en
Fransen
nieuwe kieswet
krijg
Disco's Swaziland,
poel des vs
Gifgasalarm na
verkeersongeval
Grieken eerder naar stembus
Evenredige vertegenwoordiging
Tutu leidt protestmars
naar het politiebureau
DE HUISHOUDBEURS: 'N HELE DAG
IN EEN ANDERE WERELD.
11 t|m 21 APRIL 19-22 uur za en zo 10-17 uur. AMSTERDAM RAI
DONDERDAG 4 APRIL 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
PARIJS - De parlementsverkiezingen van volgend jaar maart zullen verlopen volgens
een nieuw kiessysteem: het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.Minister Joxe
van binnenlandse zaken noemde het nieuwe kiesstelsel "onpartijdig, rechtvaardig en
eenvoudig".
MBABANE - Kinderen, soms niet
ouder dan tien jaar, verblijven hele
nachten in discotheken; worden
dronken; dansen half-naakt en pro
beren bezoekers seksueel te verlei
den. Aldus senator Mabalizanele
Nhlabagsi van Swaziland. De sena
tor is een campagne begonnen te
gen het moreel verval in dit Zuid-
afrikaanse koninkrijk, dat ligt in-
door
Ruud de Wit
Sinds het ontstaan van de Vijfde
Republiek gold het systeem dat
ook nog in Groot-Brittannië be
staat en waarbij het land in kiesdis
tricten is verdeeld die ieder hun ei
gen kandidaat naar het parlement
afvaardigen. Het gevolg van dit
systeem is dat kleine partijen in
het parlement niet vertegenwoor
digd zijn en dat het politieke toneel
verdeeld is in twee duidelijke kam
pen. Op het ogenblik zijn de socia
listen, die in mei '81 niet meer 38
procent van de stemmen op zich
verenigden, met 59 procent van de
zetels in het parlement vertegen
woordigd.
door
Rudolph Bakker
Het plan van de socialisten om
het kiessysteem, zoals dat door
president de Gaulle was ingevoerd,
te wyzigen, stond vermeld in de
programmapunten waarmee de
partij de verkiezingen van '81 in
ging. Sinds de opzienbarende
stembusoverwinning van dat jaar
hadden de socialisten - en hun
aanvankelijke communistische re
geringspartners - niet anders dan
stembusnederlagen geleden. En
terwijl het programmapunt het
kiesstelsel te veranderen niet meer
aan de orde kwam, werd het kort
geleden weer opgegraven in het
zicht van de parlementsverkiezin
gen van volgend jaar die, naar alge
meen wordt verwacht, een eind
zullen maken aan de overweldi
gende socialistische parlementaire
meerderheid.
President Mitterrand heeft zijn niet langer wordt gestemd in twee
nu bekend gemaakte systeem nog ronden, maar dat de kogel al na de
verfijnd door te stellen dat iedere perste ronde door de kerk is. Dit
100.000 Franse kiezers recht heb- betekent dat er - zoals die tot nu
ben op één afgevaardigde. Ieder toe bestond - voor de partijen
departement zal minstens twee af- eeen kans meer bestaat contracten
gevaardigden naar het parlement fe sluiten met kleinere partijen die
in Parijs zenden. Deze oplossing bun steun aan de best geplaatste
teiten en op het werk. Tijdens een
debat in de senaat met de minister
van binnenlandse zaken citeerde
senator Nhlabagsi een Amerikaan
se publikatie, waarin onder meer
geklemd tussen Mozambique en wordt gezegd: „Als je makkelijk
Zuid Afrika. Hij heeft opgeroepen een vrouw wilt hebben, hoef je al-
tot de sluiting van alle discotheken leen maar een disco in Swaziland
in het land. binnen te gaan". De senator stelde
Volgens de senator zijn de disco- de disco-cultuur in Swaziland ook
theken in het land de oorzaak „van verantwoordelijk voor de toename
de verwoesting van de nationale van de criminaliteit in het land.
zeden" en moedigen ze alcoholge- Swaziland is al jaren een gelief-
bruik aan onder de jeugd. De dis- koosde verblijfplaats van zowel
cotheken zouden ook de oorzaak blanke als zwarte Zuidafrikaners,
zijn van de slechte prestaties van die proberen de apartheidsbepalin-
de jeugd op school, op de universi- gen en de strenge seksuele wetten
te ontlopen. In Zuid-Afrika is het
dan ook een gezegde dat, als je ge
slachtsziekten wilt oplopen, je naar
Swaziland moet gaan. Volgens een
recent onderzoek van de Wereld
Gezondheids Organisatie dreigt er
wat geslachtsziekten betreft een
regelrechte ramp in Swaziland. Al
leen vorig jaar al werden er ruim
54.000 mensen officieel behandeld
voor geslachtsziekten. Dat is 10
procent van de bevolking.
