Marc Chagall veelzijdig, scheppend kunstenaar Kunst te kijk Leidse uitmarkt op 14 september Filmhuizen associëren zich met Bioscoopbond Familieconcert R.O.: lust voor oog en oor 985 VRIJDAG 29 MAART 1985 RADIO-TV-KUNST PAGINA 25 I Op 97-jarige leeftijd overleden SAINT-PAUL-de-VENCE (ANP/AFP) - De schilder Mare Chagall is gisteravond in zijn woonplaats Saint-Paul-de- Vence overleden. Chagall is 97 jaar is geworden. Zijn ge zondheidstoestand liet al geruime tijd te wensen over. De schilder, beeldhouwer, glaze nier, lithograaf, etser en keramist Marc Chagall werd op 7 juli 1887 in een groot gezin van gelovige chas sidische joden geboren in Witebsk in Wit-Rusland. Zijn opleiding aan de kunstaca demie in St.Petersburg, het huidi ge Leningrad, liep uit op een fiasco en na drie jaar vertrok hy zonder een diploma op zak in 1910 naar Parijs. In de volgende vier jaar tot het uitbreken van de Eerste We reldoorlog leerde hy grondig de compositie en de techniek van het schilderen van de Parijse School zonder daarbij zijn eigen karakter te verliezen. Zijn werk uit deze periode herin nert aan zyn Witrussische geboor teland met zijn boeren, bloemen, vogels, vissen, muzikanten, brui loften en feesten. Het revolutionai re kubisme van Paul Cézanne, Pa- blo Picasso en Georges Braque met de door analyse van het onder werp vrijgemaakte vormen hadden nauwelijks enige invloed op het poëtische, warme en vaak ook mystieke werk van Chagall. In 1914 had hij zyn eerste ten toonstelling in Berlijn, waar hij grote indruk maakte op de volge- hngen van de expressionistische school van Herwarth Walden. Aan het eind van de Eerste Wereldoor log was Chagall terug in Witebsk, waar hij na de revolutie commissa ris voor kunstzaken werd. Hij stichtte er een kunstacademie. Maar zijn denkbeelden op kunstge bied vonden geen weerklank bij de door hem aangetrokken leraren en by de nieuwe machthebbers. In 1920 ging hij naar Moskou, waar hij decors, muurschilderingen en kos tuums voor het joodse staatsthea ter Granowsky maakte die echter geen gunstig onthaal vonden. In 1922 vertrok Chagall met zijn vrouw Bella, zyn jeugdliefde met wie hy in 1915 was getrouwd, via Berlijn naar Parijs. In de Franse hoofdstad kreeg hij van de kunst handelaar André Vollard opdracht de ,Dode Zielen' van Nikolai Gogol te verluchten. De wijze waarop hij dit deed viel zo in de smaak dat hij daarna ook de .Fabels' van La Fon taine mocht illustreren. Bijbel In de jaren 1931 tot en met 1937 reisde hij in de landen langs de AMSTERDAM (ANP) - De Associatie van Nederlandse Filmtheaters gaat samenwerken met de Nederlandse Bioscoopbond en vooral met de film verhuurders in die bond. De overeenkomst daartoe is gisteren in Amster dam getekend. Bij de associatie zijn ruim tien filmhuizen in het hele land aangesloten. Deze theaters vertonen vooral cultureel of historisch belangrijke films. De overeenkomst komt er op neer dat de vereniging van filmhuizen geassocieerd lid wordt van de bioscoopbond. De filmhuizen kunnen daardoor hun stem laten horen op de ledenvergaderingen van de bond. De filmverhuurders mogen verder speciale films leveren aan de film huizen. Die films worden geselecteerd door een gemengde commissie. Afgesproken is wel dat nieuw uitgebrachte films eerst in commerciële bioscopen te zien kunnen zijn, als daar belangstelling voor is. De overeenkomst loopt tot 1 januari 1987. Tussentijds opzeggen door een van beide partijen is mogelijk. Het akkoord vervangt de oude rege ling van 1977 op dit