Kijk uit wat je koopt
De ene lijm is de andere niet
HOBBY
Een eend met z'n tweetjes
De fotokorrel
op de korrel
Hulpjes
Snoerloos elektrisch gereedschap
VRIJE TIID
De tien geboden voor
de hedendaagse keuken
Wastafelblad van kunststof
Lassen zonder doorbranden
DONDERDAG 9 MEI 1985
PAGINA 21
De opmars van de snoerloze
elektrische machine is niet
meer te stuiten. Aanvankelijk
leek het een grapje; de eerste
boormachientjes met een inge
bouwde oplaadbare energiecel
presteerden niet zo veel. Ze
moesten amechtig tien tot
twintig uur aan het stopcontact
hangen om weer voldoende
adem te krijgen... voldoende
voor een half of hoogstens heel
uurtje werken. Met weinig „po
wer".
De huidige accu-machines doen in
vermogen nauwelijks onder voor
krachtige direct net-gevoede ge
reedschappen. Ze hebben duidelij
ke voordelen ten opzichte van ma
chines die via een snoer hun ener
gie putten uit het elektriciteitsnet.
Je kunt er overal mee werken: ach
ter in de tuin, op de campging, in je
bootje, boven op het dak. Geen ge
doe met verlengsnoeren naar een
stopcontact. Zo'n snoer, al dan niet
verlengd, is behalve een lastpak
ook een gevaar, vooral by werk
buitenshuis. De snoerloze machine
is in elektrisch opzicht volstrekt
veilig. Maar vooral: heel gemakke
lijk.
Nadelen
Nu de nadelen: tot nu toe zijn
machines die op een (nikkel-cad-
mium) cellenbatterij werken pittig
van prijs. Ruwweg twee- tot drie
maal zo duur als een vergelijkbare
„conventionele", netgevoede ma
chine. In de dhz-sector komt de
snoerloze machine daarom ook
nog maar traag op gang, wat de
verkoop betreft.
Vakmensen gebruiken ze echter
in steeds toenemende mate. Lo
gisch, want er moet vaak gewerkt
worden in situaties waarin (nog)
geen elektriciteit beschikbaar is
(nieuwbouw, in de agrarische sec
tor e
Wat de doorbraak naar de consu
mentenmarkt nog lijkt te blokke
ren is vooral het gebrek aan stan
daardisatie. Een (klein) aantal pio
nierende fabrikanten volgt eigen
systemen. Vorm en capaciteit van
de uitwisselbare batterij verschil
len. Wat het vermogen betreft
wordt voornamelijk gewerkt met
7,2 en 9,2 volt. Inzake vorm is er
onderscheid tussen blok- en staaf-
vormige batterijen.
Op zich is dit niet zo'n probleem,
maar als je nu snoerloze machines
van verschillende merken koopt,
kun je hun batterijen niet met de
zelfde oplader opjutten. Ze passen
er, wat vorm en/of capaciteit be
treft niet in.
En wil je optimaal profiteren van
het gemak van de accumachine,
dan doe je er verstandig aan om
minimaal twee uitwisselbare ac
cu's te hebben. Terwijl de ene de
draaiende machine in bedrijf is,
zuigt de tweede zich vol met nieu
we energie.
Je bent dus merk- of type-gebon
den. Merk X past niet in de oplader
van merk Y. Dit zal de fabrikanten
van deze nieuwe generatie van
elektrisch gereedschap nog wel
eens opbreken. En vooral de Ja
panners, die duidelijk de boven
toon voeren in deze ontwikkeling,
lachen in hun vuistje.
Typerend
voor deze gang van zaken is het feit
dat één van de meest vooraan
staande Europese fabrikanten van
elektrisch gereedschap vorig jaar
met enige poeha een snoerloze
boormachine lanceerde, die we bij
nader inzien herkenden als een Ja
panner met een ander kleurtje en
een veranderd merkbeeld. In tech
nisch opzicht exact hetzelfde... in
prijs aanmerkelijk verschillend.
De Europese versie (gewoon in het
Verre Oosten gekocht) is zo'n 200
gulden duurder dan de originele,
hier vrij onbekende uitvoering.
