Thatcher praat
met mijnstakers
7.6%
Fokker veert op uit recessie
Computerindustrie bundelt krachten
NUM bereid tot concessies
Bankwezen schrikt van
Amerikaanse problemen
Gehandicapte: kans op
(nieuwe) baan is nihil
UW KEUZE?
Elsevier
OOK VOOR
ZO N HUIS
IS ER EEN
BOUWFONDS
HYPOTHEEK
DINSDAG 19 FEBRUARI 1985
ECONOMIE
PAGINA 9
LONDEN (GPD) - Hoop op een spoedig einde aan de staking van de Britse mijnwerkers
is gisteren aangewakkerd na duidelijke tekenen dat de vakbond van de mijnwerkers, de
NUM, voor het eerst sinds de staking bijna een jaar geleden begon, bereid is tot het doen
van concessies.
BAZEL (RTR/UPI) - De internatio
nale kredietverlening van de grote
banken in de westerse landen is in
het derde kwartaal van het afgelo
pen jaar aanzienlijk verminderd.
Dat was vooral te wijten aan terug
houdendheid in verband met de
crisissituatie rond de Amerikaanse
Continental Illinois Bank en pro
blemen met de schulden van ont
wikkelingslanden.
Dat valt op te maken uit het jong
ste kwartaalverslag van de Bank
voor Internationale Betalingen.
Volgens de BIB verstrekten de
banken in het derde kwartaal van
1984 voor slechts tien miljard dol
lar aan nieuwe leningen, aanzien
lijk minder dan de 25 miljard dollar
in het tweede kwartaal en de twin
tig miljard dollar in het derde
kwartaal van 1983.
Van die tien miljard dollar ging
8,5 miljard naar industrielanden te
gen 18,5 miljard dollar in het twee
de kwartaal. Over de eerste negen
maanden van het afgelopen jaar
kregen de staten buiten de geïn
dustrialiseerde wereld voor negen
miljard dollar aan nieuwe lenin
gen. In dezelfde periode van 1983
was dat tien miljard dollar.
Volgens de BIB, een instelling
i 2» centrale
banken coördineert, zijn de vorde
ringen van de banken op de staten
van de Organisatie van Olie-Expor
terende Landen (Opec) in het der
de kwartaal verminderd met 2.3
miljard dollar. Bovendien namen
de Opec-tegoeden toe met 2,9 mil
jard dollar. Het ging daarbij in
hoofdzaak om Saoedi-Arabië en
Venezuela. Dit geeft volgens de
BIB aan dat de betalingsbalanspo
sitie van de olielanden in de loop
van 1984 is verbeterd. In 1982 en
1983 namen de Opec-landen meer
geld op dan zii stortten.
De vorderingen van de banken
op de Oosteuropese landen, die in
het tweede kwartaal van 1984 ver
minderden met 1.3 miljard dollar,
zijn in het derde kwartaal weer iets
opgelopen, te weten met 200 mil
joen dollar. De BIB stelt verder
vast dat de tegoeden van de Ameri
kaanse banken in het buitenland in
het derde kwartaal met 4.1 miljard
dollar zijn verminderd. Dat bedrag
is groter dan de vermindering van
de buitenlandse kredietverlening
door de Amerikaanse banken, wat
betekent dat er geld naar de VS is
gehaald om daar te gebruiken, al
dus het kwartaalverslag.
De secretaris-generaal van de over
koepelende Britse vakfederatie
TUC, Norman Willis, praat deze
vandaag met premier mevrouw
Thatcher over de staking. Hij zei
dat de NUM „belangrijke stappen
in de richting van een regeling"
heeft gezet, en dat de kloof tussen
de bond en de Nationale Kolen-
raad (NCB) nog maar „heel klein"
is.
Het feit dat premier Thatcher be
reid is gebleken met de TUC te pra
ten, kan als een belangrijke ont
wikkeling worden gezien. Me
vrouw Thatcher heeft steeds ge
weigerd rechtstreeks partij in het
mijnconflict te zijn, maar ziet ken
nelijk nu goede redenen die poli
tiek te verlaten.
