Wij leven vrij... en blij?
ZOMAAR EEN NIEUWBOUWWIJK
Och, iedereen sjoemelt toch. En mag hij dan misehien ook een
splintertje meepikken? Het is sowieso een heel egoïstische tijd.
II
1
u
(vervolg van de vorige pagina)
Ook Debby en Johnny hebben al een
buur zien vertrekken. Tot hun opluch
ting trouwens. Want die zag Johnny to
taal niet staan. Johnny is Surinamer,
Debby van Indonesische afkomst.
Haar zei de buurman wel gedag, maar
Johnny werd totaal genegeerd. En het
dochtertje mocht er niet spelen.
Weduwnaar
Je tocht weg als we na het bezoek
aan Debby wat door de omgeving dwa
len. Geen mens te zien. De ramen ge
sloten, geen spoor van leven. Als we
een windhoek omgaan, is er plotseling
een hond met een baas erbij. Adriaan
loopt, pet op, gebogen tegen de wind
in. Elke dag is hij buiten, weer of geen
weer. Hij woont vlak in de buurt. In
een smalle straat met pijnlijk nauw
keurig aangelegde voortuintjes. Dat
van Adriaan springt eruit. Het is met
fantasie aangelegd.
De kortste weg naar zijn huis neemt
hij niet. Als 68-jarige weduwnaar is hij
een begeerde prooi voor een aantal in
de buurt loslopende weduwen. De be
langstelling ging hem zo de keel uit
hangen, dat hij nu telkens een andere
route loopt, die streng geheim moet
blijven. Hij noemt de wijk een open hu
welijksmarkt, maar heeft er geen enke
le belangstelling voor. Voor Adriaan is
zijn drie jaar geleden overleden vrouw
altijd het belangrijkste in zijn leven ge
weest. Hij was veertig jaar gelukkig ge
trouwd.
Sinds een jaar woont hij prettig in bij
zijn 28-jarige dochter Berry. Maar zijn
wereld is na het heengaan van zijn
echtgenote ingestort. De zin van het le
ven ziet hij nauwelijks meer. Het liefst
gaat hij stiekem dood. Hij, gepensio
neerd leraar, is uitgesproken voorstan
der van euthanasie, is dan ook lid van
een vereniging en heeft uitgebreid met
zijn kinderen over zijn keuze van een
zachte dood gesproken. Zelfmoord kan
hij ook heel goed billijken, evenals
abortus. Laat de vrouw maar over haar
eigen lichaam beslissen. Wat dat be
treft is hij met zijn tijd meegegaan.
Adriaan slijt zijn dagen met wat
„prutsen" in huis. Hij heeft voor de ma
nier waarop tegenwoordig wordt ge
bouwd geen goed woord over. Dat was
voor de oorlog wel anders. De schuld
daarvan ligt bij het onderwijs. Mensen
worden vandaag de dag niet meer vak
bekwaam opgeleid. Die skeletbouw
van nu. Hij vergelijkt de huizen met
meccanodozen. Er deugt niets van.
Alles gaat tegenwoordig veel te ge
makkelijk. En met alleen op het gebied
van de woningbouw. Het lijkt wel of de
mensen geen verplichtingen meer te
genover elkaar hebben. Of tegenover
de regering. Iedereen rommelt maar
raak. Een afglijdende mentaliteit.
Daarom verwerpt hij zaken zoals zwart
werken en belastingontduiking per de
finitie. Vroeger, zo mijmert hij uit het
raam starend, stonden de mensen voor
wat ze moesten doen. Ook ten opzichte
van elkaar. Nu zijn ze op zichzelf ge
richt en vooral bezig bezit te vergaren.
Menen dat ze alleen op de wereld zijn.
Gearriveerd
Mensen met een vrije-sectorwoning
hebben op zijn minst één auto. Van
daar dat dergelijke huizen makkelijk
met de wagen te bereiken zijn. Henk
heeft er een van. Twee ton heeft hij er
voor neergelegd. Bezitsvorming.
