Veiligheidsplan
behoudt steun
Geen steun VS voor Moebarak
Ziekte dwarsboomt beëdiging Tancredo Neves
Zuid-Afrika en Mozambique eensgezind
Compromis Bonn over
'Auschwitz-leugens'
Genève-overleg 'zakelijk'
Hongerdood
Leger Nicaragua gaat in
offensief tegen contra's
Karamanlis
(78) blijft
kandidaat
VRIJDAG 15 MAART 1985
BUITENLAND
PAGINA 7
BONN - Wie de nationaal-socialis-
tische misdaden ontkent of bega-
telliseert en daarmee de slachtof
fers beledigt, zal in de toekomst au
tomatisch gerechtelijk vervolgd
moeten worden. Na een jaren du
rende discussie lijkt met dit com
promis tussen de regerende chris
ten-democraten en liberalen, de
politieke en gerechtelijke strijd
over de zogenaamde 'Auschwitz-
leugen' in de Bondsrepubliek
voorbij.
door
Hans Amesz
Over de formulering werd giste
ren kort voor het begin van een de- sprekers het
bat in het Westduitse parlement
JOHANNESBURG (UPI/DPA) - Zuid-Afrika en Mozambique hebben gisteren uitdruk- fdp een akkoord bereikt. De wet
kelijk hun steun uitgesproken aan het wankele Nkomati-akkoord dat beide landen een echter ook gelden voor siacht-
jaar geleden sloten. Naleving van het akkoord is van wezenlijk belang voor geheel °'[e" ;van, andere 'geweldheer-
zuidelijk Afrika. Tot nu toé bestond in de Bonds-
republiek Duitsland de praktijk
Aldus een gemeenschappelijke uit over het toenemende geweld in te verlenen aan de opstandelingen. dat iemand die bijvoorbeeld be
verklaring die werd verspreid na Mocambique en er is gesproken Mocambique beloofde anti-Zuid- weerde dat in Auschwitz of andere
een ontmoeting in Maputo tussen over voorstellen om een einde hier- afrikaanse rebellen, ofwel het Afri-
kaans Nationaal Congres (ANC),
niet langer toe te staan vanuit Mo
zambique te opereren. Pretoria gaf
onlangs toe dat Mozambique zich
aan de afspraken houdt.
concentratiekampen helemaal
geen joden waren vermoord, wel
vervolgd en bestraft kon worden,
maar alleen als familieleden van de
slachtoffers een klacht indienden.
Dit leidde er bijvoorbeeld toe dat
onlangs zo'n klacht door het Ober-
landesgericht in Celle werd afge
wezen omdat de klager geen jood
was en zich dus niet 'beledigd' kon
voelen. In de Bondsdag waren alle
gisteravond over
dat dit een onhoudbare toe
stand is en dat je het de slachtof
fers van de nazi-dictatuur en hun
familieleden niet aan kunt doen
ook nog zelf te klagen.
Al onder de vroegere sociaal-de
mocratisch/liberale coalitie werd
daarom een wetsontwerp voorbe
reid om hier een einde aan te ma
ken. En hoewel de regering-Kohl
dit ontwerp overnam, verdween
het al snel in de ijskast. Bij de
CDU-CSU ontstonden bedenkin
gen om de 'Auschwitz-leugen' in
een apart wetsartikel onder te
brengen. Fractievoorzitter Dregger
verklaarde dat dit zou kunnen lei
den tot ellenlange, zeer pijnlijke
processen. Bovendien wilden CDU
en CSU dat ook ontkenning van de
misdaden aan met name 'verdre
ven Duitsers uit de oostgebieden'
wettelijk bestraft zou moeten wor
den. Hoewel de liberale minister
van justitie, Hans Engelhard, hier
aanvankelijk niets voor voelde,
was hij uiteindelijk toch gedwon
gen een compromis te sluiten.
Volgens de sociaal-democrati-
'weerzinwekkende mentaliteit van
tegen elkaar opbieden' ontstaat.