Hoewel woordvoerders van de
NUM tot dusver hebben geweigerd
toe te geven dat de bond inderdaad
concessies wil doen, is uitgelekt
dat het bestuur van de bond nu
voor het eerst bereid zou zijn te ac
cepteren dat de NCB het recht
heeft mijnen te sluiten „uit over
wegingen van efficiency".
Die formulering gaat een heel
eind in de richting van wat de NCB
wil en wat steeds het centrale punt
van de langdurige en bittere sta
king is geweest: de wens van de
Nationale Kolenraad verliesgeven
de mijnen te sluiten, een wens die
voor de NUM steeds onaanvaard
baar is geweest.
Nu steeds meer mijnwerkers
weer aan het werk gaan, kan de
bond die starre afwijzing niet lan
ger meer volhouden. Verschillende
Britse kranten hebben gisteren ge
meld dat nu ook vertegenwoordi
gers van de militante linkervleugel
van het NUM-bestuur een compro-
REYKJAVIK (AP) - Ijslandse
vissers zijn gisteren een staking
begonnen. De uitvoer van vis le
vert 70 procent op van de inkom
sten die Ijsland via de export ver
krijgt.
Vissers op zee zetten hun
werkzaamheden voort, maar zo
dra de schepen een haven bin
nenvaren sluiten de bemannin
gen zich bij de staking aan. De
vissersbond eist een minimum
loon van 28.000 kronen (onge
veer 2.417 gulden) per maand
voor de bemanningsleden van
schepen die minder dan 500 ton
meten, en van 21.000 kronen (on
geveer 1.850 gulden) voor vissers
Vissersvloot
IJsland 'plat'
op boten met een tonnage dat bo
ven de 500 ligt. De werkgevers
bieden beide groepen respectie
velijk 23.000 en 17.000 kronen.
Volgens zegslieden zal ver
moedelijk de gehele Ijslandse
vloot van ongeveer 550 schepen
tegen het einde van de week stil
liggen, als de staking wordt
voortgezet. Op de vloot werken
naar schatting 4.000
visverwerkende industrie levert
echter nog eens ongeveer 11.000
arbeidsplaatsen op.
De regering tracht om de lonen
te beteugelen teneinde de infla
tie, die momenteel ongever 15
procent per jaar bedraagt, bin
nen te perken te houden. In mei
1983 was het inflatiecijfer nog
159 procent. Dit heeft al eerder
geleid tot arbeidsonrust. Zo
werd Ijsland afgelopen oktober
getroffen door een vier weken
durende ambtenarenstaking en
legden afgelopen 30 oktober de
bemanningen van handelssche
pen hun werkzaamheden neer.
Het oog van de meester... Kwaliteitscontrole foto's. Links de controle van de 'roller ball' bij chip bij het eveneens Amerikaanse Texas In-
is van het grootste belang in de hedendaagse de Amerikaanse pennenfabrikant Parker, die struments, dat kort geleden in het nieuws
industrie. Dat het menselijk oog daarbij nog dit jaar 200 miljoen 'roller balls' hoopt te ver- kwam door levering van ondeugdelijke com-
steeds een belangrijk wapen is blijkt uit deze kopen. Rechts het nakijken van een nieuwe puteronderdelen aan het leger in de VS. (foto ap».
Kort en zakelijk
Norit koopt bedrijf in VS
Vismaten
Staatssecretaris Ploeg (land
bouw en visserij) heeft met ingang
van deze week de minimummaten
voor een aantal door Nederlandse
vissers aan te voeren soorten vis
verhoogd.
Ploeg hoopt met de maatregel
een beter beheer en gebruik te krij
gen van de aan ons land door de
Europese Gemeenschap toegewe
zen vangsthoeveelheden. De ver
hoging geldt voor schelvis en wij
ting (beide zijn met drie centimeter
verhoogd tot 30 centimeter) en
voor kabeljauw (van 30 naar 36
centimeter).
Ecu
De ecu, een aan het eind van de
jaren zeventig geschapen monetai
re eenheid van de landen van de
Europese Gemeenschap, wint aan
populariteit. In de eerste negen
maanden van het afgelopen jaar
stond de omgang van in ecu's lui
dende banktransacties op de vijfde
plaats na transacties in dollars,
Westduitse marken, Zwitserse
franken en yens, zo blijkt uit een
publicatie van de Bank voor Inter
nationale Betalingen (BIB) in Ba
zel.
