Jongerenjaar 1985: samen
aan de slag? Vergeet het
IHK
Toneel op Agnes en Visser 't Hooft
Jong zijn
in...
Israël
Steun voor predikanten Harder en Rebel inzake abortus
'Falstaff' en 'Turandot'
Aankomende
verslaggevers
opgelet!!!
WOENSDAG 27 FEBRUARI 1985
PAGINA 17
Eindredactie Annemiek Ruygrok
Telefoon 071-144941, toestel 217
Deze week worden op twee Leid-
se scholen toneelprodukties uit
gevoerd. De Agnes Scholenge
meenschap voert de toneelmani
festatie 'Falstaff van William
Shakespeare op. Vanavond kun
je deze voorstelling al gaan bekij
ken; en verder morgenavond,
vrijdagavond, zaterdagavond en
zondagmiddag en -avond.
'Falstaff wordt geregisseerd
door Peter Lintelo, die gek is op
Shakespeare. Hij is op 'Falstaff
gekomen door een acteur op
wiens lijf deze titelrol is geschre
ven: Ruud de Kuyper, leraar Ne
derlands aan de Agnes. "Ik vond
het altijd al een verschrikkelijke
leuke figuur, de blauwtjeslopen-
de drinkeboer. En, naarmate ik
me er verder in verdiepte, kreeg
die voor mij ook steeds meer de
gestalte van de oudere man, die
niet meer in staat is om z'n eroti
sche verlangens - hoe zal ik het
zeggen - gestalte te geven, om het
netjes uit te drukken. En dat
wordt dan symbolisch, dan heeft
het niks meer met het erotische
vlak te maken, het wordt symbo
lisch voor het feit, dat ouder wor
den op zichzelf 'afzien' is", zegt
Lintelo in een interview met het
Contactblad.
Lintelo is niet alleen als regis
seur, maar ook als tekstbewerker
bezig geweest. De figuur Falstaff
komt in verschillende stukken
van Shakespeare voor en uit al
die stukken heeft Lintelo bepaal
de elementen gehaald. Zelfheeft
hij niet het gevoel daardoor erg
vrijmoedig met Shakespeare's
teksten te zijn omgesprongen.
Hij heeft geprobeerd er één stuk
van te maken, waarbij twee intri
ges naast elkaar komen te staan.
Overigens is 'Falstaff geen ge
woon toneelstuk; het woord to
neelmanifestatie houdt in, dat er
meer aan de hand is. Muziek
speelt namelijk ook een voorna
me rol. Ruud de Kuyper heeft
zelf liedjes geschreven en leerlin
gen zullen een en ander muzikaal
begeleiden. Leerlingen van de
Agnes spelen trouwens ook als
acteurs mee. Ruud de Kuyper
daarover: "Het is heel aantrekke
lijk om als docent met leerlingen
samen te spelen. Het is een as
pect van 'vorming' dat heel an
ders plaats vindt dan in de klas.
Je bent samen in actieve doe-si-
tuaties. Je ziet leerlingen groeien
in hun emotionele kunnen en
durven. Wat niet het minste is: er
wordt heel wat afgelachen".
Turandot
Op donderdag 28 februari, vrij
dag 1 maart en zaterdag 2 maart
voeren leerlingen van het 'Visser
't Hooft' het tragikomische stuk
Turandot van Carlo Gozzi op. De
regie voert leraar Nederlands Jos
Nijhof.
Turandot is oospronkelijk een
sprookje uit de verzameling Dui-
zendenééndag en is in de acht
tiende eeuw bewerkt door de Ita
liaanse toneelschrijver Gozzi.
Dit sprookje van de 'boosaardi
ge prinses' is bewerkt door de re
gisseur en zijn collega Hilda van
den Helm. Een oude, uit de jaren
dertig stammende, vertaling van
de dichter Jan Engelman diende
daarbij als uitgangspunt. De oo-
spronkelijke tekst onderging
echter zulke drastische wijzigin
gen, dat bijna van" een nieuwe
Turandot kan worden gespro
ken.