SPD-woordvoerder Manfred
Schmidt verklaarde dat de nazi
misdaden zo gruwelijk waren dat
ze met geen enkele andere mis
daad te vergeleken zijn.
De juridische commissie van de
Bondsdag zal zich nog uitgebreid
met de 'Auschwitz-leugen' moeten
bezighouden. Deskundigen vragen
zich af hoe de andere geweldheer-
schappijen gedefinieerd moeten
worden, en vrezen dat dit juridisch
nauwelijks mogelijk is. Daarmee
komt het gisteren gesloten com
promis van de regeringspartijen in
feite weer op de tocht te staan. De
CSU-afgevaardigde Bötsch liet dit
doorschemeren toen hij zei dat aan
het einde van de beraadslagingen
van de juridische experts wellicht
wordt vastgesteld dat er helemaal
geen nieuw wetsontwerp nodig is.
In elk geval werd een motie van
de SPD verworpen, om deze pijn
lijke aangelegenheid hoe dan ook
voor de 25e april - dus voor de her
denking van de capitulatie
sche oppositie en de Groenen be- Derde Rijk op 8 mei 1945 defini-
het gevaar dat
tief op te lossen.
een Zuidafrikaanse en een Mozam- aan te maken, aldus de verklaring,
biquaanse delegatie. Zuid-Afrika Gedoeld wordt op de toegenomen
was vertegenwoordigd door de mi- activiteit van de Mozambiquaanse
nisters van buitenlandse zaken en opstandelingenbeweging Renamo,
defensie, Roelof Botha en Magnus die volgens Mozambique nog
Malan, Mozambique door minister steeds wordt gesteund door Zuid
van veiligheidszaken Sergio Viei- Afrika.
De regeringen spreken hun zorg
Het Nkomati-akkoord verplicht
Zuid-Afrika juist geen steun meer
advertentie
Onze correspondent Ruud de
Wit voegt daar aan toe:
Mozambique heeft alle redenen
om ontevreden te zijn over de re
sultaten van het Nkomati-akkoord.
Hoewel Zuid-Afrika ontkent nog
langer steun te verlenen aan de
NMR, zijn de activiteiten van de
'bandito's armados' beslist niet af
genomen. Integendeel, in het eer
ste half jaar na het Nkomati-ak
koord namen de aanslagen, moor
den en sabotage-daden zelfs in aan
tal en hevigheid toe. En ook nu
worden er nog steeds mensen ver
moord, worden er elektriciteits
voorzieningen opgeblazen en is het
Mozambiquaanse leger er niet in
geslaagd de NMR voorgoed uit te
schakelen. De minister van buiten
landse zaken van Mozambique,
Joaquim Chissano had vorige
week, na afloop van het topoverleg
GENÈVE (AP) - Amerikaanse en Russische onderhandelaars hebben Zamibdase^ooMstel?^LuïakaTdan
gisteren op de tweede dag van de ontwapeningsbesprekingen in Genève 0ok alle redenen om te zeeeen
u't6an^punt™ gepresenteerd en toegelicht De officiële Amen- „dat het Nkomati-akkoord serieus
kaanse woordvoerder Joseph Lehman noemde de bijeenkomst 'zakelijk', bedreigd werd" En diDlomaten in
Volgens hem verliep de zitting 'in een sfeer van wederzijds respect.' de Zambia's hoofdstad wezen er-
Beide partijen hebben afgesproken dat de gespreksthema's van de by- 0p, dat als de westerse landen niet
eeyk0™^_n een vertrouwelijk karakter zullen hebben en dat er geen snel ingrijpen, zij niet verbaasd
inhoudelyke mededelingen aan de pers zullen worden gedaan. moeten zijn, wanneer het oostblok
Lehman vertelde dat er over een aantal procedure-kwesties overeen- zjjn tanende invloed in dat deel
