Voorschoten vierde
bevrijding te vroeg
40 jaar
vrij
'Drama bij Wassenaarse
Slag': tip sluier opgelicht
KA AG WAT ER
Warmonds 'Kaagwater'
na jaren in ere hersteld
PAGINA 2
REGIO LEIDEN
ZATERDAG 4 MEI 1985
'NSB-ertje pesten ging de hele zomer door
VOORSCHOTEN - De smeekbeden van een 'goeie' agent zouden die avond van de 4e mei
volkomen verloren gaan in het geschreeuw en gejuich. De uitzinnige menigte Voorscho
tenaren was niet meer te houden. Zojuist via de illegale radio opgevangen dat er de
volgende dag zal worden gecapituleerd, en dan "in vredesnaam niks doen"? Kom nou.
De straat op, sperrtijd, of niet, en de vlag uit. Het gegeven dat Voorschoten nog altijd
onderdak bood aan een dikke 400 bewapende Duitsers boezemde op dat bevrijdende
moment al geen angst meer in.
i het Voorschotense klooster Bijdorp brandden
i 22 op 23 juli 1942. Oorzaak: een Duitse soldaat
t brandende sigaret gaan slapen.
Amerikaanse militairen, gebogen oyer e
grond: het Voorschotense gemeentehuis.
stukje papier. Op de achter-
En zo zal Voorschoten dus de ge
schiedenis ingaan als het dorp,
waar de bevrijding een dag te
vroeg werd gevierd. Het ging goed,
dat wel. Hoewel het daar de vol
gende morgen bij het gemeente
huis even allerminst op leek.
De toegestroomde menigte hoor
de net een toespraak van burge
meester Viveen aan, toen vanaf het
dorp plotsklaps een bedreigend
grote groep Duitse soldaten kwam
aanmarcheren. Het gejuich ebde
weg: even kwam er een diepe stilte
voor in de plaats. Daarna opluch
ting: de Duitsers waren op weg
naar Leiden, om hun wapens te
gaan inleveren. Dokter Van der
Stoel zou aan zijn aantekeningen
toevoegen dat de Binnenlandse
Strijdkrachten het 'gezag' in Voor
schoten definitief hadden overge
nomen.
Het uniform was en bleef ook na
de bevrijding een 'vertrouwd'
dorpsbeeld. Het eerste dat Arie de
Graaff (63) dan ook zag toen hij na
een gevangenschap in Duitsland in
zijn geboortedorp arriveerde wa
ren marcherende en zingende BS-
mannen. 'Het leek wel alsof het
halve dorp zo'n uniform had be
machtigd. Wat ik toen dacht..Ver-
rek, de moffen zijn er nog. Ze heb
ben alleen een ander pakje aange
trokken".
Hij begreep het wel: "Als je bij
de BS zat kreeg je een extra brood
je. En voor eten deed je veel. Ook
na de oorlog, want het hele dorp
was leeg".
Wraak
Ander onuitwisbaar beeld van
die eerste dagen na de oorlog: de
slachtoffers die, eenmaal de macht
herwonnen, wraak namen. 'Mof
fenhoeren' werden massaal kaalge
knipt en met menie besmeurd. Een
'extraatje' dat voor de jeugd was
weggelegd. NSB-ers en landverra
ders werdeh met stenen bekogeld
en bespuwd.
"Een ontzettende ontluistering",
zegt Joop Peeters (57) er veertig
jaar na dato over. Op zich waren
die wraaknemingen begrijpelijk,
vindt hij, "maar eigenlijk was het
ontzettend onredelijk. Neem de
vrouwen die in de oorlog geld van
de Duitsers aanpakten. Wat heb
ben ze nou helemaal gedaan. Er
zijn veel en veel ergere dingen ge
beurd in Voorschoten, maar de
echte groten zijn altijd vrijuit ge-
New wave
Het Amsterdamse kwartet 'Co-
ka', dat new-wave brengt, speelt
vanavond in de Voorschotense
Lindehoeve. De band heeft vol
gens de organisatie de 'krachtex
plosie van TC Matic en de impact
van de vroegere Gang of Four'.
Het optreden begint om tien uur.