gebied. Belangrijk verschil met die oude regeling is de instelling van de gemengde commissie. De oude commissie werd inge steld door de bioscoopbond. Een nieuwe regeling was ook nodig in verband met de opheffing vorig jaar van de Vereniging Het Vrye Circuit, waarbij alle filmhuizen in ons land waren aangesloten. De Bioscoopbond besloot toen het overleg voort te zetten met de kleinere associatie van filmhuizen. Marc Chagall bij Middellandse Zee en door Europa. Om zich voor te bereiden op een illustratie van de Bijbel verbleef hij onder meer in Palestina, Neder land (1932), Polen, Spanje en Italië. Pas in 1956 voltooide hij zijn mees terwerk, de .Bybelse Boodschap' van het Oude Testament, een serie van 67 schilderijen die hij later aan de Franse staat schonk. In de jaren vóór en nog duidelij ker tijdens de Tweede Wereldoor log ging zijn werk van het speelse lyrische steeds meer over op het sombere van de vernietiging. Uit deze jaren dateren zijn werken .Witte Kruisiging' (1938),Cellospe ler' (1939), .Martelaarschap' (1940) en ,De Oorlog' (1943). Vooral uit dit laatste werk spreekt de bewogen heid van de kunstenaar met het lot van de wereld. Op Amerikaans aandringen week Chagall in 1941 met vrouw en dochter Ida uit naar de Verenigde Staten. Hij vestigde zich in New York waar hij voor Leonid Massine decors en kostuums voor het ballet ,Aleko' (1942, Tsjaikowski) en later voor ,De Vuurvogel' (1945, Stra- winsky) ontwierp. In 1944 overleed zijn vrouw Bella. Twee jaar na de oorlog keerde hij terug naar Frank rijk, waar hij in Saint-Paul-de-Ven- ce aan de Rivièra ging wonen. In zijn tweede vaderland ontdek te hij de geheimen van de kera miek, begon te beeldhouwen en ontwierp hij zijn eerste gebrand schilderde ramen voor de kathe draal van Metz. Later volgden on der meer nog twaalf glasramen voor de synagoge van het medisch centrum Hadassah in Jeruzalem en een groot glazen paneel voor de Verenigde Naties ter nagedachte nis aan Dag Hammarskjöld, de tweede secretaris-generaal van de volkerenorganisatie. Voor de Parijse Opéra maakte hij een grote plafondschildering, voor het gebouw van het Israëlische parlement in Jeruzalem ontwerpen voor vloer- en wandkleden en voor het nieuwe gebouw van de Metro politan in Lincoln Center in New York wandschilderingen. In veel kunstcollecties over de gehele wereld is werk van Mare Chagall - meer dan 2.000 stuks - te vinden. Zijn geboorteland Rusland heeft maar zeer weinig van zyn kunstwerken geëxposeerd. Pas in 1967 toonde het Tretjakov-mu- seum in Moskou voor het eerst sinds de jaren dertig één van Cha- galls schilderijen. Het was een werk met een revo lutionair karakter dat als titel had .Vrede over de hutten, de oorlog aan de herenhuizen, een schets voor een paneel 1918-1919'. In het zelfde jaar 1967 gaven de Sowje- trussische-autoriteiten toestem ming acht van Chagalls werken te exposeren in Zürich ter gelegen heid van de tachtigste verjaardag van de kunstenaar. De houding van het communistische bewind jegens hem en de andere „rebellen van zijn generatie", Malewitsj, Kandinsky en Falk. werd milder. In 1973 ging hij op uitnodiging van het Sowjetrussische-ministerie van cultuur naar Moskou om daar een tentoonstelling van zyn werken by te wonen. Museum Chagall is tot op hoge leeftijd als scheppend kunstenaar actief ge bleven. Zo ontwierp hij gebrand schilderde ramen voor de St.Ste- fanskerk in Mainz toen hij al bijna 95 jaar oud was. De stad verleende hem het ereburgerschap. In Frankrijk, zijn tweede