Kaarslicht, opstellen en 'De AFC-ers'
Romantiek in
de bieb
Hervormd Beraad Vredesvraagstukken wil weer praten
Boekenweek '85
Allemaal brandkasten'
De leraren Nederlands
Een vreemde ontmoeting
'De AFC-ers': een stukje sportopvoeding
Afgelopen
met
opstellen
PAGIN/
Eindredactie Annemiek Ruygrok
Telefoon 071-144941, toestel 217
Zeven dagen per jaar is het extra druk in de boekhandel. Nee,
we bedoelen niet de dagen rond Sinterklaas en Kerstmis, we
bedoelen de week die vandaag is begonnen. Boekenweek. Aan
gezien wij van KITS jullie niet als 'kind' zien, maar als 'jonge
re', gaan we even aan de Kinderboekenweek voorbij en beste
den we speciale aandacht aan deze boekenweek voor volwasse-
We doen dat door de 'Words at Candlelight'-middag van de
Agnes Scholengemeenschap te verslaan en een paar inzendin
gen te plaatsen die daar werden voorgedragen en bekroond.
Verder vroegen we aan 'de-redacteur-met-de-niet-te-stillen-
leeshonger', Wim Brands, wat hij zich herinnert van zijn boe
kenlijst. Adjunct-hoofdredacteur Ruud Paauw vertelt over het
boek dat hij sinds zijn jeugd elk jaar minstens één keer leest:
De AFC-ers, geschreven door J.B. Schuil.
Genoeg gezwetst, het is tijd om te gaan LEZEN!!!
Vrijdagmiddag, half drie. Op de
Agnes Scholengemeenschap aan
de Eymerspoelstraat is het stil,
de meeste leerlingen zijn al naar
huis. Hier en daar loopt nog een
verdwaald exemplaar. Een jon
gen met op zijn hoofd een gleuf
hoedje ruimt glasscherven op die
verspreid liggen over de venster
bank.
De nieuwsgierige KITS-ver-
slaggever loopt gehaast (zo hoort
dat toch?) door de lange gang,
passeert vitrines die voor de ge
legenheid zijn omgedoopt in on
derdelen van een boekenrebus.
Trap af, hoek om en de biblio
theek in. De oplettende lezer
weet nu al met welk doel KITS
terug gaat naar de schoolbanken.
Juist, de lente komt er weer aan
en dus staat het boek een week
lang centraal.
In de verzamelplaats van ken
nis en verstrooiing zitten meer
dan vijftig leerlingen van het Ag
nes muisstil te wachten op wat
komen gaat. Een zacht gitaarmu
ziekje, kaarslicht in alle^hoeken
en gaten, een tafel met daarop
een leeslamp en een rode roos in
een kristallen vaas zorgen voor
een omgeving waarin verhalen
en gedichten goed tot hun recht
komen.
Romantiek in de bieb.
Achter de tafel en voor de boe
kenkasten gezeten, leest Andrea
Vink met lichte, Leidse tongval
een zelfgemaakt gedicht voor.
Het gaat als volgt:
Waarom moest het?
Waarom moest je dood?
Waarom, waarom, waarom?
Ik kan al niet meer denken,
want liefde kan nu niemand mij
meer schenken,
jij was het liefste dat ik bezat,
mijn hond, die ik nooit vergat.
Meer gedichten met dood, le
ven en (onbeantwoorde) liefde
als onderwerp worden die mid
dag in de zwoel verlichte biblio
theek voorgedragen. Opvallend
somber is de toon van de meeste
gedichten en verhalen. Eén van
de organisatoren van deze
'Words at Candlelight' verklaart
de somberheid uit 'het ontdek
ken van de melancholie in de pu
berteit'. Het is mooi als je dat
trieste gevoel in een gedicht of
een verhaal kwijt kan.
La vie
De Agnes-leerlingen komen
zelfverzekerd over ais ze plaats
nemen achter de tafel om hun ge
dichten voor te lezen. De jongens
en meisjes tonen weinig
schroom, hoewel zo af en toe een
nerveus gegiechel klinkt Waar
schijnlijk is het een voordeel dat
het licht gedimd is. Dan kun je
blozen zonder dat iemand het
doorheeft. Eén jongen durft zijn
gevoelige verhaal, over een mus
je dat wordt gered van de dood,
niet voor te lezen. Economie-le
raar Këes van Sprundel doet het
op ingetogen wijze voor hem. Als
hij zijn dictaten over het geldcir
cuit op dezelfde, bijna fluisteren
de manier voorleest, zal hij zelfs
de grootste economie-hater kun
nen boeien.