Film
In gebouw Taberna aan de
Oegstgeester Julianalaan wordt
vanavond de film 'Una Giornata
Particolare' met Sophia Loren en
Marcello Mastroianni vertoond.
De film speelt zich af in het Rome
van 1939, als de hele stad uitloopt
om Hitler en Mussolini te begroe
ten. Behalve een huisvrouw en
een homofiele journalist-
Aanvang half negen.
Zeilwedstrijd
Het zeilseizoen voor de Cen
taur-klasse wordt morgen ge
opend met een wedstrijd op de
Kagerplassen. De start is om één
uur, ter hoogte van de Zevenhui-
zervaart. Het gaat hier om de eer
ste uit een reeks zeilwedstrijden,
die dit seizoen wordt gehouden.
De organisatie is in handen van
de Centaur-zeilvereniging De
Kaag. Inlichtingen over inschrij
ving bij F. Broeken, Leiderdorp,
telefoon 071-413927 of Leen de
Haas in Oud-Ade, tel. 01712-8288.
Jazzconcert
In de Leiderdorpse Hollandsche
Tuyn verzorgt The Old Black Hor-
se Saloon Band morgenavond
vanaf negen uur een concert. Ie
dereen is welkom in het pand aan
de Hoofdstraat 24. Toegang vijf
gulden.
Huisvrouw
Door middel van dia's wil het
Zoeterwouds Vrouwentrefpunt
aanstaande maandagavond laten
zien welke haken en ogen er aan
het beroep huisvrouw kleven. Het
trefpunt hoopt dat vrouwen er
een andere kijk op het 'runnen
van een bedrijf door krijgen. De
avond wordt gehouden in Ons
Huis aan het Kosterspad. Aan
vang kwart over acht.
Morgen herdenkt Nederland
voor de veertigste keer het
einde van de Tweede
Wereldoorlog. Een dag voor
deze heuglijke datum de
laatste aflevering van de serie
'40 jaar vrij'.
Ditmaal staat centraal hoe de
bevrijding in Voorschoten is
gevierd: verhalen over de te
vroege feesten, kaalgeschoren
moffenmeiden en bekogelde
NSB'ers.
De foto's op deze pagina zijn
welwillend beschikbaar
gesteld door de gemeente
Voorschoten.
gaan. Alleen de kleintjes werden
gepakt, en de Voorschotenaren
wisten wel weg met die mensen".
Arie de Graaff onderstreept die
woorden. "Het ging de hele zomer
door. Het NSB-ertje pesten was
een steeds terugkerende gebeurte
nis, waarvoor het hele dorp uitliep.
Naast de vele straatfeesten was dat
een feest op zichzelf'.
"Je zag ze ook overal. Of anders
hoorde je ze. Hier op de Papelaan
lag op een gegeven moment een gi
gantische stapel verrotte aardappe
len. Ja, waarom die niet eerder zijn
opgegeten, dat weet je dan niet.
Maar enfin, die NSB-ers moesten
de goeie er nog uitpikken. Ze zaten
op straat te sorteren".
"Of ze werden in het gymnas-
tiekzaaltje bij het gemeentehuis,
waar ze waren ondergebracht, ge
dwongen onder pianobegeleiding
vaderlandsliederen te zingen. En
hard hoor".
Kater
Voorschoten kon z'n gram halen.
Toch kwam de kater snel. Niet al
leen omdat na die jaren van vurige
eensgezindheid de hokjesgeest
weer snel ontstond, maar ook om
dat heel wat dorpsgenoten er prat
op gingen in 'het verzet' te hebben
gezeten. Dat terwijl het groepje
verzetslieden nooit groter kan zijn
geweest dan een man of 25.
'Foute' Voorschotenaren wisten
ineens nergens meer van, herin
nert ook De Graaff zich. "De man
die tijdens de oorlog met de vijand
had geheuld, die liep nu ineens als
hoofdcowboy vooraan in de op
tocht".
Joop Peeters is, na vele gesprek
ken met dorpsgenoten én door be
studering van de aantekeningen
van Van der Stoel, tot de slotsom
gekomen dat de eerste 'klap' werd
uitgedeeld op het moment dat het
militair gezag de macht overnam.