BMW
Bayerische Motorenwerke AG
(BWM) verwacht dit jaar dat de ko
pers van auto's in West-Duitsland
zich voorlopig terughoudend zul
len opstellen in afwachting van be
slissingen over invoering van de
katalysators voor zuivering van
uitlaatgassen. Desondanks ver
wacht president-directeur Von
Kühnheim dat de winst wederom
zal stijgen. De produktie zal
460.000 wagens omvatten. In 1984
is de concernomzet met achttien
procent gestegen tot 16,5 miljard
mark. Verder onttrok BWM zich
aan de inzinking van de wereld
markt voor motoren. Produktie en
afzet stegen met 21 procent tot
34.000 motorfietsen.
Orchideeën
Beroeps- en amateurkwekers
van orchideeën stellen hun pro-
dukten ten toon tijdens Holland
Orchidee '85. Deze tentoonstelling,
die in '83 voor het eerst werd ge
houden, vindt plaats van 1 tot en
met 10 maart in Bloemenveiling
Berkel in Bleiswijk. Na Singapore
en Thailand is Nederland de derde
wereldproducent van orchideeën.
De veilingomzet bedroeg in 1983 75
miljoen gulden. Ons land is de
grootste orchideeënexporteur ter
wereld. Bijna tweederde van de
produktie wordt uitgevoerd, voor
al naar de Bondsrepubliek Duits
land.
Recordwinst
British Caledonian Airways
heeft in 1984 een recordwinst be
haald van 15,4 miljoen pond (61
miljoen gulden) voor aftrek van de
belasting, zo heeft de president-di
recteur Sir Adam Thomson giste
ren bekendgemaakt. In 1983 be
droeg de winst nog 3,3 miljoen
pond. Thomson verwachtte dat de
winst dit jaar nog hoger zal uitval
len, omdat de luchtvaartmaat
schappij Saoedi-arabische vlucht
routes zal overnemen van British
Airways.
Speelgoed
De uitvoer van speelgoed uit
Hongkong is vorig jaar met dertig
procent toegenomen tot 1,47 mil
jard dollar, zo heeft de Trade Deve
lopment Council bekendgemaakt.
Hongkong is daarmee de grootste
speelgoedexporteur geworden.
EINDHOVEN (ANP) - Philips
gaat met vijf andere Europese
computerfabrikanten, het Franse
Buil, het Britse ICL, het Westduit
se Nixdorf, het Italiaanse Olivetti
en Siemens, een open groep vor
men voor Unix-systemen. Voor
naamste doel is het bevorderen
van de ontwikkeling van één soort
toepassingsprogrammatuur
middelen en fabriek) en de lopen
de zaken zullen regelen. Volgens
Norit mag na een aanloopperiode
een goede bijdrage in de winst
worden verwacht.
Directeur Veenhoven noemt de
overneming voor een bedrijf als
Norit fors. De omzet zal scherp c
hoog gaan. Norit behaalde over
1983 een omzet van ruim 130 mil
joen en telt een kleine 700 perso-
tones.
door de groepsleden.
Unix is een handelsmerk van de
Amerikaanse AT en T Bell Labora-
banden onderhoudt. Door de
AMERSFOORT (ANP) - Norit
gaat het Amerikaanse bedrijf Mars
hall in Texas overnemen. Marshall
produceert actieve kool onder de
naam Darco. Actieve kool wordt
gebruikt bij de zuivering van onder
meer water en lucht. Marshall
heeft een jaaromzet van 26 miljoen
dollar (f 96 miljoen) en er werken
350 mensen, zo heeft Norit bekend
gemaakt.