vader land, was hij een zeer gerespec teerd kunstenaar. In Nice is spe ciaal voor Chagall een museum ge bouwd, dat de naam Mémorial Chagall draagt en waar talrijke kunstwerken van hem zijn ten toongesteld. In 1977 bracht het Louvre-museum in Parijs een ex positie van zijn werk, ééq van de zeldzame keren dat een levend kunstenaar zo werd geëerd. Hij ontving talrijke onderschei dingen, zoals het Legioen van Eer, de hoogste onderscheiding die Frankrijk kent en een eremedaille die hem werd uitgereikt door de toenamlige secretaris-generaal der Verenigde Naties, Kurt Waldheim. Chagall trouwde in 1959 voor de tweede maal. Zyn vrouw, Valenti ne Brodzky, is eveneens van Russi sche afkomst. LEIDEN - De Leidse Uitmarkt wordt zaterdag 14 september voor de tweede maal gehouden. In en rond de Pieterskerk kunnen zich dan ver enigingen op het gebied van de (amateuristische) kunst en cultuur pre senteren. Verenigingen die een optreden verzorgen krijgen een gratis stand, andere verenigingen moeten daar een kleine subsidie voor betalen. De Uitmarkt van vorig jaar had weliswaar te lijden van regen en wind, maar bleek toch in zo'n behoefte te voorzien, dat een herhaling ge rechtvaardigd is. De Uitmarkt wordt georganiseerd door een werkgroep van de Stichting Vrienden van de Pieterskerk, die het evenement ook subsidieert en ge bouw en personeel ter beschikking stelt. Daarnaast worden sponsors ge zocht. Onder de zeventig verenigingen die vorig jaar aan de Uitmarkt deelna men is een enquête gehouden. Van die verenigingen namen er 45 de moeite te reageren op de vragen. De reacties waren overwegend positief. Negentig procent wilde graag een herhaling van de Uitmarkt. Klachten waren er over de optredens, die gelijktijdig in de kerk plaatsvonden. Deze ondervonden veel geluidsoverlast van elkaar. Ook de standhouders op het pleintje voor de Pieterskerk hadden reden tot klagen; hun kramen hadden te lijden van het slechte weer. Zes verenigingen meenden dat te veel majorettegroepen optredens verzorgden, waardoor het aanbod te eenzijdig zou zijn geweest. Toch waren vrijwel alle verenigingen vol lof over de organisatie. Epoche-expositie in Wenen WENEN (Rtr) - In Wenen is donderdag een tentoonstelling geopend die de magie en stijl van de laatste decaden van het Habsburgse keizerrijk, creatiefste tijdperk uit de rijke culturele historie van Oostenrijk, weer spiegelt. De tentoonstelling draagt de titel 'Droom en Werkelijkheid' en zij be staat uit 2.200 schilderijen, keramiek, bouwkundige ontwerpen en ander werk dat het culturele en politieke leven in het Wenen van 1870 tot 1930 bepaalde. Hoogtepunt van de expositie is de Beethovenfries van Gustav Klimt, die voor het eerst in ruim 80 jaar wordt ten toon gesteld. Kwistig verlucht met goudblad vult de fries een heel vertrek van het Künstlerhaus. De tentoonstelling gaat over zes maanden naar het Centre Pompidou in Parys en het Museum of Modern Art in New York City, zonder de Ju- gendstil-fries van Klimt, de man achter de Wiener Sezession, die te broos is voor een reis. Hot House LEIDEN - Het Niko Langenhuij- sen Kwintet speelt zaterdag bij Hot House. De leiderspeelt piano en is ook bekend als bassist van het Ge- meentereinigingsorkest Vaalbleek. Hy schrijft het grootste deel van het repertoire voor het kwintet. De trompetten worden geblazen door Toon de Gouw, net als Langenhuij- sen afkomstig uit Tilburg, en door de Belg Bert Joris. Bassist Ernst Glerum en slagwerker Joop van Ervan vormen samen de ritmesec tie. Het