten we dat groeimodel overnemen? Of zit achter die pleidooien een hele andere ideologie, namelijk dat we moeten terugkeren naar een tijd die we na lange strijd achter ons gelaten hebben". Na de zomer geeft Wim Kok, na ruim twaalf jaar roerganger te zijn geweest van een miljoen georganiseerden, het voorzitter schap van de FNV over aan Hans Pont. Kok bezint zich nog steeds op de vraag of hij onder PvdA- vlag de politiek in gaat. „Jullie horen nog wel van my", zegt hij afwerend. Diezelfde PvdA heeft zich op sociaal-economisch gebied een redelijkheid aangemeten waar mee de partij nieuwe regerings verantwoordelijkheid in ieder geval niet op voorhand tot een onmogelijkheid heeft gemaakt. Over het enige harde punt dat het congres uit de handen van de partijleiding wist te wringen - een koopkrachtgarantie voor de minima onder alle omstandig heden - oordeelt Kok, daarin voorgegaan door PvdA-leider Den Uyl, genuanceerd. „Sommigen willen zo'n garan tie zien als een formeel juridi sche waarborg, die keihard on der alle omstandigheden blijft gelden, ook al valt de hemel naar beneden. Anderen zien het als een belangrijk sociaal-politiek engagement in een tijd waarin gezegd wordt dat de inkomens verschillen groter moeten wor den. Ik beken mij onverkort tot degenen die zeggen dat de- inko mensverschillen niet groter moe ten". LEIDEN - Een beetje vreemde gang van zaken is het dit jaar met het eindexamen beeldende vak ken. Leraar T. Compier van de Bonaventura scholengemeen schap is bang dat onder de leer lingen enige onrust is ontstaan over het feit dat ook textiele vak ken in de opgaven zaten. "Leer lingen die daarin geen eindexa men doen, moesten het zelf maar uitzoeken". Bovendien deelde het ministerie kort voor het exa men mee dat wanneer méér ant woorden worden gegeven dan worden gevraagd de 'overtollige' oplossingen niet worden meege rekend. Ook al zijn ze goed. "Ik vind dat een rare manier om de leerlingen te dwingen meteen het goede antwoord te geven", aldus Compier. Voor de rest niets dan goeds van zijn kant over dit 'mooie exa men'. "Vooral de mavo kreeg ontzettend veel plaatjes voorge schoteld. Als ze goed hebben ge keken, moet het wel gelukt zijn". De opgave waarin het object van de kunstenaar Christo, die eilan den in de Golf van Biscayne (Flo rida) met textiel omgaf, vindt hij goed aansluiten bij de ervarin gen van mavo-leerlingen: het in praktische zin vormgeven aan je werkstukken. "Ze kunnen hun ervaring terugzien in dit werk van Christo". Compier mist ove rigens de onderwerpen over ou dere dan hedendaagse kunst. "Dat de meeste vragen over ei gentijdse kunst gaan is mis schien een beetje frustrerend. Ze hebben tenslotte van twee eeu wen kunst(geschiedenis) moeten leren". Overigens zijn alle mavo'ers al spoorslags en vóór de tijd ver dwenen. Het eindexamen gaat je niet in je kouwe kleren zitten en zo'n laatste dag lokt de vakantie wel heel driftig. Anders is het bij de havo: daar zitten eindexamenkandidaten tot op het laatste moment te blokken. "Vreselijk", verzucht Marijke van 't Hooft als het erop zit. "Er, zijn maar drie feitelijke vragen gesteld. Bij de overige moest je uitje eigen fantasie put ten. Niet veel was herkenbaar". Ilse de Jonge heeft een heel an der verhaal: "Simpel was het. Je kon alles uit de plaatjes halen. Die vraag over die obelisk van Rauschenberg? Simpel was dat. Zo duidelijk als wat. Je ziet toch zo dat daarmee bedoeld wordt dat het een rotzooitje is in de we reld". Compier vreest bij die vraag over de obelisk, dat de meeste leerlingen er niet aan denken om naar het Dadaïsme te verwijzen. Simpel vindt hij het examen geenszins. "Sommige waren ech te denkvragen. Die lagen beslist niet zo voor de hand. Het was niet kijken en meteen herken- Angelique Oomen vond het opgavenpakket vooral omvang rijk: "Veel schrijfwerk. En som mige vragen waren heel raar ge steld". Toch vond ze het niet zo moeilijk, al werd veel eigen in zicht verlangd. Jan Wiessing doet dit jaar voor de tweede keer examen. Hij kan dus vergelijken: "De opgaven leken erg veel op die van vorig jaar. Echt moeilijk vond ik het niet. Die vraag betonskeletten, hoe die in de constructie zijn gebruikt, was. ronduit makkelijk. Dat ligt toch voor de hand: door die betonske letten kon de architect met veel glas en balkons werken". Compier, samenvattend over beide examens: "Er zaten best dingen in met dubbele bodem. Toevallige feitjes kwamen nau welijks aan bod". De leerlingen van Boerhaave (volwassenen onderwijs) komen