"De verzetsmensen werden gecon
fronteerd met speciaal opgeleide
officieren, die in de oorlog nooit
iets heldhaftigs hadden gedaan en
toch op de hoge posten terecht
kwamen".
"En verder kwam de verbitte
ring, doordat alleen de kleintjes
zijn gepakt. Een speciale raad
moest de 'foute' Voorschotenaren
aanpakken, maar die raad had
geen bevoegdheid voor grote ge
vallen. Die zijn blijven lopen. Zo
gaat dat".
"Vandaar dat die verzetsmensen
nog steeds zwijgen. Ze nemen hun
verhalen in hun graf mee".
Verzet
Er wachtte het verzet tijdens die
oorlogsjaren handenvol werk. Het
dorp was immers een gewilde
'stek' vanwege zijn centrale lig
ging. En wat te denken van scha
kels als de Vinkbrug (die het hele
treinverkeer kon lamleggen) en de
aloude Vliet (terwijl het vervoer via
het water steeds belangrijker
werd).
Het MOC-terrein, het Bondsge-
bouw, de boerderijen langs de
Vliet, het klooster: overal wemelde
het van de zwaar bewapende Duit
sers.
Bovendien, stipt Voorschotenaar
Jan Brouwer (64) nog aan. de be
zetters bleken de Horsten bij kas
teel Duivenvoorde een prima lan
ceerbasis te vinden om Vl's en
V2's richting Engeland te sturen.
Geen onverdeeld eenoegen voor
Het eerste exemplaar van het boek
'Het Drama bij Wassenaarse Slag'
is gistermiddag op de Franse am
bassade in Den Haag overhandigd
aan de zoon van de in 1944 op het
Wassenaarse slag omgekomen
commando Trepel, de in Londen
wonende André Trepel.
Verder werden op de receptie,
gehouden na afloop van de onthul
ling van het gedenkteken voor de
zes in 1944 op het Wassenaarse
strand omgekomen Franse com
mando's, exemplaren aangeboden
aan commandant L.V. Hamidid
van de Trepel-commando-eenheid,
de Franse ambassadeur Gaultier
Muzikale actie
Leiderdorpers
LEIDERDORP - Drie vrijdag
avonden lang heeft Leiderdorper
Bavinck samen met zoons Johan
(14) en Peter (12) in Winkelhof
staan musiceren voor het goede
doel: de renovatie van het Con
certgebouw. Met fluit, viool en
cello werd er enthousiast ge
speeld voor het winkelend pu
bliek.
Een 'eenmansactie' van de Lei
derdorper, die tot het besef
kwam iets te willen toen toen hij
violist Herman Krebbers op de
tv zag praten. Zijn zoons waren
daar direct voor te porren.
Behalve heel positieve reacties
hebben de drie concerten ook
het nodige opgeleverd. Heel wat
mensen gooiden iets in de viool
kist. In totaal kan Bavinck 656
gulden overmaken naar de orga
nisatoren van de actie tot behoud
van het Concertgebouw.
Voor de geïnteresseerde pas
santen: het Leiderdorpse trio
heeft werken gespeeld van Mo
zart, Haydn, Loeillet en Bach.
de omwonenden, zegt Brouwer:
"Als ze weer bezig waren, zat je ge
woon te schudden op de trap. En
steeds dat spannende moment: als
die dingen de hoogte in gingen en
je hoorde de eerste vijftien secon
den niks, dan wist je dat 'ie zijn
doel opzocht. Maar het mislukte
ook wel eens. Ééntje is er ooit in
Koudekerk beland. En de ruiten in
de Erasmusstraat hebben wel eens
aan diggelen gelegen door de
luchtdruk van die Vl's".
"De trein werd ook wel eens be
schoten. Ik weet het nog precies:
die schietpartij begon toen ik bij de
kapper zat. Je wist niet waar je het
zoeken moest".
Veel opzien baarde ook de brand
in de school van Bijdorp. Rechtge
aarde Voorschotenaren kennen het
verhaal, dat Brouwer nog eens op
dist: de beruchte Seys-Inquart
vierde er in april 1942 zijn verjaar
dag. Het feestje liep nogal uit de
hand; vermoedelijk door een siga
ret brak er die nacht brand uit. In
ternaat en gymzaal brandden to-
de la Ferriere en generaal Huyser,
chef van de defensiestaf.
