Alons waarnemer in
Leidse Schouwburg
n Avondje cultuur
in Leiden
POPAGENDA
Marsha Normans 'Nacht, Moeder...': een aangrijpende ervaring
■WOENSDAG 20 FEBRUARI 1985
KUNST
PAGINA 27
Voormalig coördinator van het LAK
LEIDEN - Carel Alons (35)
is benoemd tot tydelyk ar
tistiek manager van de
Leidse schouwburg. Hij
neemt in die functie de ta
ken waar van Hans van
Dam, die per 1 maart ar
beidsongeschikt is ver
klaard.
Alons was tot 1978 artistiek en
technisch coördinator van het
LAK-theater en is sindsdien ad
junct-directeur van de Arnhemse
schouwburg. Tot eind mei, wan
neer het theaterseizoen ten einde
loopt, is hij voor twee dagen per
week in Leiden werkzaam. Het ge
meentebestuur heeft hem als waar
nemer gevraagd.
Onder zijn verantwoordelijkheid
moet de programmering voor het
komende seizoen worden voltooid.
Die programmering moet geschie
den in samenwerking met C. Hoo-
geveen, bedrijfsleider en waarne
mend directeur gedurende de ziek
te van directeur Van Dam. Ook
voor de publiciteit wordt hij tijde
lijk de verantwoordelijke man. Die
omvat het samenstellen van een
jaarfolder en de verzorging van de
abonnementenprogramma's.
Bij de Arnhemse schouwburg
houdt Alons zich vooral bezig met
het organiseren van produkties,
festivals en speciale projecten, zo
als een toneelweek voor amateur
toneel. Ook werkt hij daar aan het
opzetten van een produktieplaats
voor theater, de stichting In De
pendance. Dat is een samenwer
kingsverband van de Arnhemse
schouwburg, toneelgroep Theater
en de toneelopleiding in Arnhem.
De problemen rond de Leidse
schouwburg zegt hij nog enigszins
te kennen uit zijn eigen 'Leidse'
tijd. Hij vindt het nog te vroeg om
in te gaan op vragen over publici-
Vechtpartij
om 'stuk'
van de Lach
UTRECHT (GPD) - Een aanvan
kelijk vreedzame blokkade bij de
Utrechtse Stadsschouwburg is gis
teravond uitgelopen op vechtpar
tijen tussen actievoerders, schouw
burgbezoekers en de politie. Een
man werd wegens verstoring van
de voorstelling 'Hoe versier ik een
stuk', van John Lantings Theater
van de Lach, gearresteerd. Een ver
hitte schouwburgbezoeker, die op
de actievoerders insloeg, is even
eens gearresteerd.
Ongeveer 200 demonstranten
van de Utrechtse actiegroepen
'Vrouwen tegen verkrachting',
'Vrouwen tegen seksueel geweld'
en 'Mannen tegen seksueel ge
weld', probeerden met een mense
lijke blokkade de voorstelling 'Hoe
versier ik een stuk' onmogelijk te
maken.
De verenigde actiegroepen uit
ten grote bezwaren tegen de in
houd van het toneelstuk. Via pam
fletten en leuzen maakten ze dui
delijk dat in de voorstelling het
vooroordeel naar voren komt dat:
„vrouwen het fijn zouden vinden
om aangerand te worden en dat
mannen pas 'echt' mannen zijn als
ze vrouwen verkrachten én aanran
den". Het stuk van het Theater van
de Lach gaat een schlemielige kan
toorklerk die wordt verdacht van
een verkrachting, waarna de kan
toordames hals over kop snioor-
verliefd op hem worden.
Vanaf half acht stroomde het pu
bliek voor een 'avondje uit' naar de
schouwburg aan het Lucas Bol
werk. Het stuitte echter op de men
selijke muur van demonstranten.
Aanvankelijk trachtten politie
mannen te paard de toegangdeur
van de schouwburg te ontzetten.
Dat lukte niet, waarna de agenten
zich terugtrokken.
Ongeduldig publiek begon ver
volgens aan de demonstranten te
trekken. Er volgden enkele vecht
partijen. Een versterkte politie
macht, ongeveer 30 man, probeer
de opnieuw de demonstranten bij
de deur weg te krijgen. Daarbij
maakte de politie gebruik van de
wapenstok en enkele politiehon
den. Onder applaus van de
schouwburgbezoekers sloegen de
agenten in op de actievoerders.
