'EG meebetalen aan Star Wars' Nationalisme vierde in EG hoogtij Spanje ingenomen met besluit Commissie hoort Flick Delors wil gezamenlijk onderzoek Iran: jager neergehaald VRIJDAG 29 MAART 1985 BUITENLAND PAGINA 7 LONDEN - Gebruik van de pil vergroot zowel de kans op borst kanker als op baarmoederhalskan ker. Twee onderzoeken, waarvan de resultaten vandaag in Britse medische tijdschriften beschreven staan, hebben dat aangetoond. door Henk Dam Het grootste onderzoek be schrijft de relatie tussen gebruik van de pil en baarmoederhalskan ker. Bij deze studie, die in op dracht van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) werd gehou den, waren meer dan 6000 vrouwen in acht landen betrokken. BRUSSEL (GPD) De Europese Gemeenschap zou een rol moeten spelen bij het coördineren van de Europese deelname aan het Ameri kaanse ruimte-wapenonderzoek ('Starwars'). De EG zou daar zelfs geld voor beschikbaar moeten stel- door Hans de Bruijn Die opmerkelijke mededeling deed voorzitter Jacques Delors van de Europese Commissie, het dage lijks bestuur van de EG, gisteren in Brussel. De Commissie is van plan in de EG-begroting de post voor gezamenlijk technologisch onder zoek te verdubbelen om ruimte te scheppen voor een gezamenlijke actie op dit punt. Delors reageerde hiermee op het Amerikaanse verzoek aan de NA- VO-bondgenoten, alsmede Japan, Australië en Israël om mee te doen aan het onderzoek naar de moge lijkheden voor een ruimte-defen sieprogramma, het Strategisch De fensie Initiatief (SDI). Delors mededeling is verrassend omdat de EG formeel geen taak TEHERAN (AFP) - Een Iraakse gevechtsbommenwerper is gister avond boven Teheran neergescho ten tijdens een aanval op de Iraan- se hoofdstad. Dit heeft de Iraanse televisie bekendgemaakt. Om 20.15 uur plaatselijke tijd be gonnen in Teheran de sirenes van het luchtalarm te loeien. Een kwar tier lang was het gedreun van het luchtafweergeschut te horéh. Er zijn geen aanwijzingen dat de hoofdstad is gebombardeerd, zo meldde het Nieuwsagentschap van de Islamitische Republiek. heeft op het gebied van de defen sie. Bovendien is één EG-lid (Ier land) geen lid van de NAVO, en hebben twee leden, Griekenland en Denemarken, grote bezwaren tegen het Amerikaanse Starwars- plan. Als de EG echter geld uit trekt voor een gezamenlijke actie moeten die landen wel meebeta len. Delors zei te hopen dat de rege ringsleiders van de EG, die van daag en morgen in Brussel bijeen komen, over een Starwars-aanpak in EG-verband zullen willen pra ten. Volgens Delors past dat uitste kend in het herhaaldelijk uitge sproken streven van dé EG om de tien landen op technologisch ge bied meer te laten samenwerken. Gezien de politieke problemen die hieraan verbonden zijn lijkt Delors voorstel echter weinig kans te maken. Het is nu al vrijwel zeker dat een gezamenlijke Europese ac tie in antwoord op het Amerikaan se verzoek zal komen van de lidsta ten van de West-Europese Unie (WEU). De WEU-ministers van defensie en buitenlandse zaken komen over drie weken in Bonn bijeen om over dat antwoord te praten. In de WEU zitten slechts zeven landen. Frank rijk, Groot-Brittannië, West-Duits- land, Italië en de Benelux-landen. 'Lastige' EG- en NAVO-leden als het neutrale Ierland, en het anti- nucleaire Griekenland en Dene marken ontbreken in de WEU. Toch vindt Delors het van groot belang dat de EG op dit terrein een rol speelt. 'Een eventuele Europese deelname zou een geweldige tech nologische impuls betekenen', zei hij gisteren op een persconferentie. 