Het feitelijke aantal mensen dat
aan geslachtsziekten lijdt, moet
echter veel hoger worden geschat.
Volgens de Wereld Gezondheids
Organisatie zijn veel mensen die
dat het parle- kandidaat willen geven
zetels zal wor- De rechtse oppositie heeft al luid
protest aangetekend tegen de gang
van zaken. Oud-president Giscard
d'Estaing noemde woensdag „een
trieste dag voor de Vijfde Repu
bliek. Oud-premier Barre liet we
ten dat hij de nieuwe ontwikkeling
brengt met zich
ment met 86 nie
den uitgebreid tot 577 zetels.
Toestanden
Bij een recent opinieonderzoek
had 59 procent van de ondervraag
den zich tegen verandering van het
kiessysteem uitgesproken en ook
binnen de socialistische partij zelf stand
is er oppositie tegen het systeem basis
geuit, vooral van de kant van even
tuele presidentskandidaten in de
toekomst, zoals de minister voor
landbouw Rocard en die voor on
derwijs, Chevenement. Zy vrezen
dat het nieuwe systeem het land
zal terugvoeren naar de toestanden
in de Vierde Republiek, dat is de
tijd voor de komst van De Gaulle,
toen de ene regering na de andere
de laan uitvloog by gebrek aan een
parlementaire basis.
Onafhankelijke commentatoren
en grondwet-experts vrezen dat
het land ofwel zal terugglijden in
de chaos van de Vierde Republiek,
dan wel dat er straks sprake zal zijn
van een Zesde Republiek, waarin
het politieke toneel na de parle
mentsverkiezingen van maart vol
gend jaar grondig veranderd zal
zijn.
Een nieuw element in de plan
nen van de president is ook dat er
bestrijden met alle krachten
waarover hij beschikt. De tegen-
het parlement - waar op
o het nu door de socialis
ten gewraakte systeem de socialis
ten nog over een overtuigende
meerderheid beschikken - zal
neerkomen op juridische
haarkloverijen. De overwegend
rechtse senaat zal alle ter beschik
king staande middelen gebruiken
de voortgang van de nieuwe kies
wet tegen te houden.
Het meest onverwachte aspect
aan het plan-Mitterrand is de uit
breiding van het parlement met 86
zetels. Politici noch commentato
ren hadden ook maar een moment
op deze mogelijkheid gerekend.
Het is op dit punt dat de oppositie
de meeste kansen maakt zijn te
genstand uit te buiten. Voor de uit
breiding van het aantal zetels in
het parlement is een organieke wet
nodig, zoals artikel 25 van de
grondwet die voorschrijft. Een der
gelijke wet kan door de senaat ein
deloos worden tegengehouden.
Buitenland kort
JOHANNESBURG - Nobelprijs- voordat naam en adres waren ge-
WapenS IF BK winnaar bisschop Desmond Tutu noteerd. Vervolgens kreeg Tutu
Irak staat na hot mat «on en twee medestanders zijn gister- toestemming om de petitie per-
tract te tekewn voor de aanschaf middaS ,°P ,hat hoofdbureau van soonhjk bij een van de officieren te
van 60 Franse Miraee 2000 ee- P°hhe te Johannesburg op de overhandigen,
vechtsvlieetuieen Dat heeft het thee' geweest, toen ze demon- De eredienst en de optocht wer-
vakblad Jane's Defense Weekly ge- streerden legende gevangenhou- den gehouden voor pater Geoff
meld. Frankrijk zou Irak ook ver- dln§van ee5 Anglicaanse priester. Moselane, die sinds oktober vorig
schillende raketten, waaronder 5erdf °f d? da« had een jaar vast wordt gehouden, toen po-
Exocets en lasergestuurde lucht- dienst gehouden.inde Anglicaanse htie- en legereenheden de zwarte
h Ravage op de autoweg Freiburg'Bazel.
otuutuc iuv.uk- i. „11, .iT. ni
doelraketten, en een luchtverdedi- kathedraal
gingssysteem gaan verkopen. Met
Johannesburg.
woonwijken rond Johannesburg
binnenvielen. Pater Moselane
wordt er van beschuldigd kerk
ruimten ter beschikking te hebben
gesteld voor protestvergaderingen
tegen huurverhogingen in de Vaal-
driehoek.