De voorstelling 'Hoe versier ik
een stuk' kon met ruim een half
uur vertraging alsnog doorgang
vinden. Enkele 'netjes geklede' de
monstranten die met een toegangs
kaartje waren binnengekomen,
verstoorden later met geschreeuw
en een rookbom het toneelstuk.
Hierbij verrichtte de politie de ar
restatie.
Manager JaCques Senf van het
Theater van de Lach kon de opwin
ding rond het toneelstuk moeilijk
plaatsen. „Moet ik na vijfhonderd
keer dit stuk gespeeld te hebben
nog een reactie geven?", vroeg hij.
LEIDEN - Na de nummer twee,
Bad Bob, komt vrijdagavond de
winnaar van de Grote Prijs van Ne
derland in het Leids Vrijetijds Cen
trum. Ga Ga zingt Hollandse tek
sten op tropische ritmen. De drum
mer van de band is afkomstig uit
Spargo.
teit en hoogte van de toegangsprij-
- Er is vaak kritiek geuit op de
programmering van de Schouw
burg de laatste jaren. Betekent uw
komst dat er voor het volgend sei
zoen ingrijpende wijzigingen kun
nen worden verwacht?
"Dat lijkt me niet verstandig. Het
uitzetten van beleidslijnen laat ik
aan de werkelijke opvolger over.
Aan de andere kant is het niet goed
er van uit te gaan dat er niets ver
anderd zou mogen worden. Waar
om zouden ze me anders aanne-
- Wat is uw oordeel over de pro
grammering van het lopende sei
zoen?
"Die is misschien wat oppervlak
kig. Veel van de voorstellingen 2(jn
duidelijk publieksgericht. Als je
een aantal jaren op een dergelijke
wijze programmeert, raakt een
deel van het publiek toch zijn be
langstelling kwijt. Vrije produkties
en amusementsprogramma's ho
ren uiteraard ook in de schouw
burg thuis; ik zou er geen LAK van
willen maken. Maar je moet een
evenwicht vinden tussen een pu
blieks- en een theatergerichte
aanpak. Enerzijds wat populairde
re produkties, waarbij je uiteraard
wel de verantwoordelijkheid hebt
voor de kwaliteit van het gebode-
ne; anderzijds meer vernieuwende
produkties, waarvan het niet zeker
'Nacht, Moeder....' van Marsha Nor
man. Een produktie van Nederlands
Theaterbureau/Jacques Senf. Verta
ling: Judith Herzberg. Regie: Ton
Lutz, Decor: Hans Christiaan. Spe
lers: Linda van Dyck en Ann Hase-
kamp. Gezien op 19 februari in de
Leidse Schouwburg. Daar ook van
avond nog.
LEIDEN - Als iemand die je
heel graag mag, iemand met wie
je dagelijks omgaat en die je
goed denkt te kennen, op een
avond ineens tegen je zegt dat ze
zich van kant gaat maken, wat
doe je dan? Je maakt een grapje,
je gelooft het niet, je wordt
is of je er een volle zaal mee trekt,
maar die wel een nieuw publiek
kunnen trekken. Ik zal proberen
ook dat laatste wat meer aan bod te
laten komen".
- Betekent dat ook een program
mering op vaste dagen, bijvoor
beeld niet op maandag en dinsdag,
maar op dagen aan het einde van
de week?
"Ik vermoed dat een onregelma
tige programmering niet te voorko
men is. Gezien de financiële draag
kracht van de schouwburg ben je
toch afhankelijk van wat je wan
neer kunt krijgen voor dat geld".
- Zo'n baan als waarnemer zou
een mooi opstapje kunnen zijn
naar een vaste aanstelling als di
recteur. Solliciteert u als er kandia
ten worden opgeroepen?
"Die baan wil ik absoluut niet.
Mijn werk voor de produktieplaats
voor theater laat ik voorgaan. De
subsidieaanvragen daarvoor zijn
de deur uit, het meeste Voorberei
dende werk is gedaan. Juist daar
door heb ik de tijd om voor twee
dagen per week in Leiden waar te
nemen".
Belichter
Waarnemend schouwburgdirec
teur Kees Hoogeveen gevraagd om
een reactie op de aanstelling van
kwaad en je wordt doodsbang.