Opvallend is het grote aantal
gedichten dat in het Frans is ge
schreven. Wij maar denken dat
die taal op middelbare scholen
aan het uitsterven is. Ook in deze
gedichten zijn 'la vie' en 'la mort'
ruimschoots aanwezig. De leraar
Nederlands, Cees Bol, die de ge
dichten aan elkaar praat: "Wat
een mooie taal is dat Frans toch".
Na de pauze worden de prijs
winnaars bekend gemaakt. Bij
de onderbouw won Mascha de
Haas (Havo, derde klas) de ver-
halen wed strijd, tweede werd Eli
sabeth Keuning (brugklas). In de
categorie 'poëzie' (spreek uit 'po-
weezie' en niet: 'poessie') won
Monique van der Wardt met een
Frans gedicht, Bertilla van de
Bovenkamp werd tweede met
een Duits gedicht. Zij droeg ech
ter een Engels gedicht voor.
Zo enthousiast als de onder
bouw reageerde op het prijzens
waardige initiatief van een paar
Agnes-docenten en de mede
werksters aan de bibliotheek, zo
onverschillig waren 'de boven-
bouwers'. Slechts drie verhalen
bereikten de commissie die de
prijzen moest uitloven. Twee van
de drie kregen een prijs. Winna
res werd Karla van Rooijen
(Atheneum, vijfde klas), tweede
Marjolijn van der Eb uit dezelfde
klas.
Gezien het lage aantal inzen
dingen bij de bovenbouw vraag
je je af of schrijven iets is om je
voor te schamen. Mocht er in de
vaderlandse literatuur ooit zoiets
ontstaan als De Leidse School,
dan zal dat toch op een Leidse
school moeten beginnen. Mis
schien debuteren 'de schrijvers
en dichters van morgen' vandaag
in KITS, in de Boekenweek 1985.
Wie zal het zeggen?
DIRK JAN ROELEVEN
Moe vlei ik mij neer op een van
de terrasstoeltjes die te verlok
kend waren om er zo maar aan
voorbij te gaan. Ik bestel bij een
vragend gezicht een kop koffie
en strek mijn benen uit in de
richting van de zon. Naast mij
wordt het zwarte vocht neerge
zet, waarvan ik gelijk kleine slok
jes neem. Opeens hoor ik een
stem: "Brandkasten, het zijn al
lemaal brandkasten". Ik proest
van schrik mijn koffie uit. De
stem gaat naast mij zitten. Te
verbaasd om ook maar iets te
doen, laat ik hem zitten. Hij be-
Gevader itekt flessen
Ijeme&rïcHSMstsdMf
gint weer te mompelen. Na een
tijdje kan ik hem weer verstaan.
"Ja, mensen zijn brandkasten,
brandkasten allemaal, zo geslo
ten, je kan zo moeilijk toenade
ring krijgen, maar je moet ze niet
openbrèken of opblazen want
dan heb je er niets meer aan, dan
zijn ze kapot. Je moet heel voor
zichtig draaien en goed luisteren.
En als je dan eenmaal een brand
kast open hebt, moet je niet te
leurgesteld zijn als deze leeg is.
Je moet hem dan niet zo maar
dicht gooien. Misschien kan je er
wel iets van jezelf in doen, maar
er kan ook iets moois in zitten,
een hele grote schat waar je je le
ven lang plezier van kan hebben.
Je moet hem zeker niet leegha
len en meteen dicht doen, maar
éls je hem dicht wilt doen omdat
je er iets moois hebt ingedaan en
het te gevaarlijk is op hem open
te laten staan, moet je wel de
combinatie onthouden, dan
voorkom je een hoop narigheid
en spanning om hem weer open
te krijgen".
Het vragende gezicht verstoort
plotseling het verhaal van de
man, hij wil 1,75 voor de koffie.
Verdwaasd sta ik op met 1,75
minder, maar met een gedachte
rijker: "Zal ik ooit in mijn leven
een brandkast kunnen openen"?
Karla van Rooijen (17),
eerste prijs bovenbouw.
Gegier van banden, gegil van
mensen, een klap en toen werd
alles donker.