'Als wij ons bundelen zal het bo vendien minder kosten. Doen de diverse landen op een verspreide wijze mee dan hebben zij veel min der onderhandelingskracht tegen over de Amerikanen', aldus de Fransman. In een stuk dat de Europese Commissie ten behoeve van de top van de regeringschefs heeft opge steld, wordt bovendien gewaar schuwd dat Europese bedrijven niet 'zonder voorzorgen' met Ame rikaanse en Japanse multinatio nals moeten samenwerken. Hoe wel dat niet direct op het Starwars- projekt slaat, is de hint duidelijk: de Europese landen moeten voor komen dat de Amerikanen onze technologische snuQes inpikken zonder daar zelf overdracht van hoogwaardige kennis tegenover te stellen. De technologische samenwer king is een van de hoofdthema's van de Europese top van vandaag en morgen. Vooral de Nederlandse premier Lubbers heeft de afgelo pen maanden gelobbied voor een nauwere Europese samenwerking op dit gebied. Die is nodig omdat anders de achterstand op de VS en Japan niet meer valt in te lopen, meent Lubbers. Pil verhoogt de kans op borstkanker van vandaag, toont aan dat vrou wen die de pil gedurende vijf jaar of meer hebben gebruikt, een twee keer zo grote kans op baarmoeder halskanker hebben als vrouwen die de pil niet gebruiken. Verweer van de fabrikanten van de pil op eerdere onderzoeken, als zou baarmoederhalskanker vooral te maken hebben met een groot aantal seksuele partners, weerlegt het onderzoek, dat de betrokken vrouwen ook naar hun seksuele ge schiedenis heeft gevraagd. Het enige alternatief voor een di recte band tussen pilgebruik en baarmoederhalskanker, is dat de ziekte wordt veroorzaakt door een virus dat bij geslachtsverkeer wordt overgedragen, maar het WHO-team ziet, mede naar aanlei ding van drie eerdere onderzoe ken, eerder de pil als boosdoener. Het is mogelyk, zo schrijven de medici in hun verslag, dat de nieu were soorten pil, die een lagere do sis oestrogenen bevatten, minder schadelijk zijn. Daarnaar zal een onafhankelijk onderzoek gehou den worden. In een tweede medisch tijd schrift, The Lancet, staat het resul taat van een onderzoek van Zweed se artsen, die hebben vastgesteld dat vrouwen die tussen 20 en 24 jaar met pilgebruik beginnen, een drie keer zo grote kans op borst kanker hebben. Hongaarse leider Kadar krijgt een plaatsvervanger (Vervolg van pagina 1) BRUSSEL - De belangrijkste pro blemen tussen de EG en Spanje en Portugal waren de afgelopen da gen al opgelost. Het ging daarbij vooral om de toelating van Spaan se vissersschepen tot de EG-viswa- teren, de beperking van de Spaan se wynproduktie en de financiële bijdragen van beide landen aan de Soedan In de Soedanese hoofdstad Khartoem zijn rellen uitgebroken, terwijl president Nimeiri zich in Washington bevond om meer eco nomische hulp te krijgen. Er zou den in twee dagen zeker vijf men sen zijn omgekomen. Betogers sta ken benzinepompen in brand. De rellen vloeien voort uit sterke prijs verhogingen voor tal van essentië le produkten, maar vooral uit pro test tegen de opheffing van een subsidie op brood, waardoor dit deze week 33 procent duurder werd. VS/Griekenland Het Australische blad National Times schrijft dat de Amerikanen een satelliet in de ruimte anders heeft geprogrammeerd voor het af luisteren van het communicatie verkeer in Griekenland. De satel liet wordt door de inlichtingen dienst CIA gecontroleerd vanaf een basis in het Australische Pine Gap. De krant, die bekend staat om onthullende reportages, noemt de Amerikaanse maatregel een weer spiegeling van de woede van de re- gering-Reagart over de aankondi ging van premier Papandreou de Amerikaanse bases in Griekenland te sluiten. Rot op-premie België zal binnenkort werkloze buitenlanders van buiten de EG een premie betalen als zij het land willen verlaten. Bovendien zal het buitenlanders worden verboden zich te vestigen in enkele wijken van Brussel waar al veel buitenlan ders wonen. Mensen