kwintet brengt een menge ling van Europese geïmproviseer de muziek en aan de Amerikaanse bop ontleende thema's. Ze concer teren in het LAK-restaurant aan de Cleveringaplaats. Aanvang 21.00 uur. Schouwburg vr 29, 20.15 'Te laat geboren', blijspel met Hugo Metsers, Pleuni Touw en Pieter Lutz. LAK-theater vrij 29 en za 30, 20.30 Werkteater met 'De kroning van Poppea', toneelbe werking van Monteverdi's opera, wo 2,20.30 Vakgroep Klassieke Talen .met 'De kikkers' van Aristophanes do 4, 20.30 Dansgroep KLIM met pre mière van 'In Dubio' vr 5 en zat 6, 20.30 Werkteater met 'Romeo en Jeanette' van Anouilh zo 31, 15 Haagse Theater Atelier met 'Bonte Buitelingen'. Pieterskerk za 30, 14.30 Bachkoor Holland olv Charles de Wolff zingt Johannes-Pas- S tadsgeho orzaa 1 di 2,19.15 'Ex Animo' o.v van Wim de Ru zingt Matthaus-Passion Lokhorstkerk zo 31, 14.30 Concert Leids kameror kest 'Bellitoni' met werken van Mo zart, Tsjaikowski, Elgar en Kodaly Microtheater vr 29 en za 30, 20.30 Imperium met 'De Leidse Meid' Diligentia vr 29 en za 30. 20.15 Youp van 't Hek met cabaret 'Verlopen en verlaten' HOT vr 29 en za 30. 20.30 Haagse Comedie speelt Terra Incognita' van David Mamet met o.a. Wim van Rooij Kon. Schouwburg za 30. 20.15 en zo 31.14.00 Haagse Co medie speelt 'De Troonsafstand' van Ruth Wolff met o.a. Anne-Wil Blan- kers zo 31, 20.15 Haagse Comedie speelt 'Medea' van Euripides met o.a. Mar- jon Brandsma* Kees Coolen, Lou Land ré en Lies Franken vr 29, 20.15 Hoofdstad Operette met 'Die Lustige Witwe' van Franz Lehar wo 3, 20.15 'Wat is er met Meivin?', blijspel van Neil Simon met Sjoukje Hooymaayer en Ton van Duinhoven Grote Kerk zo 31, 14.30 Residentie Bachkoor en Residentie-Orkest met Matthaus Pas sion olv van Gerard Akkerhuis DEN HAAG Circustheater vr 29, 20.15 Residehtie-Orkest olv Roelof van Driesten met werken van Danzi, Schumann, Rodrigo en Liszt. za 30, 20.15 Concert Kim Wilde Appeltheater vr 29 en za 30. 20.15 'Oom Wanja' van Tsjechov, regie Erik Vos, met o.a. Sa- cha Bulthuis, Trudy Labij, Carol AMSTERDAM Stadsschouwburg vr 29, 20.15 Publiekstheater speelt 'Schijn bedriegt' za 30, 20.15 en zo 31, 14.00 Publiek stheater speelt 'De ingebeelde zieke' wo 3, do 4, 20.15 Nationale Ballet met 'Serenade' Concertgebouw vr 29, 19.00 Concertgebouworkest: Matthaus Passion olv Nikolaus Har- noncourt zo 30, 20.15 (kl. zaal) Schónberg En semble olv Reinbert de Leeuw zo 31,12.00 Concertgebouworkest olv Nikolaus Harnoncourt di 2, 20.15 (kl. zaal) Felicity Lott, so praan, Graham Johnson, piano Bellevue za 29 en zo 30, 20.30 Cabaret Frisse Jongens met 'Anton Huyg komt nooit meer thuis' di 2 en wo 3, 20.30 uur Werkcentrum Dans met 'Cross Currents' Frascatit/m 13 (behalve zo), 20.30 Nieuwe Komedie speelt 'De presi dent' met o.a. Edda Barends. Kleine Komedie vr 29 en za 30. 20.15 'Een vos', toneel stuk met o.a. Marlous Fluitsma Show Martine Bijl Brakke Grond ma 1, di 2, wo 3, do 4, 20.30 Roek-ora torium 'Donna Nobis Pacem' met Thijs van Leer en Jan Akkerman Cultureel Centrum Amstelveen vr 29 en za 30, 20.15 'Bij gebrek aan bewijs', toneelstuk met o.a. Jasperina de Jong wo 3, 20.15 Show Tineke Schouten ROTTERDAM Theater Zuidplein za 30, 20.30 Waste of Time met 'De fa milie Pescue' zo 31, 20.15 Nooy's Volkstheater met musical 'Hadjememaar' ma 1,20.15 Ned. Danstheater jun. met 'Dream Dance', 'Bylines' en 'Cathe- drale Engloutie' wo 3, 20.15 Theater Unie met 'Het duel'/'De dode stad' Luxor Theater wo 3, do 4, 20.15 RO Theater met 'De opera van