Norit neemt Marshall over van
het Engelse chemieconcern ICI. In
de nieuwe strategie van de Ameri
kaanse tak van dit concern waartoe
Marshall behoort wordt voorrang
gegeven aan produkten met een
hoge toegevoegde waarde. Dit was
aanleiding om de belangen in ac
tieve koolstof te verkopen. Vol
gens Norit bood dit een unieke
kans om weer over een eigen pro-
duktiebedrijf in Amerika te be
schikken. Tot 1966 produceerde DEN HAAG (ANP) - De kans dat gehandicapten dankzij de wagw (Wet
Norit hier zelf in Jacksonville, arbeid gehandicapte werknemers) weer in het arbeidsproces worden op-
Door gebrek aan grondstoffen genomen is nihil. Een dergelijke wet kan wel tot gevolg hebben dat de
moest dit worden beëindigd. De toetreding tot de wao wordt beperkt doordat bedrijven hun werknemers
Amerikaanse tak bestaat sindsdien die arbeidsongeschikt raken in dienst houden. De bedrijven voldoen dan
alleen uit een verkoopmaatschap- op een gegeven moment vanzelf aan de eis een bepaald aantal gehandi-
pij. Marshall voorziet in zijn eigen capten in dienst te nemen. Voor hen is er dus geen noodzaak om nog
grondstoffen. De grondstoffen- gehandicapten aan te nemen,
voorziening is voor meer dan 50
Dit is de conclusie uit een onderzoek van de Stichting Ipso Facto uit
Leiden, dat door staatssecretaris De Graaf van Sociale Zaken en Werkge
legenheid inmiddels aan de Eerste en Tweede Kamer is aangeboden. Het
wetvoorstel wagw wil dat bedrijven drie tot zeven procent gehandicapte
werknemers opnemen als werkgevers
oplossing kunnen komen.
menwerking kan een betere con
currentie worden geboden ten op
zichte van de Amerikaanse markt
leider IBM, die de computermarkt
dicteert. De Europese Gemeen
schap is al geruime tijd in een juri
dische strijd gewikkeld met IBM,
dat essentiële informatie zou ach
terhouden voor (concurrerende)
producenten van voor beeldscher
men en computerprogramma's.
Geen enkel bedrijf kan om de
systemen van IBM heen. De Ame
rikaanse gigant presenteerde vori
ge week een nieuwe systeem,
waarmee een nieuwe voorsprong
op de concurrentie werd genomen.
Ook IBM wil Unix gebruiken voor
haar grote computers. Door een
groep te vormen willen de Europe
se industrieën voortaan voorko
men telkens een stap op IBM ach
ter te blijven. Er is gedetailleerd
overleg gaande met zowel AT and
T en andere belangrijke leveran
ciers van Unix, zoals Microsoft, als
met gebruikersorganisaties.
De programmatuur die uiteinde
lijk zal kunnen worden ontwikkeld
op basis van op te stellen stan
daards zal kunnen worden ge
bruikt op verschillende merken
computers. Voor de gebruikers on
tstaat daardoor een ruimer aanbod
van toepassingsprogrammatuur.
Tevens betekent het een verlaging
van de ontwikkelingskosten voor
nieuwe toepassingen.
De groep zal de op Unix geba
seerde standaards niet voor zich
zelf houden. Zij zullen hun nauwe
samenwerking met standaardisa
tie-organen voortzetten. De zes le
den van de groep hadden in 1983
een marktaandeel in informatica-
systernen in Europa van 18,5 pro
cent en een omzet van 6,5 miljard
dollar.
jaar verzekerd.
Norit zal de overneming finan
cieren door een lening in dollars bij
Amerikaanse banken. Volgens di
recteur Veenhoven betaalt Norit
een redelijke prijs. Voor de overne
ming geldt een overgangsperiode
waarin beide partijen in overleg de
overdracht van de activa (bedrijfs-
i werknemers niet zelf tot een
Dollar weer
naar 3,74
rige week opliep is weer volledig
goedgemaakt. De Amerikaanse
munt bereikte vanmorgen in Am
sterdam een koers van 3,74 gulden,
na gisteren al te zijn opgeklommen
naar een 3,73 gulden en dat was al
drie cent hoger dan de slotkoers
van vrijdag. De banken vragen
vandaag 3,76 gulden voor een dol
lar en betalen er 3,64 gulden voor.
ADVERTENTIE
Gemiddeld is in de tien onderzochte bedrijven twee procent van het
personeel geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt. De meeste gehandi
capten die aan het werk zijn komen uit het eigen bedrijf. Men neemt
nauwelijks tot geen gehandicapten aan. De redenen hiervoor van de
werkgevers zijn van financiële aard en omdat er een grotere kans op
ziekteverzuim bestaat.