Henk is 54. Geslaagd naar de mate
van zijn kunnen. Het belangrijkste in
zijn leven is zijn geloof. Maar los daar
van. Het beroep komt op de eerste
plaats, het gezin op de tweede. Wat wil
je, hij komt uit een ondernemersgezin
en daar was de situatie nu eenmaal zo.
Henk heeft vijf kinderen, van wie
nog drie thuis. De jongste is 18, de oud
ste 24. Ze hebben hun vrienden in
Utrecht, want kinderen boven de 14 zie
je in Houten nauwelijks. De oudste
zoon heeft heimwee naar het oude
huis. En dochter Wilma vliegt op een
vrije dag de stilte naar de keel. Praten
met de kinderen is belangrijk voor de
vader. Maar het moet wel nut hebben.
In een woordenstrijd heeft hij geen zin.
Henk maakt zich zorgen over de we
reld waarin hy en zijn kinderen leven.
Er wordt een opstandige geest ge
kweekt in dit land. Ten opzichte van de
overheid, het gezag, de ouders. Hoe
wel, van dat laatste heeft hij gelukkig
geen last.
Die ik-cultuur van tegenwoordig.
Het is alleen maar kijken naar wat ik
belangrijk vind, niet wat anderen er
eventueel van denken. En dan: je in
spannen is er niet meer bij. De mensen
eisen maar. Je mag ook alles zeggen in
dit land. Ook al is het lelijk. Aan de an
dere kant, de mensen die echt iets wil
len, de ondernemers, wordt het leven
zuur gemaakt. Al die regels.
Hij werkt nu bij een bank. Vroeger
was hij zelfstandig ondernemer. Hij zat
in de bloem. Maar met het teruglopen
van het aantal bakkers verdween ook
die nering. Hij stapte er net op tijd uit.
Anders was hij failliet geweest. Maar
hij heeft het nu weer aardig voor el
kaar.
Hij vindt het wel jammer dat zijn
werk als kredietadviseur hem zo in be
slag neemt. Hij zou graag voorlichting
geven over hoe de maatschappij echt
in elkaar steekt. Neem nou de Oost-
West-verhouding, de Russen zijn een
rëele bedreiging. Daar wordt veel te
makkelijk over gedacht. En dat gebrek
aan saamhorigheid.
Meer tijd zou hij ook willen hebben
voor zijn werk binnen de Gereformeer
de Kerk (vrijgemaakt). Zijn geloof be
paalt zijn houding in tal van zaken.
Abortus en actieve euthanasie kunnen
niet. Sjoemelen met de belasting mag
eigenlijk niet. Maar als hij het zelf doet
ligt het toch even net iets anders.
Zwart werken met een uitkering mag
ook niet. En de gevolgen zijn natuur
lijk heel ernstig. Want het kost banen.
Maar hij kan best begrijpen dat men
sen het doen, als de nood het hoogst is.
Hoewel, in dit land wordt echt geen ar
r Tuinen zijn geliefde objecten voor de bewoners van Schonenburg.
moe geleden. Ook niet door de bij
standsmoeders. Hij is overigens wel
blij dat hij niet in zo'n situatie verkeert.
Maar zou hij zyn tuin laten aanleggen
door een zwartwerker? Dat is een
kwestie van financiën.
Werkloos
Wim zit bijna in de situatie waar
Henk „gelukkkig" niet in zit. Nog een
maandje en hij trekt van de bijstand.
Met een hoogzwangere vrouw en een
koopwoning. Hij brengt nogal wat tyd
in De Meerkoet door als voorzitter van
de vrijwilligers vacaturebank. Jojs als
secretaresse staat hem bij. Niet dat ze
echt veel te doen hebben. Van de 500
werkloze Houtenaren komt er maar
een tiental naar de bank.
Het is moeilijk om de mensen over
de drempel te krijgen, vindt de 23-jari-
ge secretaresse, die eigenlijk Joyce
heet. De gemeente stimuleert dat ook
niet. Die denkt zo in de trant van: „Wij
hebben jullie hier onder dak gebracht.
En de rest zoeken jullie zelf maar uit".