stemming is bereikt. Zo zijn beide partijen overeengekomen aparte werk- van Afrika opnieuw zal kunnen
groepen te formeren die zich met de drie aspecten van de besprekingen versterken,
zullen bezighouden: intercontinentale kernwapens, kernwapens voor de Zuid-Afrika daarentegen heeft
middellange afstand en ruimtewapens. Lehman zei dat de werkgroepen veel meer de vruchten kunnen
binnen afzienbare tijd' voor het eerst bijeen zullen komen. plukken van het Nkomati-ak-
Volgens Lehman begonnen belde delegatieleiders, de Amerikaan Max koord Vooral de dreiging van het
»gTn
s de kansen op een chel
Prins Norodom Sihanoek bezocht gisteren een veldhospitaal van het Rode Kruis nabij Surin, Thailand. De
Cambodja, buigt zich voorover naar een gewonde aanhanger, (foto AP)
Weer eis van
levenslang cel
voor RAF-leden
STUTTGART (AP) - De openbaar
aanklager heeft gisteren in Stutt-
gart-Stammheim na een bijna elf
uur durend requisitoir zesmaal le
venslang geëist tegen Brigitte
Mohnhaupt en achtmaal levens
lang tegen Christian Klar. Beiden
worden ervan verdacht aanvoer
ders van de RAF te zijn en te heb
ben deelgenomen aan een reeks
aanslagen in de zomer van 1977.
Bij deze aanslagen werden onder
anderen de federale procureur-ge
neraal Siegfried Buback, de (ban
kier Jürgen Ponto en de werkge
versvoorzitter Hanns-Martin
Schleyer vermoord. Ook zouden
de twee betrokken zijn bij een aan
slag op een justitiegebouw in
Karlsruhe en op de Amerikaanse
generaal Kroesen in Heidelberg.
De openbaar aanklager noemde
Brigitte Mohnhaupt 'het hoofd van
de bende' en Christian Klar 'een
domkop'. De aanklager zei dat de
RAF er geen achtenswaardige
waarden op na hield, maar veeleer
'hun persoonlijke haat tegen de
staat de vrije loop gelaten hebben.'
Het proces wordt 25 maart ver
volgd met de pleidooien van de
verdedigers.
dan genoeg had van de
snel groeiende invloed
aldus Lehman. Hij verklaarde dat het nog te vroeg
eventueel akkoord goed te schatten. wwwd v-tl
Op de zittmg van gisteren, die volgde op de 'kennismakingsbyeen- ANC o*p"dT binnenlandse politiek
komst van afgelopen dinsdag, waren voor het eerst de volledige delega- van Mozambique, die daardoor een
ties byeen. De zittmg vond plaats in de Amerikaanse missie in Genève. bedreiging was geworden voor zijn
eigen machtspositie, heeft hij zich
wat dat betreft volledig aan het ak
koord met Zuid-Afrika gehouden.
ADVERTENTIE
Revolutionair: B&0"Red Line"speakers
GENÈVE (Rtr) - Een miljoen kin
deren in Soedan kan dit jaar de
hongerdood sterven als niet snel
voedselhulp naar het door droogte
geteisterde land wordt gestuurd.
Dit heeft de vertegenwoordiger
van het Kinderfonds van de Ver
enigde Naties Unicef, Samir Basta,
in Genève verklaard.
Kindersterfte, ondervoeding en
ziektes als longontsteking en ma
zelen hebben een alarmerende om
vang bereikt onder de zes miljoen
Soedanese kinderen, aldus Basta.
De toestand van ongeveer 700.000
ESTELI (AFP) -Het Nicaraguaan- daten hebben verscheidene huizen
se leger evacueert sinds twee we- in brand gestoken, nadat ze de be- c j maanden
ken honderden mensen die in de woners hadden beschuldigd van 211 m 1S'
bergen wonen in het departement samenwerking met de anti-sandi-
Esteli, in het noordwesten van het nisten.
