KLASSIEK Zwak Requiem uit onverwachte hoek In voetspoor oude meesters Fascinerende visie op Bach Bach prachtig opgenomen Porgy and Bess recht gedaan West Side Story in vuur en vlam ZATERDAG 30 MAART 1985 EXTRA PAGINA 29 bijdragen: Paul Korenhof Andrew Uoyd Webber Lloyd Webber: Requiem, Paul Miles- Kinston (jongenssopraan), Sarah Brightman (sopraan), Placido Do mingo (tenor), koor van de Winches ter Cathedral, English Chamber Or chestra o.l.v. Lorin Maazel. EMI EL 27 0242 1 (lp) en CDC 74 7146 2 (cd). Terwijl in de Londense theaters tenminste twee werken van het Andrew Lloyd Webber repertoi re houden ('Evita' en 'The Cats'), presenteerde de musicalcompo nist zich op 24 februari in New York met de wereldpremière van zijn 'Requiem', opgedragen aan de nagedachtenis van zijn vader. De Europese première volgt op 21 april a.s. in Londen, maar daaraan voorafgaand werd de plaatopname in de handel ge bracht. Wat niemand verwachtte is gebeurd: een single met twee fragmenten is in een week tijd ruim honderd plaatsen gestegen op de Engelse hitparade en met name het door een jongensso praan gezongen 'Pie Jesu' lijkt niet meer weg te branden van sommige radiozenders. Of het in Nederland ook die kant uitgaat, staat nog te bezien, maar men neemt kennelijk het zekere voor het onzekere en brengt behalve de complete ver sie ook de single uit, terwijl er eveneens een maxi-single op de markt komt, waarop Placio Do mingo te horen is in het 'Hosan- De eerste kennismaking is niet overweldigend en wekt de in druk van een geconstrueerde, weinig bezielde vormgeving bo ven een vrijwel constante bijna irriterende pedaaltoon van het orgel. Pas met het 'Hosanna' (in de sfeer van 'Jesus Christ Super star') komt er leven in de brou werij en ook het daarop volgende 'Pie Jesu' alsmede het slotdeel behoren tot de meer geïnspireer de delen, met overigens onver bloemde invloeden van andere componisten. (De opbrengst van de single is voor een goed doel). Mitsuko Uchida Een kleine maar gestaag groeien de groep muziekliefhebbers heeft gedurende de afgelopen maanden de weg gevonden naar de concerten van de Japanse pia niste Mitsuko Uchida in de Rot terdamse Doelen (waar zij mor genmiddag nog te horen zal zijn in het concert in c, KV 491 van Mozart). Uchida behoort tot de jongere generatie briljante, Ja panse instrumentalisten, maar verhuisde al op twaalfjarige leef tijd naar Wenen, waar zij in een vroeg stadium de authentieke Europese muziektradities kon opzuigen. Dat resulteerde in een spel, dat enerzijds de superieure rust ademt van een vertolkster Paul Miles-Kingston (links) met Placido Domingo met een absolute beheersing van instrument en materie, en dat an derzijds een weldadige combina tie van doorzichtigeheid en zan gerigheid ten toon spreidt. De onbevangenheid van haar benadering met daarnaast haar gave om in het voetspoor van de grootmeesters uit vorige genera ties elke noot in een lijstje te zet ten, maken haar vóór alles tot een uitzonderlijk Mozart-vertolk ster. Haar in korte tijd opge bouwde faam op dit terrein wordt ten volle waargemaakt door deze eerste van een door Philips geplande serie van zeven platen met alle pianosonates. Een bijzonderheid is Uchida's ei gen versie van het niet door Mo zart zelf voltooide slot van de Fantasie in d, die zij besluit met een herhaling van de introductie, maar nu in majeur. Musica Antiqua Köln Joh. Set). Bach: