Koude weer en varroa-parasiet boosdoeners
congresgebouw
DOE MEE MET
DE TEKSTWEDSTRIJD
EXTRA
DEN HAAG - TEL. 548000
ZATERDAG 11 MEI 1985
PAGINA 21
De imker zit in de hoek waar de klappen vallen. De strenge winter en het veel
te koude voorjaarsweer hebben danig huisgehouden onder de bijenvolken.
Bovendien rukt de varroa, een parasiet die op de bij leeft, angstwekkend snel op.
Gevolgen heeft het wel. Voor de fruitteelt, bijvoorbeeld. De boomgaarden
staan nu in bloei. Tijd voor bestuiving dus. Maar, zeggen de imkers, wij
hebben niet genoeg bijenvolken om iedere kweker te kunnen helpen. De vraag
overtreft het aanbod. Wat nu?
T.H. Weijman: "Blijft de
worden uitgeroeid".
oprukken, dan zullen er nog meer bijenvolken
door Jan Westerlaken
bestrijden, maar aan de andere kant
wordt er helemaal niets tegen
ondernomen. Ga er dan maar eens aan
staan zoiets voorgoed de wereld uit te
helpen."
Honing
Weijman zei het al eerder. Als het niet
lukt om de varroa met een natuurlijke
vijand te bestrijden, blijft er weinig
anders over dan een chemisch middel te
ontwikkelen dat hetzelfde resultaat
heeft. Loopt de imker dan geen gevaar
dat dit middel wordt teruggevonden in
de honing die de bijen produceren?
Weijman licht toe dat dit zeker een punt
is waar niet al te lichtvaardig over heen
gestapt mag worden. "We moeten heel
goed oppassen dat er geen restanten van
bestrijdingsmiddelen achterblijven. Dat
kunnen we beslist niet hebben. Ik kan
verzekeren dat iedere imker met
argusogen waakt over de kwaliteit van
de honing. Zodra wij een middeltje
uitproberen om te varroa uit te roeien,
dan wordt onmiddellijk onderzocht
welke invloed dat heeft op de honing. Er
zullen maar heel weinig imkers zijn die
naar chemische middelen grijpen als er
iets moet worden bestreden."
Maar de bijenhouder moet toch wat. Met
de varroa in zijn volken kan hij niets
beginnen. Resten hem twee dingen: of
hij stopt met imkeren of hij doet er alles
aan om van de parasiet af te komen.
Wanneer dat niet zou lukken, welke
gevolgen heeft dat dan voor de
bijenstand?
Weijman: "Blijft de varroa oprukken,
dan zullen er nog meer volken dan nu al
het geval is worden uitgeroeid. Het zal
duidelijk zijn dat er dan veel minder
bijen over zullen blijven. De bijen die
overleven zullen kwalitatief een stuk
minder zijn dan de bijenvolken die nooit
met de varroa in aanraking zijn geweest.
Voor de natuur en de economie heeft dat
gevolgen. Ik wil het woord rampzalig
niet in de mond nemen, maar dat dit tot
ernstige gevolgen leidt staat voor mij als
een paal boven water."
De ether scheidt de bij en de varroa wel
van elkaar, maar meer ook niet.
Door al die tegenslagen houden bosjes
imkers hun liobby voor gezien. Omdat
ze er alleen maar ellende en geen
greintje plezier meer aan beleven. Of er
ooit een oplossing komt? Weijman haalt
zijn schouders op: "Moeilijk te zeggen
hoor. Men zoekt naar een chemisch
middel, maar ook naar een biologische
mogelijkheid om van die kwelgeesten af
te komen. Een biologische uitroeïng - de
varroa met een ander insekt bestrijden -
zou de mooiste oplossing zijn. In die
richting proberen we wat te vinden.
Maar het valt om de drommel niet mee",
laat Weijman er gelaten op volgen.
Het antwoord liegt er niet om. "Ik
vrees", zucht Th. Weijman, lid van
het hoofdbestuur van de Vereniging
tot Bevordering der Bijenteelt, "dat
het tekort aan bijenvolken dit jaar
wel eens extreem hoog zal kunnen
uitvallen. Misschien gaat het wel
om enkele duizenden volken. Voor
een goede bestuiving van een
boomgaard van één hectare heb je
één tot vier bijenvolken nodig.