De weg tussen Esteli (100 km ten
noorden van Managua) en het
bergdorp San Juan de Limay is af
gesloten. Men neemt aan dat de Ni
caraguaanse Democratische
Krachten (FDN), één van de gewa
pende oppositiegroepen tegen het
bewind in Managua, in dit gebied
over ongeveer tweeduizend strij
ders beschikken.
r doen e
Bij Union Carbide
VS gif ontsnapt
CHARLESTON (DPA) - Vier
mensen zijn gewond geraakt
nadat in een fabriek van het
chemische concern Union Car
bide in het Amerikaanse Char
leston giftige stof was ontsnapt
die onder andere bestaat uit
aceton. Een groot aantal werk
nemers van de fabriek lijdt aan
misselijkheid en een brandend
gevoel in de neus.
De produktie van de stof, die
onder meer als oplosmiddel
wordt gebruikt, is stopgezet
totdat de oorzaak van het inci
dent is gevonden, aldus de di
rectie van de fabriek. In decem
ber vorig jaar kwamen in de In
dische stad Bhopal 2500 men
sen om het leven nadat het zeer
giftige gas methylisocianaat
was ontsnapt uit een fabriek
van Union Carbide.
WASHINGTON - De president voorman Arafat ook Palestijnse be- weg die Hoessein had bedacht, met
van Egypte Hosni Moebarak is ver- langen mag behartigen. herkenbare PLO-aanhangers in
vuld van teleurstelling uit Was- In Moebaraks redenering zouden een Jordaanse delegatie, lijkt voor-
hington vertrokken. De gebeurte- besprekingen met de PLO de Pale- alsnog dood te lopen in een regio
nissen in Moskou hebben zijn be- stijnse houding tegenover Israël waar voortdurend kortstondige
zoek en zijn pleidooien voor nieu- kunnen wijzigen. De VS echter zijn bondgenootschappen voor het le-
we bemoeienissen van de VS met niet overtuigd van de kwaliteit van ven worden gesmeed,
het Midden-Oosten van de voorpa- de afspraken die Arafat met Hoes-
gina's gejaagd, en bovendien bleek sein heeft gemaakt. Het is boven- Moebarak heeft Reagan mismoe-
president Reagan bij alle lof voor dien allerminst duidelijk of de dig beschuldigd van een bijna de-
de inspanningen van het Egypti- voortdurend verdreven leidsman faitistiscne benadering en gezien
sche staatshoofd niet geneigd de van de verregaand versplinterde de aangrijpende mislukkingen van
VS daarin actief te betrekken. Inte- en van alle militaire macht ontdane eerdere Amerikaanse bijstand in
gendeel: de VS staan - gegeven de bevrijdingsbeweging in realiteit het Midden-Oosten zou die me-
steeds onsamenhangendere situa- meer vertegenwoordigt dan een behoeven te verbazen. De
tie in Libanon - op het punt hun fractie van zijn aan vele bizarre VS vrezen met goede redenen
ambassade uit Beiroet te evacue- fronten strijdend collectief. nieuwe explosies ini Libanon, waar
ren. Onder beleefde dankzegging Israel zich terugtrekt uit een poli-
voor de betoonde moeite heeft tiek en militair moeras. De man die
Reagan Moebarak duidelijk ge- deze ongelukkige invasie bedacht,
maakt dat de VS zich zullen hou- ex-mmister van defensie Ariel Sha-
den aan hun afspraak met de Israe- ron. nu toe dat Israel in Liba-
li's niet direct met de PLO te on- non een vergissing hebben begaan:
derhandelen totdat deze de joodse zÜ hebben Arafat laten ontsnappen
staat heeft erkend, en dat Arafat in plaats van hem met zoveel mo-
geen andere keuze heeft dan direct geHjk van zijn makkers om zeep te
met Israël zaken te doen. De om- brengen...
door
Henk Kolb
land.