Je probeert er haar koste wat het
kost van af te brengen. En ook al
dringt het langzaam tot je door,
dat ze niet op andere gedachten
is te brengen, je legt je er niet bij
neer. Je vecht voor het leven van
die ander, en je vecht wanhopig
tegen je eigen nederlaag. In
'Nacht, Moeder....' van de Ameri
kaanse schrijfster Marsha Nor
man zijn we twee uur lang getui
ge van het gevecht dat moeder
Thelma voert met haar dochter
Jessie. Jessie heeft aangekon
digd zich met een revolver voor
het hoofd te schieten. Als toe
schouwer kun je niet anders dan
De dichter bleek apezat. Ten
minste, dat was de mening van
de programma-maker van Vero
nica. Deze cultuurdrager - wat je
bij die omroep natuurlijk al bent
als je een half (een half!) gedicht
jezelf identificeren met de moe
der en met haar dit hopeloze ge
vecht leveren.
Jessie heeft het niet makkelijk.
Ze is gescheiden en woont sinds
dien weer bij haar moeder op het
platteland. Jessie's zoon groeit
op voor galg en rad en het is nog
maar een kwestie van tijd voor
hij zijn eerste moord zal plegen
om aan geld voor drugs te ko
men. Met haar enige broer en
schoonzus heeft ze nauwelijks
contact, ze heeft geen verdere
vrienden, ze komt zelden buiten.
Bovendien lijkt ze aan epilepsie,
een ziekte die velen door zijn on-
kunt opzeggen - zei in de pauze
tegen de organisator van de
avonden: "Dit kan ik niet uitzen
den hoor, dat gaat niet. Die jon
gen is apezat".
Het had er alle schijn van, want
bekendheid beangstigt en die,
zoals bijkt, de lijders vaak meer
voor maatschappelijke dan ge
zondheidsproblemen stelt.
Jessie heeft veel redenen om
het niet meer zo te zien zitten.
Geen redenen om er dan maar
een eind aan te maken. Althans
niet voor haar. Ze ontdekt alleen
dat ze geen reden heeft om het
nfet te doen. Haar eigen leven is
het enige waarover ze zelf kan
beschikken. De beëindiging er
van is geheel haar eigen verant
woordelijkheid.
Zelfdoding als recht van de
mens: een zwaar onderwerp,
waarop nog steeds een taboe
niet één gedicht was verstaan
baar. Dan weer stond de dichter
te dicht bij de microfoon, dan
weer verviel hij in gemompel.
Zijn eigen werk larderend met
uitspraken als: "Ja, ja... hè, wat
rust. Daarmee is het voor een
vrije produktie ook een onge
bruikelijk onderwerp. Kenmerk
van veel produkties in deze sfeer
is een grote 'consumptiewaarde'
en dat vraagt om lichtverteerba-
re kost. 'Nacht, Moeder heeft
slechts uiterlijk wat kenmerken
gemeen met dit genre, zoals het
super-realistische decor met
werkelijk alles d'r op en d'r an.
Het ver doorgevoerde realisme
in het spel van Ann Hasekamp
en Linda van Dyck (Jessie) is
hier echter uiterst functioneel.
Het voortdurende geloop en be
zig zijn met huishoudelijke za-
25 (25) Rock 'n' roll - Status
Quo
26 (26) I know him so well - E.
Paige-B. Dickson
27 (29) No mercy - The Strang
les
28 (37) The boys of summer -
Don Henley
29 (20) The touch - Kim Wilde
30 (40) Am I losing you forever
- Mai Tai
31 Nightshift - Commodo
res
32 Yaki taki oowah - Gi-
gantjes
33 Let's go crazy - Prince
34 (21) Like a virgin - Madon-
35 (32) Mijn opoe heeft een zadel
- André van Duin
36 (38) Het feest kan beginnen -
De Deurzakkers
37 Save a prayer - Duran
Duran
38 (34) Fresh - Kool The
Gang
39 Youre my heart-Youre
my Soul - Modern Tal
king
40 (39) We are family - Sister
Sledge
zeg ik nou weer... ahum".
Organistor Valentgoed redde
de situatie door pauze te roepen.
Pauze? repliceerde de dichter.
Pauze!
"Wat ik heb", vroeg de dichter
zich vervolgens af. "Ik weet het
niet. Zelfs de titels van mijn ge
dichten ben ik vergeten!" Terwijl
hij nota bene zijn boekje in de
hand had! "En dat verhaal dat ik
net voorlas", vervolgde hij,
"weet je, dat is eigenlijk hele
maal geen verhaal". Hij zei het
op een toon alsof hij net de relati
viteitstheorie had uitgevonden.
"Zal ik soms een dialoog met
het publiek aangaan", vroeg hij
na een korte pauze aan de organi
sator. Deze antwoordde dat hem
dat niet zo verstandig leek. "Ik
ben je anders gewend, normaal
gesproken komt het er flitsend
"Ja, maar nu flitst het niet".
Gerinkel van bierglazen deed de
dichter vervolgens opschrikken
uit zijn somber gepeins. "Nou
beginnen ze ook nog een opstand
tegen me", stelde hij moedeloos
en tegelijkertijd humoristisch
vast, waarna hij languit op het
podium ging liggen. Bijna nie
mand zag het, want de jongens
en meisjes waren de Rotterdam
mer al lang vergeten, bij wijze
van spreken.
Was het niet beter geweest als
hij niet achter die microfoon was
gaan staan? "Hoezo, wat bedoel
je? Niet achter die microfoon
gaan staan... wat is dat nou voor
een onnozele opmerking".
Tijd om de koude nacht in te
gaan.
WIM BRANDS
ken als chocolademelk maken,
ijskast schoonmaken of haken, is
veeleer een versterking door
contrast dan een verzwakking
door overdaad van dit allesbehal
ve huiselijke probleem. Een re
gie die temidden van het geloop
en de details juist de compositie
van het drama weet vast te hou
den en te verduidelijken, en twee
actrices die beiden op geheel ei
gen wijze met zeer natuurlijk
spel de twee personages een gro
te mate van echtheid en integri
teit weten mee te geven, hebben
'Nacht, Moeder....' gemaakt tot
een aangrijpende ervaring.
MARC VAN DER VELDEN
een tijdelijk artistiek manager
hoopt op een prettige samenwer
king met Carel Alons. 'Het eerste
gesprek dat ik begin deze week
met Alons heb gehad is in een
vriendelijke sfeer verlopen'. Hij
laat met enige nadruk en ten over
vloede nog weten, dat de tijdelijke
aanstelling van Alons te maken
heeft met de programmering voor
het seizoen 1985-'86. 'En voor dat
seizoen heb ik in de afgelopen
maanden al zevenenvijftig voor
stellingen kunnen boeken', aldus
Kees Hoogeveen. De waarnemend
directeur deelt desgevraagd ook
mee zich grote zorgen te maken
over het feit, dat de belichter van
iurg
(foto Peter Drent)
de schouwburg per 1 maart a.s.
met pensioen gaat en er voor hem
nog geen opvolger is gevonden.
1(2) Shout - Tears for Fears
2(1) Easy lover - P. Bailey-P.
Collins
3(3) One night in Bangkok -
Murray Head
4 5) Do what yodo Jermai-
ne Jackson
5(4) Solid - Ashford Simp-
6(6) 1 want to know what love
is - Foreigner
7(7) Loverboy - Billy Ocean
8 (10) Sussudio - Phil Collins
9 (14) This is not America
David Bowie
10 (12) Let it all blow - Dazz
Band
11 8) Gimme all your lovin
ZZ Top
12 (13) Jungle love - The Time
13 (18) Just another night -
Mick J agger
14 9) I should have known bet
ter - Jim Diamond
15 (17) SOS fire in the sky -
Deodato
16 (22) Watching you - Shaka-
tak
17 (28) Ik meen't - André Ha-
18 (15)
19 (11)
20 (31)
21 (24)
22 (33)
23 (16)
24 (30)
Brinkman min. Brink
man - Vader Abraham
I would die 4u- Prince
Sharp dressed man - ZZ
Top
't Grote reklamelied -
Frans Peters
Treat her like a lady -
Temptations
We all stand together -
Paul MacCartney
This is my night - Cha-
ka Khan
Cuby Blizzards in Pieterskerk
LEIDEN - Cuby en de Blizzards
spelen op 9 maart in de Pieterskerk
in Leiden. Deze bluesgroep uit de
prehistorie van de Nederlandse
pop treedt op in een samenstelling,
die bijna dezelfde is als in hun glo
rietijd: Harry Muskee zingt, Eelco
Gelling speelt gitaar, Hans Lafaille
zit achter de drums. Wie bas speelt
is nog niet bekend. In het voorpro-
Het optreden wordt georgani
seerd door Simon Platteel, die van
plan is de Pieterskerk vaker voor
popconcerten af te huren. Hij is in
onderhandeling met Herman
Brood en het Duitse zangeresje Ne-
LEIDEN - Een conversatie die geen conversatie was.
En een optreden van een apezatte Rotterdamse dichter
die zelfs de titels van zijn gedichten niet meer wist en
vreesde dat er een opstand tegen hem uitbrak. "Nou zul
je het hebben". Met andere woorden: een avondje cul
tuur in Leiden.