met heel gemengde reacties het examenlokaal uit: "Ik heb alles fout, ik denk wel 25" en "Afschu welijk, ik heb het niet eens af' tot "Het ging wel, ik geloof wel dat ik een voldoende heb". Spaans was gisteren voor de meesten de hekkesluiter. Van daag wordt nog van een enkeling Russisch afgenomen. Leraar Spaans Martin Steen meier kan zijn 'pupillen' op de wenken bedienen: nog vóórdat teletekst met de oplossingen komt, heeft hij de examens zelf al gemaakt. In de kantine komt de hele mavo-, havo- en vwo-club bij elkaar om puffend en zuch tend en soms met onverholen en thousiasme de uitkomsten te vergelijken. "Fout, fout", klinkt het bij de een. Maar een ander kan zijn vreugde nauwelijks inhouden: bijna elk antwoord blijkt te klop pen met dat van Martin. Resul taat: slechts vier foute antwoor den, een dikke negen dus. Martin Steenmeier valt het een beetje tegen dat een paar vwo- kandidaten heel veel fouten heb ben: 23 of in één geval zelfs 27. Terwijl de schoolonderzoeken zo goed waren gegaan. Bij mavo-Spaans dacht Martin dat de kandidaten wel moeite zouden hebben met de tweede tekst, omdat ook de havo-kandi daten die kregen. Maar over het algemeen had men zich daar niet zo op stuk gebeten. De meeste moeite hadden ze met de derde tekst over een werklozenproject. Ook de vraagstelling bij die op gaven was nogal ingewikkeld. De vwo'ers vonden een tekst over de politieke opvattingen van Picasso (uit El Pais) tamelijk pittig. Geen van allen hebben het examen echt gemakkelijk gevon den. Martin: "Eigenlijk is de norm van dit examen moeilijk te bepalen aan de hand van kandi daten in het volwassenen onder wijs. Jongeren op 'gewone' scho len zullen er anders tegenaan kij ken. Voor veel mensen hier is Spaans toch een inhaalvak, dat zij vroeger op school nooit heb ben gehad". ANNEMIEK RUYGROK DEN HAAG (GPD) - Ook in ons land zal de jongerenactie „Kom niet aan mijn makkers" worden gevoerd. Deze massale anti-racismebeweging sloeg uit Frankrijk over. Geïnspireerd door het grote succes van de fran se campagne met de leus "Touche pas a mon pote" nam een groep werkende en werkloze jongeren het initiatief, dat in ieder geval steun krijgt van de FNV. In Frankrijk ontstond de beweging spontaan onder scholieren, die "iets terug wilden doen". Ze zagen hoe keer op keer hun vriendjes van buiten landse afkomst vernederd, gewond of zelfs gedood werden vanwege hun ras. Een incident in de Parijse metro, waarvan onmiddellijk (en onte recht) een aanwezige Senegalese jongen de schuld kreeg gaf de doorslag. Men besloot tot eigen actie over té gaan. Zo ontstond het idee voor een speldje met daarop een opgestoken hand als stopteken, achter een aantal afgebeelde jongelui van verschillend ui terlijk en de tekst "Blijf van mijn vriendje af'. Die speldjes werden snel verkocht, met als resultaat dat eind april (zo berichtte het nieuwe FNV- weekblad) al een half miljoen waren verkocht. Dit betekent dat een op de honderd Fransen zo'n speldje heeft. In ons land worden het om te beginnen plakplaatjes en spelden (but tons), die tegen kostprijs worden verstrekt, met de slagzin "Kom niet aan mijn makkers!". Bij de opening gereformeerde sy node, vanmorgen in Gouda, riep de Goudse predikant A. J. G. Dron- kert de synodeleden op, een leven de band te bewaren met de Schrift en de belijdenis, "want dat voor komt veel ellende". Een gevaar dat ook de synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland bedreigt is, dat men zich de agenda laat voorschrijven door de omstandigheden, zei Dron- kert. Te grote vrijheid bij alle ver nieuwing en verandering op litur gisch en ethisch terrein en te wei nig oog voor de bijbelse bronnen kan niet ongestraft blijven. "Het gaat soms te snel. De mensen heb ben behoefte aan duidelijkheid en geloofsverdieping". Hij vertelde, dat in de avonddiensten in Gouda nu de Nederlandse Geloofsbelijde nis wordt besproken. "En dat werkt verfrissend en vernieu wend". De Goudse predikant legde ook enkele zaken op tafel die de aan dacht van de synode verdienen, zo als een goede kerkvisitatie (opbou wend en samenbindend, want de kerken in de classis kunnen elkaar door dit instrument tot steun zijn), een hernieuwde bezinning op de bijbelse bronnen voor de viering van het avondmaal en de geloof sopvoeding van kinderen (de syno de zou een aanzet kunnen geven tot kindercatechese). Ook vroeg hij om voorstellen tot het doen van ge loofsbelijdenis op verschillende leeftijden en tot aanpassing van de vragen hieraan. Tegelijk