Het sandinistische leger zou een
groot offensief voorbereiden tegen
guerrillastrijders die in dit gebied
actief zijn. Volgens boeren in het
gebied gaat de evacuatie soms met
dwang gepaard. De regeringssol-
ADVERTENTIE
Moebarak is thans bezig zijn mis
sie in Londen opnieuw uiteen te
zetten, maar de kans is gering dat
hij daar op meer mag rekenen dan
de beleefde terughouding waarin
Mitterrand zijn waardering voor
het Egyptische initiatief verpakte.
Egypte acht de tijd rijp om de im
passe in het Midden-Oosten te
doorbreken en wil de VS ertoe be
wegen rechtstreeks met de PLO
besprekingen te gaan voeren, nu
de Jordaanse koning Hoessein
dank zij een vergelijk met PLO-
ADVERTENTIE
Revolutionair: B&0"Red Line"speakers
Buitenland kort
Chili veroordeeld
De mensenrechtencommissie
van de Verenigde Naties heeft de
'systematische schending van de
mensenrechten' in Chili veroor
deeld. Voor de betreffende resolu
tie stemden 32 landen, terwijl acht
landen zich van stemming onthiel
den. De VS stemden als enige land
tegen de resolutie.
Boycot Zuid-Afrika
Een meerderheid in het Deense
parlement heeft de regering opge
dragen met andere Scandinavische
landen gezamenlijke stappen te
ondernemen om alle invoer uit en
alle scheepvaart naar Zuid-Afrika
te beëindigen. Leden van de vier
niet-socialistische partijen in de
coalitieregering van premier Poul
Schlüter onthielden zich van stem
ming over een motie van de oppo
sitie. Alleen de rechtse Vooruit-
gangspartij stemde tegen.
Rode Brigades
Een rechtbank in Rome heeft de
straf van tien leden van de Rode
Brigade, die wegens betrokken
heid by de ontvoering en het ver
moorden van ex-premier Aldo Mo-
ro in 1978 tot levenslange gevange
nisstraf veroordeeld waren, in ho
ger beroep teruggebracht tot 30
jaar. Voor 22 anderen bleef het
vonnis levenslang, de zwaarste
straf die Italië kent sinds het jaren
geleden de doodstraf afschafte.
Eerste burgerpresident Brazilië na 21 jaar militair bewind
MEXICO STAD - In Brazilië is de
nodige verwarring en paniek ont
staan, amper twaalf uur voor de of
ficiële beëdiging van de eerste bur
ger-president sinds 21 jaar militai
re dictatuur. De nieuwe president,
de 75-jarige Tancredo Neves,
door
Rob Sprenkels
moest gisteravond met spoed wor
den opgenomen in een ziekenhuis
in de hoofdstad Brasilia.
Zal de machtsoverdracht nog
plaatsvinden, zo vroeg heel Brazi
lië zich af. Zal Tancredo het overle
ven? En zo niet, wie vervangt hem?
Honderden Brazilianen dromden
samen voor het ziekenhuis in de
hoofdstad Brasilia.
De paniek werd enigszins gekal
meerd toen bekend werd dat de 75-
jarige politicus werd geopereerd
aan een blinde-darmontsteking.
Inmiddels hebben de artsen ver
klaard dat Tancredo goed door de
operatie is gekomen, hoewel het,
vanwege zijn leeftijd, nog wel en
kele dagen zal duren voordat hij
weer helemaal fit is.
Een woordvoerder van generaal
Joao Figueiredo, de vertrekkende
president, heeft ondertussen aan
gekondigd dat is besloten om de
machtsoverdracht vandaag ge
woon door te laten gaan. Mocht
Tancredo Neves niet naar het Con
gresgebouw kunnen komen, dan
zal hij waarschijnlijk in het zieken
huis worden ingezworen. Het leger
ADVERTENTIE
van journalisten en buitenlandse
delegaties zal het in dat geval moe
ten doen met Jose Sarney, de vice-
president, die in ieder geval in het
Congres zal worden beëdigd.
