Zonder akkoord uitstel EG-top Boliviaanse chaos is compleet Bulgarije onderdrukt Turken Uitbreiding blijft knelpunt Gandhi dringt aan op bestand in Golfoorlog Grootste AZ Europa open VS en Cuba helpen bij brand op Galapagos-eiland STAAT DER NEDERLANDEN SLENING 1985 PER 1981/1805 VRIJDAG 22 MAART 1985 BUITENLAND PAGINA 7 BRUSSEL - Het overleg over de toetreding van Spanje en Portugal tot de Europese Gemeenschap is gisteravond afgebroken. De ministers van buitenlandse zaken van de tien EG-landen konden het na vijf dagen vergaderen opnieuw niet eens worden over de voorwaarden die aan de kandidaat-leden moeten worden gesteld. ESSEN - De CDU wil betere poli- tieke voorwaarden scheppen om ervoor te zorgen dat vrouwen niet meer gediscrimineerd worden. Se cretaris-generaal Heiner Geissler zei op het partijcongres in de Gru- ga-Hal in Essen dat de CDU nie mand voor zal schrijven hoe hij zichzelf moet definiëren en noch mannen noch vrouwen aanbeve lingen zal geven hoe ze hun leven moeten inrichten. door Hans Amesz "Dat gaat een politieke partij he lemaal niets aan", aldus Geissler, "het is de opgave van de politiek om politiek, maatschappelijk en sociaal onrecht uit de weg te rui men en dus moeten we ervoor zor gen dat mensen, onafhankelijk van hun geslacht, hun rechten en plich ten kunnen vervullen". Westduitse CDU op de bres voor vrouwen Op de tweede dag van het con gres waren 500 vrouwen uit allerlei verschillende maatschappelijke groeperingen en van alle leeftijden naar Essen gekomen om in forums over de 'vrouw in beroep, familie, en politiek' te discussiëren. Dat ge beurde ook daadwerkelijk. De gedelegeerden stemden voor een motie van het partijbestuur om moeders of vaders, die vanwege de opvoeding van hun kind in het eer ste levensjaar afstand doen van een volwaardige baan, een soort 'werk- garantie' te geven. Bovendien zal tevens een 'opvoedingsbedrag' van 600 mark per maand onder bepaal de voorwaarden worden inge voerd. CDU-secretaris-generaal Geiss ler, die ook nog een paar maanden minister van familiezaken en ge zondheid zal zijn, ontkende krach tig dat het thema 'vrouw en maat schappij' om verkiezingstactische reden is gekozen. Hij gaf toe dat de CDU vrouwelijke stemmen ver liest. maar dat verwijt hij de partij. Op 12 mei worden in Noordrijn- Westfalen, de deelstaat waarin ver reweg de meeste mensen (16 mil joen) wonen, verkiezingen gehou den. Die worden in Bonn uiterma te belangrijk geacht. Op dit mo ment regeert de SPD onder Johan nes Rau met absolute meerder heid. Dat het CDU-congres in Es sen wordt gehouden, past in de verkiezingsstrategie van de chris ten-democraten. En dat geldt ook voor het belangrijkste congresthe ma: vrouwen. Immers, de vrouwen zijn behalve in de Bondsrepubliek Duitsland ook in Noordrijn-West- falen in de meerderheid. Frankrijk en Ierland blokkeerden gisteravond een akkoord over de toetreding. De Italiaanse EG-voor- zitter Guilio Andreotti heeft nu ge dreigd de topconferentie van de door Hans de Bruyn EG-regeringsleiders, eind volgen de week in Brussel, niet door te la ten gaan als niet alsnog een ak koord over de toetreding wordt be reikt. Het afgelasten van de top - wat nog nooit eerder is voorgekomen - zou tot een regelrechte crisis in de EG leiden. Volgende week donder dag komen de ministers van bui tenlandse zaken van de tien op nieuw in Brussel bijeen voor een laatste poging het alsnog eens te worden. De top van regeringslei ders staat op de agenda voor vrij dag en zaterdag. Wanneer men het volgende week niet eens wordt is het uitgesloten dat Spanje en Portugal nog kun nen toetreden per 1 januari 1986. Dat zal direct ook leiden tot een fi nanciële crisis in de EG, omdat al leen na