Dierenkwelling is soms beestachtig
i
3
y
PAGINA 19
ZATERDAG 23 MAART 198ft
j| Ruim 30 inspecteurs,
behorend tot de
inspectiedienst van de
Nederlandse Vereniging
tot Bescherming van
Dieren, houden zich
dagelijks bezig met de
controle op de naleving
van de overigens weinig
houvast biedende wetten
die gericht zijn tegen
dierenkwelling. Zij
stuiten geregeld op
weerzinwekkende
I situaties, want heel wat
Nederlanders nemen het
niet zo nauw in de
omgang met dieren. Een
wet, gericht op het
welzijn van dieren, lijkt
t dan ook hard nodig.
Gewonde, half verlamde en zelfs
biggende varkens creperend in de
goot. Dit staaltje dierenkwelling
haalde enkele weken geleden ruim
schoots de publiciteit. De weerzin
wekkende praktijken bij het parti
culiere Residentie Slachthuis in
Den Haag werden door de inspec
tiedienst van de Nederlandse Ver
eniging tot Bescherming van Die
ren aan de kaak gesteld.
Volgens mr. D. T- van Oers, directeur
van de inspectiedienst, is mishandeling
van varkens bepaald geen uitzonderlijke
zaak. "Bekend zijn de spontane bekken
breuken bij varkens die zo zwaar zijn be
mest en zo weinig bewegingsmogelijk
heden hebben gehad dat ze door hun
kruis zakken en verlamd raken aan hun
achterlichaam. Ze kunnen zich dan al
leen nog een beetje voorttrekken met
hun voorpoten. De beesten lijden enor
me pijn en worden vaak in de veewagen
nog onder de voet gelopen door soortge-
i noten".
"De regels ten aanzien van de slacht
zijn zodanig dat wrakke exemplaren
moeten wachten op gezonde exempla
ren. Nou, iedereen heeft kunnen lezen
tot welke hemeltergende situaties dat
kan leiden. In Den Haag werden de
wrakke exemplaren letterlijk in een goot
gekieperd, gewoon over elkaar heen
waar ze dan een hele nacht in weer en
wind bleven liggen voordat ze werden
afgemaakt".
Weinig uitstraling
Van Oers en zijn medewerkers van de
in Hilversum gevestigde inspectiedienst
krijgen geregeld met dergelijke voorval
len te maken. De bescherming van die
ren behoort weliswaar ook tot het taken
pakket van de politie, maar in die krin
gen heeft mén de handen al meer dan
vol aan bestrijding van andere criminele
activiteiten. Dus komt er steeds meer te
recht op de schouders van Van Oers, de
28 inspecteurs en de 3 regionale coördi
natoren (dat worden er in de naaste toe
komst 6) die de inspectiedienst telt.
Daarnaast heeft de toegenomen aan
dacht voor het wekijn van landbouwdie-
ren en de explosief gegroeide omgang
met gezelschapsdieren de werkdruk van
de inspectiedienst vergroot Van Oers:
"Niet alleen houden steeds meer men
sen honden en katten, ook de invoer van
exotische dieren, variërend van kroko
dillen en kameleons tot vogelspinnen, is
geweldig gestegen".
Dat heeft de inspectiedienst - een on
derdeel van de Nederlandse Vereniging
tot Bescherming van Dieren, in de
volksmond kortweg 'de Dierenbescher
ming' genoemd - genoopt tot een andere
werkwijze. Van Oers: "In het verleden
was het zo dat een inspecteur een onder
zoek instelde wanneer er een klacht bin
nenkwam. Vaak kon er met de wet in
hand weinig tot niets worden gedaan. In
de wet is er ten aanzien van de bescher
ming van dieren betrekkelijk weinig ge
regeld. Zeker als economisch gewin een
rol speelt is er veel geoorloofd. Als er al
eens een dierenmishandelaar werd ge
straft draaide dat meestal uit op een klei
ne geldboete of een lichte celstraf. In elk
geval een straf met weinig uitstraling".
"Bovendien bleken veel klachten
achteraf weinig steekhoudend. Over on
ze hoofden werden en worden nogal
eens burenruzies uitgevochten. Voor we
dat in de gaten hadden was er wel tijd en
energie verknoeid".
