De goede Duitser herontdekt
PONTIAC
PONTIAC
Blik in de
weekbladen
99,50
198,-
HORLOGES
fee
99,-149,-179,-195,
259,- 129,
1490,-j
1690,-ÊV^
495,-
BRILLANT SIERADEN
ZILVEREN SIERADEN
Ël19,95
14,95
GOUDEN SIERADEN
'Hersenen beetje laten
werken kan geen kwaad'
EXAMEN
KOORTS
Nakijkmachine écht veilig
PAGINA 20
DONDERDAG 9 MEI 1985
In de week na de vierde en de vijf
de mei kunnen de weekbladen zich
nog niet van jaren 1933-1945 los
scheuren. Gisteren was het de
achtste mei, de dag dat West- én
Oost-Duitsland elk hun eigen be
vrijding vieren. Krachtens de les
dat een goede reportage verre te
verkiezen is boven zwaarwichtige
beschouwingen, brengt Vrij Ne
derland een dubbel-reportage uit
Berlijn, dit onder de titel: West-
Berlijn dankt in stilte en Oost-Ber-
lijn dankt zijn Russen.
De Tweede Wereldoorlog is ver
der nog nadrukkelijk aanwezig in
de boekenbijlage van VN. Ton An-
beek. hoogleraar in de Nederland
se letterkunde aan de Universiteit
van Leiden, ziet in deze bijlage zijn
lezing opgenomen die hij eerder
hield in de Nieuwe Kerk in Am
sterdam. Onderwerp: de Tweede
Wereldoorlog zoals die verwerkt is
in de na-oorlogse literatuur. In de
andere bijlage van VN wordt het
RIOD, het Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie, uitvoerig be
schreven. De onderzoekers van dit
instituut, gefotografeerd tussen de
stapels en dozen met dossiers, ko
men uitvoerig aan het woord. En
passant vertelt de 'grand old man'
van het RIOD, prof. Lou de Jong,
welke bezwaren er leefden tegen
de wiize waarop zijn eigen leraar
aan het Vossius-gymnasium. de la
tere prof. Presser, zijn studie over
de jodenvervolging neerlegde in
De Ondergang. Lou de Jong:"Het
cruciale punt van kritiek was. dat
Presser het verschrikkelijke pro
ces van de jodenverdelging uitslui
tend weergaf door de ogen van de
vervolgde groep. Dat is natuurlijk
ook de kracht van het werk, maar
aan de andere kant bleef de struc
tuur van de systematische vernieti
ging door de Duitsers volkomen
vaag".
Prijzen
Veertig jaar na de bevrijding is er
echter ook, en gelukkig maar, een
open oog voor het andere en nieu
we Duitsland. Sprekend over Ber
lijn, waar zijn ontwerp voor het
Filmhaus Esplanade gestalte zal
krijgen, vertrouwt Herman Hertz
berger zijn gesprekspartner Ischa
Meier in VN toe:.."ik weet mij in
die stad beschut door een stel ech
te vrienden; jonge Duitsers; colle
ga's die op buitengewone wijze
hun best voor me doen, mij wezen
lijk goed bejegenen- anders zou ik
niet in staat zijn een dergelijk om
vangrijk project op die plek van de
grond te krijgen". Is het niet een
goed teken dat deze lieveling van
het moderne en progressieve archi
tectenvolkje het waagt om zonder
Helmut Kohl: "acceptabele bloedworst
blikken of blozen Duitsers te prij- 1
Een vergelijkbaar staaltje van
warme sympathie voor de Duitsers
van het goede soort valt op in de
Groene Amsterdammer. Martin
foto:i
van Amerongen en Johan van Min
nen hebben in een kapitale villa
aan de oever van de Rijn een harte
lijk en ook vrolijk gesprek over de
kwaliteit van de Duitse pers. Hun
gastheren zijn Henri Nannen. de
grote man achter Stern, en Werner
Höfer, o.a. bekend van het Interna
tionale Frühshoppen. Is het Van
Amerongen kwalijk te nemen dat
hem op het juist moment het juiste
citaat van Heinrich Heine te bin
nen schiet? Natuurlijk niet, en het
hoeft ons ook bepaald niet te sto
ren als de discussies even stokken
tengevolge van een algehele vro
lijkheid. Toch niet zonder enige
verbazing, maar wellicht ook met
een begin van instemming, vermel
den de beide Nederlandse journa
listen hoe Höfer plechtig de Duitse
pers in de hoogte steekt: "Als ik de
Frankfurter Allgemeine of de Süd-
deutsche Zeitung lees en ik zie hoe
daar waarachtig wéér zo'n jong en
briljant talent in de kolommen is
opgedoken, krijg ik tranen in de
ogen. Toll! Schitterend geschre
ven! Uitstekend doordacht! Toll!