toetreding van beide lan- BAGDAD (Rtr) - Premier R^jiv Gandhi van India heeft er bij Irak op aangedrongen een eenzijdige wapenstilstand van drie maanden in zijn oorlog met Iran af te kondi gen, verklaarden gisteren diploma tieke kringen in Bagdad. De oproep werd gedaan in een boodschap die twee hoge Indiërs, die woensdagavond in de Iraakse hoofdstad waren aangekomen aan het begin van een vredesmissie van de niet-gebonden landen, over handigden aan president Saddam Hussein. Het Iraakse persbureau INA liet Hussein zeggen dat hij in een on middellijk antwoord „praktische en constructieve suggesties ter ver gemakkelijking van het initiatief' zou doen. Hij wees met nadruk op de bereidheid van Irak om een „rechtvaardige en algemene vre de" te bereiken, „in overeenstem ming met de beginselen van het volkenrecht, wederzijds respect voor soevereiniteit en niet-inmen- ging in eikaars zaken". Buitenland kort Aids Het geregistreerde aantal geval len van Aids in Europa is verleden jaar verdubbeld; het dodencijfer steeg in Europa tot 376. In de Ver enigde Staten zijn totdusverre 4.300 mensen overleden. Daar zijn 8.853 ziektegevallen gemeld. Frankrijk heeft meer Aids-lijders dan enig ander Europees land: 260 of 4,8 per miljoen inwoners. De ziekte is inmiddels ook in Japan opgedoken. Gevangenenoproer Een opstand van duizenden ge vangenen in een grote strafinrich ting in de Braziliaanse stad Sao Paulo is gisteren na 19 uur in een bloedbad geëindigd. Negen men sen kwamen om nadat was beslo ten met honderden manschappen van leger en politie met geweld een einde te maken aan het oproer. Bij het oproer waren rond 5000 gedeti neerden betrokken. Miljard voor Afrika De vorige week in Genève ge houden VN-conferentie voor nood hulp aan door honger getroffen landen in Afrika heeft tussen de 700 miljoen en een miljard dollar aan extra geld opgebracht. De VN had voor de conferentie geschat dat dit jaar nog een bedrag van 1,6 miljard dollar nodig zou zijn om de behoeften te dekken van de 20 zwaarst getroffen landen. Ver wacht wordt dat dat bedrag voor het eind van het jaar binnen zal zijn Het Indische beroep werd over gebracht op het ogenblik waarop Irak meedeelde dat het op het zuidelijk front, waar het drie dagen geleden naar zijn zeggen een Iraans offensief neersloeg na een week van de zwaarste gevechten in de vier en een half jaar oude oor log, Iraanse troepen had aangeval len. In het communiqué werd de pre cieze plaats van de aanval niet ge geven, maar werd alleen gezegd dat het ten oosten van Basra was. De Iraakse troepen doodden de meeste Iraniërs die bij de gevech ten betrokken waren, aldus het communiqué. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Javier Perez de Cuellar, heeft, naar zijn woordvoer der gisteren meedeelde, "enige overeenkomsten" tussen Iran en Irak ontdekt bij zijn streven om vrede te stichten. De secretaris-generaal staat in wat zijn woordvoerder Francois Giuliani noemt, „vrijwel perma nent contact" met beide partijen. In Peking deed premier Zhao Ziyang van China donderdag een beroep op Irak en Iran een einde te maken aan de wederzijdse bom bardementen van burgerdoelen en zich te houden aan het akkoord dat ze vorig jaar over deze zaak bereik ten, aldus het persbureau Nieuw- China. den de EG extra financiële midde len zal krijgen. Het overleg zit nog op drie punten vast: - Frankrijk wil dat in 1995 slechts 225 tot 250 Spaanse vissersschepen tot de EG-wateren worden toegela ten, terwijl de andere landen 300 schepen aanvaardbaar vinden; - Ierland weigert vanaf 1995 de Spaanse vissersvloot volledig toe gang te verlenen tot de zogenaam de 'Ierse Box', een viszone bij Ier land; - Frankrijk wil dat Spanje zijn wijnproduktie veel verder terug dringt dan tot nog toe is voorge steld. Volgens staatssecretaris van bui tenlandse zaken Van Eekelen, die voor Nederland de onderhandelin gen voert, zijn alle overige proble men opgelost. Het beslissende woord ligt nu vooral bij Frankrijk. 