Vorster Plein waar het hoofdbu- om het leven kwamen, hun oor-
politie is gevestigd. Circa vonden in deze huurverhogin
gen. Na de onlusten maakte de
die aankoop zou de Iraakse lucht- Hrinr
macht enorm worden versterkt.
Westerse militaire bronnen hebben RllUd de Wit
verder gezegd dat Irak dit jaar uit
MiS;23'5 30 Tijdens deze dienst, die werd bij-
Unie.
Dierenmoord
Twee 18-jarige werkloze jongens
zijn gisteren in de Australische
stad Adelaide aangehouden op ver
denking van het aanrichten van de
massaslachting onder dieren in de
plaatselijke dierentuin. Volgens de
politie heeft het tweetal bekend in
de nacht van 24 op 25 maart 64 die- ATHENE - De Grieken gaan dit
ren afgemaakt. Opdetwee jaar vervroegd naar de stembus
dachten werden verdovende mid- Jvoor de parlementsverkiezingen.
w Dit kan worden afgeleid uit de aan-
kondiging dat premier Andreas
itigd. Circa
50 mensen vergezelden Tutu naar w uiuuowii
het hoofdbureau. Daar werd^de Zuidafrikaanse regering de huur-
- verhoging overigens weer onge-
■oep omsingeld door agenten. v„
iemand mocht het plein verlaten, daan
Ju weiendie ven
op herhaling
LONDEN (UPI) - „Graffs", de
befaamde Londense juweliers
in Knightsbridge, is gisteren
door drie onbekenden beroofd
van diamanten en robijnen tot
een bedrag ruim zes mihoen
gulden.
Een bewaker, een taxichauf
feur en-een voorbijganger zet
ten de achtervolging in, maar
de daders ontkwamen. De
overval was een kopie van de
overval van zes maanden gele
den op Graffs, toen de buit 4
miljoen gulden bedroeg.
De dieven waren gekleed in
visgraatkostuums, sloegen de
winkelruit aan diggelen en
graaiden wat ze graaien kon
den. Een winkelbediende naast
de zaak begon de achtervol
ging, maar hij kreeg de voorha
mer in zyn richting waarmee de
ruit was kapot geslagen.
tweetal voor hun eigen veiligheid
tot aan zijn berechting in de gevan
genis blijft
Chemicaliën
Papandreou vandaag de pas geko
zen president Sartzetakis zal advi
seren tot vervroegde ontbinding
van het parlement, na de behande
ling van de voorstellen tot grond
wetswijziging die de regering heeft
ingediend.
In een Nederlandse vrachtauto is
gisteravond op de autobahn tussen
Keulen en Koblenz een vat met 200
liter gevaarlijke chemicaliën ge
barsten. De vloeistof belandde op
het wegdek en verspreidde daar
aHpmhaiinffRmnmiiikhpHAn nnHpr len, die een vermindering
machtspositie van de president
ademhalingsmoeilijkheden onder
doktersbehandeling stellen.
door
door Frans Hasselt
De behandeling van die voorstel
de
Apartheid
Democratische leden van het
Huis van Afgevaardigden hebben
gisteren eenstemming een resolu
tie bekrachtigd waarin wordt opge
roepen tot verheviging van de druk
op de Zuidafrikaanse regering, on
der andere door middel van econo
mische sancties, totdat zij zich be
reid verklaart een begin te maken
met de beëindiging van haar apart-
heidsbeleid.