Musikalisches Opfer - Die Kunst der Fuge - Kanons. Musi ca Antiqua Koln o.l.v. Reinhard Goebel. Archiv 413 642-2 (3 cd's). Tot de indrukwekkendste uitga ven in het kader van het Bach- jaar behoort een reusachtige uit gave van Deutsche Gramophon en Archiv: een 'Bach-Edition' die bestaat uit ruim honderd platen en 24 compact discs met een schat aan eerder verschenen, maar ook enkele nieuwe opna men. Tot de laatste categorie be hoort een uitvoering van 'Die Kunst der Fuge' (BWV 1080) aan gevuld met de canons BWV 1072-1078, 1086 en 1087. Voor de uitvoering op authentieke instru menten werd een beroep gedaan op het ensemble Musica Antiqua Köln, dat deze werken dus in een versie voor verschillende strijk instrumenten speelt. In een toelichting benadrukt leider Reinhard Goebel, dat een dergelijke uitvoering in comple te vorm in Bach's eigen tijd hoogst ongebruikelijk moet zijn geweest, maar dat doet niets af van het feit dat Goebel en zijn musici een voor moderne oren fascinerende visie hebben vast gelegd. Op de eerste compact disc in de set van drie vinden we een uitvoering uit 1979 van 'Das Musikalisches Opfer', maar een hoorbaar verschil tussen de ana loge opnamen van toen en de la ter in zwang gekomen digitale wijze van registreren is er nau welijks. (Die Kunst der Fuge en de canons zijn afzonderlijk uitge bracht in een doos met twee pla ten, Archiv 413 728-1.) plaat. Wel was het een goed idee om te beginnen met een orke strale introduktie met de sfeer volle Jazzbo Brown Blues. Trevor Pinnock Roberta Alexander en Simon Estes Gershwin: Porgy and Bess (hoogte punten). Roberta Alexander, Simon Estes en Diane Curry met het Radio koor en het Radio-Symfonie-orkest van Berlijn o.l.v. Leonard Slatkin. Philips 412 720-1 (lp) en 412 720-2 (cd). Zonder iets ten nadele van de uitvoering te zeggen moeten we constateren, dat dit een uiterst handige uitgave is. De met name in Duitsland populaire Simon Estes wordt daar regelmatig in televisieprogramma's uitgeno digd om een aria van Porgy te zingen en de verschijning van deze plaat valt samen met het op treden van Roberta Alexander als Bess in de eerste produktie van deze wereldberoemde neger opera in de Metropolitan Opera te New York. De Duitse herkomst van deze selektie is enigszins te horen aan de net iets te degelijke begelei dingen door het koor en orkest van de Berlijnse radio, maar de vertolkingen van Alexander en Estes klinken zo authentiek als men zich wensen kan. De Ameri kaans-Nederlandse sopraan ho ren we behalve in de bekende fragmenten van Bess natuurlijk ook in Clara's 'Summertime'. De poging van Estes om ook Spor- tin' Life's cynische 'It ain't ne cessarily so' tot leven te brengen zorgde voor het enige niet hele maal geslaagde fragment op deze Joh. Seb. Bach: Drie speeld door The English Concert o.l.v. Trevor Pinnock. Archiv 413 731-1 (lp) en 413 731-2 (cd). Ook zonder koffiedik viel te voorspellen, dat de herdenking van de 300ste verjaardag van Bach aanleiding zou worden tot een speciale plaataanbieding. In dit geval gaat het om een plaat van de maand met het triple con certo BWV 1044 en twee bewer kingen van de klavecimbelcon certen BWV 1060 en 1055. Het concert voor twee klavecimbels werd bewerkt voor hobo en viool en het soloconcert voor oboe d'a- more. De door Pinnock gevolgde tempi zijn minder gespannen dan in de vier weken geleden ge signaleerde vioolconcerten, waardoor