In de nieuwe versie is prinses
Turandot niet langer een wrede,
niemand ontziende vrouw die
bezeten is van een onberedeneer-
Het is al weer acht weken
jongerenjaar. Nooit van ge
hoord? Over de hele wereld
proberen jongeren in 1985
aandacht te krijgen voor hun
problemen. Jeugdwerloos-
heid, discriminatie, oorlogs
dreiging en de rechten van
jonge mensen, komen uitge
breid aan de orde. Jongeren
praten zelf over hun proble
men en zeggen de regering
wat er allemaal beter kan.
Ook in Nederland, waar allerlei
groeperingen samen in de Natio
nale Werkgroep Jongerenjaar zit-
de mannenhaat; zij is meer een
feministe die haar tijd vooruit is.
De prinses is trots op haar zelf
standigheid en wil zich niet zon
der meer aan de eerste de beste
huwelijkskandidaat cadeau laten
geven. "Ik ben niet wreed", ver
zucht zij, "maar slechts de eerste
van mijn eeuw, die recht en vrij
heid vraagt voor mij en alle vrou
wen". Als de keuze van haar
partner door anderen gemaakt
dreigt te worden, komt Turandot
in opstand en wie zou haar dat
verwijten?
De voorstellingen van Turan
dot op het christelijk lyceum aan
de Kagerstraat worden omgeven
door allerlei activiteiten in de
Chinese sfeer. Het verhaal speelt
zich namelijk af in het oude Chi
na. De school gaat op alle drie de
avonden om zeven uur open en
vanaf dat moment zijn er Chine
se hapjes, Chinese snuisterijen
en Chinese thee verkrijgbaar.
De opbrengst van de toneel
voorstellingen en de andere acti
viteiten, is bestemd voor een pro
ject in de Derde Wereld. Het gaat
hier om een waterpompproject
van Simavi in Tanzania, waar
voor ook tijdens andere school
avonden geld wordt ingezameld.
ten. Samen aan de slag. Het ge
denkwaardige jaar was nauwe
lijks begonnen, toen enkele we
ken geleden een organisatie voor
buitenlandse jongeren bedankte
voor de werkgroep over discri
minatie. Kort daarop volgden
hun homofiele leeftijdgenoten.
Waarom zo snel al een scheuring
binnen de gelederen van enthou
siaste jongens en meisjes?
door
Martin Ruesink
"De buitenlandse jongeren
hebben zelf helemaal geen in
spraak gehad over wat er in het
jongerenjaar voor hen wordt ge
daan. We kregen zo maar wat
voorgeschoteld". Ed Klute van
de stichting LSOBA (waarin ver
schillende organisaties voor bui
tenlanders zitten) legt uit waar
om zijn organisatie uit de lande
lijke werkgroep is gestapt. "Er
worden wel veel dingen voor on
ze jongeren georganiseerd, maar
dat is allemaal door Nederlan
ders geregeld. Wij hadden het
maar te slikken. Wij hebben in ja
nuari laten weten dat dit niet
kan. De rest van de werkgroep
heeft toen onze brief gewoon niet
serieus genomen. Daarom zijn
we weg gegaan".
Klute en de zijnen hebben ook
Als je jong bent in Israël, leef je
met de zekerheid dat je, of je nu
een jongen of meisje bent, na je
middelbare school in dienst
moet. Orit Nevo, 17 jaar en
woonachtig in Haifa, vindt dat
het haar plicht is haar land te ver
dedigen. "De landen rondom Is-
-raël hebben er moeite mee, dat
joden het recht hebben om een
eigen staat te bezitten. Dus is het
onze plicht dit land te verdedi
gen, niet omdat we het nou zo
leuk vinden om te vechten. Ik
zelf heb nog nooit een geweer in
mijn handen gehad, ik veraf
schuw het en ben er bang voor.
Maar als ik over anderhalf jaar
van school kom en het leger in ga
zal ik er toch mee moeten leren
omgaan".