Zoals de zaken er nu voorstaan
kunnen wij bij lange na niet alle
fruittelers op hun wenken
bedienen. Heel wat bijenhouders
hebben niet eens in hun kassen
gekeken. Waarmee ik zeggen wil dat
het tekort nog ernstiger kan zijn dan
nu te overzien is."
in de bloem en brengt zodoende het
stuifmeel van de meeldraad op de
stempel over waardoor bevruchting
plaats heeft. Bevruchting die voor bijna
honderd procent zeker is. En dat kan
men van geen enkel ander insekt
beweren. Zeker, andere insekten zuigen
ook nektar uit de bloemen. Maar de kans
dat het stuifmeel in dit geval ook
vruchten afwerkt, is een stuk minder.
Als er onvoldoende bijenvolken
voorhanden blijken te zijn, wat zijn dan
de konsekwenties?
Bolder is er duidelijk over: "Dan moeten
wij onze hoop vestigen op de wilde
insekten en op windbestuiving. Het zou
heel jammer zijn als dat nodig is. Wij, en
daarmee bedoel ik de fruittelers, kunnen
de bijen niet missen."
De bezorgdheid die de imkers uitstralen,
heeft nog geen paniek bij de fruittelers
veroorzaakt. Echte zorgen maken zij
zich niet. Zouden er te weinig bijen zijn,
dan is er, wat Bolder betreft, nog geen
man overboord. Waarom niet?
"Kijk", merkt hij laconiek op, "als de
ene kweker wel bijen in zijn boomgaard
heeft en z'n buurman heeft die niet, dan*
komen die bijen toch ook wel bij die
buurman. Want een bij kan nu eenmaal
niet zien waar de grens van zijn
werkterrein ligt."
overigens een rol. Het weer - zon en
regen - is eveneens van belang. Krijgen
we een goede zomer, dan is er lang niet
zo veel behoefte aan bijenvolken als bij
regenachtig weer."
Bijenkenner Weijman denkt daar anders
over. Volgens hem heeft de bestuiving
via bijen wel degelijk haar invloed op de
kwaliteit en de vorm van de vrucht.
"Een heleboel mensen onderschatten
nogal eens hoe belangrijk bijen voor
kwekers zijn. Zelfs het ministerie van
landbouw trekt die belangrijkheid zo nu
en dan in twijfel. Helaas kunnen wij - de
imkers - dat niet aantonen. Nog nooit is
er een wetenschappelijk onderzoek
gedaan naar de vraag welke waarde er
nu precies aan de aanwezigheid van de
bij in een boomgaard moet worden
toegekend. Af en toe is er wel eens een
onderzoekje gedaan. Daar is het bij
gebleven. We weten uit ervaring dat de
bij de vruchtvorming gunstig
beïnvloedt. Jammer genoeg kunnen wij
dit gegeven niet met harde cijfers
staven. Steeds weer worden wij daarmee
geconfronteerd: men vraagt om
bewijsmateriaal. Dat hebben we niet. Ik
durf wel te voorspellen dat de
landbouw, daarmee bedoel ik dus de
fruittelers en kwekers van augurken,
koolsoorten en zaden, heel gauw zal
merken dat het niet goed zit met de
bijenteelt. Hoe triest het ook is, maar
volgens mij gaat het deze mensen geld
kosten."
Achterlijf vc
werkbij met vat
achterlijfringen.
n volwassen
lijt tussen de
Raadselachtig
De varroa is een parasiet van ruim een
millimeter groot die aanvankelijk alleen
in Azië voorkwam. Op raadselachtige
wijze is hij in Europa terecht gekomen
en is daar nu de schrik van iedere imker.
Het beestje nestelt zich niet alleen op de
bij zelf, maar ziet ook kans om in de pop
door te dringen. Hierin vermenigvuldigt
de varroa zich. Het broedsel gaat op die
manier verloren.
Over het in Europa terechtkomen van d€
parasiet zegt Weijman: "Hoe komen die
beesten hier? Ik denk doordat imkers
nogal eens reizen. Zo verspreid je ze
snel. Nederland herbergt zo'n
twaalfduizend georganiseeerde
bijenhouders, maar er is sprake van een
behoorlijk groot aantal imkers dat niet
bij onze vereniging is aangesloten. Daar
wringt de schoen. Onze leden krijgen
voldoende informatie over de eventuele
aanwezigheid van de varroa of andere
besmettelijke ziekten. De
niet-georganiseerde imkers kunnen niet
over die gegevens beschikken. Juist bij
die bijenhouders kan de bron van de
varroa zitten. Hoe moetje die nou
opsporen? Voor iedere imker is dat
werkelijk een bijzonder groot probleem.