De onderzoekers hebben de indruk gekregen dat het in kleinere bedrij
ven moeilijker is om gehandicapten te plaatsen. In die bedrijven moeten
werknemers immers meer breed inzetbaar zijn terwijl een gehandicapte
dat nu juist niet is, aldus het onderzoek.
ROTTERDAM (ANP) - Op korte
termijn zullen de havenwerkge
versorganisatie SVZ en de ver-
voersbonden van de FNV en het
CNV overleg beginnen over de
problemen in de graansector van
de Rotterdamse haven. Tijdens die
gesprkken zullen ook de omstre
den reorganisatieplannen van de
directie van de Graan Elevator
Maatschappij GEM aan de orde ko
men. GEM-directeur P.H. van der
Vorm heeft dat gisteren meege
deeld. Een definitieve datum voor
het eerste gesprek is nog niet vast
gesteld.
Als gevolg van automatisering
en door een aantal EG-maatregelen
zijn de overslagactiviteiten in de
graansector van de Rotterdamse
haven het vorig jaar sterk terugge
lopen. Deze gang van zaken brengt
de werkgelegenheid in die sector
ernstig in gevaar, getuige een be
gin vorige week door de GEM ge
presenteerd reorganisatieplan.
Volgens de directie van dit be-
drijf(ongeveer 1.000 personeelsle
den) is er door teruglopende activi
teiten sprake van een overcom
pleet van 152 personeelsleden. In
het reorganisatieplan is sprake van
het redden van 69 arbeidsplaatsen
door meer werk te concentreren op
Werkgevers en
bonden praten
over sanering
graanoverslag
de terminal in Europoort. Er zou
dan sprake moeten zijn van aan
zienlijke arbeidstijdverkorting,
waarvoor het personeel loon zou
moeten inleveren. Gedwongen on-
slag van de resterende 83 werkne
mers zou in de visie van de GEM
kunnen worden voorkomen door
een vervroegde uittredingsrege
ling voor werknemers van 55 jaar
en ouder (inmiddels afgewezen
door het ministerie van sociale za
ken) en door overheveling van der
tig personeelsleden naar de ar
beidspool SHB.
Het merendeel van het GEM-per-
soneel wijst de reorganisatieplan
nen scherp af. Op een zondag in
Rotterdam gehouden vergadering
van de Vervoersbond FNV namen
500 personeelsleden moties aan
waarin de bezwaren werden vast
gelegd. Zo wijst het personeel in
voering van een vierploegendienst
op de terminal in Europoort af,
evenals een arbeidstijdverkorting
die door hen zelf moet worden be
taald. Belangrijke eis van de FNV-
leden is voorts het afsluiten van
een zogenoemde technologie-over
eenkomst met de GEM-directie,
waarin kwaliteit en omvang van de
werkgelegenheid bij het bedrijf
worden vastgelegd.
Als de directie van de GEM de
reorganisaties toch doorzet en als
de bedrijfsleiding blijft weigeren
om een technologie-overeenkomst
af te sluiten dan moet de mogelijk
heid van acties niet worden uitge
sloten, zo werd op de bijeenkomst
van de Vervoersbond FNV be
paald.
ADVERTENTIE
Vijfjaar Parelpockets. En dat
vieren we met de Jubileum Parel
pocket. Vijf verhalen en
novellen van Catherine Cookson,
I lammond Innes, Heinz G.
Konsalik, Johannes Alario
Simmel en Trevanian. Nu ver
krijgbaar bij de boek- p mt
handel voor slechts Ti
Met de mogelijkheid At/»
om nog een Parel Pocket naar
keuze aan te schaffen voor f 5,-
in plaats van f9.90!
De miljoenenorders stromen
binnen bij Neérlands enige vlieg
tuigbouwer Fokker. Zwitsers,
Australiërs, Duitsers, Britten en
ook de 'eigen' Hollandse KLM
staan klaar om de nieuwe Fok-
ker-50 of Fokker-100 aan hun
vloot toe te voegen. Dringen is er
niet bij, want er is plaats volop in
de portefeuille van Fokkers
rondreizende vliegtuigverko
pers. En al maakt één Fokker-50
nog geen zomer, het spits is er af.