Andere opzet
Van Oers, oud-politiecommissaris, is
sinds anderhalf jaar bezig met een ande
re opzet van de inspectiedienst. Het is de
bedoeling dat de inspecteurs, die wor
den gerecruteerd uit kringen van politie
en marechaussee (zij behouden hun op
sporingsbevoegdheid), niet meer achter
allerlei klachten en tips aanhollen. Van
Oers: "We gaan nu bepaalde sectoren ge
richt aanpakken. We doen onderzoeken
naar bijvoorbeeld de illegale honden-
handel of de situatie in legbatterijen.
Noem het maar een aanpak la de Con
sumentenbond. We nemen een bepaald
onderwerp bij de kop, stellen een onder
zoek in, schrijven een rapport met con
clusies, zoeken de publiciteit en stappen
dein naar de staatssecretaris. We hebben
ervaren datje zo het beste verbeteringen
kunt bewerkstelligen. Want nogmaals,
met de wet in de hand kun je vaak wei
nig uitrichten".
"Maar na een gedegen onderzoek kun
je wel situaties aan de kaak stellen. Wij
hebben in het recente verleden excessen
in legbatterijen van kippen onder de
aandacht gebracht Wij constateerden
dat vijf kippen een ruimte kregen waar
er ternauwernood vier konden staan.
Eén kip stond dus altijd op de anderen.
Tussen die vijf was een constant gevecht
aan de gang om niet die ondankbare bo
venste plaats te hoeven innemen. Met
ons onderzoek hebben we zoveel losge
maakt dat er een nieuwe wet is gekomen
die aan die situatie een einde heeft ge
maakt. Al wil ik niet beweren dat het nu
ideaal is".
"Klachten en tips zien we liever in eer
ste instantie behandeld door vrijwilli
gers. Er zijn genoeg vrijwilligers die
klachten kunnen beoordelen en onder
zoeken. Het is de bedoeling dat de in
spectiedienst pas wordt ingeschakeld
wanneer het aangemelde feit zwaar ge
noeg blijkt te zijn".
Naast bovengenoemde werkzaamhe
den (de gerichte onderzoeken en het na
gaan van serieuze klachten), bezoeken
de inspecteurs vaste evenementen als
veemarkten. Van Oers: "Op dergelijke
markten zijn wekelijks inspecteurs aan
wezig. Van de zijde van het publiek krij
gen we vaak reacties in de trant van:
schandalig zoals daar met vee wordt om
gegaan. Desondanks worden er betrek
kelijk weinig overtredingen geconsta
teerd. Maar dat komt ook omdat er wei
nig welzijnsregels voor dieren bestaan".
"Toch kunnen we wel wat bereiken.
Neem de veemarkt van Zwolle, daar
staan zo'n 2500 runderen in de open
lucht. Al sinds 1980 hebben we bezwa
ren geuit en gevraagd om bescherming
van de dieren tegen de koude. Het colle
ge van B en W heeft lange tijd de boot
afgehouden, het zou te veel gaan kosten.
In januari, met die extreme kou, hebben
we maatregelen geëist. Op grond van ad
viezen van een veterinair deskundige
wilden wij rugdekking en bodembedek
king, bijvoorbeeld stro, voor de dieren.
Toen de gemeente daar niet aan wilde
hebben we een kort geding aangespan
nen. De gemeente is toen alsnog over
stag gegaan".
Stress
Overigens zijn er ook wel andere za
ken op veemarkten die Van Oers en zijn
mensen niet zinnen, maar waar wettelijk
bezien nog niets tegen valt te onderne
men. "We hebben situaties meegemaakt
van drachtige koeien die op de markt
gaan kalveren. Het kalfje wordt dan nog
wel in een beetje stro gelegd maar voor
de koe is er verder weinig aandacht ter
wijl het voor zo'n beest een enorme
stress-situatie is tussen de andere
koeien. Hij hoort eigenlijk te worden af
gezonderd. Dat gebeurt wel op de boer
derij, maar op zo'n markt blijft het dier
tussen de andere koeien staan".
Blinkt deze wijze van omgaan met die
ren al niet uit in 'dierenliefde', ronduit
stuitend zijn de staaltjes mishandeling
en verwaarlozing waar de inspectie
dienst ook mee te maken krijgt. Van
Oers somt het één en ander op.