Wim (33) knikt instemmend. Ieder
een leeft kennelijk graag op zichzelf en
is nogal passief. Van enige saamhorig
heid is nauwelijks sprake. En dat zou
het woonplezier juist ten goede komen.
Voor Wim staat prettig wonen op de
eerst plaats. Werk ziet hij niet als
hoofddoel. Zonder woongenot moet je
je pas werkelijk rot voelen, filosofeert
hij.
Het is trouwens nog maar helemaal
de vraag of Wim zich financieel kan
handhaven in zijn koopwoning-op
maat. Want met de bijstand voor de
deur zal het een hele toer worden de
maandelijkse verplichtingen na te ko
men.
Een beklemmende toekomst, waarin
je je nauwelijks vrij kunt voelen. Je vrij
voelen is toch maar betrekkelijk. Als
hij straks de bijstand in gaat, wordt er
het nodige in zijn privé-leven gerom
meld. Er wordt te veel gecontroleerd in
Nederland. En er zijn te veel regels
waaraan je je hebt te houden. Dat
doodt het eigen initiatief.
Over eigen initiatief gesproken; zo
wel Wim als Jojs vinden dat een beetje
zwart werken best wel is te tolereren.
Tenminste, als dat maar in het redelij
ke gebeurt. Wanneer in een gezin met
een inkomen van pakweg 1500 gulden
wat zwart wordt bijgespijkerd - in de
orde van grootte van 600 gulden
moet dat kunnen. Maar het moet niet
zo zijn dat een zwartwerker er een vol
ledige baan bij neemt. Om bijvoor
beeld zijn villa te kunnen betalen.
Los van elkaar zijn ze achteraf gezien
van oordeel, dat ze een aantal jaren ge
leden op het verkeerde paard hebben
gewed. Wim had eigenlijk treinmachi
nist willen worden. Maar dat ging niet
door vanwege een ongeluk. Daarna
ging hij de groente- en fruitsector in.
Haalde alle mogelijke diploma's. Maar
aardde toch niet en stapte over op een
administratieve baan. Zag dat ook
weer niet zo zitten en sloeg aan het
zwerven. Om nu aan de slag te kunnen
komen, probeert hij het praktijkdiplo
ma boekhouden te halen. Een laat
bloeier, noemt hij zichzelf.
Jojs volgde een secretaresse-oplei
ding, maar wilde op 18-jarige leeftijd
weg uit Nederland. Het benauwde
haar. Een te hoog gegrepen ideaal ech
ter, waarvoor ze een baan liet schieten.
Nu studeert ze aan de Open Universi
teit. Om haar kansen op de arbeids
markt alsnog te vergroten.
Verplante bomen
Het werk is al lang verleden tijd in
het huis waarvoor nog volop wordt ge
bouwd. Piepjonge boompjes proberen
zich in de harde oostenwind te handha
ven. Binnen staat de thee op het lichtje.
Het interieur is klassiek èn heel Hol
lands.
Hij is een lange magere, tanige kerel
van 70. Zij is 72, haar gezicht is zwaar
doorgroefd, perkamentachtig. Anton
maakt de dienst uit, dat wordt al snel
duidelijk. Rina ziet slechts af en toe
kans ertussen te komen. De 'lieve jon
gen' en de 'lieve meid' die onverwacht
aanbellen wordt duidelijk verteld waar
het allemaal op staat.
Zeg nou zelf. Een 'goeiedag' of
'goeieweg' dat kost toch niks. Maar ze
wonen hier al een jaar. En elke ochtend
zit hij om zeven uur voor het raam en
ziet dan het meisje weggaan dat boven
hen woont. Maar ze heeft nog niet één
keer gegroet. Je bent toch op de wereld
om elkaar te helpen? Maar ja, hij snapt
het wel. Jongeren hebben geen belang
bij oude mensen.
Rina zegt zachtjes dat ze ook niet
zo'n behoefte heeft aan mensen om
haar heen. Ja, er kan natuurlijk iets ge
beuren. Maar die mevrouw op de hoek,
die is toch heel aardig.
Het is wel stil hier. Geen verkeer.