Toch nog even een pluspunt noe-
vermogen vergelijkbare netgevoe
de machine. Vrijwel alle producen
ten hebben hun accu-machines
„omkeerbaar" gemaakt, dus zowel
links- als rechtsom draaiend. Je
kunt er dus ook machinaal schroe-
ger dan van de machines die a
navelstreng van moedertje
giebedrijf gevoed worden. Maar
dat is niet altijd een nadeel.
Behalve snoerloze boormachines
hebben we nu ook al handcirkelza-
Kunnen we voor vier personen
meestal rekenen op één flinke
gemeste kip, als we wilde eend wil
len eten is zo'n vogeltje toch gauw
voor twee personen bedoeld. Tam
me eenden, die net als de kip wor
den gemest, zijn natuurlijk wat
groter. Maar omdat ze op de aan
vallige leeftijd van acht weken
worden geslacht, zit er nog niet zo
veel vlees aan. De legendarische
Pekingeend moet overigens ook
niet veel meer dan twee kilo we
gen, anders is hij taai.
Maar we hebben het hier over
wilde eendjes. Het jachtseizoen
daarvoor gaat afhankelijk van de
soort - op 18 augustus of 1 septem
ber open. De eendejacht is na 31
januari bij de wet verboden.
Vroeger braadde men een wilde
eend veel langer en dus gaarder
dan we in onze tijd lekker vinden.
Drie kwartier is echt wel genoeg.
Het vlees is dan nog sappig en een
beetje roze van kleur. Langer bra
den - zoals de anderhalf uur die
grootmoeder gewend was - maakt
het vlees droog en soms zelfs taai.
Pas de laatste jaren zijn we eraan
gewend geraakt wilde vogels tnet
zoals we bij slachtvee doen) vóór
het braden in stukken te verdelen.
Het malse borstvlees kan dan, als
een biefstuk van de haas, in slechts
enkele minuten worden gebraden.
Want eigenlijk is het zonde om die
heerlijkheid drie kwartier in de
pan te laten.
Veel vooraanstaande restaurants
prijken tegenwoordig dan ook op
hun menukaart met het een of an
dere gerecht van 'magret de ca
nard'. Soms staat daar trouwhartig
bij dat het om de malse borstfilet
van eend gaat. Dat had niet gehoe
ven, want 'magret' alleen betekent
al eendefilet. En eendefilet van
eend is wel wat dubbelop. Die 'ca
nard' weet trouwens heel wat in de
Franse taal. 'Mon petit canard' is
natuurlijk dat heerlijke hapje daar
op mijn bord. Maar het betekent
ook 'mijn schatje', en die zit tegen
over mij aan tafel al net zo lekker te
smikkelen als ik. Wie daar andere
opvattingen over heeft, verspreidt
valse geruchten. Dat noemen ze in
het Frans 'Lancer des canards'.
Eend met sinaasappel is waar
schijnlijk wel de bekende berei
dingswijze voor deze vogel. Het is
uiteraard een nogal zoet gerecht,
en volgens de moderne opvattin
gen dan ook eigenlijk niet zo ge
slaagd. De smaak van de wilde
eend wordt veel te veel geweld
aangedaan, terwijl we juist streven
naar puur natuur. Een combinatie
met zoetzure ingrediënten vinden
keukenmeesters heel wat meer van
deze tijd. De in toprestaurants zo
geliefde frambozenazijn bijvoor
beeld, of de Aziatische combinatie
met verse gemberwortel. De echt
vaderlandse eend met appel kan
daarom, mits een moderne berei
dingswijze wordt toegepast, dan
ook zeker de toets der kritiek door
staan.
Hoewel de term „nouvelle cuisine"
inmiddels zijn koperen jubileum
heeft gevierd, zijn de uitgangspun
ten nog net zo actueel als in 1973.
Snoerloos electronisch gereedschap is er genoeg op de markt. Jammer genoeg ontbreekt elk standarisatie. Als
consument moet je daarom verdraaid goed opletten als je dit soort gereedschap koopt. (Foto gpd>
mend: de snoerloze machine is ven mee in- en uitdraaien. Zelfs êen» slagboren, glas- en tegelsnij-
lichter, dus handzamer dan de qua draad tappen. Het toerental ligt la- ders, decoupeerzagen enz. Vlak-
schuurmachines met oplaadbare
energiebron komen binnenkort
ook. Een compleet nieuwe genera
tie, die de gereedschappen mét
snoer binnen afzienbare tijd heel
zware concurrentie gaan bezorgen!