Het boek, geschreven door P.H.
Kamphuis van de Sectie Militaire
Geschiedenis Landmachtstaf, ont
rafelt deels het mysterieuze waas
dat tot voor kort rond de Franse
commando-actie hing.
De auteur kreeg uit handen van
de ambassadeur de decoratie 'Offi
cier de l'ordre des arts et des let
tres'. Het hoofd van de sectie Mili
taire Geschiedenis, de heer Schui
ten, werd voor zijn inzet voor het
onderzoek onderscheiden met
'Commandeur de l'ordre des arts et
des lettres'. Deze onderscheidin
gen werden uitgereikt door de
Franse regering.
Generaal Huyser ontving na
mens de inmiddels vertrokken mi
nister De Ruiter uit handen van
commandant Hamidid een schild
met het embleem van dc comman
do-eenheid.
Dank
De Franse ambassadeur dankte
in zijn toespraak alle mensen die
aan het onderzoek hadden meege
werkt en roemde de samenwer
king tussen Nederland en Frank
rijk. De gebeurtenissen van giste
ren bevestigden voor hem dat
beeld.
's Ochtens had minister De Rui
ter van Defensie, begeleid door
muziek van tamboers en pijpers
van het Marinierskapel, de gedenk
steen bij de strandopgang van het
Wassenaarse Slag voor de omgeko
men Franse commando's onthuld.
Bij de onthulling was de zoon van
de omgekomen commandant Tre
pel, André Trepel, met zijn gezin
aanwezig.
Minister De Ruiter wees in zijn
geheel Frans gesproken toespraak
op de "verantwoordelijkheid die
taal uit. Waarop de Duitsers dood
leuk het klooster zelf vorderden.
'Die taaie'
De verhalen doen het niet ver
moeden, maar het dorp is redelijk
ongeschonden door de oorlogsja
ren heengekomen. Zo zag De
Graaff vanuit de trein bij zijn aan
komst tot zijn grote verbazing dat
de toren van de Dorpskerk ge
spaard was gebleven. "Die taaie"
stond er nog.
Maar wat moet je met mooie ge
bouwen als je geen droge draad en
geen kruimel eten hebt? Brouwer
kijkt nog steeds verlekkerd als hij
het heeft over de eerste pakken
comed-beef, die na die 5e mei in
Voorschoten arriveerden.
De Graaff: "Je had niks meer. Ik
zal nooit vergeten dat er een in
stantie kwam, op het gemeente
huis, waar je een broek en een jack
kon krijgen. Ik er naar toe. Kreeg
ik daar te horen: ja, maar jij krijgt
niets, want we hebben je broer al
gegeven. Alsof ik samen met m'n
broer in die broek kon".
wij hebben ten opzichte van de
omgekomen strijders, als dank
voor de daden die zij in het belang
van onze vrijheid stelden".
Bij de onthulling waren vele mi
litaire hoogwaardigheidsbekleders
uit binnen- en buitenland aanwe
zig. Het naar Trepel genoemde de
tachement van de Franse Fusiliers-
Marins-Commando ontbrak even-
ZATERDAG
I.eiden
Marekerk - Dodenherdenking, 19.30
uur, aansluitend Stille Tocht.
Filmhuis LVC, Breestraat - Film 'The
Devil is a woman', 21.15 uur.
Kijkhuis, Vrouwenkerkkoorstraat
Film 'Broadway Danny Rose', 20 en
22.15 uur.
Microtheater Imperium. Oude Vest
Musical 'Weg. weg. weg'. 20.30 uur.
leiderdorp
Gebouw Zijlkwartier, Van der Marck-
straat - Wandelmarsen, 11.30 uur.
Wijkcentrum Van der Marckstraat -
Kinderfeesten. 13.30-16 uur.
Dorpskerk, Hoofdstraat - Herdenkings
bijeenkomst, 19 uur, aansluitend stille
tocht naar begraafplaats Hoogmadese-
weg, dodenherdenking 20 uur.
Voorschoten
Lindehoeve, van der Haarplein - Optre
den new-wave band Coka. 22 uur.
Monument Kon. Julianalaan - Doden
herdenking. 20 uur.