Suriname
In Suriname zyn sinds 25 februa
ri (de vijfde veijaardag van de
coup) dertig militairen gearres
teerd. Een aantal van hen is inmid
dels vrijgelaten. Dat heeft de voor
zitter van de Raad voor de Bevrij
ding van Suriname, ex-president
Chin a Sen, gisteren verklaard tij
dens een persconferentie in Rotter
dam. Volgens Chin a Sen zyn on
der de gearresteerde militairen
personen die zich wel eens kritisch
over het regime hebben uitgelaten.
de afronding van een „volledig par
lementaire democratie" inhouden,
is gisteren begonnen. Twee stem
mingen zyn vereist, waar een
maand tussen moet liggen. Ver
wacht wordt dat de verkiezingen
op zondag 9 juni kunnen worden
gehouden, vier maanden eerder
dan de voorgeschreven datum.
De Griekse grondwet voorziet in
de mogelijkheid van vervroegde
parlementsontbinding, onder an
dere in geval van „de noodzaak tot
trotsering van de nationale kwestie
van byzondere betekenis". Als zo
danig dient zich nu, zo liet de rege
ringswoordvoerder gisteren weten
- maar de premier zelf had er op
een persconferentie de dag tevoren
al op gezinspeeld - de kwestie-Cy-
prus zich aan. Details werden nog
niet verstrekt, doch vermoedelijk
heeft het vooral te maken met de
grote tweedracht onder de Grieks-
Cyprioten, die in het voordeel
moet werken van Turkije en de
Turks-Cyprioten.
Het nieuwe parlement zal zich
andermaal moeten uitspreken over
de gewijzigde grondwet. Wanneer
het zittende parlement daarvoor
een drievyfde meerderheid heeft
opgebracht, zal een gewone meer
derheid voldoende zijn. Wanneer
het zittende parlement niet aan
zo'n drievyfde meerderheid toe
komt, moet die in het volgende
worden verkregen.
De vervroeging van de parle
mentsverkiezingen werd reeds en
kele weken verwacht en ook geëist
door de rechtse oppositiepartij
Nieuwe Democratie; reeds had die
partij voor morgenavond een grote
bijeenkomst op Athenes Centrale
Plein van de Grondwet uitgeschre
ven, onder de leus „Het grondwets
plein voor de grondwet", die nu
een geheel verkiezingskarakter zal
dragen.
Bizar
Het is de vraag of de Cyprus-
kwestie, waar de Grieken zich in
wezen niet sterk voor interesseren,
een grote rol zal spelen in de ver
kiezingsstrijd. Maar ook de grond
wetswijziging zal waarschijnlijk
niet op de voorgrond staan.
De rechtse oppositiepartij, die
sinds de in haar ogen ongrondwet
tige verkiezing van Sartzetakis tot
president verkiezingen eist, zal ze
zoveel mogelijk ophangen aan de
bizarre facetten van die presidents
verkiezing, en de manier waarop,
in de ogen van de meeste Grieken,
de vorige president Karamanlis
door premier Papandreou voor de
gek is gehouden inzake de vooruit
zichten op zyn herverkiezing.
De verkiezingsstrijd zal dus ver
moedelijk worden opgehangen aan
de kwestie van het presidentschap,
al is het de vraag of Karamanlis
zich er persoonlijk in zal mengen
(zowel Papandreou als oppositie
leider Mitzotakis hebben verklaard
de indruk te hebben dat hij zich uit
de politiek wil terugtrekken). Zijn
schaduw, na de manier waarop hij
is uitgeschakeld, zal er zeker over
heen hangen, waarbij meteen moet
worden opgemerkt dat de nieuwe
president Sartzetakis in de eerste
dagen van zijn ambtsperiode uit
stekend is „overgekomen".
De laatste dagen is Mitzotakis
ook al wat teruggekomen van zijn
strikte niet-erkenning van het
staatshoofd. „De heer Sart
zetakis i
heeft hij gisteren op e
FREIBURG (AP) - Na een ver
keersongeluk op de autobahn Frei-
burg-Bazel in West-Duitsland is
gisteren gifgasalarm gegeven, toen
een gaswolk ontstaan was waarvan
.de chemische samenstelling aan-
(vankelijk onbekend was. De fa
briek van herkomst van de in
brand gevlogen chemicaliën verze
kerde echter later dat het beslist
niet om giftige stoffen ging.