Orit is op het ogenblik op be
zoek in Nederland. Drie weken
lang bezoekt zij met een landge
noot, de 18-jarige Yuval Gro-
nau, Nederlandse scholen. Daar
vertellen zij over Israël en hoe de
jeugd daar leeft. Gisteren waren
zij op de christelijke scholenge
meenschap 'Visser 't Hooft' in
Leiden en ze gaan nog naar het
Christelijk Lyceum in Alphen
aan de Rijn. Leerlingen van een 5
vraagtekens gezet bij het soort
activiteiten die de Nederlanders
in de werkgroep voor de buiten
landse jongeren hadden bedacht.
"Zo staat er een voetbal-competi
tie op stapel. Surinamers, Neder
landers, Turken en andere groe
pen gaan dan in aparte teams te
gen elkaar spelen. Eerst per ge
meente, later landelijk. We den
ken niet dat je daar de discrimi
natie mee oplost. Waar wel wat
aan gedaan moet worden, is het
tekort aan ruimtes voor buiten
landse jongeren. Er zijn veel te
weinig plaatsen waar zij activitei
ten kunnen houden. Maar daar
wordt geen aandacht aan be
steed, terwijl de werkgroep wel
wil vragen om oefenruimtes voor
muziek bandjes".
Niet alleen de buitenlandse
jongens en meisjes zijn ontevre
den. Ook het Landelijk Homofie
len jongeren Overleg (LHJO)
heeft ajuus gezegd tegen de
werkgroep. Albert Dijkstra vindt
dat er niet naar het LHJO is ge
luisterd. "We besloten in septem
ber mee te doen in de werkgroep,
omdat er in de brief van de orga
nisatie gesproken werd over dis
criminatie. Toen we eenmaal in
de werkgroep zaten, merkten we
dat het alleen ging om buiten
landse jongeren. Wij wilden dat
ook andere vormen van discrimi
natie zouden worden besproken.
Homofielen worden bijvoor
beeld ook gediscrimineerd. Maar
vwo—klas konden gisteren, na
dat Orit en Yuval het een en an
der hadden verteld, vragen stel
len. "Ook politieke", moedigde
het tweetal aan.
Libanon
Maar echte politieke vragen,
over de Israëlische inval in Liba
non bijvoorbeeld, durfden de
leerlingen van het Visser 't Hooft
nauwelijks aan. Daarom begon
nen Orit en Yuval er maar zelf
over: "Het leven was in het noor
den van Israël ondragelijk ge
worden. Steeds maar weer aan
vallen van de PLO vanuit Liba
non. We leefden voortdurend in
angst. Telkens moesten we wor
den geëvacueerd. Haifa ligt in
het noorden van Israël, het is de
belangrijkste havenstad. We
moesten wel iets terugdoen",
verdedigt Orit de omstreden be
slissing van de toenmalige rege
ring.
Orit is lid van de 'Vrede nu'--
beweging, een organisatie die
zeer veel kritiek heeft op het ne-
-derzettingenbeleid van de rege
ring-Begin. Begin is nu weg en
er is een regering van nationale
eenheid. Daarin zitten de Lik-
oed partij en de Arbeids
party die een wat minder hard
handig beleid voorstaat.
"Er is ontzettend veel discus
sie over die nederzettingen. De
Israëlische regering heeft inder
tijd op de Westoever van de Jor-
daan groepen mensen zich laten
vestigen uit het oogpunt van ver
dediging. Vanaf die plek konden
we de aanvallen van de Palestij-
de leiding van de werkgroep wil
de het daarover - en over andere
vormen - niet hebben. Daarom
zijn we opgestapt".
Video
De homofiele jongeren worden
in hun standpunt gesteund door
LSOBA. Die organisatie gaat in
maart nog eens praten met de
voorzitter van de werkgroep, Ad
Melkert. Ed Klute verwacht er
niet veel van: "Wij zien het ge
sprek als een uitwisseling van in
formatie, nieuwe samenwerking
moeten we maar afwachten". De
homofiele jongeren hebben vol
gens Albert Dijkstra geen uitno
diging voor een gesprek gehad.
"Wij vragen nu zelf subsidie aan,
waarmee we een video gaan ma
ken".