Fokker recht de rug, klaar om op
te veren uit de
Maar voor de na het fiasco met
de MDF*-100 ontslagen werkne
mers weer de Fokker-overall
kunnen aantrekken, zullen de
vertegenwoordigers in vliegtui
gen nog enige malen de aardbol
rond moeten. In 1984 werd een
toename van 657 personeelsle
den genoteerd. En volgens direc
teur sociale- en personeelszaken
van Fokker, Jan Zaaijer, is er nog
steeds behoefte aan medewer
kers van middelbaar en hoger
technisch niveau. Maar het aan
nemen van produktiepersoneel.
dat in de zwarte dagen van 1982
en 1983 werd ontslagen, laat nog
even op zich wachten.
De orders die Fokker nu bin
nen heeft gehaald worden door
Zaaijer als 'zeker substantieel'
gekenmerkt. "Maar de effecten
voor werkgelegenheid die de
verkoop van één vliegtuig ople
vert, zijn moeilijk uit te rekenen.
"Voor de Fokker-50 en de Fok-
De Fokker-50 (foto gpd>
ker-100 wil ik dat ook niet zeg
gen. Globaal kan ik wel zeggen
dat de verkoop van bijvoorbeeld
één F-27 vliegtuig honderd man
een jaar lang werk geeft. In die
orde van grootte".
Leerlingen
"Als de vliegtuigprogramma's
zich goed blijven ontwikkelen,
krijg je bovendien een verster
king van de bedrijfsscholen. Op
zich worden dit jaar over het hele
bedrijf gerekend 300 leerlingen
aangenomen. Ongeveer de helft
daarvan komt op Schiphol. Dat
aantal geeft de hardheid weer
van de personeelsplanning. We
hebben in Nederland niet zo'n
flexibele arbeidsmarkt, om het
maar eens rustig te zeggen. Het
duurt even voor wordt gerea
geerd op ontwikkelingen. Zo zul
len wij voor een groot deel de in
stroming van leerlingen in het
bedrijf pas na twee jaar krijgen.
Daarnaast kun je mensen om
scholen", aldus Zaaijer.
In 1983 werd de Fokkerfabriek
'ingekrompen' met 1400 arbeids
plaatsen. Een gevolg van de alge
hele malaise in de luchtvaart en
het stopzetten van de ontwikke
ling van de MDF-100, een toestel
voor 150 passagiers dat samen
met de Amerikaanse vliegtuig
bouwer McDonnell Douglas zou
worden gebouwd. Met het aantal
nieuw aangetrokken personeels
leden in 1984 (657) en de plan
ning voor 1985 ("ruim zeshon
derd") is Fokker qua aantal
werknemers weer op het oude
niveau. Eind 1984 waren er 9.055
mensen in dienst bij de vliegtuig-
fabrikant.
Wie een dwarsdoorsnede van
het Fokkerpersoneel maakt,
komt er achter dat er nog geen
derde van het personeel daad
werkelijk met de handen sleutelt
aan vliegtuigen en onderdelen.
Het ambachtelijk beeld van dui
zenden vliegtuigbouwers die de
Friendship in elkaar zetten, is
vals. Van de 9055 Fokkerperso
neelsleden werken er 2700 in de
produktie. Hiervan werken er
maar iets meer dan honderd aan
het daadwerkelijk samenbou-
wen van vliegtuigen. De rest van
het produktiepersoneel maakt
onderdelen.
Stemming
De orders voor toestellen heb
ben volgens de personeelsdirec-
teur hun weerslag op de stem
ming onder het personeel. De
schouders er onder, Fokker gaat
er tegenaan. "Je kunt zonder
twijfel zeggen dat de Swissair-or
der en de twee orders voor de
Fokker-50 nu een gunstige in
vloed hebben op de medewer
kers. Ze zien hard worden wat
gezegd is. Namelijk dat wü goe
de kansen hebben met de vlieg
tuigprogramma's", aldus Zaaijer.
Inlichtingen:
Bouwfonds-infocentrum
Haarlem, Anegang 29,
(023)31 38 52.
Den Haag, Nassauplein 13,
(070) 65 08 00.
Of bij uw verzekeringsadviseur
of makelaar.
nv Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten
