Spanje zwicht voor eisen VS VS blijven Pinochet vergoeilijken Zwaarste aanslag IRA: negen doden Rem op techno-export naar Oostblok Gemeente Venetië gaat 34 eilanden verhuren Shultz bereid tot ontmoeting Ortega President Uruguay beëdigd Ook ANC'er Goldberg vrij VRIJDAG 1 MAART 1985 BUITENLAND PAGINA 7 MADRID - De Spaanse regering is schoorvoetend bezweken voor de eisen van de Ver enigde Staten om strikter toe te zien op de export van produkten met een hooggekwalifi ceerd technisch niveau naar de Oostbloklanden, die de toegepaste technologie ook voor militaire doeleinden zouden kunnen aanwenden. VENETIË (Rtr.) - Er zijn maar weinig stukken grond in de wereld die meer zullen aanspreken dan een eilandje in de lagune van Vene tië. Eén paar ervan zijn te huur. Maar de bestuurderen van de "Re- gina delTAdriatico" hebben stren ge voorwaarden gesteld. De 34 eilandjes, die zich onder scheiden van de toeristen-trekken de eilanden die het hart van de stad Venetië vormen en andere grotere eilanden als Murano, Burano, Lido en Torcello, variëren van kleine groene achthoekige eilandjes die ooit buitenposten van de defensie van de Republiek Venetië waren, tot grond met villa's, kerken en wijngaarden. Het besluit van de ge meente vorig jaar om een paar van die kleine eilandjes te verhuren, trok honderden brieven van geïn teresseerden. Een vijftigtal kandidaten deed concrete suggesties: een naturis tenvereniging had inrichting van een nudistenkamp op het oog, een Indiase sekte dacht aan een medi tatiecentrum en een Zwitserse stu dent wilde een luxe „huis van ver maak" bouwen. „Dit soort voorstellen, zoals die van mensen die zeggen dat zij een eiland voor zich alleen willen heb ben om zich er als kluizenaar op terug te trekken en te studeren, komt niet in aanmerking en wordt zelfs niet in overweging genomen", zegt wethouder Edoardo Salzano, geestelijk vader van het gemeente plan. Van de 34 kleine eilanden zijn er 20 openbaar bezit en van deze zijn er 17 braakliggend of ernstig on derbenut. In juli van het vorig jaar bood de gemeente de 17 op de in ternationale markt te huur aan in een glimmend prospectus van 40 bladzijden met de titel "Uitnodi ging tot de Eilanden". De eilandjes kunnen worden ge huurd in hun geheel of in gedeel ten voor periodes die variëren van 5 tot 30 jaar, maar alleen onder be paalde voorwaarden. „Wij hebben het concept van een gesloten eiland afgewezen", zegt Salzano. „Een van de voorwaarden is dat de eilandjes wel voor een specifiek doel gebruikt kunnen worden, maar toegankelijk moeten blijven voor het publiek. Zij moe ten deel van de stad blijven uitma ken". Kandidaten wier voorstellen in aanmerking komen, moeten alle restauratie- en onderhoudskosten van de eilandjes betalen. Vele zijn vervallen door verwaarlozing en vandalisme. Nieuwbouw zal niet of in zeer beperkte mate worden toe gestaan. Salzano wil gecoördineerde voorstellen voor de grotere eiland jes San Servolo, San Clemente, Sacca Sessola en Poveglia, die dichtbij het centrum liggen en daarmee verbonden zouden kun nen worden door verlenging van de routes van de "vaporetti", de waterbussen die voor het openbaar vervoer op de kanalen van Venetië zorgen. De Verenigde Staten hadden in het verleden talloze malen hun irritatie aan de Spaanse autoriteiten ken baar gemaakt, dat Spaanse bedrij ven, o.a. Piher uit de Verenigde Staten geimporteerde technologie doorverkochten aan landen als Cu ba, Iran en Hongarije. door Gerrit-Jan Hoek De Amerikaanse ambassadeur Enders dreigde recentelijk in het openbaar dat zijn regering geen ex portvergunning zou verlenen voor de vestiging in Spanje van een fa briek voor micro-chips van het concern American Telephone and Telegraph (AT and T) een investe ring waarmee ruim 200 miljoen dollar gemoeid is, indien Spanje geen paal en perk zou stellen aan de risico's van het exporteren naar Oostbloklanden. Ook de investering van een fa briek van optische vezels van Cor ning Glass Works zal op de tocht komen te staan, als er geen maatre gelen van Spaanse zijde genomen zouden worden. De Spaanse regering heeft nu be sloten ten dele tegemoet te komen aan de Amerikaanse verlangens. De interne wetgeving zal binnen kort verscherpt worden waardoor de doorverkoop van technologie met de mogelijkheid van zgn. dub- belgebruik (ook voor militaire doeleinden) beperkt zal worden. Bovendien zal tegelijkertijd een speciale commissie op ministersni veau, waarin de ministers van bui tenlandse zaken, economie en in dustrie zitting zullen hebben, inge steld worden, die zowel bilateraal MANAGUA (UPI/AFP/AP/Rtr.) - De Amerikaanse minister van bui tenlandse zaken, George Shultz, is bereid de Nicarguaanse president Daniel Ortega vandaag te spreken bij de installering van president Sanguinetti van Uruguay. Ook Or tega heeft aangeboden Shultz te ontmoeten bij deze gelegenheid. Shultz, die gisteren op weg was naar Uruguay voor de inauguratie, liet weten dat Nicaragua het Ame rikaanse ministerie van buiten landse zaken niet langs diplomatie ke kanalen heeft benaderd. Hij toonde zich toch bereid een onder houd te hebben met Ortega in Montevideo. Kort voor hij vertrok naar Uruguay zei president Ortega: Buitenland kort Moord in Koeweit Vier onbekende mannen hebben vandaag in Koeweit een Iraakse di plomaat en diens zoon gedood. De daders van de aanslag wisten te ontkomen. Aangenomen wordt dat het gaat om leden van een funda mentalistische sji'itische moslim groepering, die aanhangers zijn van de Iraanse leider ayatollah Chomeiny. Onderzeeboot zinkt De Verenigdé Staten zijn ervan overtuigd dat de Noordkoreanen verleden week een onderzeeboot en zijn gehele bemanning hebben verloren. De onderzeeboot zonk kennelijk op 20 februari voor de kust van Noord-Korea. Russische en Noordkoreaanse schepen pro beerden de onderzeeër te lichten, 'maar wij geloven niet dat er nog hoop bestaat op overlevenden'. ETA-arsenaal De Franse politie heeft de Baski- sche afscheidingsbeweging ETA- Militar opnieuw een zware klap be zorgd. De politie in Anglais ont dekte een goed gevuld arsenaal van de ETA. Tot hun niet geringe verbazing troffen de Franse agen ten hypermodern materiaal aan, onder meer apparatuur voorzien i ultra-violette stralen, „Wij weten dat Shultz in Uruguay zal zijn. Wij zijn bereid een ontmoe ting met hem te hebben". Het aanbod van Ortega voor een gesprek met Shultz komt een dag nadat hij beperkingen op wapenin- voer en het wegsturen van hon derd Cubaanse adviseurs aankon digde. De Amerikaanse regering is niet onder de indruk van de vredesini tiatieven van Ortega. "Dit zoge naamde vredesinitiatief biedt niets wezenlijks. Hij maakt daar bene den slechts een hoop kabaal", zei Witte-Huiswoordvoerder Larry Speakes gisteren. Speakes sprak tevens zijn twijfel uit over de uitkomst van een opi niepeiling van de Washington Post en het televisiestation ABC dat 70 procent van de Amerikaanse be volking tegen pogingen van de VS is tot omverwerping van het sandi- nistische bewind in Nicaragua. Naar zijn oordeel had de vraag moeten luiden: „Bent U voorstan der van een tweede communisti sche ^regering in Midden-Ameri ka?". Costa Rica Nicaragua laat een onderdaan vrij wiens aanhouding tot een di plomatieke crisis met Costa Rica leidde als gevolg waarvan bespre kingen over een vredesregeling in Centraal-Amerika in het slop raak ten. Dit heeft het ministerie van buitenlandse zaken in Managua meegedeeld. Jose Manuel Urbina Lara wordt