Laten we beginnen in De Burcht
en daarna Scarabee bezoeken, al
waar kon worden gelachen, zij
het dat het leedvermaak betrof.
In het nieuwe culturele bolwerk
dat Leiden rijk is, De Burcht,
had gisteravond de tweede zoge
naamde Conversatie plaats.
Spraken eerder Boudewijn Büch
en zijn vriend Peter van Zonne
veld over de negentiende eeuw,
gisteravond was er een ontmoe
ting tussen schrijver/dichter Wil
lem Jan Otten en schaker/colum
nist Hans Ree.
Willem Jan Otten was uitgeno
digd door de organisatoren en
mocht zelf een gesprekspartner
uitkiezen. Hij koos geen vriend,
zoals Büch deed, maar een onbe
kende, dat wil zeggen: iemand
die niet tot zijn kennissenkring
behoort, maar die hij wel kent als
schrijver van stukken in de krant
en als schaker. Hans Ree dus.
Luiheid en denken, dat was de
titel die Otten had gekozen, maar
dat thema had de schrijver waar
schijnlijk alleen maar bedacht
omdat de combinatie zo leuk
klinkt. Het gesprek dat zou vol
gen kon over van alles gaan, ver
klaarde de schrijver in zijn inlei
ding. "Want ik stel me voor dat
we van onderwerp tot onder
werp zullen veranderen, zoals
een conversatie behoort te
doen".
Wat eigenlijk niet gebeurde,
want er werd voornamelijk over
schaken gepraat. En daarover
kan Ree aardige dingen zeggen,
wat je van een schaker ook mag
verwachten. Zo zei Ree bijvoor
beeld over het schakende won
derkind: "Nee, op zo iemand ben
ik niet jaloers. Ik heb meer iets
van deernis als ik hem bezig zie.
Zo klein, denk ik, en dan toch al
bestemd om die weg te volgen.
Je weet al wat hij op zijn dertig
ste en veertigste zal doen".
En: "Nee, jaloers ben ik dus
niet op zo'n kind, maar ik kan me
voorstellen dat iemand als Kar-
pov dat wel is. Dat hij dat kind
als het ware het liefst in de wieg
nalaat als schaker, ant
woordde de grootmeester: "Ja,
een klein oeuvre. Twintig partij
en of zo". Aardige weetjes, een
woord dat ik gebruik omdat Ot
ten zei dat hij niet op jacht was
naar weetjes.
Wat er aan deze ontmoeting
schortte, laat zich raden: het is
helemaal geen conversatie, zoals
de titel doet vermoeden. Eerder
een interview: de gastheer stelt
de vragen, Otten in dit geval, en
de gast beantwoordt ze. Maar
dat, organisatoren, kan de bedoe
ling toch niet zijn geweest van
deze gesprekken? Trouwens,
lang niet alle bezoekers waren
gisteravond even tevreden over
het gebodene. Hoe kan het an
ders dat er in de pauze klachten
kwamen over het feit dat er te
veel over schaken werd gepraat?
Ahum
En nu naar Scarabee. In dit ca
fé treden sinds enkele weken el
ke avond dichters op. Die optre
dens worden opgenomen en uit
gezonden door Veronica. Gister
avond was de Rotterdamse dich
ter Casper v/d Berg aan de beurt.
Zijn debuutbundel werd uitge
geven door de Bezige Bij, toch
geen onbekende uitgeverij.
De culturele avond in Scara
bee valt niet te vergelijken met
die in De Burcht. Luistert men in
laatstgenoemde gelegenheid be
schaafd naar wat de heren achter
de microfoon te vertellen heb
ben, in Scarabee vervult de spre
ker meer de rol die een hofnar in
vroeger tijden had. Tenminste,
als we gemakshlave even afgaan
op de ambiance van gisteravond.
Nu moet hieraan overigens wel
direct worden toegevoegd dat tij
dens zo'n hofnar-gebeurtenis
grappige dingen kunnen gebeu
ren en men zich flink amuseert,
zoals zal blijken.
Richten we de schijnwerpers
op de markante verschijning van
Casper v/d Berg. De dichter had
een goedgevuld glas whisky voor
zich staan toen de verslaggever
het café betrad en dat had al een
aanwijzing kunnen zijn. Want
wat gebeurde er?
'Weetjes'
over
schaken
en het
gelal
van een
dichter