van buiten de EG die langer dan een jaar werk loos zijn kunnen een werkloos heidsuitkering van tien maanden krijgen. Dertig procent daarvan zal worden betaald als er toestemming wordt verleend om te vertrekken en de rest van het geld zal worden betaald als een buitenlandse werk nemer inderdaad te kennen heeft gegeven binnen twee maanden weg te zullen gaan. Duikbootfobie De Zweedse marine heeft de af gelopen week weer gejaagd op een mogelijk aanwezige vreemde on derzeeër in de haven van Göteborg aan het Kattegat. De jacht werd ge opend nadat twee politiemannen een verdachte schaduw onder wa ter onder een brug hadden zien doorgaan. Er werd niets gevonden. Pakistan De Verenigde Staten gaan 500 luchtraketten leveren aan Pakis tan. Met de levering is een bedrag van 50 miljoen dollar gemoeid. De raketten worden gemonteerd op F- 16 straaljagers en moeten Pakistan verdedigen tegen mogelijke aan vallen uit het aangrenzende Afgha nistan. De VS heeft Pakistan sinds de Russische inval in Afghanistan in 1979 voorzien van een uitgebreid scala aan militaire hulp. Dat laatste punt kostte de minis ters gisteren nog de meeste tijd. Af gesproken is dat het straatarme Portugal slechts een jaar aan de EG moet betalen, en daarna gedu rende zes jaar ongeveer 3 miljard gulden netto aan de EG zal verdie nen. Men hoopt zo de wankele Por tugese landbouw en industrie een impuls te geven. Spanje moet de komende zes jaar wel via btw-afdrachten betalen aan de EG, maar die bijdrage zal gaandeweg worden verminderd, zodat het in 1992 evenveel van de EG terugkrijgt als het moet beta len. De onderhandelingen liepen uren uit omdat beide landen pro beerden nog gunstiger regelingen uit het vuur te slepen. Daarentegen vonden Frankrijk en West-Duitsland de tegemoetko mingen te ruim. De Duitsers hou den van alle EG-landen het meest de hand op de Europese knip. Mi nister Van den Broek noemde de nu getroffen regeling 'genereus'. Hij zei dat er bij de EG echter be grip bestaat voor de weinig rooskleurige financiële situatie van vooral Portugal. Frankrijk gaf woensdag al zijn verzet tegen de visserij-voorstellen op. De grote Spaanse vissersvloot zal pas na een overgangsperiode van 10 jaar in de EG-wateren, met name in de zogenaamde Ierse Box, mogen vissen. Tot die tijd is een beperkt vangstgebied toegankelijk voor 300 Spaanse vissersboten, waarvan er overigens nooit meer dan 150 tegelijk actief mogen zijn. Frankrijk had een r 225 schepen geëist. Het kreeg ech ter op zijn beurt zijn zin op het punt van de beperking van de wijnproduktie. De Spaanse pro- duktie zal boven een totaal van 27,5 miijoen hectoliter aan banden ge legd worden. De Spanjaarden wil den die grens op 32 miljoen gesteld zien, de Fransen op 26 miljoen hec toliter. Een nog niet opgelost probleem is het Spaanse verzet tegen het ge bruik van de naam 'sherry' voor Britse drank van dit type. Volgens de Spanjaarden is 'sherry' (naar 'Jerez') een exclusief Spaanse drank, en zij dreigen nu een zaak bij het Europese Hof van Justitie aan te spannen. Ook moeten nog enkele visserijproblemen tussen Spanje en Portugal onderling wor den opgelost. Reacties De Spaanse en Portugese minis ters van buitenlandse zaken toon den zich vannacht na de marathon vergadering van 15 uur tevreden. „Spanje heeft zijn nationale fru straties afgeschud. We willen nu onze bevolking meer bij het inter nationale gebeuren betrekken", zei de Spanjaard Fernando Moran. Volgens Moran is de toetreding vooral in het belang van de prille Spaanse democratie. De Spanjaard werd aan het begin van zijn pers conferentie door de ongeveer twin tig Spaanse journalisten met het zingen van het Spaanse volkslied onthaald. In de vergadering van de minis ters was na het