overgedragen aan functionarissen van de zogeheten Contadora- groep, die bestaat uit Mexico, Ve nezuela, Colombia en Panama, al dus onderminister Nora Astorga. Volgens Costa Rica heeft Nicara gua de neutraliteit van zijn ambas sade geschonden toen het de 23-ja- rige Urbina Lara daar op 24 decem ber arresteerde. Maar Managua meent dat Urbina Lara zich aan de dienstplicht had onttrokken en niet op het ambassadeterrein ver bleef toen hij werd aangehouden. Costa Rica, El Salvador en Hon- 'duras besloten tot een boycot van de voor 14 en 15 februari voorgeno men bijeenkomst met de Contado- ra-groep, nadat Nicaragua gewei gerd had Urbina Lara vrij te laten. met de Verenigde Staten als met de internationale controle-organi satie op export van technologisch hoogwaardig materiaal (COCOM) onderhandelingen zal beginnen. Deze oplossing is een compro mis voor de verschillende stromin gen binnen het Spaanse kabinet. Minister van buitenlandse zaken Moran, die zich gedistancieerd op stelt tegenover Spanjes lidmaat schap van de NAVO, pleit voor de weg van bilaterale akkoorden, om dat de ondertekening van het CO- COM-verdrag door de publieke opinie geinterpreteerd zou kunnen worden als het proloog van Span jes volledige integratie binnen de NAVO, het militaire apparaat in cluis. Bovendien wil Moran voorko men dat Spanje zich te veel vast legt en zo de mogelijkheden om produkten naar nieuwe markten achter het IJzeren Gordijn be perkt. Bij zijn tegenhangers, de minis ters Boyer (economie en financiën) en Solchaga (industrie) liggen de prioriteiten anders: de Amerikaan se investeringen zorgen niet alleen voor deviezen en werkgelegenheid in Spanje, maar moeten tevens het nogal miserabele technologische niveau van de Spaanse industrie een beetje opkrikken zodat deze een betere concurrentiepositie ver krijgt als Spanje lid wordt van de EG. Een grotere technologische af hankelijkheid van de Verenigde Staten of de noodzaak om conces sies aan de Amerikanen te doen bijvoorbeeld wat betreft het lid maatschap van de NAVO, zo me nen Boyer en Sochaga, moet Span je daarbij maar op de koop toe ne men. Die laatste kaart proberen de Verenigde Staten optimaal te spe len. Gisteren bracht de speciale rei zende ambassadeur van president Reagan, Vernon Walters, een blik sembezoek aan Madrid om het Amerikaanse standpunt zowel ten aanzien van de exportvergunnin gen van technologisch hooggekwa lificeerd materieel als over het Spaanse lidmaatschap nog eens te benadrukken. Walters arriveerde toevallig luttele uren in Madrid voordat minister van buitenlandse zaken van de Sowjet-Unie, Gromy- ko, zijn officiële driedaagse bezoek aan Spanje begon. De reden van de aanwezigheid van Gromyko in Madrid, bijna sa menvallend met het bezoek van Walters, valt niet moeilijk te raden: Ook de Sowjet-Unie probeert zyn invloed aan te wenden maar juist om te voorkomen dat Spapje defi nitief tot de NAVO toetreedt. Tsjernenko was weer te zien MOSKOU (UPI/Rtr.) - Presi- dent Konstantin Tsjernenko is gisteravond voor de tweede maal binnen vijf dagen in de openbaarheid getreden. Het Russische televisiejournaal zond een opname van zes mi nuten uit naar aanleiding van Tsjernenko's verkiezing in de Opperste Sowjet van de Russi sche federatie. De 73-jarige Sowjet-leider zag er ziek en bleek uit. Uit Tsjernenko's korte dank rede bleek dat de Russische be windsman kortademig was. Het woord werd tijdens de tele visie-uitzending hoofdzakelijk gevoerd door het lid van het /Politburo Viktor Grisjin, de 70- jarige partijleider van Moskou. Afgelopen zondag toonde de Russische televisie ook al beel den van de Russische partijlei der toen deze zijn stem uit bracht voor de Opperste Sov jet. Daarvoor was Tsjernenko