Paola liep door een prachtig
mooi bos, maar hoe ze daar geko
men was, zou ze niet meer kun
nen vertellen. Verwonderd keek
ze om zich heen. Wat een fantas
tische omgeving! Hier was ze
nog nooit geweest. Het leek wel
een sprookjeswereld.
De bomen hadden zilveren bla
deren en de bloemen hadden de
prachtigste kleuren. De hemel
was van het helderste rose dat ze
ooit had gezien en het gras was
felblauw. En dat alles werd over
goten door purperen en gouden
zonnestralen.
Langzaam liep Paola door die
wonderlijke wereld, tot ze bij een
vrolijk kabbelend beekje kwam.
Daar zag ze een bootje liggen
waarin een schattig klein wezen
tje zat. Het had het bovenli
chaam van een elfje, het lichaam
van een hinde en de vleugels van
een libelle.
"Stap maar in Paola", sprak
het wezentje met een helder
stemmetje, "ik zal je wat van de
ze wereld laten zien". "Ja maar,
waar ben ik dan, en hoe kom ik
hier?", vroeg Paola. "Dat mag ik
je niet vertellen", antwoordde
het wezentje dat zich bekend
maakte als Parchelim, "maar
kijk goed om je heen en geniet
ervan, want straks moet ik je een
moeilijke vraag stellen".
Rustig voeren ze door het
steeds wisselende landschap. Af
en toe hield Paola haar adem in.
Wat was het hier fantastisch!
Veel leuker dan in haar eigen we
reld. De ene keer zagen ze een
Wat herinner ik mij van de boe
kenlijst? Welke boeken las ik op
de middelbare school? Als ik me
zelf die vragen stel, doemt onher
roepelijk het beeld op van de le
raren Nederlands van wie ik les
heb gehad. En ik moet zeggen:
dat zijn geen prettige herinnerin
gen.
prachtige blauwe weide met dar
telende kalfjes en veulentjes. De
andere keer zagen ze kleine ko
nijntjes vrolijk door een bos hup
pelen.
Paola babbelde honderduit te
gen Parchelim die glimlachte,
maar het meisje met droevige
ogen gadesloeg. Na een tijdje leg
de Parchelim het bootje vast en
ze stapten uit. "Nu moet ik je een
moeilijke vraag stellen, Paola",
begon hij. "Antwoord niet te
vlug en denk goed na voor je wat
zegt. Wat zou je liever willen: te
rug naar je eigen wereld of hier
blijven wonen, samen met ons
volk"?
Paola dacht diep na. Een hele
tijd later antwoordde ze: "Ik blijf
hier".
Op dat moment stopten alle
machines iri het ziekenhuis naast
het bed van Paola.
Mascha de Haas (14),
eerste prijs onderbouw.
'De AFC-ers' van J.B.Schuil
kreeg ik vlak na de oorlog toen ik
twaalf jaar was. Mijn zuster gaf
het me voor mijn verjaardag.
Het is heel vreemd, maar ik
ben aan dat boek verslingerd ge
raakt. Ik denk dat ik het bij el
kaar wel honderd keer heb gele
zen en nu nog kijk ik het elk jaar
een keertje in. Als mij de be
roemde vraag zou worden ge
steld: wat neem je mee naar een
onbewoond eiland dan zou ik be
ginnen met 'De AFC-ers'.
Het boek ziet er nu niet meer
uit: vergeeld, beduimeld, ge
vlekt Je kunt zien dat er druk
gebruik van is gemaakt. Ik ken
zo'n beetje elke regel ervan, toch
wil ik dat het boek dicht in mijn
buurt staat.
Gek, toch. Ik heb honderden
boeken gelezen, spannender,
schokkender, fascinerender en
waarom blijf je dan héngen aan
een jongensboek? Ik kan het niet
doorgronden. Het is voer voor
psychologen.
Schuil schreef 'De AFC-ers' in
1915. Het beeld dat wordt ge
schetst is zwaar verouderd: ou
ders die bij een slecht rapport
ogenblikkelijk het voetballen
verbieden, strenge leraren die
van sportbeoefening niet anders
dan beroerdigheid verwachten.