De uitwassen die de nieuwe kook-
cultuur helaas enige tijd hebben
begeleid, zijn gelukkig weer ver
dwenen. Wat over is gebleven is
een eerlijke, gezonde manier om
voedse te bereiden. Zowat ieder
een (beroepskoks, beroepshuis
vrouwen en amateurkoks) is ervan
overtuigd dat het goed is om zo
vers mogelijke produkten te ge
bruiken en die in zo kort mogelijke
tijd gaar te maken. Het uiterlijk
van de gerechten speelt een rol als
nooit tevoren.
Gault en Millau, de befaamde
Franse schrijvers over het eten in
de toprestaurants, hebben tien ge
boden opgesteld waaraan een iedei
die wel eens in een keuken werkt
zich zou moeten houden. Mis
schien staan deze geboden wel er
gens in een marmeren tafel gebei
teld.
1. Vermijd onnodige ingewik
keldheden. Gebruik eenvoudige
technieken zoals pocheren, bak
ken en stomen. De uitzondering is
bladerdeeg: het enige deeg dat is
toegestaan in de nouvelle ci
en het meest ingewikkelde
maken.
2. Verkort de kooktijden. De we
reldberoemde creatie van de ge
broeders Troisgros, zalm met zu
ring, wordt slechts 30 seconden ge-
sauteerd. Dit maakt het gebruik
van malse, verse ingrediënten
noodzakelijk en leidt tot het vol
gende gebod:
3. Ga regelmatig naar de markt
Niet speciaal omdat daar de gulden
een daalder waard zou zijn, maai
omdat de produkten er bijna altijd
veel verser zijn. Koop er vooral vis
en schaaldieren. Vermijd rund
vlees.
4. Verkort het menu. Charles
Barrier en Roger Vergé, beroemde
Franse koks, bevelen voor de huis
houding aan slechts één perfecte
gang te serveren. In hun eigen nou
velle cuisine-restaurants echtei
staan menu's op de kaart die wel
acht gangen tellen.
5. Laat wild niet adellek worden
en marineer het niet. Vooral de Ne
derlandse restaurateur Jaap Klos-
se heeft internationaal faam ver
worven met zijn nieuwe
van wildbereiding. Wild is het
meest natuurlijke rode vlees, en
dient daarom altijd rosé te worden
gebraden.
6. Vermijd te weelderige sauzen.
Het belangrijkste gebod hierbij is
GEEN MEEL. Sauzen moeten
worden gemaakt door het laten in
koken van geurige vloeistoffen, de
zogenaamde reductiesauzen. Ze
worden licht gebonden met boter
of room. Ze komen op het bord on
der het gerecht, in tegenstelling tot
de oude sauzen, die er overheen
werden gegoten. Het gerecht is als
het ware een eilandje in een vijver.
7. Keer terug tot de goede lokale
keuken. Dat wil zeggen, gebruik de
produkten uit de eigen streek.
Maar vermijd de vette stoofpotten
van het platteland. Toch zondigen
nog steeds veel te veel koks en
vooral hun gasten tegen dit gebod.
Voor hen lijkt nog steeds te gelden:
„Wat je ver haalt is lekker".
8. Maak gebruik van de moderne
technologie. In de restaurantkeu
ken betekent dat op zijn minst een
hogedruk-stomer, thuis kunnen
we het nauwelijks stellen zonder
een elektronisch gestuurde food
processor. Het kan heus wel zon
der, maar dat kost wel veel meer
van onze kostbare tijd.
9. Let op de gezondheid en de
slanke lijn. Niet te veel suiker, niet
te veel zout, niet frituren. Veel
nieuwe koks zijn van mening dat
rood vlees slecht voor de gezond
heid is.
10. Creëer voortdurend. Dit ge
bod brengt slechte koks ertoe om
overal een plakje kiwi op te leggen,
of trosjes roze peper te gebruiken.