Wij - de leden van de vereniging -
proberen de parasiet op alle fronten te
Pessimisme bij de imkers. De fruittelers
zelf zien het wat minder somber. Luister
naar A. Bolder van de Nederlandse
Fruittelers Organisatie: "Wij hebben
inderdaad het een en ander gehoord
over een tekort aan bijenvolken. Het is
niet eenvoudig om er voldoende van in
huis te krijgen. En dan te bedenken dat
we er echt om zitten te springen. Hpel
wat fruitbomen hebben de winter niet
overleefd. Dus zijn wij er bij gebaat dat
wat nu in bloei staat oók werkelijk
wordt bestoven."
Bolder vermoedt dat alles wel op z'n
pootjes terecht zal komen. Kwekers uit
Noord-Holland hebben hem laten weten
dat ze veel moeite moesten doen om
bijen te kunnen huren van imkers. Ze
zijn erin geslaagd. Maar er zijn meer
gebieden waar de fruitteelt een
belangrijke plaats inneemt. Hoe de
situatie daar precies is. weet Bolder niet.
Wilde insekten
Vrouwelijke
Kwaliteit
Wanneer de bestuiving minder intens
geschiedt, dan komen er, normaal
gesp'roken, minder vruchten aan de
boom. Of die geringere bestuiving ook
van invloed is op de kwajiteit van de
vrucht betwijfelt Bolder.
Hij zegt: "Als de bestuiving niet
optimaal is, zal de boom minder
vruchten dragen. Dat is duidelijk. Maar
de kwaliteit hoeft daar absoluut niet
onder te lijden. Heeft een fruitteler bijen
in zijn boomgaard, dan is hij praktisch
verzekerd van een goede oogst. Die
zekerheid valt weg als de kweker is
aangewezen op wilde insekten en wind.
Niet alleen deze faktoren spelen
Werksterpop met volwassen
Varroa
Heeft de varroa zich eenmaal in een
bijenvolk verspreid, dan verzwakt de
kolonie sterk of gaat geheel ten gronde.
Hoewel er naarstig wordt gezocht, is
men er nog niet in geslaagd een middel
te vinden waarmee de parasiet voor
goed kan worden uitgeroeid.
Aanvankelijk dacht men in de nicotine
van tabaksrook een verdelgingsmiddel
gevonden te hebben. Maar de rook was
niét afdoende. Net als ether trouwens.
Zijn opmerking - 'de imkers gaan een rot
tijd tegemoet' - spreekt boekdelen. De
winter en het slechte voorjaar hebben
een ware slachting aangericht onder de
bijenvolken. Er dreigt nog meer gevaar.
De varroa, een parasiet die in de weke
delen én in de poppen van de bij leeft,
rukt op. De imkers in het westen van het
land hadden tot voor kort geen last van
het spinachtige beestje. Nu is het ook
hier gesignaleerd.
De bij, is het insekt bij uitstek dat voor
een optimale bestuiving kan zorgen. Zij
kruipt - om de nektar op te zuigen - diep
MACHINEHANDEL BLOM B.V.
O AL MEER DAN 35 JAAR
in houtbewerkingsmachines
zowel nieuw en gebruikt
s Molenaarsweg 3, Inkoop verkoop
2401 LL Alphen aan den Rijn Tel. 01720-21418
rwwifivw
AUTO
Steenstraat 2, 2312 BW Leiden
Tel. 071-130335.
Aparte zalen voor recepties, diners,
lunches, vergaderingen etc.
vrijdag 17 mei - 20.15 uur
Rob de NijS - pur sang
's maandags gesloten
STADSGEHOORZAAL
presenteert i.s.m.
LEIDSCH DAGBLAD
.ZIJ DOEN EVEN
NIET MEE...
Zondag 12 mei - Stadsgehoorzaal
Toegangsprijs slechts: 2,50 p.p.
Van 10.00 tot 17.00 uur. -=5|É
M.m.v. de tekenaars (ffi
ERICSCHEURS n HjO
BERT BUS Êf/iM
DICK VLOTTES
ROB VAN ZANTEN M
HEIN DE KORT f
En verder:
geschiedenis van het beeldverhaal
geschiedenis van de science fiction strip
gehele dag tekenfilms
hoe leer ik striptekenen (cursus LOI)
de allernieuwste én antieke strips
(rrhm.v. de stripshop)