Dat Duitse mensen zo kunnen
schrijven!"
Onderonsje
Hoewel dit gesprek in de Groene
het zoveelste onderonsje is tussen
journalisten- en de regels hieraan
op deze plaats gewijd zijn derhalve
een soort onderonsje in het kwa
draat- blijft het gelukkig niet be
perkt tot een oppervlakkig gebab
bel van collega's onder elkaar. Het
gaat over meer dan over het vak al
leen, het gaat bijvoorbeeld ook
over de Duitse Bondskanselier.
Helmut Kohl. Henri Nannen-
:"...Nee. Over zulke dingen kun je
met Kohl niet praten. Ik heb hem
in de afgelopen jaren herhaaldelijk
gesproken. Ik ben zelfs tot in zijn
wijnkelder doorgedrongen, waar
trouwens ook een heel acceptabele
bloedworst wordt gepresenteerd.
Kohl is een even beminnelijke als
provinciale politikus, die er geen
flauw benul van heeft waar de din
gen precies over gaan". De Bonds
republiek is anno 1985 kennelijk
een dermate fatsoenlijk land, dat
niemand meer echt schrikt van
dergelijke ontboezemingen. Van
2 jaar
garantie
elegant, pontiac
dameshorloge,
verkrijgbaar in
diverse
wijzerplaten
zilveren modieus
pontiac dameshorloge
in diverse uitvoeringen
met fraai
schakelbandje
klassieke dameshorloge
met leren band
grote keuze in uitvoering
en prijsklasse, bijvoorbeeld
199,- 299,- 359,- 395,-
stalen dameshorloge
fraaie leren band
Zwitsers, quartz uurwerk
doublé dameshorloge
met doublé band
ruime kollektie voor
HALVE PRIJZEN
595'' 195," 595,- 295,-
zie onze grote collectie
horloges,
voor zeer lage prijzen
gouden pontiac
dameshorloge
met gouden band
bezet met
2 diamantjes /uj
14 krt
gouden
pontiac
dameshorloge met
fraaie leren band
briljanten oorsieraden,
diverse uitvoeringen met
één of meerdere AAC\
diamantjes, vanMÜ^ nu 44U
gouden halscollier in
verschillende modellen,
bijv. schakelmodel,-65(K~- 02b,'
klassiekmodel, nu yijQ
briljant-armband, 14 krt
I goud, in wit- of geelgoud, n
van4420;- nu OlU,'
gouden armband, bezet
met diamantjes en
I fonkelende kleurstenen, Q-n
van-mor nu QOU,-
18 krt gouden armband,
I met blauw-saffier en j -7Cf\
briljant, vanJSOOj- null OU
bogen collier in wit- of
I geelgoud, bezet met robijn,
smaragd of blauw-saffier,
in diverse prijsklasse, voor
halveprijzen, bijv.1300,"
royaal model, A200f- nu 2100,"
zilveren closed for ever
in diverse uitvoeringen,
grote keuze zilveren slaven
armbanden, in verschillende maten.
glad 4 mm 29,95 19,95
bewerkt 4 mm 39,95 29,95
tevens verkrijgbaar in doublé r\r\ Q*\
6 mm 39,95 ZiJf0
7 mm 49,95 39,95
gouden closed for ever,
fijne uitvoering,
van-209f- nul 09,'
zwaardere uitvoering, nn
van29%- n«iyy,*
14 krt gouden damesring
in moderne uitvoering,
van 200;-nu 1UU,'
14 krt gouden damesring,
bezet met diamantjes in de
meest uiteenlopende j ^r
modellen, vanJSO^' nu l/O,"
royale briljant-ring,
een-steensmodel van hoge
kwaliteit voor zeer lage OOft
prijs, van-56Üj- nu ^OU,"
schitterende fantasie-ring,
met meerdere kleine
diamantjes, in 14 krt goud
vatiJLJKf- nu 550,'
18 krt gouden briljant-ring
met combinatie van
diamanten, met fraaie
kleurstenen, q pa
vanJJOOf- nu ÖDU1
fonkelende briljant-ring in
speelse vorm, diverse
modellen, in wit en/of j j aa
geelgoud, van22QQ71 nu 11UU
Amerongen en Van Minnen horen
het in elk geval geamuseerd aan en
vertellen het tamelijk gretig door.
Menige linkse scribent zou een
paar jaar terug nog bijna uit zijn vel
zijn gebarsten van al dan niet ge
speelde verontwaardiging en
verontrusting.
Saai en vlak
Hoe een gesprek met een journa
list kan doodlopen in een saai en
vlak verhaal, bewijst de Haagse
Post. Het interview met Harry Loc-
kefecr. hoofdredacteur van de
Volkskrant, is een gemiste kans.