Want Houten is een stad om autootje te
pesten. Rijden is zijn lust en leven. En
dat doen ze dan ook elke dag. Zomaar
wat toeren. Wat heb je dan verder nog
nodig. Ze hebben een televisie in huis.
Dan heb je toch alles. De kinderen wo
nen in de buurt. Drie knapen van
zoons. Dat was ook de reden om in
•Houten te gaan wonen. Hy heeft bijna
veertig jaar in Utrecht gewoond, maar
trok in 1974 naar Den Helder. Rina
woonde haar leven lang al in de ma-
rinestad. Ze werden buren. Vijftien
jaar geleden verloor Rina haar man.
Toen Antons vrouw vijf jaar geleden
overleed zijn ze maar samen gaan wo
nen. Dat hoeft de gemeente niet te we
ten. Hij is niet gek. Zijn leven lang heb
ben ze van hem gestolen en dat pro
beert hij nu terug te krijgen. Zakken
vullers en laaielichters zijn het alle
maal. Niet één partij uitgezonderd.
Tevreden
Nee, laat hem nu maar met rust, dan
is hij best tevreden. Zo met zijn huisje.
Ja, de wind die in Den Helder door de
bomen gierde, missen ze nu wel. En Ri
na had liever twee slaapkamers gehad.
Hun boodschappen doen ze in Utrecht.
Hier is zo'n ongezellige Albert Heyn.
f
wan RAPPORTCIJFER SEEFT DE NEDERUNtER
MN 2IJN WOONSITUATIE
een tien 8%
m
5
een meen n%
Wl 9%
miiM 3%
em met
een dm 1
een tueee 2%
1
m. één
emnul J
Min,..
En bovendien, ze kunnen niet meer til
len en hebben dus de auto nodig. Nou,
dan kan hij net zo goed naar Utrecht
rijden. Want hoewel het winkelcen
trum bij wijze van spreken in zijn ach
tertuin staat, moet hij via Den Bosch
om er met zijn auto te komen.
Het zal zijn tijd nog wel duren, maar
hij is er niet echt gerust op. Hoe moet
dat nu met de jeugd. Je ziet toch overal
haat, afgunst en overheersing. Nee,
1995 halen we niet. Je ziet het toch om
je heen, de mensen blijven op d'r eigen
zitten, maar willen aan de andere kant
wèl het naadje van de kous over ande
ren weten. Dat kan nooit goed gaan. Zij
zijn nog wel vrij, je kan in dit land ten
slotte overal gaan en staan waar je wilt.
En de regeltjes, och, iedereen sjoe
melt toch. En mag hij dan misschien
ook een splintertje meepikken? Het is
sowieso een heel egoistische tijd. Voor
de oorlog was iedereen even arm en
had je nog saamhorigheid. Maar nu. En
het is de generatie van na de oorlog die
helemaal niets heeft meegemaakt, en
die de grootste praatjes heeft. Kijk,
toen hij zestien was liep hij voor zijn
werk van Utrecht naar Schalkwijk.
Maar tegenwoordig. Ze gaan nog op de
fiets naar de wc.
Gescheiden
Anks huis is groot, misschien al snel
te groot voor haar alleen. Nu woont ze
er nog met twee kinderen. Maar om 700
gulden neer te tellen voor een huis met
vier slaapkamers voor haar alleen, is
Ze kwam na haar scheiding, nu vier
jaar geleden, ineens met een klap op de
grond. En eigenlijk is ze nog steeds be
zig orde op zaken te stellen. Maar vanaf
het begin heeft ze gedacht: meid, als jij
blijft zitten, komt er ook niemand naar
jou toe. Er op uit dus maar. Al is het
nog zo moeilijk.
Nu, op haar 53 ste, is Anks grootste
wens rust en innerlijke vrede. Als ze
zich maar prettig met zichzelf voelt dan
volgt de rest vanzelf. Een aantal dingen
moeten wel in orde zijn. Ze moet het
financieel een beetje kunnen rooien,
gezond zijn en een dak boven haar
hoofd hebben. Het huis waar ze nu
woont is wel mooi, dat vindt ze zelf
ook. Alleen die open keuken, die je
overal in Houten aantreft... één keer
per dag kool eten is toch écht voldoen
de.