Voorzitter Ad Melkert van de
nen beter afweren. Maar 'Vrede
Nu' vindt, dat we die nederzet
tingen nu maar moeten opbre
ken en de grond teruggeven aan
de Palestijnen".
Dat is niet zo eenvoudig: op die
plek zijn huizen gebouwd, de
grond is geschikt gemaakt voor
landbouw, er zijn winkels en al
lerlei voorzieningen. Die mensen
hebben daar iets opgebouwd.
Dat opgeven heeft grote econo
mische gevolgen. De bewoners
moeten ergens anders heen en
dan opnieuw beginnen. Dat is
ook gebeurd met nederzettingen
in de Negev—woestijn. Een stuk
grond is daar aan Egypte terug
gegeven. "Maar dat heeft Israëls
economie een enorme optater ge
geven. Alles wat daar was opge
bouwd, al het geld dat daar in
was gegaan, zijn we kwijt ge
raakt".
iNationaie werkgroep Jongeren
jaar vindt de kritiek van de twee
opgestapte groepen niet terecht.
"Er zitten naast LSOBA nog zo'n
acht of negen andere organisa
ties van buitenlandse jongeren in
de werkgroep. Die hebben wel
beslist over het programma. Al
leen LSOBA was er wat later bij.
Ik hoop dat we het weer eens
worden na ons gesprek binnen
kort". Waarom geen uitnodiging
voor een gesprek naar de homo
fielejongeren? Melkert: "Ik weet
niet wat dan besproken zou moe
ten worden. Zij wilden de discri
minatie van homofielen ook in
het programma opnemen. Dat
kan wel, maar in een andere
werkgroep. Anders gooi je het
hele programma in de war. Zij
voelden niets voor onze sugges
ties. Dan houdt het op".
Yuval en Orit leven anders dan
jongeren in Nederland. Zij zijn
meer bezig met politiek en oor
log. Een broer van Orit is gesneu
veld in de Yom Kippoer-oorlog.
Wanneer zij in het leger zijn, kan
dat hun ook overkomen.
Plannen
Hopelijk gebeurt dat niet en
komt er eindelijks eens vrede in
die streek. Dan kunnen Orit en
Yuval hun plannen uitvoeren.
Want Yuval wil na zijn diensttijd
wis- en natuurkunde gaan stu
deren. En Orit wil pantomime-
speler worden. Nu al zit zij in een
mimegroep waarmee ze veel op
treedt. Ze is erg geïnteresseerd in
literatuur; zij is nu bezig met een
scriptie over de toneelspelen van
Samuel Beckett. Verder doet ze
veel aan yoga.
Yuval heeft als hobby's com
puters, natuurkundeproeven en
reizen. Vaak trekt hij er met een
stel vrienden op uit, te voet en
slechts met een slaapzak, wat
proviand en een kaart van Israël.
Dan blijven ze een paar dagen
weg, beklimmen bergen en sla
pen in de open lucht. Af en toe
werkt hij in zijn vakantie op een
kiboets, een woon- en werkge
meenschap. Daar verdient hij
dan wat geld mee. Orit heeft de
eerste vijf jaar van haar leven in
een kiboets gewoond. Maar dat
beviel haar niet zo: "Alles gaat
daar gemeenschappelijk. Beslis
singen worden door iedereen ge
nomen. Je woont en je eet met
z'n allen. De kinderen slapen ge
zamenlijk in het kinderhuis.
Maar ik wilde liever bij m'n ou
ders slapen. Toen zijn we maar
weggegaan".
Israël is een prachtig land.
Daar bestaat geen twijfel over en
de dia's die Orit en Yuval giste
ren lieten zien, gaven een indruk
van de verschillende landschap
pen: woestijn, maar ook prachti
ge bossen met watervallen. En
natuurlijk de Dode Zee, die zo
zout is, dat je op het water kunt
drijven.
Maar Israël is ook een zeer be
dreigd land. Vandaar dat Orit en
Yuval hebben leren leven met de
gedachte, dat zij dadelijk, in
dienst, best eens in een oorlogs
situatie kunnen terechtkomen.