bereiken van het akkoord champagne geschonken. De Spanjaarden hadden voor die speciale gelegenheid Spaanse champagne meegebracht. De parlementen van de twaalf landen zullen er overigens hard aan moeten trekken, willen de toe tredingsverdragen tijdig zijn goed gekeurd om op 1 januari 1986 van kracht te kunnen worden. Maar minister Van den Broek zei goede hoop te hebben dat dit lukt. Op volle zee is gisteren een Chine se torpedoboot teruggeven aan Chi na. De oorlogsbodem was in Zuid- Koreaanse wateren verzeild ge raakt, nadat zich aan boord van het schip een ruzie had voorge daan, waarbij zes Chinezen wer den gedood. (foto AP) Fokker neer: 40 doden BOGOTA (AP) - In Colombia is gisteren een tweemotorige Fokker 28 van de militaire luchtvaartmaat schappij Satena tijdens een bin nenlandse vlucht neergestort. Alle 40 inzittenden kwamen daarbij om het leven. BOEDAPEST (DPA/Rtr.) - De 72- jarige Janos Kadar, al 30 jaar aan het hoofd van Hongarije, blijft voorlopig de „eerste man" van de Hongaarse Socialistische Arbei derspartij. Het partijcongres koos gisteren, op de vierde en laatste dag van het congres, echter ook een plaatsvervanger - en mogelijk opvolger - van de veteraan-politi cus. Het aanwijzen van de 62-jarige Karoly Nemeth tot tweede man van de Hongaarse communistische partij lijkt erop te wijzen dat Ka dar, die sinds gisteren „secretaris generaal" in plaats van „eerste se cretaris" is, het wat kalmer aan wil gaan doen. Nemeth is een land- bouwspecialist en al jaren lid van het Politburo en het centraal comi té. Nemeths titel „plaatsvervan gend secretaris-generaal" was tot de dag van vandaag niet bekend in Hongarije. Het Hongaarse politburo werd deze week met drie leden uitge breid. De partijleider van Boeda pest, Karoly Grosz, de voorzitter van de communistische jongeren organisatie, Csaba Hamori, en Ist- van Szabo, voorzitter van de orga nisatie van coöperatieve boeren werden in het hoogste orgaan van de communistische partij gekozen. Ook het centraal comité en het se cretariaat van de partij werden uit gebreid. In een slottoespraak tot het par tijcongres bevestigde Janos Kadar dat Hongarije vashoudt aan zijn politiek van economische hervor mingen en „socialistische demo cratisering". Tot de ongeveer 1000 afgevaardigden zei de partijleider dat deze politiek „zeer lang zal aan houden". Kadar onderstreepte dat de pro blemen niet „onder het tapijt zul len worden geveegd". Gedurende het komende vijfjarenplan zal veel aandacht worden besteed aan een verhoging van de levensstandaard en in het bijzonder aan een verbe tering van de positie van benadeel de bevolkingsgroepen. Zowel Kadar als Imre Pozsgay, secretaris-generaal van de over koepelende politieke organisatie het „Vaderlandse Volksfront", we zen in hun bijdrage aan de discus sie op bestaande meningsverschil len met buurlanden over de behan deling van Hongaarse minderhe den. De betrokken landen, Roeme nië en Tsjecho-Slowakije, werden echter niet met name genoemd. Pozsgay kritiseerde in zijn rede „achterhaald nationalisme" en po gingen tot „geschiedvervalsing". BONN - De Flick-enquêtecom- missie van de Bondsdag, die moet nagaan in hoeverre politici zich door het miijardenconcern Flick hebben laten omkopen, heeft giste- door Hans Amesz ren de laatste van 51 getuigen ge hoord. Dat was dr. Friedrich Karl Flick, die voor de vierde keer in Bonn moest verschijnen. Net als in het verleden kon Friedrich Karl Flick, baas van een holding met 42.000 werknemers en bijna 10 mil jard mark omzet, zich buitenge woon veel niet herinneren. De volgens de media rijkste man van Duitsland wist naar eigen zeg gen niet wat hij met vrijwel alle ge citeerde aantekeningen van zijn vroegere top-manager en gevol