'Parijs zal nu een politieke keuze moeten doen', aldus de bewinds man. Hij vindt dat Andreotti terecht gedreigd heeft de Europese top conferentie niet te laten doorgaan. 'Ik kan me niet voorstellen dat de regeringsleiders het vrijdag wel eens worden als wij daar donder dag niet in slagen. Dit dreigement drukt iedereen goed op zijn verant woordelijkheden'. De Franse minister van buiten landse zaken Dumas heeft echter verklaard 'geen bewegingsruimte' meer te hebben. De Italiaanse EG- voorzitter gaat de komende dagen proberen om de Franse regering op andere gedachten te brengen. Bovendien is het nog maar de vraag of de Spanjaarden de voor waarden zullen accepteren. Zij hebben tot nog toe de Europese visserijvoorstellen steeds van de hand gewezen. Volgende week zal zoveel mogelijk tegelijk met hen worden onderhandeld. De tien bereikten donderdag wel een akkoord over de nog open staande terugbetaling aan Groot- Brittannië van 2,5 miljard gulden uit de EG-pot. Formeel zou dat moeten wachten op de uitbreiding van de EG-financiën (en dus op de toetreding), maar men heeft nu een uitweg gevonden. Door dit besluit kunnen de EG-ministers nu ook gaan werken aan een nieuwe be groting voor 1985. De vorige werd in december door het Europees Parlement verworpen omdat slechts de uitgaven voor de eerste tien maanden van dit jaar waren' gedekt. Giulio Andreotti, de minister van buitenlandse zaken van Italië, dat op het ogenblik EG-voorzitter is, gaf gisteravond een persconferentie, waarop hij het mislukken van het overleg toelichtte. (foto ap> India verwerpt rapport giframp NEWARK/NEW DELHI (Rtr/AFP) Twee vooraanstaande geleerden uit India hebben de suggestie van het Amerikaanse chemie-concern Union Carbide van de hand gewe zen dat de giframp in Bhopal mo gelijk het gevolg van sabotage is geweest. Ook de Indiase regering heeft gisteren een rapport van het concern verworpen. Topman Anderson van Union Carbide had woensdag op een persconferentie in Danbury niet uitgesloten dat er "met opzet" wa ter in de met methyl-isocyanaat (MIC) gevulde opslagtank was ge komen. Hij gebruikte overigens het woord 'sabotage' niet. Als reac tie op deze 'opzet-theorie', ver klaarde de Indiase geleerde Karim Ahmed dat de beschuldiging van het concern "niet met feiten wordt gestaafd". Ahmed: "Voordat deze ramp gebeurde was er kennelijk niemand die wist wat de reactie zou zijn als water met MIC in aan raking zou komen. Probeert hij (Anderson) nu te zeggen dat een krankzinnige geleerde, de enige op aarde die weet hoe MIC en water op elkaar reageren, een dergelijke daad heeft begaan?" Ahmed wordt in zijn mening gedeeld door de In diase regering en de geleerde Sa- gar Dhara, lid van de onderzoeks commissie Bhopal. ADVERTENTIE 24 u service voor bedrijven bel: 071 - 220907 - 149556 AKEN (AFP) - De minister president van de Westduitse deelstaat Rijnland-Westfalen, Johannes Rau, heeft gisteren het grootste academische-zie- kenhuiscomplex van Europa in Aken opengesteld. De bouw van het complex heeft vijftien jaar geduurd en het omvat een medische facul teit, een ziekenhuis voorzien van de modernste apparatuur en een bestand van 1500 bed den en opvangmogelijkheid voor 3.600 studenten. De bouwkosten bedroegen uiteindelijk 2,3 miljard mark, begroot als ze waren op 800 mil joen mark. Deze monsterachti ge stijging leidde tot herhaald ingrijpen door de Algemene Rekenkamer en parlementaire enquêtecommissies, wat de ab normale