Na het mislukken van haar huwelijk
probeerde ze een baan te vinden. Maar
ja, zowel haar opleiding als zijzelf zijn
veijaard. Vrijwilligerswerk dan maar.
Ze spant zich in om in Schonenburg
een ontmoetingscentrum van de grond
te krijgen. Nu is dat gemakkelijker ge
zegd dan gedaan. Maar als ze eerlijk
moet zijn, zou ze zelf ook niet gaan als
het 'ontmoeten' heette. En als je een
zaam bent, kijk je wel uit aan iets deel
te nemen wat opgezet is voor eenza
men. Ze draaien nu films in De Meer
koet en ze organiseren koffie-ochten-
den. Daar krijgen ze toch wel zo'n man
of twaalf, soms vijftien. Maar de drem
pel is kennelijk hoog. Toch hebben de
artsen en het maatschappelijk werk
niet voor niets voorgesteld een ont
moetingscentrum op te richten. Veel
mensen stierven van de eenzaamheid.
Het is Ank opgevallen dat er in het
begin druk sociaal verkeer is. En dan,
na een jaar, zie je de eerste schuttingen
komen. Ze wil zelf ook dat de zaak
dichtgroeit. Een béétje privacy. En niet
telkens de bal van de buurkinderen in
haar tuin. Hoe lief die ook zijn. Haar
kinderen vinden trouwens dat de
kleintjes vreselijk veel lawaai maken.
Net of ze dat zelf vToeger niet deden.
Maar ze beginnen al te roepen; voor mij
geen kinderen hoor.
Tolerantie
Ze gelooft dat haar kinderen het
moeilijker hebben dan zy in haar
jeugd. Zij hoefde tenslotte niet na te
denken. Met een vent naar bed gaan
mocht gewoon niet. En of je wel of
geen kinderen nam, stond ook niet ter
discussie. Maar nu worden de jongeren
wel gedwongen na te denken. Daarom
vallen er ook zo veel uit de boot. Ze
zitten met zichzelf in de knoop en krij
gen dan iets van: laat maar waaien, ik
blijf rustig zitten.
En al die problemen die op hen afko
men. Zij probeert ze, als ze eerlijk is, te
omzeilen. Keuzes maken, wetten die
ter discussie staan. Zij betaalt nog
braaf het volle pond belasting. Maar als
gebeurt wat ze vreest en ze krijgt een
grote aanslag, dan is het waarschijnlijk
van: zijn ze nou helemaal gek gewor
den? Ze heeft er hard voor gewerkt,
dus ze wil er nu van genieten. Ze kan al
geen auto meer rijden en dat is geen
ramp. Maar het moet niet te dol wor
den.
Ze wonen in een huurhuis. Tien op
een rij. Gezellig grenzen alle tuinen aan
elkaar. Alleen: ze hebben ruzie met de
buren en aan de achterkant wonen
Turken en Marokkanen.
Het lijkt wel of je hier in het buiten
land met vakantie bent, zegt Pauline
van 32. Daarvoor zyn we niet verhuisd.
Anderhalf jaar geleden ontvluchtte zij
met man Walter (30) en de twee kinde
ren een Utrechtse vierkamerflat. Om
dat de buurt zo verpauperde. Allemaal
van die drugsverslaafden en buitenlan
ders. De kinderen kwamen met de in
jectienaalden in de hand thuis.
Dat kan allemaal in een vrije land,
briest Walter. Maar die vrijheden gel
den kennelijk alleen maar voor etni
sche minderheden. Die mogen alles.
Daar kan alles voor. Wij brave burgers
mogen alleen maar belasting betalen.
En verder mondje dicht.
Kwaad bloed
Hij windt er geen doekjes om en
vindt dat we de kraan maar langzaam
moeten dichtdraaien. Buitenlanders,
zigeuners en nu weer die Tamils. Dat
zet gewoon kwaad bloed. We zijn zo'n
beetje het kleinste landje ter wereld,
maar het grootste land als het gaat om
de opvang van vreemdelingen.