acht weken niet in het open baar gezien. LONDEN - Het verboden Ierse Republikeinse Leger (IRA) heeft neT gisteravond een verwoestende een op dat moment volle kanti- Daar zijn de meeste slachtoffers mortieraanval uitgevoerd op een gevallen. Reddingsploegen politiebureau in de Noordierse gisteravond laat nog volop bezig stad Newry. Daarbij zijn 9 gedood en 16 anderen wond geraakt. door Henk Dam De aanval werd vermoedelijk uitgevoerd vanuit een vrachtauto die zo'n 250 meter van het zwaarbe waakte politiebureau geparkeerd stond. Zeker vier projectielen raak ten volgens ooggetuigen het bu ien terechtkwam MONTEVIDEO (AP/ANP) - In Uruguay wordt vandaag de gekozen bur gerpresident Julio Sanguinetti beëdigd na twaalf jaar van militair be stuur. Uruguay is het achtste Latijnsamerikaanse land dat zich weer tot de democratie bekent sinds 1980. Bij de inauguratie van de 47-jarige Sanguinetti, gematigd leider van de Colorado-partij, zullen vertegenwoordigers en regeringsleiders van vele landen aanwezig zijn. Nederland wordt vertegenwoordigd door de Bra bantse commissaris van de koningin Van Agt. Sanguinetti, van beroep advocaat en politiek journalist, werd tot presi- met het zoeken naar slachtoffers onder de puinhopen. Een zieken huis in de buurt van het bureau meldde 30 lichtgewonden te heb ben behandeld. De mortieraanval is de ergste is die de Noordierse politie, de Royal Ulster Constabulary (RUC), is overkomen sinds de onlusten in Noord-Ierland in 1969 begonnen. De IRA gaf gisteravond een verkla ring uit waarin de verantwoorde lijkheid voor de aanslag werd op geëist. „Dit was een grote, goed ge plande operatie die onze capaciteit laat zien om toe te slaan waar en wanneer we dat willen", aldus deze verklaring. De aanval is de laatste in een reeks terroristische aanslagen van de afgelopen dagen. Vorige week vermoordde de IRA bij drie ver schillende aanslagen evenzovele mannen. De republikeinen hebben zelf de afgelopen drie maanden acht van hun leden verloren, steeds bij schietpartijen met politie of leger. Julio Sanguinetti heft het glas. (fotoAFP) BOUTERSE (ANP) - De Suri naamse legerleider Bouterse is gis- ottv.u ,utyiuJ1- teravond naar Libië vertrokken. dent gekozen tijdens verkiezingen op 25 november, die deel uitmaakten B.outerse gaat praten over van een overeengekomen plan voor terugkeer naar democratie. De nieuwe congresleden en stadsbestuurders begonnen hun werk zaamheden reeds op 15 februari, hetgeen voor Sanguinetti's voorganger generaal Gregorio Alvarez aanleiding was zich terug te trekken en de lopende zaken over te laten aan de voorzitter van het hooggerechtshof. De traditie wil dat Sanguinetti de presidentiele ambtstekenen - sjerp en T _4 staf - uit handen van de vorige president ontvangt, maar zijn medewer- i*ibie. T"P°" heeft inmiddels voor kers zeiden dat Sanguinetti heeft geweigerd militairen bij de plechtig- eerst een ambassadeur in Para heid te betrekken. maribo. ning aan Suriname ter waarde van 100 miljoen dollar (ongeveer 375 niljoen gulden). Naar verluidt heeft Suriname se rieuze belangstelling voor het be- een ambassadeur i explosieve lading op afstand tot ontploffing kan worden gebracht reagerend op minimale bewegin gen. Libanon/VN Libanon heeft de Veiligheids raad van de Verenigde Naties ge vraagd de „onmenselijke praktij ken" van Israël in Zuid-Libanon te veroordelen. De Libanese ambas sadeur bij de VN, Rachid Fakhou- ry, verklaarde dat snel ingrijpen noodzakelijk is om de „Israëlische militaire machine" in Zuid-Liba non te stoppen en dat de Israëli'ers zich onmiddellijk zouden moeten terugtrekken. De Israëlische afgevaardigde, Benjamin Netanyahu, noemde de recente Israëlische acties in Zuid- Libanon noodzakelijk