machtigde Eberhard von Brau- chitsch moest beginnen. Die aante keningen gaan er meestal over hoe de firma Flick alles in het werk heeft gesteld om „Bonn te verzor gen". Flick had in de jaren zeventig 29 procent van de aandelen in BRUSSEL - De Portugese minis ter van buitenlandse zaken Ernani Lopes vond het toch jammer. Het akkoord over de toetreding van Spanje en Portugal tot de EG viel in de vroege ochtend van vrijdag 29 maart. Een dag eerder en het zou nog mooier, ja bijna historisch, geweest zijn. Want was het dan niet op de kop af acht jaar geleden, op 28 maart 1977, dat de toenmalige Por tugese premier Mario Soares offi cieel het verzoek indiende bij de EG om lid te mogen worden? door Hans de Bruijn Spanje volgde pas later. Minister van buitenlandse zaken Oreja dien de het Spaanse verzoek pas in op 28 juli van dat zelfde jaar. Maar vanaf dat moment was de toetre ding een zaak van beide landen ge lijktijdig geworden, al wilden Spanje en Portugal zelf van enige koppeling niets weten. Ruim zeven jaar hebben de on derhandelingen gesleept, en vooral gedurende het laatste jaar heeft het er meer dan eens naar uitgezien dat het doel, toetreding per 1 januari 1986, niet gehaald zou worden. Lange tijd gold september 1984 als de uiterste datum voor een ak koord, wilde de toetreding inder daad op die datum een feit kunnen worden. Stroef Maar de onderhandelingen lie pen zeer stroef en de 'uiterste' data volgden elkaar sinds medio vorig jaar in snel tempo op. Dat stroeve zat hem overigens veel minder in de relatie tussen de 'tien' en de bei de kandidaat-leden, alswel in die tussen de EG-lidstaten onderling. De meeste tijd is verloren gegaan aan de pogingen van de tien om het intern eens te worden over de voor waarden die aan Spanje en Portu gal zouden moeten worden ge- De Portugese minister Lopes (financiën) en de Spaanse minister Moran (buitenlandse zaken) toonden zich vanmorgen na afloop van de onder handelingen tevreden over de toetreding van hun landen tot de EG. "Spanje heeft zijn frustraties afgeschud", aldus Moran. (foto Beiga) steld. Bovendien moest de Ge meenschap op een aantal terreinen onderling moeilijker eens konden worden, nam de onderhandelings- (wjjn, olijfolie, visserij, regionale positie van Spanje en Portugal steun) eerst intern orde op zaken zwaarte toe. Vooral de Spanj aar stellen vooraleer de kandidaten te- den hebben daar de laatste gemoet konden worden getreden. Dat kostte de Tien grote moeite. De gang van zaken in die interne EG-onderhandelingen, bijvoor beeld over de vis, bewees weer eens dat de EG-landen er nog steeds grote moeite mee hebben nationale belangetjes onderge schikt te maken aan het grotere be lang van de internationale econo mische samenwerking. De achter stand die Europa op technologisch gebied op de VS en Japan heeft op gelopen is daarvan slechts een illu stratie. Lange tijd stonden de EG-landen fel tegenover elkaar en leek een ak koord verder dan ooit. Spanje en Portugal konden zolang rustig af wachten, al waren in de loop der tijd allerlei kleine kwesties in rus tig overleg allang geregeld. Pas de laatste maanden werden zij echt in het spel betrokken. Naarmate de tien EG-landen het den handig gebruik van gemaakt. De Portugezen kregen pas enkele weken geleden, en eigenlijk te laat, door dat zy zich veel te mak had den gedragen. Ongunstig De Spanjaarden daarentegen zei den aanvankelijk tegen vrijwel elk voorstel dat hen werd voorgelegd 'no'. Vooral op voor Spanje hoogst- belangrijke nationale terreinen als de visserij en de wijnbouw waren de EG-voorstellen in het begin zo ongunstig dat de Spanjaarden nau welijks anders konden. De regering in Madrid heeft na melijk binnenslands af te rekenen met nogal sterke