Het hele leefklimaat is dat van
eergisteren. Maar toch, maar
toch. Schuil heeft in zijn boek
een romantische avontuurlijk
heid geweven die van alle tijden
is. De tinteling die door Eddy Lo-
mans vaart als hij voor het eerst
met de grote jongens van AFC 5
mag meespelen, de joligheid van
Keesje Brummer en diens vader,
de dolle taferelen in het Schut-
tershuis, de angst voor de proef
werken op school die zo'n be
dreiging vormen voor het voet-
balplezier, het adembenemende
voetbalverslag van AFC-Vitesse
(Werd er ooit een mooier doel
punt in de slotminuut gescoord?
Nee, nooit.) - het is allemaal zo
navoelbaar.
Zonder een moment kwezel
achtig te doen, geeft Schuil je
ook tussen de bedrijven door een
stukje sportopvoeding, die in elk
geval mij m'n leven lang is bijge
bleven.
Van 'De AFC-ers" is nog niet
zo lang geleden weer een her
druk verschenen. Ik heb even
overwogen die te kopen. Maar de
voorplaat zinde me niet en het-
papier was me te wit. Ik houd me
maar bij mijn bijna veertig jaar
oude exemplaar. Dat ruikt ook
trouwens veel lekkerder.
RUUD PAAUW
Het waren - op een enkele uit
zondering na - mensen die niet
beschikten over de gave des
woords en met hun kabbelende
gebrabbel zelfs bloeddorstige
hyena's in slaap konden praten.
En wat was het resultaat?
Exact. Dat het lezen van boeken
gelijk werd geassocieerd met die
bloedeloze Jandoedels voor de
klas. Lezen, zo meenden de
meeste leerlingen, daar kreeg je
roos van op je hoofd, je hoefde
maar naar de leraar te kijken om
dat te gaan geloven.
Hoe jammer. Want lezen is één
van de meest aangename bezig
heden die er bestaan. Ik vond dat
trouwens al op de middelbare
school, maar dat was niet dank
zij m'n opvoeders. Ik kwam ge
woon iemand tegen die me aan
het verstand bracht dat er niet al
leen voetbaljaarboeken werden
uitgegeven. Waar die persoon nu
uithangt - geen idee, maar ik ben
hem wel voor de rest van m'n le
ven dankbaar.
En daar is geen woord van ver
zonnen, want ik besef nu achter
af dat ik geluk heb gehad. Voor
hetzelfde geld was het mij ver
gaan als mijn medeleerlingen die
voor de rest van hun leven geen
boek meer kunnen zien zonder
aan die saaie lessen Nederlands
te denken.
Bestaan er dan helemaal geen
goede leraren, zullen jullie je te
recht afvragen.
Jazeker. Je hebt er een aantal.
Leraren wier hoofd niet de god
ganse dag naar evalueren staat,
maar die over het talent beschik
ken om leerlingen liefde voor het
boek bij te brengen.
Ik heb trouwens ook een paar
maanden les gehad van zo ie
mand. Dank zij hem maakte ik
kennis met de poëzie van Gerrit
Achterberg. De Nederlandse let
teren gingen leven! Maar zoals ik
al zei, die man gaf maar een paar
maanden les, want wat gebeurde
er met hem? Hij moest weg, om
dat de wethouder onderwijs hem
niet goed genoeg vond!
Dat mens heeft het later geluk
kig nog aan d'r maag gekregen.
WIM BRANDS
Verhalen schrijven is iets dat
vaak in de lessen Nederlands
begint. Meestal moet je een op
stel maken nadat de leraar een
paar titels heeft gegeven. Over
opstellen en de uitleg van de
titels gaat het verhaal dat de
dertienjarige Agnes-scholiere
Kristel Heemskerk schreef.
Zij gaf het de titel: 'Het moet
nu maar eens afgelopen zijn
met opstellen'.
Maandagmorgen, 10.30 uur,
Nederlands.
Eigenlijk best een leuke les,
behalve wanneer die 'aardige
man' over opstellen begint. De
hele les is verknald, dan moet
je in je 'vrije' tijd weer een ver
haal verzinnen. Dat wil zeggen:
krassen en strepen.
De titels eens bekeken:
'Storm over Leiden'. Lieve
help! Wat is dat nou weer voor
onzin. Moet je bedenken dat ik
iedere dag naar Leiden moet
fietsen, meestal met tegen
wind, zo'n tien kilometer. Dus
altijd storm over Leiden. Niets
om over te schrijven dus.