om het hoofd te bieden aan het toenemen de terrorisme. Afghanistan In een VN-rapport wordt Afgha nistan beschuldigd van grove schendingen van mensenrechten, waaronder het systematisch bom barderen van dorpen, het aanrich ten van bloedbaden onder de bur gerbevolking en het standrechte lijk executeren van gevangen ge nomen verzetsstrijders. Het rap port, dat is opgesteld door de Oos tenrijkse advocaat Felix Ermacora, zal volgende week worden bespro ken in de jaarlijkse zitting van VN- commissie voor de mensenrechten in Genève. De VS willen met Chili in gesprek raken over de mensenrechten. Na dat kort geleden de staatssecretaris voor inter-Amerikaanse zaken, Langhorne Motley in Santiago be sprekingen voerde met regering, oppositie en kerkelijke leiders, gaat op 9 maart waarnemend staatssecretaris van defensie voor Latijns Amerika Nestor Sanchez naar Chili om daar nieuwe pogin gen te doen de militaire leiders in de richting van democratie te du- door Henk Kolb De regering-Reagan heeft het pad van de 'stille diplomatie' verla ten, onder druk van Europese bondgenoten en ijveraars voor de mensenrechten, die het Ameri kaanse beleid niet doeltreffend ge noeg vonden. Volgens een woord voerder van buitenlandse zaken betekent dit een verandering van tactiek, hoewel het beleid in begin sel ongewijzigd blijft. De Amerikanen en hun bondge noten willen de Chileense regering brengen tot een dialoog met de op positie over een tijdschema dat herstel van de democratie als sluit stuk moet hebben. De Chileense dictator Pinochet heeft op 6 no vember de staat van beleg uitge roepen als voorwendsel om de monstraties tegen zijn bewind des te hardhandiger te kunnen neers laan. De VS hebben zich met Reagans aantreden een beleid aangemeten van selectieve verontwaardiging tegenover totalitaire regimes: die van links worden voortdurend om de oren geslagen terwijl rechts, mits vriendelijk tegenover de VS, met zachte handschoenen wordt aangepakt, aangezien een rechtse dictator in Reagans strategisch to taalbeeld altijd nog beter uitkomt dan een linkse. Niettemin zijn de protesten te gen Chili ook in Washington niet van de lucht. De Amerikanen tref fen die altijd extra hard, omdat de VS onder aanvoering van Kissin ger destijds met behulp van ITT de val en dood van de democratisch gekozen radicaal-socialistische Salvador Allende hebben helpen bewerkstelligen. Leningen De VS zijn nu tot de slotsom ge komen dat Pinochet zijn eigen grondwet niet naleeft, dat de de mocratische krachten in Chiü het onderling niet eens zijn over de methoden om de dictator tot een dialoog te dwingen en uiteraard dat de communisten aansporen tot gewapend verzet en terrorisme. In de Amerikaanse visie zijn de voor zichtige blijken van afkeuring over deze ontwikkeling blijkbaar niet genoeg geweest. Vorig jaar werd een bezoek van de generaal aan de VS afgezegd, er verschenen enkele afkeurende rapporten over de toe stand en de VS onthielden zich van stemming over een lening van 130 miljoen dollar die Chili bij de Inter Handvat Amerikaanse ontwikkelingsbank had aangevraagd. de' van acht jaar die Pinochet zich in 1980 bij heftig omstreden volks stemming toebedeelde is voor meer dan de helft verstreken, maar in Santiago is nog niets gebleken van voorbereiding op een demo cratische verkiezing die volgens de grondwet van 1980 anno 1989 moet plaats grijpen. In zijn recente rapport over de mensenrechten heeft het Ameri kaanse ministerie van buitenland se zaken vastgesteld dat in Chili geen voortgang wordt gemaakt op de weg naar democratie en dat de mensenrechten met censuur, mas sale arrestaties en folteringen veel vuldig worden geschonden. Chili heeft nog een lening ge vraagd: 10 miljoen dollar bij