incidentele ontsporin gen vermeden konden worden. Het belangrijkste resultaat is echter dat de uitvoeringen iets meer sprankelends hebben ge kregen dan de door hun sterke motoriek zo opwindende viool concerten. De opname is een klein wonder van helderheid, waardoor alle instrumenten af zonderlijk te volgen zijn zonder dat er van merkbare close-up in het geluidsbeeld sprake is. (De gereduceerde prijs geldt voor de plaat en de musicassette, maar officieel niet voor de compact disc.) Leonard Bernstein Bernstein: West Side Story. Kiri Te Kanawa, Tatiana Troyanos, Marilyn Home, José Carreras met orkest o.l.v. Leonard Bernstein. DG 415 253- 1 (2 lp's) en 415 253-2 (2 cd's). Eindelijk heeft Bernstein zijn bijna dertig jaar oude succesmu sical nu ook zelf gedirigeerd en DG heeft daar een opname van gemaakt, waar de spetters van af vliegen. Het aantrekken van ope rasolisten voor de belangrijkste rollen roept een paar vraagte kens op, met name als Kiri Te Kanawa de jonge Portoricaanse Maria iets teveel de allure van een operaheldin verleent. Het ge heel is echter muzikaal vuur werk van de eerste orde met als hoogtepunten de grote ballet nummers (nooit eerder zo bril jant vastgelegd) en de ensembles 'America' en 'Gee, Officer Krup- ke'. Dat Bernstein meer in zijn mars had dan alleen maar swin gers en uitsmijters blijkt boven dien uit het prachtig opgebouw de duet 'A Boy Like That'. De muziek werd compleet op genomen en uitgebracht in een dubbelalbum met tekstboek. Op de cd's is als extraatje de symfo nische suite uit de film 'On the Waterfront' opgenomen, die Bernstein in 1981 met het Israë lisch Filharmonisch Orkest op nam. 'America', 'Maria', 'I Feel Pretty' en 'The Dance at the Gym' werden afzonderlijk uitge bracht op een maxi-single. Horizontaal: 3. Niets meer in voorraad hebbende, hebben we hem overgedragen. 8. On bevestigd voor F en familie. 9. Een hese bloem is gevaar lijk. 11. Aanmeten en S laten schieten in 't vooijaar. 12. Half 'n jongen op deze inrich ting. 16. Onmisbaar voor con tactuele verplichtingen. 17. Als dit algemeen wordt gaan de kappers failliet, daar kun nen we nog over bomen. 19. Juist gehaald: kleding van een schip met een kantje er voor. 21. Besturen van een gemeente komen in een cel in Zuid-Arabië. 22. Olie voor niets is verboden. 23. Tim- mermanskleding. Verticaal: 1. Feest op de plaats van executie bij een spel. 2. Militaire tapijtreini ger die altijd werkt. 4. We kennen Lies nog van haar vriendin. 5. Datje dat alles in je nuchtere hoofd hebt! 6. Een ballpoint achter een noot in de bomen. 7. Een zuil van 2 3 9 5 T V V V 4 4 9 V 9 '0 V V V V 4 4 tr V '3 V V V V V V 4 4 V V V V V 4 6 't> V V V V V W 4 V V V V V 4 7 13 19 V 20 V 4 4 2J 22 4 4 4 23 4 4 de dichter. 10. Eerst moeten zij weg voor er vrede komt. 13. Wat staat er in een brief? 14. Ei, ei, wat een saaie letter. 15. Verband om het hoofd van een gehandicapte? 17. Te eten is het nog wel als de be- reider het dier beetpakt. 