Onder de speciale genodigden
bevinden zich onder meer George
Bush, de Amerikaanse vice-presi
dent, en Daniel Ortega, de presi
dent van Nicaragua. Ortega heeft
Bush om een onderhoud gevraagd,
maar het is nog niet bekend op de
Amerikaanse vice-president bereid
is om daarop in te gaan. Ook minis
ter Van den Broek en de Surinaam
se legerleider Bouterse zijn van de
partij.
Direct
Bij het einde van de militaire dic
tatuur zijn overigens de nodige
kanttekeningen te maken. Aller
eerst is Tancredo Neves geen de
mocratisch gekozen president.
Vorig jaar trokken miljoenen
Brazilianen de straten op onder het
motto van 'Directe presidentsver
kiezingen nu'. Maar de Braziliaan
se generaals en hun politieke hand
langers hielden het been stijf. De
door de oppositie ingediende
grondwetswijziging om tot directe
presidentsverkiezingen te kunnen
komen strandde in het parlement.
Toch was er wat veranderd in
Brazilië. De oppositie, uiteenlo
pend van bankdirecteuren tot krot
tenwijkbewoners, sloot haar rijen
rond de altijd verzoenende Tancre
do Neves. Het laatste beetje presti
ge van de door de Braziliaanse ge
neraals in het leven geroepen PDS-
party ging verloren toen daar de in
terne machtsstrijd werd beslist
door de stapels bankbiljetten van
de beruchte Paolo Maluf.
De kandidatuur van Maluf, de
enorme economische crisis, het ge
vaar van een ontembare sociale ra
dicalisering en de optie van de als
gematigd conservatief bekend
staande Tancredo Neves leidde tot
het overlopen van een vijftigtal
PDS'ers naar de kandidaat van de
oppositie.
Tancredo Neves werd zodoende
in januari van dit jaar gekozen door
het speciale kiescollege dat eigen
lijk was bedoeld om de militaire
dictatuur tot de jaren '90 te kunnen
voortzetten. Maar of dat nu bette-
kent dat met Tancredo als presi
dent de dictatuur is beëindigd?
De oppositie tegen Tancredo Ne
ves begint al te groeien, zelfs bin
nen zijn eigen PMDB-partij. Be
langrijke vakbondsleiders, die de
kandidatuur van Neves oorspron
kelijk steunden, beschuldigen de
nieuwe president nu van 'continui-
teit'. Er gaan geruchten dat Tancre
do veel toezeggingen aan de mili
tairen heeft gedaan om zijn presi
dentschap zeker te kunnen stellen.
„Hoe dichter Tancredo bij het pre
sidentschap is, des te conservatie
ver laat hy zich uit", aldus de ana
lyse van een weekblad in Sao Pau
lo.
De samenstelling van Tancredo's
kabinet is inderdaad opvallend
conservatief te noemen. Vijf be
langrijke ministerposten worden
bekleed door vroegere politieke
handlangers van de militaire dicta
tuur. Het meest in het oog sprin
gend is Francisco Dornelles, een
neef van de nieuwe president, di
recteur van de Braziliaanse belas
tingen en in Tancredo's kabinet de
minister van financiën.
gelijkheid niet uit dat Konstan-
tin Karamanlis opnieuw presi
dent wordt. De 78-jarige politi
cus trad begin deze week voor
tijdig af als staatshoofd.
Het parlement komt zondag
in zitting bijeen voor het kiezen
van een opvolger. Er is maar
één kandidaat: De 56-jarige
Christos Sartzetakis, rechter in
-het Griekse Hooggerechtshof.
Hy kan rekenen op de stem
men van de (meeste) leden van
de PASOK-fractie en die van
de communistische partij.
Maar omdat een kandidaat
minstens 180 van de 300 stem
men nodig heeft, meer dan de
beide partijen bij elkaar, be
staat de kans dat het parlement
vroegtijdig ontbonden zal wor
den en Karamanlis alsnog door
de oppositie kandidaat wordt
gesteld.
ADVERTENTIE