de We reldbank. De VS beraden zich nu over de vraag of zij daar mee in zul len stemmen, maar het ziet er naar uit dat de Amerikanen ook daar geen stem zullen uitbrengen. Onder het hoofdstuk 'krachtig beleid' valt dit alles nauwelijks sa men te vatten. De 'overgangsperio- Overigens hebben de Amerika nen tegenover Chili moeite om een handvat te vinden voor hun beleid. Het langgerekte land langs de westkust en zuidpunt van Latijns- Amerika heeft al sedert 1981 geen militaire hulp meer ontvangen. Langhorne Motley verklaarde bij zijn terugkeer uit Chili dat het con- tra-produktief zou zijn er bij Pino chet op aan te dringen specifieke stappen te doen ten aanzien van de terugkeer naar democratie. Hij vond het niet passen voor een 'gringo' om te proberen de Chi leense leider krachtig aan te pak ken. Hij draagt, mag men vaststel len, de oogklep rechts, geheel vol gens de kledingvoorschriften die Reagan zijn diplomaten voor schrijft. Het aanstaande bezoek van de Pentagon-functionaris wijst op het Amerikaans verlangen iemand te sturen die de generaals op hun mi litair niveau benaderen over het Amerikaans oogmerk Pinochet over te halen tot spoedige voorbe reiding op overgang naar democra tie in overleg met de niet-commu- nistische oppositie. Zo wast de ene rechterhand de andere. De Noordierse protestante leider ds. Paisly bracht gisteravond een bezoek aan de plek van het onheil (foto apj JOHANNESBURG (GPD) - Den nis Goldberg, het tot levenslang veroordeelde lid van de in Zuid- Afrika verboden communistische partij en tevens lid van de militaire vleugel van het ANC, is gistermid dag vrijgelaten en op een vliegtuig naar Tel Aviv gezet. Goldberg is hiermee de eerste ANC-er die het aanbod van Botha voor vrijlating onder voorwaarden heeft geaccepteerd. Eerder op de dag had de minister van justitie, Kobie Koetsee, al gezegd, dat er een politieke gevangene zou wor den vrijgelaten, die twintig jaar ge leden tot levenslang was veroor deeld. Begin februari kondigde Botha in het nieuwe driekamerparlement aan, dat alle politieke vluchtelin gen, die het grootste deel van hun veroordeling hadden uitgezeten en die bereid waren openlijk te ver klaren af te zien van ieder vorm van geweld, in vrijheid zouden worden gesteld. Volgens de rege ring hebben inmiddels 22 perso nen van dit aanbod gebruikt ge maakt, maar Goldberg is de eerste, waarvan de naam bekend is gewor den. Naar verwachting zal de beslis sing van Goldberg om het aanbod van Botha te accepteren, conster natie ten gevolge hebben binnen het ANC. Twee weken geleden ver klaarde ANC-leider Nelson Mande- la, mede namens de andere ANC- gevangenen in de Pollsmoor-ge vangenis bij Kaapstad, dat zy niet akkoord gingen met het aanbod van Botha. PLO en Sjamir tegen vredesplan TEL AVIV - Abu Iyad, een van de sleutelfiguren binnen de Palestijn se bevrijdingsorganisatie, heeft gisteravond in een officiële verkla ring namens de PLO het nieuwste vredesplan van president Moeba rak van Egypte zonder meer van de hand gewezen. Ook Israëls minis ter van buitenlandse zaken Sjamir zei na terugkomst uit Nederland in scherpe bewoordingen dat het plan in strijd is met de Camp Da- vid-akkoorden (het Israëlisch- Egyptisch vredesverdrag), en dus voor zijn Likoed-partij onaan vaardbaar. Fel haalde Sjamir uit naar Egyp te dat naar zijn oordeel via de pers nog steeds anti-Israëlische propa ganda maakt. Als premier Peres van Israël toch op basis van dit plan met Moebarak tot een vredes verdrag met Jordanië en de Pale- stijnen wil komen dan is het vol gens Sjamir met de regering van nationale eenheid gedaan. ADVERTENTIE Keiler-dealers vindt u in de Gouden Gids

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1985 | | pagina 7