Smyrna' Hofpleintheater vr 29, zo 30, 20.15 Gerard Cox en Rients Gratama met 'De grijze plaag' Doelen vr 29, 20.15, zo 31, 14.15 Rot. Ph. Or kest mmv Mitsuko Uchida, piano (Mozart) ma 1,20.15 Orkest v.d. 18de Eeuw olv Frans Brüggen Familie-concert door het Residentie Orkest o.I.v. Roelof van Driesten met werken van Franz Danzi, Schu mann, Rodrigo en Liszt. Solisten: Vi cente Zarzo hoorn en Jan Goud swaard gitaar. Uitgevoerd in de Stadsgehoorzaal op 28 maart. LEIDEN - Waren er in het verle den nogal eens aanmerkingen te maken op de samenstelling van de programma's van de familie concerten, ditmaal was er een grote verscheidenheid, geschikt om oor en oog van een jeugdig publiek geboeid te houden. Bo vendien was het podium opge bouwd zodat er tenminste iets zichtbaar werd van wat zich ach ter de voorste rijen van het or kest afspeelde. Het begin was al meteen raak: het Concert voor hoorn en orkest uit 1790 van Franz Danzi mag dan al een weinig diepgravend werKje zijn, het is wel een echt muzikantesk stuk dat van een subliem hoornist als Vicente Zarzo, solo-hoornist van het R.O., precies die speelsheid en ongecompliceerde vreugde mee kreeg waardoor het het aanhoren waard werd. Ook de tweede solist kwam uit de rijen van het orkest voort, zij het met een ander instrument in handen: fluitist Jan Goudswaard is in zyn vrye tijd - of is het wel licht omgekeerd? - gitarist en hoofdvalderaar in dat instru ment aan het Kon. Conservato- Het Concierto de Arénjuez ver enigt vele elementen in zich om het voor een dergelyk program ma aantrekkelijk te maken: mu ziek die ook al door het Spaanse idioom makkelijk aanspreekt met een romantische en in het tweede deel zelfs sentimentele inhoud, en met allerlei gitaar-ef fecten. Genoeg te horen en te zien dus, en derhalve een groot succes voor Jan Goudswaard, die daar nadrukkelijk hoboïst Hans Roe- rade in betrok wegens diens mu zikale aandeel in het al eerder ge noemde en door alle produceer- ders van zogenaamd romanti sche muziek tot op het bot afge kloven tweede deel van dit con cert. Geflankeerd werden Danzi en Rodrigo door resp. Schumann en Liszt, eerstegenoemde met een zelden of nooit uitgevoerde Frühlingssymforiiëtta, en Liszt met het symfonisch gedicht Les Préludes. De poging van Schu mann om een werk met een luch tig karakter te schryven kan in de Ouverture en het Scherzo ge slaagd genoemd worden, de Fi nale daarentegen maakt ondanks de fuga-vorm een voor Schu mann opvallend armetierige in druk. Veel kon het geanimeerd spelende R.O. daar niet aan ver anderen. Oren en ogen werden tot slot verzadigd met de stortvloed van klanken in Liszt's Les Préludes, waarin de slagwerkers die tegen het einde van het werk achterin het orkest verrezen, zorgden voor een ook visuele afsluiting. MIES ALBARDA Paco Pena naar het Rotterdams Conservatorium ROTTERDAM (ANP) - De beroem- de Spaanse flamenco-gitarist Paco Pena is benoemd tot leraar aan het Rotterdams Conservatorium. On der Penaé leiding wordt het ko mende cursusjaar begonnen met een nieuwe vijfjarige studierich ting voor flamenco-gitaar. Bij de opleiding zal ook aandacht worden besteed aan de Andalusische cul tuur en geregeld zullen Spaanse gastdocenten op het gebied van zang en dans worden uitgenodigd. Volgens de directie van het conser vatorium betekent de nieuwe stu dierichting een Europese primeur. Paco Pena begon zijn loopbaan op 12-jarige leeftijd als begeleider van flamenco-groepen. In 1967 gaf hij zijn eerste solo-concert in Lon den, waarna hij