anti-Europese en anti-NAVO-gevoelens. Wanneer Spanje niet echt kan profiteren van het EG-lidmaatschap, dan doen we het maar niet was de redenering van velen. En dat zou ook het NA- VO-lidmaatschap op het spel heb ben gezet. Hoewel de onderhandelingen di verse malen op het punt van mis lukken stonden, viel de Spaanse en Portugese bereidheid uiteindelijk nog best mee. Je zou zelfs kunnen zeggen dat beide landen nu extra water in de wijn hebben moeten doen om straks wellicht dubbel van het EG-lidmaatschap te kun nen profiteren. En nu men het eens is, is het al leen Griekenland nog dat de afron ding van de toetreding kan blokke ren. De Grieken willen het onder ste uit de EG-kan hebben, in de vorm van exorbitant hoge bedra gen uit het EG-potje voor de Medi terrane gebieden. Ook de Griekse premier Papand reou heeft in eigen land te maken met een sterke anti-EG- en NAVO- stemming en zegt alleen met door de andere lidstaten een goedgevul de portemonnee naar Athene te kunnen terugkeren. Nationale belangen ook hier dus, waarbij de onzekerheid over de uit komst van de-presidentsverkiezin gen Papandreou's geringe toegeef lijkheid nog eens heeft versterkt. Een harde houding tegenover de EG-partners die niet over de brug willen komen, versterkt ongetwij feld zijn electorale positie bij de ve le Griekse agrariërs. Nationalisme Vrijwel alle landen hebben zich overigens gedurende de onderhan delingen aan dit soort van nationa lisme schuldig gemaakt. De een durfde zijn vissers niet onder ogen te komen als de Spanjaarden tot zijn viswateren zouden worden toegelaten, de ander vreesde oppo sitie van zijn wijnboeren tegen de produktiebeperkingen en weer een derde hield de portemonnee angst vallig dicht, terwijl andere landen wel in de buidel moesten tasten. Dat heeft de onderhandelingen vaak nodeloos vertraagd. Tot in de kleinste details zijn nu de onderlin ge handelsverhoudingen en die met de twee kandidaatleden vast- Daimler-Benz aan de Deutsche Bank verkocht en het ging erom de opbrengst aan de belasting voorbij te sluizen. Via de wet bestond de mogelijkheid daartoe. Maar dan moest aan de voorwaarde zijn vol daan dat herinvestering in het be lang van, om het zo maar uit te drukken, het nut van het algemeen was. In ieder geval Von Brau- chitsch was ervan overtuigd dat het zou helpen als de verantwoor delijke politici en ambtenaren wel licht af en toe een cadeau(tje) van Flick zouden krijgen. De Flick-enquêtecommissie heeft besloten dat het na twintig maanden, meer dan 310 uur verga deren en verhoren en het doorle zen van 100.000 dossier-bladzijden, tijd is om het eindrapport voor het parlement te schrijven. ADVERTENTIE gelegd. Maar behalve het grote eco nomische belang dat daarmee is gediend, is de toetreding ook uit politiek oogpunt van grote beteke nis. Dictaturen Zowel Spanje als Portugal waren dik tien jaar geleden nog dictatu ren. Met veel horten en stoten zijn beide landen tot de democratie 'be keerd'. Binnen de EG wordt maar al te goed beseft dat het buiten de Gemeenschap laten van beide lan den grote risico's met zich mee brengt. Vooral Portugal dreigt econo misch af te glijden tot de bedelstaf. Het straatarme land, met de zwak ste van alle Europese economieën, zou daardoor best opnieuw een voedingsbodem voor anti-demo cratische gevoelens en groeperin gen kunnen worden. En hoewel Spanje zyn democra tisch evenwicht beter lijkt te heb ben gevonden, is dat een land dat een steun in de rug nodig heeft om de democratie een nog vastere ba sis te geven, zowel via de economi sche als de politieke samenwer- kingsmogelijkheid die de Europe se Gemeenschap biedt. Keiler-dealers vindt u in de Gouden Gids

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7