18. E en zijn maat zijn in de rivier gevallen en 't is nog een hooggeplaatste ook. 20. Een onderdanig lid. Deprijs van 25,- werd toege kend aan H.L. Heemskerk, Dorpsstraat 85, Oegstgeest. De prijs wordt de winnaar toegezon den. Oplossingen met vermel ding van puzzel voor donderdag op briefkaart of in enveloppe zenden aan Redactie Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 AB Leiden. Op de wereldranglijst bij de vrouwen is plotseling een nieu we ster aan het firmament ver schenen. Vanaf 1 januari j.l. wordt deze lijst aangevoerd door de 15-jarige Zsuzsa Polgar uit Hongarije met maar liefst 2430 Elo-punten. Gedeeld tweede staan wereldkampioene Maia Tsjiboerdanidse en de Zweedse Pia Cramling met elk 2400 pun ten. Het zal bijzonder interessant worden om de carrière van Pol gar verder te volgen. Ze is al in ternationaal meester (bij de man nen) en haar doel is ook om bij de mannen zo dicht mogelijk bij de top te komen. Bedenkt men dat bijvoorbeeld Karpov op 15-jarige leeftijd een rating van 2400 had, dan lijkt ze inderdaad goede pa pieren te hebben om een top- grootmeester te worden. Maar met wonderkinderen weet je het nooit. Er is meer dan puur talent nodig om de top te bereiken. Dat is te zien aan bijvoorbeeld Nigel Short, nu een redelijke groot meester, maar in eigen land staat hij nog steeds in de schaduw van Miles en Nunn. In de onderstaande partij, ge speeld in een internationaal toer nooi te Targoviste, 1984, toont Polgar haar aanvallende kwali teiten. Wit: Polgar; zwart: Dimitrov (Bulgarije). I.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 a6 4.e3 Lb7 5.Ld3 d5 6.b3 Lb4+ 7.Pbd2 Pbd7 8.0-0 0-0 9.Lb2 Te8 10.a3 Lf8 (beter is Ld2:) ll.De2 c5 12.Tadl Dc7 13.Pe5 g6 14.f4 (Brengt de nadelen van de zwar te opzet aan het licht. Zwarts ko ningsvleugel is verzwakt en moeilijk te verdedigen) Lg7 15.Pdf3 Te7 16.Del Pf8 17.Dh4 Pe8 18.cd5: Ld5: (Zwart kan niet met de pion terugnemen, omdat wit dan met f5 de aanval beslis send versterkt) 19.Tcl Lb3: 20.d- c5: (Sterker dan Pc6 Dc6: 21.De7: Lf7 22.d5 met een onduidelijke stelling) Lf6 21.Dg3 bc5: 22.Ld4 Pd7 23.Lb5 Dd6 (Valt in de cate gorie kunst- en vliegwerk waar mee zwart zich nog net staande houdt) 24.Lc3 Pb6 25.Le8: Tee8: 26.Pg6: fg6: (Op Lc3: volgt 27.P- ge5+ Kf8 28.Tc3: Ld5 29.Pg5 met onweerstaanbare aanval) 27.Lf6: Df8 28.Le5 Tad8 29.Dh4 Td7 30.Pg5 De7 (Voorkomt Pe4) 31.T- f3 c4 32.Th3 Pd5 33.Dh6 (DIA GRAM) DfB (Taaier is Pf6, maar dit is mooier) 34.Dg6:+! (Op hg6: volgt Th8 mat) 35.Th7:! en zwart gaf het op. Het eindspel is in het algemeen het minst bestudeerde onderdeel van het damspel. Het is dan ook geen wonder dat de meeste fou ten juist in dit onderdeel vallen en dat is jammer. Vaak had een beetje kennis een punt meer op gebracht. Een eindspel dat rela tief vaak voorkomt is het z.g. Scouppe-eindspel (zie diagram). Hoewel dit eindspel al vele jaren ..bekend is, is zij bij vele dammers nog onbekend. Dit eindspel ont staat wanneer zwart (of natuur lijk wit) een schijf op 36 heeft en een dam op de middellijn, terwijl wit twee dammen heeft, een schijf op 47 en 29. De kritieke schijf is 29, zou hij nl. op 35 of 24 staan dan is het remise! Staat hij op 34 dan is de winst vrij simpel. In diagram stand dreigt wit dan met 47-41! 36x47 50-33 47x40 45x5. Zwart moet daardoor naar 5 (als zwart de lange lijn verlaat dan pakt wit deze en kan schijf 34 naar dam huppelen met eenvoudige winst) wit 50-6 en zwart is de pineut, bij elke zet vliegt zijn dam van het bord. In diagram staat 34 echter op 29 waardoor winst onmoge lijk lijkt. Scouppe heeft echter aangetoond dat wit toch nog kan winnen via 50-6! A 14-10B 47-42!! dreigt 42-37 en 6-28 terwijl 36-41 ook verhinderd is op maar liefst 2 manieren. Zwart moet dus van de lange lijn: 10-4C 42-37 4-15 6- 33 15-4 33-17 en zwart is weer het haasje, alles is verhinderd. A Na meteen 47-42 wordt het remise: 14-3 50-28 (42-37 3-26 en na 50-17 slaat zwart gewoon 26- In de halve finales van de selec tiewedstrijden tussen enerzijds CPP en Niemeyer en anderzijds Gosschalk en Tammens speel den slems een belangrijke rol. Gosschalk-Kreyns boden b.v. een 6 KI, waarbij met 9 troeven samen KI V onder aas-heer moest vallen. 