over de hele wereld gen voor zijn uitvoering van de fla- menco-muziek, die ook op een recitals gaf. Hij kreeg verschillen- groot aantal grammofoonplaten is vastgelegd. de internationale onderscheidin- AMSTERDAM - Ruim zeshonderd zondagsschilders hebben zich deze week bij de Nieuwe Kerk in Amsterdam gemeld ter registratie van hun werk, dat vanaf vandaag in deze kerk wordt geëxposeerd. (foto anp> Leden van het Leids teken- en schildergenootschap Ars Aemula Naturae exposeren hun werk tot en met 14 april in de tentoonstellingsruimten van het eigen gebouw aan de Pieterskerkgracht. Er is werk van uiteenlopen de aard te zien: tekeningen, aquarellen, olieverven, plastieken e.d. Het betreft werk van zowel beroepskunstenaars als van Ars-leden, die de kunst in hun vrye tijd beoefenen. Er is tradiditioneel werk naast werk van meer progressieve opvatting. De expositie, die morgenmiddag wordt geopend, is te bezichtigen van dinsdag tot en met zondag van 13 tot 16 uur. Stencilprenten van de Japanse kunstenaar Mori Yoshitoshi (70) zyn tot en met 16 juni te bezichtigen in het Rijksmuseum voor Volkenkunde. Het gaat om een overzichtstentoonstelling, die tot stand is gekomen in sa menwerking met de Japanse ambassade. De thema's van de tentoonge stelde werken variëren van dorpsgezichten tot onderwerpen ontleend aan het boeddhisme en de klassieke geschiedenis. De expostie gaat ver gezeld van een geïllustreerde catalogus. Schilderijen en tekeningen van Marcia Krijgsman vullen de ruimten café Pourquoi-Pas aan de Nieuwe Beestenmarkt. De expositie, die vanavond wordt geopend door Lakenhal-directeur M.L. Wurfbain, duurt tot en met 30 april. De Haagse kunstenaar Hans Hartzheim exposeert tot en met 1 mei in de Leidse Holiday Inn. De drukker en grafisch ontwerper Harzheim legt met potlood grafiet-sluiers op papier. Hy weet daarbij stukjes stadsbeeld en vlakke letters tot een homogene compositie te combineren. De tentoon gestelde collectie omvat 21 werken. Hollandse wolken vormen het thema van een nieuwe fototentoonstelling, die de Leidenaar Dick Seip in de maand april presenteert in het koffie- eethuisje Piggelmee.(Janvossensteeg). De kleurenfoto's van de wolken luchten zijn in en rond Leiden genomen. Sommige tonen dreigende re genwolken, andere een zonsondergang of een stralende hemel met veder wolken. De expositie duurt tot en met 4 mei. Grafiek van Nienke Menalda en kijkkastjes en schil derijen van Ria Roelofs zyn tot en met 18 mei te bezichtigen in het pand Caeciliastraat 18 in Leiden. De expositie, die op touw,is gezet in samen werking met de Ned. Ver. van Huisvrouwen, de Leidse Vrouwenraad en de Stichting Vrouw in de Beeldende Kunst, is geopend elke zaterdag en zondag van 12 tot 16 uur. Kledingontwerpen van Carel van Laere en ontwerpen voor cadeauver pakkingen van Carla Feyen zyn tot 12 mei te zien by Unieke Produkten (winkel voor ontwerp en vormgeving) aan de Hooigracht in Leiden. De feestelijke opening is op vrijdagmiddag. Men kan de expositie bezoeken op donderdag en vrydag van 1 tot 6 en op zaterdag van 1 tot 5 uur. Aquarellen van Cornelie Arnold-Mees hangen van 23 maart tot en met 25 april in Auberge De Kieviet in Wassenaar. Ze zijn te bezichtigen dage lijks, behalve op maandag, van 9 tot 12 uur en van 15 tot 17 uur. Paula Lyklema en Eugenie de Geus exposeren resp. tekeningen en schil derijen in de Bibliotheek van Noordwijkerhout. Dagelijks geopend be halve op zaterdag, zondag en dinsdag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 25