Desalniettemin werd het risico
van geïrriteerde luchtwegen niet
uitgesloten en meer dan 100 men
sen in het gebied meldden zich bij
ziekenhuizen voor observatie en
behandeling van ademha
lingsklachten. Bij het ongeluk
kwamen drie mensen om het le-
De autobahn was acht uur lang,
tot gistermiddag, in beide richtin
gen gestremd. Volgens de politie
was het ongeluk om kwart over
een 's nachts ontstaan toen een
vrachtwagen inreed op een andere
vrachtauto, \iie door onbekende
de afrit
de hulp ingeroepen van specialis
ten uit Zwitserland en de bedrijfs
brandweer van het chemieconcern
Ciba-Geigy in Bazel.
lijden aan geslachtsziekten in Swa
ziland immuum geworden voor de
gangbare geneesmiddelen.
Rond de internationale, met
Zuidafrikaans kapitaal gebouwde
hotels in de buurt van de hoofd
stad Mbabane kunnen dag en
nacht vrouwen en vooral zeer jeug
dige meisjes worden opgepikt. Ta-
xi-chaffeurs spelen hierbij een be
langrijke rol. Als zij een klant op
pikken van het vliegveld of bij een
hotel, vragen ze heel 'onschuldig'
of de geachte cliënt er bezwaar te
gen heeft als 'zyn' vriendin mee
rijdt, aangezien ze de bus heeft ge
mist. Deze dame blijkt dan al snel
een prostituée te zijn.
Discotheken in Swaziland lijken
overigens in het geheel niet op die
in het Westen. Het zyn animeerge-
legenheden, waarin overal monito
ren zijn opgesteld die pornofilms
vertonen. Het hoeft dan ook geen
verbazing te wekken dat een van
de belangrijkste bronnen van in
komsten voor Swaziland het sek
stoerisme vanuit Zuid-Afrika is.
Rheumamedicijn
uit de handel
BAZEL (AP) - Ciba-Geigy, de
Zwitserse producent van over de
gehele wereld veel voorgeschreven
rheumamedicijnen, heeft de ver
koop van twee van zijn produkten
sterk beperkt. De farmaceutische
gigant nam dit besluit naar aanlei
ding van herhaalde waarschuwin
gen over ernstige, mogelijk dode
lijke bijverschijnselen van de pre
paraten.
Het gaat om de produkten Buta-
zolidin en Tanderil. Voor Butazoli-
din zijn nieuwe voorwaarden op
het gebruik ervan uitgevaardigd,
en Tanderil zal, in de voor oraal ge
bruik bestemde vorm, in zijn ge
heel van de markt worden geno
men. Ruim een jaar lang zyn de
twee produkten het onderwerp
van scherpe kritiek uit de Verenig
de Staten en Zweden geweest. Ze
ker 10.000 mensen zouden aan de
bijverschijnselen zyn overleden.
Het gevaarlijkste bijverschijnsel
zou ernstige aantasting van de aan
maak van bloedcellen zijn.
Twee doden bij
aanslag IRA
LONDEN (GPD) - Twee mannen
zijn gisteren om het leven geko-
(foto AP) men bÜ de ontploffing van een au
tobom buiten het gerechtsgebouw
van de Noordierse stad Newry. De
verantwoordelijkheid voor de aan
slag is opgeëist door het verboden
Ierse Republikeinse Leger (IRA).
De bom ging af op het moment
dat een veiligheidsagent de poort
die toegang geeft tot het terrein
van het gerechtsgebouw, wilde
openen om een politieauto door te
laten. Hy werd daarbij geholpen
door een van de inzittenden van de
auto, die net als de veiligheidsman
werd gedood.
De bom bevond zich in een ge
parkeerde auto, en werd vanuit een
huis in de omgeving draadloos tot
rentie verklaard. „Inclusief het feit
dat hy in het presidentiële paleis
woont en de functies van president
waarneemt". Mitzotakis zal er ook
geen bezwaar tegen hebben be
sprekingen met Sartzetakis te voe
ren en nog minder, zich na een
eventuele verkiezingsoverwinning
ten overstaan van hem te laten beë
digen. Hy kon daarbij verwijzen
naar het precedent van juli 1974,
toen Karamanlis als premier werd
beëdigd in aanwezigheid van de
junta-president Gizikis, zonder dat
dit erkenning van diens wettigheid
inhield.
i realiteit", zo
i persconfe- oorzaak stilstond
Neuenburg. Vervolgens reed
personenauto op de twee vracht
wagens in, waardoor brand uit
brak. De slachtoffers waren inzit
tenden van de personenauto. Een
van de vrachtwagens vervoerde va
ten met chemicaliën voor het che
mieconcern Hoechst. De inhoud
kwam gedeeltelijk vry en vloog in
brand. Uren na het ongeluk was
nog steeds niet bekend om wat
voor vloeistof het ging, omdat de
vrachtpapieren verbrand waren.