duur van de bouwtijd verklaart. ISTANBOEL - "Jullie zijn niet alleen". Onder deze kop over de hele voorpagina brengt het nationalisti sche Turkse dagblad Tercuman verslag uit van de soli- dariteitsdemonstratie "tegen Bulgaarse wreedheid" die gisteren in Istanboel plaatsvond. Het was de eerste straatdemonstratie in Turkije die was toegestaan sinds de staatsgreep van 1980, maar de regering had er tevoren weinig ruchtbaarheid aan gegeven. Steeds uitvoeriger en gedetailleerder worden in de Turkse pers de laatste weken de berichten over de hardvochtige wijze waarop in Bulgarije de leden van de Turkse minderheid, die uit 600.000 tot 800.000 per- door Frans van Hasselt sonen bestaat, worden gedwongen Bulgaarse voorna men aan te nemen in plaats van de Arabische of Turk se die ze tot nu toe droegen. Zulks bij de nadering van een nieuwe volkstelling. In sommige districten zou den vele tientallen personen, die weigerden, om het leven zijn gebracht. De protestmars van gisteren, die plaatsvond in een deel van de stad waar dat vroeger zelden gebeurde, was georganiseerd door comité's van groeperingen die al eerder naar Turkije waren geremigreerd, niet alleen uit Bulgarije, maar bijvoorbeeld ook uit Oost- Azië. De demonstratie droeg sterk het stempel van de vroegere, nu verboden Partij van Nationalistische Ac tie, die fascistisch en racistisch was georiënteerd. Bij de ongeveer achtduizend deelnemers ontwaarde men weinig religieuze elementen uit de vroegere funda mentalistische Partij van Nationaal Behoud, en in het geheel geen officiële instanties van de nu regerende Moederlandpartij. De Turkse regering Ozal heeft de affaire de eerste weken proberen weg te wuiven, mede in het besef van het belang dat Bulgarije als verbindingsland naar West-Europa voor Turkije inhoudt. Zij zou voor die verbindingen zeer ongaarne terugvallen op Grieken land, terwijl het verkeer via Roemenië over zee zou moeten geschieden. Een met de Sowjet-Unie overeen gekomen aardgaspijpleiding zou ook moeten lopen door Bulgarije, dat het Europese deel van Turkije zelf reeds van elektriciteit voorziet. De voortgaande perscampagne dwong Ankara ech ter tot enige resolute stappen, zoals de afbreking van alle culturele en sportieve contacten met het noorde lijke buurland. Premier Ozal gaf te kennen desnoods een half miljoen Turken uit Bulgarije te willen opne men, ondanks de in Turkije heersende werkloosheid. Maar op een voorstel tot de opening van onderhande lingen daarover is nog geen officieel antwoord uit So fia gekomen; alleen de officieuze verkondiging van een hoge Bulgraarse partijfunctionaris dat daarvan geen sprake van zou kunnen zijn. QUITO (Rtr./AP) - Meer dan 400 militairen en vrijwilligers trachten uit breiding te voorkomen van de brand die al ruim drie weken woedt op Isabela, het grootste eiland van de voor de kust van Ecuador gelegen Galapagos archipel. Canada en de Verenigde Staten hebben hulp aange boden. Volgens Ecuadoraanse biologen hebben de flamingo's hun roze kleur verloren en zijn grauw geworden door rook en as van de brand. Volgens hen is dat kleurverlies definitief. Hun collega's van de door de Verenigde Naties gesubsidieerde Charles Darwin stichting vinden evenwel dat de Ecuadoranen overdrijven. Naar hun mening is het kleurverlies bij de flamingo's eerder het gevolg van een tekort aan plankton in het zeewater. De belangrijkste kolonie van zo'n 4.000 grote landschildpadden loopt volgens de Ecuadoranen vooralsnog geen gevaar. Hun broedplaatsen be vinden zich op veilige afstand van de branden in de krater van een dode vulkaan. De Flamingo's, dwergpinguins en andere inheemse vogels die op de eilandengroep voorkomen zijn de laatste dagen massaal op de