De interviewer komt met Locke-
feer niet verder dan een afstande
lijke beschouwing over het mana
gen van een grote krant. Mé dunkt
dat uit dit onderwerp meer te halen
was geweest. Maar misschien is de
HP wel te beducht voor de concur
rentie en het succes van de kranten
in het algemeen, met hun bijlagen
op zaterdag, en van de Volkskrant
in het bijzonder. Want wat sommi
ge weekbladen kunnen, zoals de
HP. dat kunnen de kranten beter.
De Haagse Post overziet de eer
ste vier jaar van de Emancipatie-
raad en portretteert deze raad als
'een fopspeen voor lastige vrou
wen'. Als een soort aanvulling
daarop volgen enkele gesprekken
met zogenaamde 'vrouwvriendelij- doniem
Sommigen van hen
mogen zich dan vrouwvriendelijk
noemen, hun taal is eerder uitge
sproken hanig. Dat belooft niet
veel goeds voor de zich emancipe
rende vrouw die op een dergelijk
type 'valt'. Dat zou haar wel eens
lelijk kunnen opbreken, ze is bij
deze gewaarschuwd.
Onvermijdelijk in de weekbla
den van deze week is de histori
sche gebeurtenis van aanstaande
zaterdag, het eerste bezoek van een
Paus aan de lage landen bij de zee.
Wat hij hier zal aantreffen aan con
flicten, ruzies, verdachtmakingen,
en duivelse ketterijen, naast op
rechte vroomheid en Roomse blij
heid. dat staat ook allemaal in de
weekbladen. Vooral De Tijd is aan
te bevelen voor wje er voorlopig
nog niet genoeg van kan krijgen.
Dit weekblad is het aan zijn ge
schiedenis én zijn stand verplicht
om serieus en breedvoerig uit te
pakken. Maar ook de andere week
bladen blazen hun partijtje mee.
Konden al die meningen worden
omgezet in muziek, het zou niet
bijzonder harmonieus klinken.
Wat voortaan in elk geval zal ont
breken is de Hille agressie van Piet
Grijs, die in VN heeft uitgelegd
waarom hij stopt met zijn column.
Die schrille tonen zullen derhalve
niet meer klinken, althans niet on
der het zo berucht geworden pseu-
J.W.E.METSELAAR
Natuurkunde en economie I
KATWIJK - "Pittig, maar niet on
redelijk". Zo kenschetst J.C.
Klink, docent aan het Katwijkse
Pieter Groencollege, het eindexa
men economie I voor het vwo dat
gistermiddag werd gehouden. Ook
voor de havo-leerlingen stond eco
nomie I op het programma. De op
gaven waren 'relatief gemakkelij
ker' dan de vwo'ers kregen voorge
schoteld, meent Klink.
Lang niet alle eindexamenkandi
daten zijn het met hem eens. Er
waren na afloop nogal wat bedruk
te gezichten te zien in het schoolge
bouw aan de Prins Frederikdreef.
"Het was moeilijk hoor" en "Ik
mag blij zijn als ik een vier heb",
klonk het somber in de gang.
Er waren zowel voor de vwo- als
de havo-leerlingen veel 'denk-vra-
gen' opgenomen in de opgaven. En
dat hadden niet veel leerlingen ver
wacht. "Als je niets had geleerd,
had je het examen met het basisge
reedschap nog redelijk kunnen
maken", concludeerde vwo'er Wil
lem van den Eijkel. En havo-leer
linge NiColien Huizinga: "Dit viel
niet te leren. Ik had op veel meer
sommen gerekend, maar die waren
er bijna niet". Voor Henk van
Duijn van de havo kwam dat goed
uit. "Ik ben niet zo goed in som
men", erkende hij. Docent Klink
had er geen moeite mee dat er veel
moest worden nagedacht. "De her
senen een beetje laten werken kan
geen kwaad, al geef ik toe dat ze de
handen eraan vol zullen hebben
gehad".
In de examenopgaven van het
vwo werd in twee van de vier vra
gen teruggegrepen naar de FNV-
nota 'Korter werken voor meer ba
nen'. Gevraagd werd uit te leggen
dat arbeidstijdverkorting in princi
pe kan bijdragen aan een gelijkma
tiger verdeling van het betaalde en
onbetaalde werk over mannen en
Voorts werden vragen
l (in opgave 4) naar aanlei
ding van een interview met W. Dui-
senberg, president van de Neder-
landsche Bank, in de Volkskrant
waarin hij pleit voor vermindering
van investeringsfaciliteiten en een
verlaging van de sociale premies
voor de werkgevers.