Dan: 'Maar hun harten waren
52 graden warmer'. Poeh, dat
zal me een hitte geven. De nor
male lichaamstemperatuur is
37 graden. Dus 37 52 is dicht
bij het kookpunt. Ik vraag me
af of je hart bij deze tempera
tuur nog enige functie heeft.
Romantisch gezien zou het na
tuurlijk fantastisch zijn. Ook
nieuws voor de popfans, in
plaats van gebroken harten: ge
smolten harten. Op stenen har
ten heeft die temperatuur nau
welijks invloed, je kunt er
hooguit een eitje op bakken.
Volgende onderwerp: 'Liefde
per computer, partner op be
stelling'. Wat ze tegenwoordig
al niet verzinnen. Je typt op de
computer de eigenschappen
van de dromen in. En ja hoor,
daar komt op de lopende band
een partner aanzetten: blauwe
ogen, blonde haren, veel geld,
heel sportief, verleidelijk,
noem maar op, 'just what you
like'. En dan moet het zeker
nog klikken ook. Ze kunnen
mij nog meer vertellen, maar
aan dergelijk soort toekomst
verhalen doe ik niet mee.
En nu, wat heeft hij nog meer
bedacht: 'De nieuwe actie van
Greenpeace, het doodknuppe
len van dames in bontjas'. Bela
chelijk, vrede op aarde zeggen
ze dan. Het schijnt zelfs dat er
in Amerika een video-clip be
staat over het doodknuppelen
van dames in bontjas, echt iets
voor die vreemde Amerikanen.
Zijn het geen poppen met
adoptie-papieren, dan is het
een video-clip over dames in
bontjas, hoewel de Hollanders
er gek genoeg voor zijn om er
aan mee te doen. Trouwens ik
zou er wel drie willen hebben
bij een winter zoals die van dit
jaar, heerlijk warm.
Dan de allerlaatste titel, er
blijft zo niet veel over. 'De ver
valsers'. Wat valt er tegenwoor
dig nou nog te vervalsen, alles
is toch al vervalst: imitatie
bont, nep-Nike's, vervalste
bankbiljetten, onechte munt
stukken, zogenaamde Hitier-
dagboeken, Lacoste 'Made in
Hong Kong', ga zo maar door.
Zo zie je maar, opstellen zou
nog wel gaan, maar aan de titels
moet drastisch iets veranderd
worden.
Het Hervormd Beraad Vredes
vraagstukken (HBV) is onder be
paalde voorwaarden bereid tot
hervatting van het gesprek in de
Nederlandse Hervormde Kerk
over het bewapeningsvraagstuk
en de plaats van de kernwapens
daarbij. Vorig jaar maart schortte
het Beraad zijn medewerking op
uit protest tegen de 'morele
druk', die de synode inzake de
kruisraketten uitoefende op re
gering en parlement.
Het bestuur van de synode
vroeg in november het Beraad,
de gesprekken te hervatten. Dat
wil dit wel, als er maar een onaf
hankelijke voorzitter komt en de
verslaggeving objectief gebeurt.
"Alleen door middel van ge
sprekken kan men nader tot el
kaar komen", schrijft het Beraad
aan het synodebestuur.
Overigens sluit het de moge
lijkheid niet uit, dat het een 'ge
sprek tussen doven' wordt. (Een
vreemde vergelijking toch, als
men weet, hoe juist doven zich
met mond en gebaar tot het ui
terste inspannen om verstaan
baar voor elkaar te zijn - red.).
Het overleg is opgezet onder aus
piciën van de hervormde Raad
voor Overheid en Samenleving
(ROS) en in samenwerking met
het Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV).
Kantoorgebouw. Het nieuwe
landelijke kantoorgebouw van
de Hervormde Kerk, Overgoo 11
in Leidschendam, zal op vrijdag
29 maart officieel worden ge
opend. De voorzitter van de sy
node, ds. H. Huting, verricht de
openingshandeling. Vóór het ge
bouw zal hij een boom planten.
Oegstgeest. De renovatie van
het Zendingshuis in Oegstgeest
is zo ver gekomen dat alle kanto
ren van het hervormde zendings
bureau en van het Medisch Coör
dinatie Secretariaat nu definitief
naar de voorkant van het ge
bouw zijn verhuisd. Het voorge
bouw is als nieuw opgeleverd.