'Dat ene spel kost 26 punten in de kering', mopper de Hans Kreyns. Valt KI V dan winnen we er 13, nu verliezen we er 13' (KI V zat derde). Team Tammens won uiteindelijk met 306-281. In de andere halve finale won team Niemeyer (met Roosnek- Ramer-Bomhof) overtuigend van CPP, voor velen toch wel wat verrassend. Ook hier waren slems in sterke mate bepalend voor de uitslag (371-312). De finale wordt van 5-8 april gespeeld; de winnaar vertegen woordigt Nederland in juni bij de EK in Italië. Over dit spel werd lang nagepraat: Nadat noord met een grote for cing had geopend was het niet verwonderlijk dat NZ belandden in 6 Ha. Aan de ene tafel startte west met klaveren. Zuid nam op tafel en speelde Ha H. Toen oost niet bekende, was zuid afhanke lijk van de ruitensnit: één down. A V 10 8 3 9 H9 O A VB AH 5 In mei herdenken en vieren we het feit dat Nederland veertig jaar geleden werd bevrijd. Be grijpelijk dat ook de Nederland se posterijen deze gebeurtenis niet ongemerkt voorbij willen la ten gaan. Op 5 mei zullen dan ook vier bijzondere zegels ter herdenking van verzet en bevrij ding 1940-1945 in roulatie wor den gebracht. Voor de ontwer pen van de zegels, in de waarden van 50, 60, 65 en 70 cent, tekende Pieter Brattinga uit Amsterdam, die in 1969 als zegelontwerper debuteerde met de 25 c.-zegel "Statuut voor het koninkrijk 1954-1969" en al zeven zegels op zijn naam heeft staan. De zegels verschijnen als ge zegd op 5 mei. Dat is evenwel een zondag. Ze zullen daarom vanaf 6 mei op alle postinrichtingen en bij de Filatelistische Dienst te Groningen te koop zijn zolang de voorraad strekt, maar uiterlijk tot 1 juni 1986. Eerste-dagenve- loppen zullen daarentegen wel van een stempel van 5 mei wor den voorzien. Brattinga, die er, afgaande op de zegels die hij al heeft ontwor pen, doorgaans naar streeft zo. veel mogelijk onderwerpen op één zegel te vangen, heeft het nu bij de bevrijdingszegels ook in die richting gezocht. Op alle lig gende zegels fotocollages en op elke zegel drie foto's, die op hun beurt worden gescheiden 'door woorden, landsnaam en waarde- aanduidingen. Op de zegel van 50 cent zien we links op de zegel een foto van Cas Oorthuys "het opnaaien van een jodenster", in het midden een foto van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (RIOD) met de illegale bladen Vrije Pers, Vrij Nederland, Trouw, Je Maintiendrai en De Waarheid en rechts een foto van schietoefeningen van het onder grondse verzet in Amsterdam. De beelden worden gescheiden door de waarden "onrecht/ver zet" en "Nederland 50 ct". De ze gel is uitgevoerd in zwart, beige en rood en hij heeft een oplage van 14 miljoen. De zegel van 60 cent (zwart, beige en blauw) toont links geal lieerde vliegtuigen die voedsel droppen, in het midden een ex- H9765 N B 4 9 B 83 2 w O O 5 O H 8 7 6 3 V 6 2 Z ♦B 10 9743 2 A V 10 7 6 5 4 O 10 94 2 8 Hans Vergoed was boos: op het zitsel, voor zover dat moge lijk is, maar vooral op zichzelf. Hij was boos omdat hij een extra maakkans over het hoofd had ge zien. Als west namelijk precies Sch H-B-klein heeft wint zuid als volgt: drie ronden troef, schop pensnit, op Sch A een ruiten weg, schoppen getroefd, waarna op KI H en Sch 10 nog twee rui tens weg kunnen, zodat de rui tensnit niet meer nodig is. Dat zitsel deed zich in de praktijk xl5), terwijl na 37-32 36-41 kan (maar niet 26-37?? 