"Je hebt de klassieke vormen van mis
handeling zoals het schoppen van hon
den, het slaan van paarden of, zoals nog
niet zo lang geleden gebeurde, het bin
den van een elastiekje om de snavel van
een scholekster. Puur sadisme zoals het
afsnijden van uierspenen van koeien
komt ook vaak voor. Jeugdigen gaan
nogal eens tekeer tegen eenden. En dan
praat ik niet alleen over het gooien van
stenen, maar ook over gruwelijke din
gen als het gewoon aan stukken scheu
ren van een eend".
"Verwaarlozing, dat is ook een vorm
van mishandeling. Het gebeurt regelma
tig dat in de veehouderij rottende kada
vers van koeien en paarden temidden
van levende dieren worden aangetrof
fen. Onvoldoende klauw- of hoefverzor-
ging wordt eveneens vaak geconsta
teerd. Dat is zeer pijnlijk voor de dieren
die helemaal achter op hun poten ko
men te staan".
"Op massale schaal worden mestkal-
veren gehouden in boxen waarin zij
geen stap kunnen zetten. Ze worden zo
volgemest dat ze helemaal klem staan in
hun box. Ze kunnen alleen maar recht
standig omlaag en dan proberen weer
omhoog te klauteren. En dan te beden
ken dat mestkalveren met de poten
schuin onder het lichaam vandaan ho
ren te liggen. In zo'n box moeten ze de
door Bert Paauw
poten wel onder het lichaam houden.
Aangezien zo'n lichaam een gewicht van
enkele honderden kilo's kan hebben valt
te begrijpen wat die poten te verdragen
krijgen".
"En neem de pelsdierhouderij, waar
vossen in een hokje van één vierkante
meter met een vloer van gaas worden
weggestopt. Of denk aan de beroerde si
tuatie van fokzeugen die, vastgebonden
aan een korte ketting, zich nauwelijks
kunnen bewegen. Maar ja, volgens de
wet mag het allemaal. Zodra er econo
misch gewin om de hoek komt kijken
zijn de regels minimaal".
Wat in elk geval niet mag is het coupe
ren van staarten van veulens omdat
zulks het inkorten van de wervelkolom
van het dier betekent. Van Oers: "On
langs troffen we een veulen aan waarvan
de staart met een heggeschaar was ge
coupeerd en de wond was dichtgebrand
met een gloeiend stuk ijzer. De boer
vond het maar onzin dat hij daar een
proces verbaal voor kreeg. Het ging toch
maar om een dier".
"Halsters worden soms enorm strak
bij de dieren aangetrokken. Een tijdje te
rug vonden we een koe waarbij het
halster enkele centimeters naar binnen
was gegroeid. Er was een grote etteren
de wond ontstaan. Bovendien hing aan
het halster een touw waar het dier steeds
op trapte en dat gaf dan een druk op de
wond. Het dier kreeg op die manier
steeds pijnscheuten".
"Een tendens die tegenwoordig op
gang maakt is het gebruik van dieren
voor vermaaksdoeleinden. Hoeveel ster
ke mannen zijn er nodig om een paard
tegen te houden? Men realiseert zich
niet dat het beest op een bepaald mo
ment zijn trekkracht te boven moet
gaan. Verder hebben we te maken gehad
met het slachten, braden en consumeren
van een kip tijdens een toneelstuk en het
doodtrappen van padden tijdens een tv-
programma. Dat laatste bleek achteraf
een trucage te zijn, maar het geeft toch
een uitstraling naar het publiek van: o,
dat mag je kennelijk allemaal met dieren
doen".
"Steeds stuiten we op nieuwe vormen
van mishandeling. Je komt zoveel tegen
dat je je soms afvraagt: waar zijn we ei
genlijk mee bezig? Het geeft wel eens,
frustraties. Je komt uiteindelijk slechts
toe aan het topje van de ijsberg. Maar
beter iets dan niets".
Zoals eerder vermeld biedt de wet
maar weinig aangrijpingspunten om die
renleed te voorkomen. Van Oers: "Bij
mishandeling en verwaarlozing moeten
altijd twee punten worden bewezen: no
deloosheid van de handeling en opzet.