Toch is het een goed idee, en het
stelt op zijn minst de verbeeldings
kracht op de proef, zowel bij kok
als consument.
Het interessante is, dat met deze
manier van koken het zonnige
zuiden en oosten het gewonnen
heeft van het grauwe noorden en
westen. Rundvlees is uit, stoofpot
ten zijn uit. Ingrediënten, zoals gar
nalen, zijn in. En oesters worden
nu gekookt, zoals de Chinezen het
doen. Het lijkt wel of alles vooral
duur moet zijn. En als het vers is, is
dat mooi meegenomen. Reuzel en
suiker smaken niet meer, dat is
heel goed voor ons lijf. We zullen
moeten leren hoe verrukkelijk
frambozenazijn is.
Een wastafelblad van sterke kunststof met een aan de onder
kant gemonteerde kom is een praktisch en heel fraai nieuw
produkt van een Nederlandse fabrikant van badkamermeu
belen. Het bladoppervlak wordt niet verstoord door een over
stekende bassinrand, zodat het gemakkelijk droog gemaakt
kan worden. De rand is aan de voorzijde afgerond. De prijs
van dit nieuwe blad met keramisch bassin (Sphinx) is verge
leken met opbouwwastafels ook aantrekkelijk. Verkrijgbaar
in de bekende sanitairkleuren.
Fabrikant is Sanijura in Breda, tel. 076-226040.
Als je een foto, of welk ander
afgedrukt beeld dan ook on
der een sterk vergrootglas
bekijkt zie je dat het ogen
schijnlijk egale vlak uit een
„veld" van piepkleine korrel
tjes bestaat. Het menselijk
oog, dat alles in een verhou
ding van „één op één" ziet,
kan alleen opmerkelijke ver
schillen in die korrelgrootte
waarnemen.
Sommige amateurfotografen ex
perimenteren wel eens graag met
een grove korrel. Anderen balen
ervan... of hebben de expressie-
mogelijkheden van een grofkor
relige foto nog niet ontdekt. Het
is toch de moeite waard om, met
de camera in de hand en met de
voorhanden zijnde technische
hulpmiddelen (ontwikkelaar)
eens uit te zoeken welke effecten
bereikbaar zijn door met die kor
relgrootte te stoeien. Om een be
paald resultaat te bereiken moet
je een beetje weten hoe dat alle
maal in zijn werk gaat. Daarom
nemen we hier de fotokorrel
eens op de korrel.
Zilverbeeld
In de lichtgevoelige laag van
een film zitten talloze heel kleine
zilverzoutkiemen. Ze zijn licht
gevoelig en kunnen de opgevan
gen lichtenergie vasthouden. Het
beeld is vastgelegd maar nog niet
zichtbaar. Dat wordt het pas na
dat de film is ontwikkeld. De
ontwikkelvloeistof scheidt het
zilver van het zout, waarna het
zilver neerslaat in de vorm van
kleine korrels; het is zwart. Hoe
meer licht er op een bepaalde
plek is gevallen, hoe meer zilver
daar zal neerslaan. Zo ontstaat
een negatief beeld dat later tij
dens het afdrukken weer positief
op het papier komt. In kleur gaat
het net zo, alleen zijn de zilver
zoutkiemen dan gekoppeld aan
kleurstoffen. Na de ontwikkeling
wordt het zilverbeeld opgelost
zodat alleen het kleurstofbeeld
overblijft.
Zelf beïnvloeden
U kunt de korrelgrootte zelf
beinvloeden, onder andere door
een ontwikkelaar te kiezen die
een fijne of juist een grove korrel
veroorzaakt. Dit geldt voorname
lijk voor zwartwit-foto's. Een fij
ne korrel vergroot de detaillering
van het beeld. Een grove korrel
geeft een aparte sfeer aan de foto.
Als u uw films niet zelf ontwik
kelt kunt u ook invloed uitoefe
nen op de korrelgrootte. Kies een
hooggevoelige film. Hierin zitten
meer en/of grotere zilverzoutkie
men die vanzelf een grove korrel
geven. Zeker wanneer u de foto
flink laat vergroten tot bijvoor
beeld 20 bij 28 centimeter. Te
genwoordig is dat goedkoop, en
zeker het proberen waard.