Uit de wyde omgeving werden
brandweerkorpsen en rampbestrij-
dingsploegen aangerukt. Ook werd
Pas tegen het middaguur maakte explosie gebracht. Het dodental
Hoechst bekend dat de vrachtwa- "ad makkelijker veel hoger kun-
gen zes ton droge chloranil en ze- nen ztin, want zes agenten die in de
ven ton gele Novoperm vervoerde. zwaar bepantserde - politieauto
Chloranil wordt gebruikt in verf, waren blyven zitten, liepen slechts
Novoperm is een kleurstof. Geen "chte verwondingen op.
van beide produkten valt in de ca- De aanslag vond op maar enkele
tegorie 'gevaarlijke stoffen', maar honderden meters afstand plaats
ze zijn wel hoogst brandbaar. By van het politiebureau van Newry
ontbranding kan chloorwaterstof dat °P 28 februari door een mor-
vrijkomen, dat bij inademing tieraanval getroffen werd. Daarbij
luchtwegirritaties kan veroorza- kwamen negen agenten om het le
ken. ven-
Israël laat sji'iten vrij
NMAIRIYEH (UPI/Rtr) - Israël heeft gisteren de laatste van de 752 ge
vangenen uit het Zuidlibanese kamp Ansar vrijgelaten. De gevangenen
werden onder luid gejuich door de plaatselijke bevolking ingehaald.
Sloopploegen begonnen ondertussen met de ontmanteling van het kamp,
waarin voornamelijk sji'iten, verdacht van terrorsime, gevangen werden
gehouden.
De overplaatsing van een deel van de sji'iten naar strafinrichtingen in
Israël heeft gisteren en vandaag tot grote kritiek aanleiding gegeven.
Volgens de Verenigde Staten schendt Israël daarmee de Geneefse con
ventie over krijgsgevangenen. Die zegt dat gevangenen in bezet gebied
moeten blijven en niet naar andere landen mogen worden overgebracht.
In Israël verluidt dat de sji'iten snel vrij zullen komen, als zij verklaren
van verder geweld té zullen afzien. Hun leiders hebben echter laten we
ten dat daarop geen kans is.
Een Israëlische eenheid van 200 soldaten heeft gisteren in een dorp in
Zuid-Libanon meer dan 300 mensen voor ondervraging opgepakt.
Functionarissen van de Verenigde Naties hebben de zoekactie beves
tigd. Zij zeiden dat de Israëliërs kort na 06.30 uur onze tyd het dorp
Chehabiyeh binnentrokken, alle mannen bijeendreven en huizen en win
kels begonnen te doorzoeken. Er zyn geen berichten van geweld of
slachtoffers.
ADVERTENTIE
De 40e Internationale Huishoudbeurs
wordt dit jaar een spektakel.
Opperste verbazing gaat hand in
hand met vertrouwde gezelligheid.
China als gastland
De Volksrepubliek China presen
teert zich met haar cultuur en een
keur van produkten.
Wij noemen kunstnijverheids- en
huishoudelijke artikelen, porcelein en
aardewerk, kleden, zijde en natuurlijk
levensmiddelen en wijnen.
De badkamer- en de
keukenshow
Nog nooit zag u zoveel inspire
rende combinaties en verrassende
nouveauté's bij elkaar.
Een overweldigende modeshow
van grote modemerken in ons land,
Een huis vol van alles waar de
doe-het-zelver mee te maken heeft
Leerzame demonstraties en toepas
singen van de nieuwste produkten.
Vakantievoorpret op z"n best
dooreen uitgebreide presentatie van
toerisme en produkten uit zowel bin
nen- als buitenland.
Interieur
,RAl£85S-r^£fr
,w me,-designmeubelen als
I, I middelpunt
Voordelige Trein-Toegang-biljetten verkrijgbaar bij vele NS-stations.