Oegstgeest
Bos van Wijckerslooth - Herdenkingssa
menkomst met dodenherdenking,
kranslegging. 19.45 uur
SJJO. Julianalaan 1 - Film 'Una Giorna
ta Particolare', 20.30 uur.
Zoeterwoude
Hervormde kerk - Dodenherdenking, 19
uur. Daarna stille tocht naar het ge
meentehuis, kranslegging om 20 uur.
Wassenaar
Oude Raadhuis, Langstraat - Carillon-
spel. 11.50 uur
Schouwweg - Dodenherdenking, ver
trek stoet om 19.30 uur.
Warmond
Monument bij gemeentehuis - Doden
herdenking, 20 uur.
Kantine v.v. Warmunda - Oranjebingo.
20.30 uur.
ZONDAG 5 mei
Leiden
Kantine VTL. Voorschoterweg - Bevrij
dingswandeltocht. start tussen 9 en 14
Stadhuisplein - Optreden kindercircus.
14 uur. van 13-16 uur uitreiking Zweeds
wittebrood.
Waaggebouw, Aalmarkt - Film over be
vrijding, 15 uur.
Stevenshof - Onthulling monument
Leidse vrouwen uit het verzet, 14 uur.
Pieterskerkplein - Bevrijdingstaptoe
K&G, 16.30-17.45 uur.
Pieterskerk - Bevrijdingsconcert, 19.30
Stadsgehoorzaal, Breestraat - Bevrij-
dingsbal, 20-1 uur.
Buurthuis Du Rieustraat 4 - Aktiviteiten
als tentoonstelling, muziek, vliegerwed-
Wijkvereniging Aktief - Diverse straat-
aktiviteiten en oecumenische herden
kingsdienst.
Gebouw De Linde, Herenstraat - Open
luchtmaaltijd, 's avonds bevrijdings
feest.
Hogewoerd tussen Kraaierstraat en
Rijnstraat - Diverse straataktiviteiten.
Middelweg 19c, kindervoorstelling
Leids Poppentheater. 14.30 uur. tel.
125802.
Leiderdorp
Muzenhof, Gordijnsingel - Koffiecon
cert Collegium Lugdunum Batavorum.
Laan van Oudenzorg - Tentoonstelling
oude voertuigen, 13 uur.
Park De Houtkamp - Diverse optredens
en uitvoeringen, vanaf 13 uur. Samen
zang om 16.45 uur.
Meijelaan - Straatfeest, 19 uur.
Hollandsche Tuyn, Hoofdstraat 24 -
Jazzconcert The Old Black Horse Sa
loon Band. 21 uur.
Voorschoten
Clubhuis Avanti, Raadhuislaan - Start
Midden Hollandrit over 200 km., vertrek
06 uur.
Cultureel Centrum. Marijkelaan 4 -
Fietspuzzeltocht, vertrek tussen 12 en
13.30 uur.
Dorpstoren - Beiaardconcert Addie de
Jong, 12 uur.
Moeder Godskerk - Bevrijdingsconcert.
14.30 uur.
Oegstgeest
Kasteel Oud Poelgeest - Diverse bevrjj-
dmgsspelen en optredens, vanaf 14 uur.
met fietspuzzeltocht 14-15 uur.
Zoeterwoude
Don Bosco, Zuidbuurtseweg, en Een
denkooi, Kooikerspad - Vertrek fiets- j
tocht door Zoeterwoude, langs punten
die met de oorlog te maken hadden, 12-
15 uur.
Christinastraat - Openluchtmaaltijd, ge
lardeerd door draaiorgelmuziek, 16 uur.
Hervormde kerk - Bevrijdingsconcert,
20 uur.
Wassenaar
Plein - Bevrijdingsvuur.
Dorpskerk - Bevrijdingsbyeenkomst.
12.20 uur.
Schoolstraat - Bevrydings-fietsralley,
starten hele dag.
Warmond
Terrein Warmunda - Sportdag, vanaf
10.15 uur.
De Zon, Dorpsstraat 114 - Jazz oude
stijl-concert, 15-19 uur. daarna klaver
jassen en sjoelen vanaf 20.15 uur.
APOTHEKEN
Van: vr 3 tot vr 10 mei door:
Apotheek Reyst, Steenstraat 35, Leiden,
tel. 120136.