Er zijn bepaalde onderwerpen
die met een grove korrel meer in
druk maken. Bijvoorbeeld drei
gende luchten of oude gebou
wen. Verder is het ook een gelief
de techniek bij het maken van
karakteristieke portretten. Vaak
worden de foto's afgedrukt op
papier met een hoog contrast
waardoor de korrel nog beter uit
komt. Wie eens een aparte foto
wil maken zal aan deze techniek
veel plezier beleven. Het is weer
eens wat anders.
Singer komt met een serie produk
ten die het herstellen van kleding
gemakkelijker moet maken. Een
van die apparaten is de knope-
naanzetter. Een licht en handzaam
apparaat dat knopen met twee of
vier gaten stevig aan textiel zet. Dit
gebeurt met echt garen. Het af
knippen van het garen gaat auto
matisch en het verwisselen van ga
ren kan heel snel gebeuren. By het
apparaat dat 69,- kost worden een
instructieboekje, een draadinste-
ker, reservespoeltjes en reserve-
naalden geleverd.
Om reparaties aan kleding en
woningtextiel te verrichten is er de
Gat- en scheurhersteller. Om een
klein gaatje te repareren snijdt het
apparaatje de beschadigde plek
rondom uit en vervangt dit door
een passend stukje stof. Dit stukje
stof wordt doormiddel van een
speciale ronde plakker vastgezet.
De reparaties zijn was- en stoom-
bestendig. De scheurhersteller
kost eveneens 69,- en wordt gele
verd met accessoires en een in
structieboekje.
Niet alleen doe-het-zelf-lassers
ziten vaak met het probleem dat
de „vlamboog" tussen dun mate
riaal en de elektrodepunt meteen
tot doorbranden leidt. Ook pro
fessionele lassers zitten met dat
probleem.
Een simpele, maar afdoende
oplossing vond een Nederlandse
lasdeskundige. Hij ontwikkelde
de „plaatlastang", een hulpstuk
dat op de elektrodehouder van
de elektrische lastransformator
wordt geklemd. By een las-
stroom tussen 30 en 50 Ampère
zorgt dit apparaatje ervoor dat de
twee aan elkaar te lassen delen
met een keurig rupsje aan elkaar
worden „gebakken", zonder dat
het dunne metaal wegbrandt.
Het vergemakkelijkt ook het
„aanstrijken" van de elektrode,
bij éen lage lasstroom. Boven
dien wordt tijdens het lassen au
tomatisch de vlamboog (afstand
tussen elektrodepunt en werk
stuk) op de juiste afstand gehou
den, omdat de elektrodehouder
een soort veermechanisme heeft
dat gestuurd wordt door de
smoor- en transformatorspoel
tjes in de plaatlastang.
De houder van de plaatlastang
kan elektroden van 1,5 en 2 mm
bevatten. Een voor de hand lig
gende toepassing van dit hulp
stuk: laswerk aan het „blik" van
de autocarrosserie.
De prijs van de plaatlastang
ligt rond de f 85,- Gereedschap-
pen- en dhz-zaken hebben hem
sinds kort in huis. En informeer
anders by Ferm Bakker Junior
in Genemuiden, tel. 05208-55077.
De bekendste lijmsoorten, zoals
contactlym en de 'witte' (PVA)
houtlijm brengen een directe
verbinding tot stand tussen de
materialen die je aan elkaar moet
hechten. Een goede hechting
vereist dan ook een over het tota
le lijmoppervlak 'pakkende' aan
sluiting tussen die materialen.
Als ze niet goed op elkaar aan
sluiten, dan werkt de lijm niet.
Er zijn echter ook 'vullende' ly-
men. Ze dienen niet alleen als
'hechtmiddel', maar kunnen ook
als reparatie- en vulmiddel wor
den gebruikt.
Expoxy- en polyurethaanlij-
men doen in dit opzicht soms
wonderen. Stel dat je een hout-
verbinding, zoals bijv. een pen
en-gat, hebt gemaakt en het zaag-
en beitelwerk is een beetje mis
lukt... ruimte tussen de delen die
eigenlijk 'zuigend' in elkaar zou
den moeten sluiten. In zulke ge
vallen is een vullende lym de op
lossing.