vlucht gegaan. De voormalige directeur Fernando Ortiz van het Nationaal Gala pagos Instituut zei dat de flamingo's als eerste op de vlucht gingen. Ook de dwergpinguins, een pinguinsoort dat zichzelf aangepast heeft aan het semi-tropische klimaat op de eilanden, vluchten nu met achterlating van hun jongen en eieren. Volgens Ortiz kunnen de reuzeschildpadden die nu midden in hun paartijd zitten de ramp overleven. Ook hun eieren zijn niet in gevaar, omdat ze onder de grond begraven zijn en de hitte wel overleven. Ook de iguana's (de reuzehagedissen) kunnen zich in grotten voor het vuur dek ken. Ecologen van het Darwin Instituut op het eiland Santa Cruz hebben verklaard dat het nog maanden kan duren voor ze precies de omvang van de ecologische schade door de brand kunnen vaststellen. ADVERTENTIE bedrag open bedrag koers de koers wordt na de inschrijving op 26 maart vastgesteld volgens het tendersysteem rente jaarlijks op 1 mei aflossing in 5 jaarlijkse termijnen van 1 mei 1991 af inschrijving 26 maart a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs storting 1 mei 1985 prospectus kosteloos bij banken en commissionairs MEXICO-STAD - Militaire tanks, pantserwagens, straatgevechten met traangas, stenen, rubber ko gels en oök een paar staven dyna miet. La Paz, de administratieve hoofdstad van Bolivia, staat op z'n kop. Het hele land wordt al twee weken lang verlamd door een sta king die de overkoepelende vak bond COB heeft uitgeroepen tegen de inflatoire en koopkracht vreten de economische politiek van bur gerpresident Hernan Siles Zuazo. De belangrijkste eis van de Boli viaanse arbeiders is een geinde- xeerd minimum loon dat in de meest elementaire levensbehoeftes voorziet. De regering heeft vier miljoen pesos aangeboden, maar alle onderhandelingen zijn stukge lopen. Inmiddels heeft de katholie ke kerk van Bolivia zich opgewor pen als bemiddelaar. door Rob Sprenkels Vier miljoen pesos. Het lijkt een boel maar het is niets. Op het ogen blik ongeveer 15 dollar en elke mi nuut minder. Bolivia begint steeds meer te lijken op de catastrofale ondergang van de Duitse Weimar- republiek in de jaren '20. De Boli- vianen lopen nog geen karren vol geld achter zich aan te slepen zoals de Duitsers destijds. Maar dat mo ment is niet ver meer. Om op het ogenblik in La Paz een behoorlijke maaltijd te kunnen nuttigen moet al een hele sporttas vol met bank biljetten worden meegesleept. Schaars Vijf jaar geleden konden de meeste Bolivianen alleen maar dromen van een duizend pesos-bil- jet. Nu kan je met duizend pesos nog net met z'n tweeën naar publiek toilet. Iedereen loopt rond met grote zakken vol. Het eind vo rig jaar in omloop gebrachte biljet van 100.000 pesos is namelijk ui terst schaars. Ze moeten uit Euro pa worden geimporteerd, want Bo livia is niet in staat om z'n eigen bankbiljetten te vervaardigen. In middels kost de import van één 100.000 pesos-biljet de Boliviaanse regering al meer dan het in Bolivia zelf waard is. De sociale onrust in Bolivia is niet nieuw. In 1982 moest de cocai- ne-dictatuur van generaal Luis Garcia Meza wijken voor de strijd baarheid van de Boliviaanse arbei ders. De macht werd uiteindelijk overgedragen aan Hernan Siles Zuazo, de van huis uit progressief gezinde veterane politicus die tij dens de verkiezingen van 1980 was gekozen als president. Maar Siles Zuazo zag geen kans om de arbei dersbeweging, in feite zijn natuur lijke bondgenoot, voor lange tijd rustig te houden. Vanwege zijn progressieve ante cedenten werd de komst van Siles nu niet bepaald gunstig ontvangen door de internationale bankierswe reld. In een poging om toch krediet te krijgen nam Siles onmiddellijk drastische bezuinigingsmaatrege