Maar verdedigen zullen ze het,
want "Israel moet een veilig oord
zijn voor alle joden van de we
reld".
Wie wil Roberto Jacketti and
the Scooters interviewen???
Op donderdag 21 maart aj.
treden Roberta Jacketti and
the Scooters op in de Stadsge
hoorzaal in Leiden. Een toe
gangskaart voor dit concert
kost S ",50
Maar de redahtie van KITS
stelt drie vrijkaarten beschik
baar voor diegenen die RJ and
the S. een interview willen af
nemen.
Vind je het leuk om dit te
doen en denk je dat je dat
kunt, schrijf dan voor 6 maart
een briefkaart aan het
Leidschy Alphens Dagblad,
ta.v. Harry Mos, Postbus 54,
2306 AB Leiden.
Vermeld er even bij waarom
je dat interview wilt aftte-
Zes vooraanstaande leden van
de Christelijke Gereformeerde
Kerken hebben zich gekeerd te
gen de aanval van de classis (re
gio) Amersfoort van hun kerk op
het te vrij geachte standpunt in
zake abortus van de Amersfoort-
se predikanten T. Harder en Jac.
J. Rebel. Beiden behoren tot de
ze kerk. De eerste is gemeente
predikant in Amersfoort en ook
bestuurslid van het protestants-
christelijke ziekenhuis 'De Lich
tenberg', dr. Rebel is daar zie
kenhuispredikant.
Harder en Rebel zijn het eens
met het standpunt van het zie
kenhuis dat abortus is toege
staan, als het leven van de vtouw
ernstig gevaar loopt of als er
sprake is van een ernstige licha
melijke of geestelijke nood die
het leven van de vrouw wezen
lijk bedreigt. Volgens de classis
Amersfoort van de Christelijke
Gereformeerde Kerken is deze
gedragslijn te ruim. Alleen in het
eerste geval is abortus toege
staan.
Tot 6 maart hebben de beide
predikanten de tijd om hun
standpunt te herzien. Inmiddels
dienden Harder en Rebel bij de
zelfde classis een protest in tegen
dit besluit. Zij blijven bij hun
standpunt. Naar hun oordeel
komt dat ook overeen met wat de
christelijke gereformeerde hoog
leraar ethiek, dr. W. H. Velema,
in artikelen over abortus provo-
catus heeft gezegd. Velema zelf
ziet dat anders. Hij betwist op be
paalde punten de uitleg die Har
der en Rebel aan zijn zienswijze
geven.
De zes initiatiefnemers die de
Amersfoortse predikanten steu
nen zijn: professor dr. M. Boer-
tien (oud-hoogleraar hebreeuws
en aramees, Eefde), dr. ir. T. K.
Baaij (Lelystad), ir. P. van den
Berg (Santpoort), dr. C. Boertien
(commissaris van de koningin in
Zeeland), drs. H. van Genderen
(arts in Hilversum) en professor
dr. A. Ruiter (bioloog, Biltho-
ven).
Zij vragen in een brief aan le
den van de christelijke gerefor
meerde studentenbond, 'binnen
kerkelijke actie te ondernemen
om de mensen attent te maken
op wat er aan de hand is'.
De brief signaleert 'een voort
gaande tendens van onverdraag
zaamheid en verabsolutering van
eigen standpunten'. Politieke en
ethische zaken worden 'verker-
kelijkt'. "Bepaalde kerkeraden
of commissies verheffen hun
standpunt tot dat van de kerkge
meenschap. Dan wordt de vrij
heid ingeperkt en een binding
opgelegd die uitgaat boven de
binding aan Schrift en belijde
nis. Daar hebben wij ons altijd
tegen verzet. En dat willen wij
ook nu niet accepteren".
Als de classis Amersfoort vol
gende maand de beide predikan
ten zou schorsen, zullen de zeven
initiatiefnemers actie onderne
men 'ter bescherming van ds.
Harder en ds. Rebel, van het
kerkverband en van de vrijheid
van kerkelijke samenleving'.