Twee componenten-epoxylijm
vult wél, is voor een hele reeks
van houtverbindingen echter vrij
duur. Constructielym op polyu-
rethaan-basis is goedkoper. Ook
makkelijker verwerkbaar, want.
er is een ééncomponentuitvoe-
ring. Die lijm zet tijdens het uit-
hardingsproces sterk uit, vult
dus alle gaatjes, spleten en po
riën. Nadeeltje: de expanderen
de lijm kan gaan druipen.
Daarop is sinds kort ook weer
iets bedacht: een 'staande' lijm,
verkrijgbaar onder de naam
Kombi-Super. Die druipt of
'loopt' niet, is eigenlijk een soort
vaste kit. Ook prima bruikbaar
om gaatjes en scheuren in water-
of c.v.-leidingen, radiatoren enz.
te dichten. Hardt uit tot een
staalsterke vulling, volkomen
waterdicht Ook voor PVC-af-
voerbuizen een puik reparatie
middel.
Behang
Het spul waarmee behang
wordt aangebracht wordt bijna
nooit lym genoemd, maar "plak
sel". Toch is het moderne be-
hangplaksel een volwaardige
lijm. Toch had dat stijfsel één
voordeel: je maakte er zonder
probleem een prachtig gladde,
klontervrije pap van. Dat bleek
bij de later verschenen poeder-
vormige behangplaksel voor veel
amateurbehangers wel eens erg
moeilijk.
Met dit probleem is echter af
gerekend. De vloeibare, gecon
centreerde behanglijm die nu
verkrijgbaar is (Bison Behang
plaksel) kan eenvoudig in het
water gekieperd worden, één mi
nuutje roeren, en er staat, een pot
vol direct verwerkbaar plaksel
klaar.
Super snel
heel speciale lijmsoort verkrijg
baar. De soortnaam is „cyanoa-
crylaatlijm", geleverd in kleine
pipetjes met een inhoud van
slechts een paar gram. Een wa
terheldere vloeistof met inder
daad superieure hechtings
kracht, zeer snel uithardend (van
enkele tot tientallen seconden)
en geschikt voor een uiteenlo
pend aantal materialen. Je kunt
er bijvoorbeeld een gebroken
brilmontuur mee repareren, of
een in twee stukken gevallen
tandprothese mee helen. Kleine
knopjes van elektronische appa
raten mee vastlijmen, een V-
snaar van kunststof of rubber
van een breuk verlossen, een af
gesprongen voetje van een dier
bare kristallen glas onzichtbaar
aan de kelk zetten.
Het is een lijm voor kleine
„puntverbindingen", waarvoor
maar een druppeltje nodig is. De
prijs van 6 8 gulden voor
slechts enkele grammetjes is dan
ook verantwoord, want uit zo'n
pipetje haalt je een flink aantal
reparaties.
Overigens wel een lijm om
voorzichtig mee om te springen.
Komt er een druppeltje op je vin
ger en je houdt die even tegen
een buurvinger, dan zitten die
twee ledematen onwrikbaar aan
elkaar vast! Cyanoacrylaatlijm is
ook heel kwaadaardig voor de
ogen, en verspreidt bovendien
een kwalijke damp. Oppassen
dus, en beslist niet in handen van
kinderen geven.
Het pipetje moet (zeker als hot
aangesproken is) koud bewaard
worden. Koelkasttemperatuur
vertraagt het verouderingspro
ces. Komt de lijm niet waterdun,
maar ietwat stroperig uit het pi
petje, gooi het dan maar weg,
want dan is er niets meer mee te
beginnen.
Prima dhz-werkkledij is een
overall van vinyl. Daarop plakt
textiellym uiteraard niet. Een
manier om op zo'n plasticpak
versterkingsstukjes of verstel
werk aan te brengen: lymen met
Bisonyl. Hetzelfde spul waarmee
je opblaasbare kinderbadjes,
zwemringen, speelbootjes enz.
repareert als er een lek in zit. De
verstevigingslapjes op knieën en
ellebogen moeten uiteraard ook
van vinyl zyn.