zou de 'opvang van ouders' moeten wor den bevorderd, "want het jeugd probleem is veel meer een oude- renprobleem". Over het vredesvraagstuk zei ds. Dronkert, dat dit zijns inziens 'voorzichtig' moet worden bena derd. "Een streven naar een betere verhouding tussen de volken ver dient de voorkeur boven een zich vastleggen op het voor of tegen 'de bom' en andere militaire ontwikke lingen". Confessionele Vereniging. "De kerk is niet meer nodig als het heil slechts bestaat in bevrijding en verbetering. Politieke partijen en actiegroepen hebben hetzelfde doel". Dat zei de Katwijkse predikant JP. van Roon (voorzitter) gisteren op de tweedaagse jaarvergadering van de Confessionele Vereniging in de Hervormde Kerk in Zeist. Hij sprak over de positie van de christelijke gemeente in een gese culariseerde samenleving. "De gemeente mag niet worden overgeleverd aan subjectieve in zichten van het menselijk hoofd en even subjectieve ervaringen van het menselijk hart. Als de gemeen te ten prooi valt aan de veranderen de maatschappelijke ontwikkelin gen en inzichten in het geloofsle ven, is ze krachteloos". Voor de huidige christelijke ge meente, betoogde Van Roon, is no dig: Gods Woord bewaren, de naam des Heren niet verloochenen en standvastig blijven in het ver wachten. Dat uitzien naar Christus' wederkomst is binnen de christe lijke gemeente verslapt. Met als re sultaat: groepen aan de rand. van de kerk en sectarische groepen buiten de kerk. De verwachting is, volgens de voorzitter van de Con fessionele Vereniging, maar al te vaak ingeruild voor een 'aards- messiaans activisme'. "De kerk dreigt dan onder te gaan in de pro blemen van deze wereldtijd. Dat wordt naar buiten toe ook het ima ge van de kerk". Christelijke Gereformeerde Kerken. Het pas verschenen Jaar boek 1985 van de Christelijke Ge reformeerde Kerken meldt over 1984 een winst van 362 leden. Per 1 januari 1985 telden deze kerken (voortgekomen uit de Afscheiding van 1834) 76.301 leden. In een jaaroverzicht schrijft de Nunspeetse predikant J. H. Vele- ma, dat er alle reden is om zorgen te hebben over de plaats "die wij als christen in de komende jaren zullen hebben in ons eigen vader land". "Nu de wet Gelijke Behan deling (de zogenaamde anti-discri- minatiewet) op stapel staat, gaat de vraag klemmen of christenen nog het recht zullen hebben om wat zij als gebod van God zien ook werkelijk publiek uit te spreken en in praktijk te brengen". "Hebben christelijke organisaties, instellin gen en scholen straks nog de vrij heid om mensen te weren die zich schuldig maken aan praktijken die naar onze overtuiging in strijd zijn met Gods Woord? Dat is de over tuiging geworden van een funda mentalistische, verdwijnende min derheid!" Conclusie van Velema is, dat de vrijheid van godsdienstbeleving in ons land wel degelijk op het spel staat. Hervormde Kerk: beroepen te Ter Aar P. L. de Jong Asperen, te Achterberg (U.) voor deelwerk A. Beens Huizen; bedankt voor Bo- venhardinxveld G. Hendriks 's Grevelduin-Capelle. Gereformeer de Kerken: aangenomen naar Zut- phen W. Stolte Goes. Nederlands Gereformeerde Kerken: beroepen te Kampen J. Schaeffer Em- meloord, te Wapenveld L. Blok huis Schiedam, Christelijke Gere formeerde Kerken: bedankt voor Alphen aan den Rijn A. Baars Dundas (Canada). Gereformeerde Gemeenten: bedankt voor Rhenen J. Koster Klaaswaal, voor Middel- harnis M. Mondria Waardenburg, voor Meliskerke J. W. Verweij Rid derkerk, voor Middelburg L. Blok Nunspeet, voor Lisse Chr. van de Poel Yerseke. Evangelisch-Lu- therse Kerk: aangenomen de be noeming voor deelwerk in Win schoten W. Boon Pekela (blijft ook predikant in Pekela). Koran. Zondag 19 mei om half 2 zal de burgemeester van Den Haag in Mobarak-moskee aan de Oostduinlaan 79 een tentoonstel ling openen over de koran, het hei lige boek van de islam. De actieve Ahmadiyya-beweging in de islam wil met deze tentoonstelling in de islamitische vastenmaand Rama dan de koran onder de aandacht brengen van een zo groot mogelijk publiek. Tot 16 juni zal de moskee dage lijks open zijn van 12 tot 5 uur 's middags en van 7 tot 9 uur 's avonds, 's Morgens van 9 tot 12 is er gelegenheid om volgens af spraak de tentoonstelling te bezoe ken. Op zondag 26 mei wordt een le zing gehouden over de vrouw in de koran, op 2 juni over Jezus in de koran, op 9 juni over de leer van de koran en op 16 juni over de koran en het leven na de dood. Steeds om 3 uur 's middags.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 17