De eindexamenkandidaten
moesten onder meer verklaren dat
vooral de sector midden- en klein
bedrijf voordeel zal hebben van de
door Duisenberg voorgestelde
maatregelen. "Dat soort vragen
ben ik in proefexamens nauwelijks
tegengekomen", reageerde Hen-
riëtte Verhoef (vwo).
Het examen natuurkunde voor
havo en vwo, dat in de ochtendu
ren werd gehouden, was, blijkens
de reacties van een aantal leerlin
gen en leraren van het Pieter
Groencollege, 'goed te maken'. Al
kwam de laatste vraag in het havo
examen over scherpte-diepte voor
leerling Adrie Mouthaan wel wat
onverwacht. "Dat hebben we ei-
genlijk onvoldoende behandeld",
wierp hij docent Jde Kogel na af
loop met enige aarzeling toe.
Zijn leraar erkende dit zonder
meer. "Het is een half procent van
de gehele stof, maar besloeg wel 25
procent van het examen. Ik was
zelf ook een beetje verrast. Je ver
wacht toch eerder vragen over de
meest elementaire onderdelen, zo
als elektronen, golven en trillin
gen".
Kogel vreest dat vooral leerlin
gen die selectief hebben gestu
deerd met de vraag over scherpte
diepte in hun maag hebben geze
ten. Leerlingen met een eigen fo
totoestel waren daarbij volgens
hem in het voordeel omdat het ver
haal over het diafragma waar
schijnlijk bekend in de oren klonk.
Voor havo-leerlinge Joke Vroe-
gindewey was dit overigens ook
het geval, maar om een andere re
den. "Ik kom van de mavo, daar
hebben wij dit onderwerp wel uit
voerig behandeld". Zij vond dat
het examen 'wel meeviel'. Met
Adrie Mouthaan was zij van me
ning dat ook degenen die niet zo
goed in natuurkunde zijn het exa
men geen onoverkomenlijke pro
blemen hoefde op te leveren.
Voor de leerlingen van het vwo
was vooral parate kennis noodza
kelijk, meent natuurkunde-docent
J.C. Boddendijk, die het examen
op 'behoorlijk niveau' noemde,
ïó-ijn Hoek vond het toch wel vrij
zwaar. Hij kwam in tijdnood. En
hij was niet de enige. "Daar werd
na afloop veel over geklaagd. De
spanning zal ook invloed hebben
gehad. Dat geldt zeker voor mij",
vertrouwt hij toe.
Leerlinge Barry Passchier (vwo),
die zich over haar prestatie niet on
tevreden toonde, vond het vooral
prettig dat bijna elke vraag begon
met een vrij eenvoudig binnenko-
mertje, zoals het geven van een
reactievergelijking. De tweede op
gave, de bepaling van de windsnel
heid met een ballon, kreeg de voor
keur van Barry en Krijn. "Dat was
een leuke vraag. Niet zo abstract",
aldus Krijn Hoek die erop wees dat
de kandidaten behoorlijk wat wis
kundige kennis op zak moesten
hebben. "Ik heb een paar keer een
raaklyntje moeten trekken".
ADRIAAN BRANDENBURG
zo wordt ons van Cito-zijde verze
kerd. Eén keer kwam er een tele
foontje van een schooldirecteur.
„Zijn" leerling was altijd een kei in
Engels en volgens de nakijkmachi
ne van het Cito had deze leerling
slechts drie van de vijftig Engelse
vragen goed beantwoord.... En dat
kon toch niet
Nader onderzoek weer uit dat
niet de machine, maar de leerling
een steek had laten vallen. Hij had
expres alle vragen fout ingevuld
omdat hij graag wilde zakken voor
zijn eindexamen. Zijn vriendin
netje zat namelijk een klas lager en
hij wilde zo graag nog één jaar met
zijn geliefde de schoolbank delen...
Commentaar van het Cito: Je moet
wel erg goed zijn om erin te slagen
bijna alle vragen fout te beant
woorden.
Het Centraal instituut voor toets
ontwikkeling in Arnhem maakt
niet alleen examens, ze kijkt ze ook
na, althans de examens die uit
meerkeuze-vragen bestaan. Dat na
kijken gebeurt met een machine,
die de ingevulde examenformulie
ren 'optisch' (met licht) leest. Van
daar ook dat de a'tjes, b'tjes, c'tjes
en d'tjes met potlood moeten wor
den aangestreept. De leesmachine
reageert op grafiet en niet op inkt.
Op de dag dat we het apparaat
gingen bekijken, was het net stuk.
Geen demonstratie, helaas. "Het
zou een ramp zijn als de nakijkma
chine tijdens de examens stuk
gaat", licht een Cito-voorlichtster
toe, „dan draait het apparaat name-
lijke dag en nacht".
Gaat het nou nooit mis met dat
apparaat? Nee, heet gaat nooit mis,