32x41 36x47 50-33) 36-41 28x46 3-20 met remi se. B 14-19 47-42 19-8 50-28 en zwart heeft geen dreiging voor handen. C 10-15 6-33 15-4 (36-41 verliest op 2 manieren) 42-37 etc. Zoals gezegd is dit eindspel re mise wanneer schijf 29 op 35 staat. Toch heb ik dit wel eens weten te winnen via het volgen de trucje: verplaats de witte dammen naar 4 en 16 (dreigt 4- 31) 14-37, 35-30 37-5 30-24 5-37?? A 4-27 37-46 (gedwongen) 24-20 46-37 20-15 en zwart moet van de middellijn. A hier moet 5-46 b.v. 4-27 46-37 24-20 37-46 20-15 46-37. Zwart moet er dus voor zorgen op het juiste moment 37 te bezetten. Overigens heeft wit ook nu nog iets achter de hand. De dammen moeten daarvoor naar 35 en 49. Zwart speelt dan foutief 37-46 47- 42! 46-23 (36-41 49-32 41-47 32-5 en 35-24 of 35-19) 42-38 en zwart moet de hoofdlijn verlaten zodat wit met 35-19 kan zegevieren. niet voor, maar het typeert de in stelling van Hans Vergoed dat hij zichzelf die 'fout' verwijt. Overi gens is er met open kaart een maakkans, waarbij dan wel enige hulp van de tegenpartij nodig is. Als west maar nooit klaveren speelt, kan zuid zijn contract ma ken na ruitenstart en Ha H na. Misschien leuk om eens uit te zoeken, waarbij u dan tevens kunt constateren dat éénmaal klaveren spelen door west dat speelplan torpedeert. Aan de andere tafel maakte oost een op dit niveau zelden voorkomende fout; vergelijkbaar met de keeper die een heel zacht balletje tussen zijn benen door in het net laat rollen en vervolgens wel door de grond zou-«willen zakken. Zuid nam de ruitenstart met het aas, incasseerde Ha H en nog twee hoge hartens, gevolgd door schoppen naar de vrouw, Sch A, schoppen getroefd, KI A, KI H, klaveren getroefd en troef na; op tafel had zuid Ru V en Ru B weg gegooid. West, aan slag met Ha B, speelde Sch H en oost moest van zijn laatste twee kaarten, Ru H en KI B, er één afgooien. Een volkomen black-out, het zitsel is immers bekend, deed hem kie zen voor Ru H en dat maakte Ru 10 hoog voor de beslissende slag. emplaar van "De Vliegende Hol lander", die door vliegtuigen werd uitgeworpen en rechts een - waarschijnlijk - Poolse militair in de straten van Arnhem. De beel den worden gescheiden door "geallieerden '45" en "Nederland 60 ct." Oplage: 15 miljoen. De derde zegel (65 cent, zwart beige en orapje) verbeeldt links een foto van Cas Oorthuys "de bevrijdingsdag 1945 in Amster dam", in het midden het eerste legaal uitgekomen nummer van "Het Parool" en rechts een foto van de Amerikaanse erebegraaf plaats in de Limburgse gemeen te Margraten. Tussen de foto's: "Bevrijding 1945" en "Nederland 65 ct.". Oplage: 15,5 miljoen exempla ren. Op de vierde laatste zegel beel den van het oorlogsleed van onze landgenoten in het voormalig Nederlandsch-Indië. Links bui gende vrouwen in een interne ringskamp, in het midden een biljet van vijf cent, het zgn. kampgeld en rechts de beruchte Burmaspoorweg. Ditmaal tussen de foto's: "15 augustus 1945" en "Nederland 70 ct.". Van de hoog ste waarde komen 16 miljoen stuks van de persen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 27