Economisch gewin wordt meestal als
voldoende reden geaccepteerd om een
bepaalde handeling te rechtvaardigen
en opzet is vaak helemaal niet te bewij
zen. Je kunt moeilijk aan een kip of een
koe vragen of ie mishandeld is. Deskun
digen die je erbij haalt geven nooit hon
derd procent zekerheid. Zij gaan meest
al niet verder dan de term 'Het is aanne
melijk dat....'. Voor rechters is dat lang
niet altijd voldoende bewijs".
"Wat wel goed bij de wet is geregeld is
het vervoer van dieren. Daar zijn strikte
regels voor opgesteld. Politie en inspec
tiedienst mogen zonder directe aanlei
ding controleren of aan de vervoersre-
gels de hand wordt gehouden".
Kaderwet
Wellicht dat een toekomstige kader
wet 'Welzijn dieren' soelaas zal bieden.
Staatssecretaris Ploeg komt over enkele
maanden met een wetsontwerp op de
proppen, de Nederlandse Vereniging tot
Bescherming van Dieren komt met een
eigen ontwerp.
Van Oers daarover: "Wij vinden dat
Ploeg niet ver genoeg gaat. Op drie pun
ten verschillen we van mening. In de
eerste plaats vinden wij dat er een onaf
hankelijke Raad voor Dierenwelzijn
moet komen. Nu wordt er te eenzijdig
vanuit economische motieven gerede
neerd. Ploeg wil een dergelijke raad
niet".
"In de tweede plaats moet er naar onze
mening een toetsing vooraf van nieuwe
bedrijfssystemen komen. Ploeg stelt
maatregelen voor die genomen kunnen
worden tegen overtreders van de wet, hij
gaat dus bij voorbaat van overtredingen
uit. Zo blijf je achter de feiten aanhollen.
Wij zijn voorstander van een wetgeving
la Zweden waarbij alle vormen van het
houden van dieren verboden zijn, tenzij
het uitdrukkelijk wordt toegestaan.
Komt er een nieuw bedrijfssysteem op
de markt, dan wordt eerst bekeken en
getest wat de gevolgen zijn voor de die
ren. Pas daarna volgt er eventueel toe
stemming. Ploeg wil een toetsing achter
af. Je ztilt zien dat de wet dan weer niet
toereikend is omdat je nu eenmaal niet
kunt voorzien welke systemen er in de
toekomst uitgedokterd zullen worden".
"In de derde plaats willen wij dat aan
dieren bepaalde rechten worden toege
kend. Daar wordt in de buitenwereld
vaak snerend over gedaan. Wij willen
het dier heus niet gelijk stellen aan de
mens, maar aan het dier moet toch mini
maal het recht om niet te worden mis
handeld worden toegekend. Zo'n recht
geeft dierenbeschermingsorgénisaties
ook een beter handvat om op te treden
tegen mishandeling. In het verleden is
het namelijk wel gebeurd dat de klacht
van een organisatie niet ontvankelijk
werd verklaard omdat de organisatie
niet als vertegenwoordiger van het mis
handelde dier werd erkend. Een erg for
mele en ook kromme redenering wantje
kunt toch niet van een paard of een hond
verwachten dat hij zelf naar de rechter
stapt. Als wettelijk is vastgelegd dat een
dier het recht heeft niet te worden mis
handeld, dan geeft dat organisaties meer
mogelijkheden om met succes naar de
rechter te stappen".
Weinig oog
Of de rechter overigens bij klachten
tot strenge straffen zal besluiten is weer
iets anders. De magistratuur wordt door
dierenbeschermers niet zelden verweten
weinig oog te hebben voor de mishande
ling van dieren hetgeen zich zou uiten in
vrijspraken en lichte straffen voor die
renkwellers. Van Oers is het daar niet
mee eens. "Het hangt er van af hoe je het
brengt. Voor een goed onderzoek met
gedegen conclusies bestaat bij justitie
en rechtbank best wel bereidheid om er
op in te gaan. Laatst nog is een illegale
hondenhandelaar die zijn 70 honden
sterk verwaarloosde voor vier weken de
cel in gegaan. Dat is niet niks".
Bijlage van het Leidsch/Alphens Dagblad
iifiipa'S
f
it®Br "ij,
>i#« i
De wet biedt maar weinig aangrijpingspunten om dierenleed te voorkomen. Nodeloze opzet moet altijd worden bewezen.
(archieffoto's)