len. Het directe resultaat was nieu we sociale onrust. En toen Siles min of meer tegemoet kwam aan de arbeiderseisen, huiverde de in ternationale bankierswereld nog erger dan tevoren. Stakingen Sinds vorig jaar is de chaos com pleet. Devaluaties en prijsverho gingen. Proteststakingen en uitein delijk gedeeltelijk compenserende salarisverhogingen. Tot drie keer toe legde de nationale onderne merswereld het land plat uit pro test tegen dergelijke salarisverho gingen. Onderwijl moest Siles be sluiten om voor onbepaalde tijd al le betalingen over de buitenlandse schuld van vier miljard dollar op te schorten. De Boliviaanse president raakte van het ene schandaal verwikkeld in het andere. Zo zou hij contact hebben gezocht met de cocainema- fia om de tot op de bodem lege schatkist te kunnen vullen. En vo rig jaar mei werd hij midden in de nacht door een militair commando uit zijn bed gelicht, juist op het mo ment dat de leiding van de over koepelende vakbeweging COB op aandringen van de achterban had besloten tot een algemene staking van onbeperkte duur. De ontvoer de Siles kwam na een paar uur weer gezond boven water, maar het incident was voldoende om de arbeiders er van te kunnen overtui gen dat een algemene staking te riskant was. Vorig jaar november, nadat er geheime afluisterapparatuur was ontdekt in de presidentiële werk vertrekken, besloot Siles om de al gemene verkiezingen een jaar te vervroegen. Ze zouden nu op 16 ju ni van dit jaar moeten plaatsvin den. Met links verdeelt en als een van de grote verantwoordelijken voor de crisis en rechts herenigd achter de militaire dictator uit de jaren '70, Hugo Banzer, leek Boli via een periode van betrekkelijke rust in te gaan. Niets was echter minder waar. De chaotische economie leidde tot een enorm gebrek aan deviezen. Er konden zelfs geen 100.000 pesos biljetten meer worden geimpor teerd en die waren hard nodig van wege de galopperende inflatie. Si les Zuazo zag zich in februari van dit jaar gedwongen tot een nieuw pakket van verregaande economi sche maatregelen. De protesten lie ten niet op zich wachten. Met traangas probeert de politie in La Paz de rellen te bedwingen. (foto AFPl Onregeerbaar Inmiddels is Bolivia totaal onre geerbaar geworden. Siles Zuazo is deze keer niet in staat gebleken om een algemene staking te voorko men. Zelfs de vervroegde verkie zingen zijn nu weer uitgesteld, van 16 juni tot 14 juli, vanwege finan ciële en organisatorische proble men. De machtsoverdracht zal ech ter op 6 augustus moeten plaats vinden, zoals oorspronkelijk was gepland. De Latijnsamerikaanse schul denlanden beweren dat de harde opstelling van het Internationale Monetaire Fonds en de bankiers- wereld het voortbestaan van de de mocratie in gevaar brengt en socia le explosies provoceert. Bolivia lijkt een typisch voorbeeld van die situatie. De enorme economische chaos had wellicht kunnen worden voorkomen als het net van interna tionale geldschieters Siles Zuazo van het begin af aan financieel had geholpen. De kans op een bloedige volks opstand wordt onderwijl steeds groter. Duizenden hongerende ar beiders uit de kopermijnen zijn naar La Paz getrokken. Begin deze week blokkeerdert zij al het ver keer in de hoofdstad. Inmiddels hebben er verschillende botsingen plaatsgevonden met het leger. De mijnwerkers geloven dat de tijd rijp is voor een revolutie, maar Juan Lechin, de legendarische lei der van het Boliviaanse vakbonds wezen, probeert hen in bedwang te houden. „Wij hebben geen wapens om tegen het leger te vechten, als jullie echt een revolutie willen dan moeten jullie teruggaan naar de mijnen en je daar bewapenen", al dus Lechin.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7