Hij zegt WD te stemmen, maar kan
erg ver meedenken met de Centrum
partij. De buitenlanders die zich al in
ons land bevinden, gunt hij de eer van
de twijfel. Maar zij die zich misdragen,
moeten er zonder pardon uit.
Walter maakt van zijn hart bepaald
geen moordkuil. Na de buitenlanders
raast hij door over ons belastingstelsel.
Steeds roder aanlopend, zegt hij het
een grof schandaal te vinden wat die
uitvinders daar in Den Haag bekoksto
ven. Degene die destijds de BTW heeft
uitgevonden, moet eigenlijk in de ge
schiedenisboekjes worden vermeld.
Een zoveelste bron van ergernis vor
men voor hem de loslopende honden
en katten in Houten. Het lijkt in de tuin
wel een instuif. Pauline heeft al eens
geopperd een lekker hapje klaar te leg
gen. „Wij laten onze kinderen toch ook
netjes op de wc gaan in plaats van het
tegen de ruiten van anderen aan te
gooien?".
Ja, zegt Walter wijsgerig, het nadeel
van zo'n groene wijk is dat het al gauw
een bruine wijk wordt.
WONEN
De woningnood mag dan nog niet zijn op
gelost, de Nederlanders die wél een huis
hebben zijn in meerderheid redelijk tot
zeer tevreden en geven als rapportcijfer
voor hun woonsituatie een zeven of hoger.
De meeste hoge cijfers worden gegeven
aan de gekochte eengezinswoning in een
kleine gemeente of op het platteland. Huur
ders van flats in de grotere steden zijn aan
zienlijk minder tevreden. Bewoners van
kraakpanden zijn over het algemeen rede
lijk tevreden, maar ze geven aan hun woon
situatie nooit hoger dan een zeven.
Kamerbewoners zijn er het belabberdst
aan toe. Ze geven hun onderkomen vaker
dan gemiddeld een onvoldoende.
De gemiddeld dikke voldoende voor de
Nederlandse woning betekent niet dat ook
alle woonproblemen zijn opgelost. Tussen
de 20 en de 30 procent zegt last te hebben
van geluidsoverlast of van kou, vocht en
tocht.
Boren, timmeren, hlfi-installaties en la
waai door allerlei andere bezigheden - en
om van de huilende baby maar te zwijgen:
een kwart van de Nederlanders heeft last
van burengerucht. Het lawaai is het ergst
in flats met ongeveer vier verdiepingen. In
hoogbouwflats is de situatie iets beter, de
muren zijn daar blijkbaar iets dikker.
In de vooroorlogse wijken lijkt ondanks
renovatie de kou, tocht en vocht nog niet
uit alle huizen verdreven te zijn. Nog steeds
zit een op de vier bewoners van oudbouw-
woningen 's winters te bibberen.
Een landelijke actiegroep ter verbete
ring van de woonsituatie van de kamerbe
woner zou binnen de kortste keren een
enorme achterban kunnen verwerven.
Ruim de helft van de kamerbewoners vindt
hun onderkomen te klein, te gehorig en te
vier kinderen opgepakt zit in een tweeka
merwoning, tot de uitzonderingen zijn
gaan behoren, klaagt 1 op de 4 Nederlan
ders over ruimtegebrek. Bewoners van de
binnensteden klagen daarover het meest.
Hoe tevreden bent u met uw woning? (in
procenten)
heel ontevreden 4
ontevreden 3
het gaat wel 15
tevreden 48
heel tevreden 30
Heeft u in uw huis wel eens last van de vol
gende problemen? (in procenten)
burengerucht 24
verkeerslawaai 18
kou,vocht of tocht 32
ruimtegebrek 25
Acht van de tien Nederlanders zouden ei
genlijk best een andere woning willen heb
ben. De belangrijkste reden waarom ze niet
verhuizen is de prijs. Een ander huis is te
duur, zegt bijna de helft. Een kwart blijft in
de huidige woning omdat ze verknocht zijn
aan de buurt. Zo'n veertien procent ver
huist niet omdat ze geen betere woning
kunnen vinden.