Apotheek Noord-Hofland. Thorbecke-
weg 3. Voorschoten, tel. 762877.
Boek overhandigd tijdens onthulling monument
Zo ziet het etiket op de nieuwe Kaagwater-flessen eruit. Op de voor
grond de 'jeneverboom' aan de Leede.
WARMOND - Na een afwezigheid van een jaar of tien is het 'Kaagwater'
in ere hersteld. Warmonders én toeristen kunnen het aloude geestrijk
vocht met het sfeervolle etiket weer gewoon kopen.
De plaatselijke slijter Van Ree heeft het voortouw genomen om het histo
rische Kaagwater weer in roulatie te brengen. Men ging her en her te
rade. En zo is achterhaald dat de eerste fles Kaagwater rond 1934 moet
zijn uitgekomen in echte stenen kruiken.
Er zijn twee verhalen over de afbeelding op hel etiket in omloop. Het ene
verhaal wil dat een dronken man regelmatig bij de jeneverJboom, die
aan de Leede achter de boerderij aan de Wasbeeklaan staat, zijn roes lag
uit te slapen. Het tweede wil dat heel wal zeilers juist bij die boom hun
afspraakjes maakten en de flessen, na te zijn leeggemaakt, in de boom
werden gehangen.
Op het etiket is ook het gemeentewapen, achlliende-eeuws, zichtbaar.
Nieuw is de toevoeging 'Warmond' aan het Kaag water "Omdat het groot
ste deel van de Kaag Warmonds grondgebied is, terwijl zo weinig i
dat weten", aldus mevrouw Van Ree.
LEIDSCH DAGBLAD
HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
POSTADRES
Postbus 54. 2300 AB LEIDEN
ADVERTENTIES
SLEUTELTJES
•vrij. van 8.00-19.30 uur (071)143545
ABONNEESERVICE
Nieuwe abonnementen, wijzigingen, beta
lingen ma.-vrij van 8.30-17.00 uur
(071)144941
NABEZORGING
a.-vrij. van 18 00-19.30 uur (071) 123143
(Nabezorging na 19.30 uur)
ADMINISTRATIE
•vrij. van 8.30-17.00 uur (071) 144941
REDACTIE
(071)144941
Bij geen gehoor buiten kantooruren, raad
pleeg het telefoonboek.
Hoofdredacteur: drs. J W E Metselaar
Adj. hoofdredacteur: R.D. Paauw
Alg. redactiechef: A. van Leeuwen
Plv. alg. redactiechef: J.M.J. Post
Commentaren: W F.J. Wirtz.
A A. van Brussel
Stad: J. Kroon
Duin- en bollenstreek: H.I.J. Veldhuizen
ABONNEMENTEN
per jaar. aan huis bezorgd f 250,90
per half jaar, aan huis bezorgd 131,40
per post (binnenland) 345,20
per kwartaal, aan huis bezorgd 65,70
per post (binnenland) f 89,30
per maand, aan huis bezorgd 22,10
per maand, per post f 30.-
(maandabonnement alleen mogelijk met
automatische betaling),
losse nummers f 1,00
Abonnementsgelden dienen bij vooruitbe
taling te worden voldaan. Restitutie is niet
mogelijk.
Bij automatische betaling geen administra
tie- en incassokosten
Abonnementen kunnen op elke gewenste
dag ingaan. Indien één maand voor het
verstrijken van de abonnementsperiode
geen opzegging is ontvangen wordt het
abonnement automatisch verlengd
Betaling van abonnementen op giro
3203571 t.n.v. Damiate Holding BV te
Haarlem.
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1Leiden (071144941
REGIOKANTOREN
Julianastraat 19, 2405 CG
Alphen aan den Rijn (01720) 93961
Vuurbaakplein 11, 2221 JB Katwijk
(01718) 12383
Kunst, radio, tv: P C. Rosier
Geestelijk leven: S.J. de Groot
Het Leidsch Dagblad is aangesloten bij de
Gemeenschappelijke Persdienst, met ei
gen correspondenten in Bonn, Brussel. Jo
hannesburg, Tokio, Londen, Parijs. Was
hington, Rome, Madrid, Mexico-City, Tel
Aviv en Beiroet