(Zaterdag komen wij in de ru
briek Geestelijk Leven op deze
kwestie terug. Met nog een paar
andere zaken die in de kerk van
Amersfoort spelen).
Bomers: impasse
Bisschop Bomers van Haar
lem onderschrijft de opvatting
van zijn collega's Gijsen en Si-
monis dat aan bepaalde kerkle
den geen toegang tot de eucha
ristie moet worden gegeven. Hij
denkt met name aan gescheiden
mensen die hertrouwd zijn, aan
mensen die samenwonen en aan
gehuwde priesters aan wie nog
geen dispensatie is verleend.
Bomers schrijft dat in 'Samen
Kerk', het informatieblad van
het Haarlemse bisdom. Hij pleit
daar ook voor herstel van de
vroegere 'oorbiecht'.
In zijn artikel, getiteld 'Verzoe
ning en boete', signaleert de bis
schop een 'verlies aan zondebe
sef in onze tijd'. "Dat verlies is
een geniepig proces, een langza
me maar niettemin voortgaande
uitholling. Het komt in wezen
neer op aanpassing aan het den
ken en doen van de wereld".
De bisschop ziet in dat uithol
lingsproces een van de oorzaken
van de afstand tussen het 'mo
derne levensgevoel' en het 'offi
ciële spreken van de Rooms-Ka-
tholieke Kerk'.
"Om uit deze impasse te ko
men, moet de kerk onvoorwaar
delijk trouw blijven aan het
Woord van God en voor een goe
de verkondiging en catechese
zorgen. De kerk mag zich daarbij
niet laten misleiden door de
stemmen van velen, die op grond
van de gedragswetenschappen
de waarde van bekering en boete
ontkennen".
Bij de vraag of christenen die
niet overeenkomstig het evange
lie leven de sacramenten mogen
ontvangen zijn, volgens de Haar
lemse bisschop, twee principes
in het geding: barmhartigheid
(de kerk wil niet de dood van de
zondaar, maar zijn bekering) en
waarheid (de kerk mag niet goed
noemen wat niet goed is).
"In deze pijnlijke situatie kan
de kerk haar kinderen slechts
vragen, Gods barmhartigheid
langs andere wegen te zoeken
dan in de sacramenten, totdat de
noodzakelijke voorwaarden zijn
vervuld".
Titus Brandsma. De kinde
ren van de enige volle nicht van
de vroegere pater Titus Brands
ma overwegen stappen tegen
Klaas Beuker en diens conserva
tieve 'Titus Brandsma-Stich-
ting'. Beuker (een streng-ortho-
doxe rooms-katholiek) maakt
misbruik van Titus' naam, zeg
gen de familieleden. Het zit hen
vooral dwars, dat Beuker in zijn
optreden de twee officiële Titus
Brandsma-comité's - opgericht
in verband met de zaligverkla
ring - voor de voeten loopt. De
nicht van Brandsma is mevrouw
T. Hettinga-de Boer en woont in
Bolsward.
Energie. Het toekomstige
energiebeleid van de regering
wijkt op hoofdpunten aanzien
lijk af van de resultaten van de
brede maatschappelijke discus
sie. Dit geldt vooral het plan om
het aantal kerncentrales uit te
breiden.
Het bestuur ('moderamen') van
de hervormde synode schrijft dat
aan het kabinet. Het kabinet
heeft het synodebestuur er niet
van kunnen overtuigen, "dat in
houd en intentie van de maat
UABI
I
schappelijke discussie voldoen
de hebben kunnen doorwerken
in het standpunt van de rege
ring". Het moderamen vraagt
dan ook om een afzonderlijke
parlementaire behandeling van
het eindrapport van deze discus
sie.
Hervormde Kerk: beroepen
te Schiermonnikoog E. J. Struif
Zuidhorn; bedankt voor Delft J.
den Hoed Sliedrecht.
Gereformeerde Kerken: be
roepen te Makkum G. de Fockert
Den Helder.
Gereformeerde Gemeenten}
beroepen te Eindhoven A. Bac
Bodegraven.