Men is nu aan de achterkant
begonnen. Het is de bedoeling,
het gehele complex eind septem
ber van dit jaar klaar te hebben.
Discriminatie. De Christelij
ke Stichting voor Hulp aan Ge-
wetensvervolgden is een actie
begonnen tegen discriminatie
van evangelische christenen in
Griekenland. Er zijn 150.000
kaarten verspreid.
Daarmee kan worden gepro
testeerd tegen onder meer een
proces waarbij drie evangelische
christenen - een Griek, een
Amerikaan en een Brit - tot ge
vangenisstraf werden veroor
deeld. Zij werden schuldig be
vonden aan overtreding van de
wet die bepaalt, dat de regering
toestemming moet geven voor
de bouw van kerken en het stich
ten van nieuwe kerkelijke ge
meenten. Een rechtbank in Athe
ne veroordeelde hen tot drie en
een half jaar gevangenisstraf.
Ook worden handtekeningen
verzameld tegen de Griekse wet
geving op het gebied van evange-
lisaite. Evangelisatie mag in
Griekenland niet zomaar. Bui
tenlanders die met een religieus
doel daarheen gaan moeten eerst
toestemming vragen. De lijsten
met handtekeningen zullen wor
den aangeboden aan de Griekse
ambassadeur in Nederland.
Weg ten leven
Als de paus van 16 tot en met
20 mei in België is, zal de 'Belgi
sche Evangelische Zending' een
speciale evangelisatiekrant ver
spreiden in een oplage van een
miljoen exemplaren, waarvan de
helft Franstalig en de andere
helft Nederlandstalig.
De leiding van dit zendings
werk deelde over de actie mee,
dat ze niet bedoeld is als een
soort 'godsdienstoorlog'. "De in
houd van de krant is met zorg en
veel gebed samengesteld". "Be
wogen door liefde willen wij wij
zen op de enige Middelaar tussen
God en mensen: Jezus Christus.
De vele massa's die dit pausbe
zoek omringen gaan de eenvou
dige verkondiging van de weg-
ten-leven niét horen. Wat zij
vooral moeten weten, wordt bij
die gelegenheid niet verteld".
De evangelische zending
hoopt, dat er 3 reacties komen
per 1000 exemplaren van de
krant. "Dat zou betekenen", zei
een woordvoerder, "dat we op
korte termijn in contact gaan ko
men met 3000 mensen die op een
of andere manier hun honger
naar het evangelie tot uitdruk
king brengen".
Men verwacht ook Nederlan
ders om de kranten te versprei
den. Zij kunnen logeren bij Bel
gische christenen.
(Vertegenwoordiger van de
Belgische Evangelische Zending
in Nederland is: J. van 't Sant,
Ruiterboslaan 70, 4837 CX Bre
da).
Vrijlating. De Nederlandse
delegatie in de commissie van de
Verenigde Naties voor de rech
ten van de mens heeft een drin
gend beroep gedaan op de Iraan-
se regering om drie ter dood ver
oordeelde aanhangers van het
Bahé'i-geloof vrij te laten. De
laatste jaren zijn in dit land 193
bahé'is om hun geloof terechtge
steld.
De VN-commissie aanvaardde
ook een resolutie waarin wordt
gevraagd om een rapport over de
situatie van de mensenrechten in
Iran, speciaal onder minder
heidsgroepen. Het rapport zal in
november worden aangeboden
aan de algemene vergadering
van de Verenigde Naties in New
York.
Vredesboodschap. De evan-
gelisch-lutherse kerken in de
twee Duitslanden zullen zich er
voor inzetten, dat vanaf Duitse
bodem nooit meer een oorlog zal
worden begonnen. Dat staat in
een gemeenschappelijke oproep
ter gelegenheid van het aflopen
van de Tweede Wereldoorlog in
Europa nu veertig jaar geleden.
De lutherse kerken vinden het
systeem van nucleaire afschrik
king geen duurzame weg ter be
waring van de vrede. "En dus
moet dit worden overwonnen".
Ze verklaren zich voorstander
van culturele, economische en
wetenschappelijke samenwer
king tussen Oost en West en van
ontmoetingen tussen mensen,
met voorbijgaan van grenzen.
Hervormde Kerk: aangeno
men naar Wognum-Benning-
broek-Sybekarspel kandidaat J.
J. Mol Utrecht.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Oosterbeek A. Klap
Doetinchem.