WERK
In welke gemoedstoestand gaat de Ne
derlander 's ochtends naar zijn of haar
werk? Men kan het geloven of niet, maar
een op de tien Nederlanders verkeert dan
in een juichstemming. Zij geven een negen
of zelfs een tien voor hun werksituatie.
Evenveel Nederlanders echter, zijn dan
niet of nauwelijks aanspreekbaar. Hun
werk geven zij een mager vijfje, een vier of
nog lager.
De hoofdmoot, acht op de tien, staat niet
echt te popelen maar gaat ook niet met te
genzin naar het werk. Zij geven als rap
portcijfer een zes, een zeven of een acht.
Die (on)tevredenheid blijkt afhankelijk
te zijn van het beroep dat men uitoefent.
Handarbeiders en lagere employées en
ambtenaren geven vaker dan anderen een
laag cijfer, terwijl middelbare en hogere
employées en ambtenaren hoger scoren. De
hoogste cijfers geven de Nederlanders met
een eigen bedrijf. Ongeveer zes procent van
hen geeft zelfs een tien-
VRIJE TIJD
Door de arbeidstijdverkorting gaat de
boekwinkel betere tijden tegemoet. De
sportschool zal de gouden tijden weten te
handhaven. Tussen de 10 en de 15 procent
van de Nederlanders zegt namelijk graag
meer te lezen of actief sport te bedrijven als
ze er meer tijd voor zouden hebben. Het
geld zal daarbij geen probleem zijn, want
de lezers en sporters denken hun hobbies
goed te kunnen financieren.
Anders is dat met hobbies als handwer
ken, verzamelen en modelbouw. Een kwart
van de bevolking wil daar wel meer tijd
aan besteden, maar denkt er te weinig geld
voor te hebben. Datzelfde geldt voor het be
zoek aan film, theater en concert.
De culturele instellingen, de afdeling fi
latelie van de PTT en de handwerkindus-
trie zullen bij de huidige prijzen dus niet
veel meer klandizie krijgen. Immers, door
de arbeidstijdverkorting zal de Nederlan
der wel meer vrije tijd krijgen, maar in de
meeste gevallen niet meer salaris.
INKOMEN
Van alle Nederlanders verdienen vier op
de tien minder dan 30.000 gulden. Ongeveer
even zoveel mensen verdienen tussen de
30.000 en de 45.000 gulden. Twee van de tien
Nederlanders ontvangen jaarlijks meer
dan 40.000 gulden.
De PvdA heeft meer 'dan de helft van
haar aanhang onder de mensen met een
netto inkomen lager dan 30.000 gulden per
jaar. Van de WD-stemmers verdient een op
de vier minder dan 30.000 gulden.
Meer dan de helft van de WD-aanhan
gers ontvangt meer dan 40.000 gulden net
to, terwijl slechts twee van de tien
PvdA'ers in die groep hogere inkomens zit
ten.
De CDA-aanhang zit met het inkomen
tussen PvdA en WD in. Ongeveer de helft
van de CDA'ers zit in de groep: tussen de 25
en de 40.000 gulden netto.
Is de Nederlander ook tevreden met wat
hij jaarlijks op de giro- of bankrekening
krijgt. Van de honderd vinden ruim zestig
het inkomen goed of zeer goed, iets meer
dan dertig vinden het matig of voldoende
en vier vinden het ronduit slecht.
Hoeveel verdient de Nederlander netto
per jaar? (in procenten)
Minder dan gem. PVDA CDA WD
10.000 gulden 3 fi lm
10.000 tot 20.000 14 26 6 ie
20.000 tot 30.000 27 24 ,o
30.000 tot 40.000 26 24 29 Ji
40.000 tot 60.000 25 18 29 11
6n non i,u «o non 88
Hoe blij zijn wij met ons inkomen (in pro
centen)
Mijn inkomen vind ik:
Voldoende 24 28 20 17
Goed 32 30 37 35
Zeer goed 31 27 34 38
DE RESULTATEN VAN EEN ENQUÊTE NAAR DE VRIJHEIDSBELEVING IN NEDERLAND
